VOLKSGEZONDHEID
EN LEEFMILIEU
2
DE DENDERKLOK
PARLEMENTAIRE VRAAG
van Volksvertegenwoordiger WILLEMS
HET MINISTERIEEL ANTWOORD
gen en in zijn monografie Le traitement des ma-
lades de la lèpre Het ogeniblik was gunstig om
melaatsenzorg in te schakelen in de klassieke mo
biele diensten. De resultaten van de sulfonenthera-
pie waren dermate hoopgevend dat de leprozen nu
spontaan naar de leprozerieën toestroomden. Deze
instellingen waren niet voorzien voor dit teveel
aan nieuwe patiënten. Dit werd een spoorslag om
naar de zieken toe te gaan en ze in eigen midden
verlichting en genezing te brengen. Behandeling
berustend op mobiele eenheden, die achtereenvol
gens en op regelmatige tijdstippen hun diensten
aanbieden op diverse punten van zorgvuldig uitge
stippelde omlopen, was de oplossing aangepast aan
de Kongolese toestanden. Aan huis behandeling
voorkomt meteen ook de zeer lastige latere reïnte
gratie der genezen leprozen in hun vroeger midden.
Dientengevolge zullen ook de leprozerieën een
nieuwe bestemming en organisatie moeten krijgen.
Frans Hemerijckx heeft gedurende zijn rijk le
ven veel nagedacht, veel geschreven en weinig ge
publiceerd. Het is misschien jammer. Zonder enige
verveling heb ik urenlang zijn raadgevingen aan
dokters, aan gezondheidsbeambten, aan leprabe
strijders, alsook zijn gedetailleerde reisverslagen
en zijn uitstekende activiteitsverslagen doorgebla
derd.
De hoofdgedachten die steeds opnieuw op de
voorgrond treden, zijn benevens het sociaal pro
bleem, deze in verband met research. De research
beoogt geen opzoekingen in een laboratorium, maar
het stelselmatig verzamelen van klinische verschijn
selen, volgens een zorgvuldig opgesteld schema,
zodat de observaties volledig en duidelijx gerappor
teerd kunnen worden op ad hoe fiches. Aldus
hoopte hij fundamentele gegevens te kunnen iden
tificeren. Zijn fichenstelsel dwong van meetaf aan
bewondering af, zelfs van zijn zusters-medewerk-
sters van het eerste uur, die graag getuigen dat
hij verschrikkelijk veel orde had Van deze
Zaïriaanse fichier is helaas niets overgebleven.
Dit is gelukkig niet het geval met de steekkaar
ten van Polambakkam. De gegevens werden op
ponskaarten overgebracht. Hieruit zullen misschien
als laatste en verdiende huldeblijk onverwachte
lichtpunten verschijnen die het geheim van de le
pra-overdracht mogelijk geheel of gedeeltelijk zul
len helpen doorbreken. De bedoeling achter zijn
fichestelsel is steeds het lichten van deze sluier ge
weest Van lepra is zo goed als niets gekend
Het berusten in de gangbare opinies, hypothesen,
beweringen, vermoedens, die uit het ene testboek
in het andere worden overgenomen, zal zeer ze-
ker de vooruitgang niet helpen... Is het absoluut
zeker dat een leproos onontbeerlijk is voor het
ontstaan van een nieuwe melaatse Zijn er
geen leprahuizen Is er geen overdracht door
kledingstukken Kent men geen talloze verwar-
rende, doch alleenstaande observaties Is het
niet van groot belang de oorzaak te achterhalen,
waarom sommige individuen zich tegen lepra ver-
dedigen en andere weer niet Is het niet even
of meer nuttig de endemiciteitskaarten te toetsen
aan deze van de bodemsamenstelling dan aan de-
ze van de regenneerslag Dergelijke bemer
kingen en vragen vindt men in overvloed. Dit
bracht hem er toe na te gaan op welke wijze men
objectieve antwoorden op deze vragen kon beko
men.
Gezien de klassieke gegevens en de courante
observaties het antwoord schuldig blijven op alle
fundamentele vragen, had Frans Hemerijckx het
idee opgevat dat dit misschien te grijpen lag in
minder algemeen opvallende feiten. Een mogelijk
heid dit te bereiken zocht hij in het verzamelen
op gelijkaardige wijze van de observaties van en
kele honderden artsen-leprologen en meerdere dui
zenden hulpkrachten, actief bij net bestrijden van
lepra. Om het materiaal bruikbaar te maken voor
selectie, vergelijking en analyse, is vanzelfsprekend
eenvormigheid van de fiches onontbeerlijk. Om
enige betekenis op het gebied van de epidemiologie
te kunnen verkrijgen, zal een dergelijke studie de
beste kansen maken en het gemakkelijkst uitvoer
baar zijn, daar waar zware concentraties en hoge
percentages van patiënten aanwezig zijn. zoals in
Indië.
De researchmogelijkheden op dit gebied wor
den enkel beperkt door eigen verbeelding en door
deze van anderen. Al hetgeen een individu resp.
leproos kan onderscheiden van een ander, kan hier
bij van belang zijn. Hieruit volgt zijn interesse
voor de uiterst .zeldzame gevallen, zoals één-eiige
tweelingen met lepra.
Wat verder nog opvalt in zijn raadgevingen aan
leprologen en aan para-medische helpers, is de zorg
besteed aan details inzake verantwoordelijkheid,
zoals bv. een correcte diagnose alsook de menselijke
en sociale gevolgen van hun medische uitspraken
De Ibacilloscopie biedt enkel een bevestiging
van een klinisch verantwoorde diagnose en geen
diagnose op zichzelf.
Kinderen definitief als lepreus klasseren op
basis van een beginnend huidletsel, kan een ko-
lossale vergissing zijn dit is misschien enkel de
uiting van een verdedigingsmechanisme, zoals
een primair letsel bij tuberculose.
De interpretatie van werkongeschiktheid
dient met gezond verstand te geschieden een
man met een paar huidvlekken is daarom nog
niet werkonbekwaam. Wel zal men liefst sommi-
ge specifieke taken aan deze mensen afraden of
ontzeggen, zoals bv. dienst als huispersoneel of
in het hotelwezen, enz.
Het is onaanvaardbaar lepra op identiteitspa-
pieren te vermelden en des te meer zo, wanneer
het om lichte gevallen gaat. Lepra is, met de mo-
gelijke uitzondering van de actieve iepromateuze
lepra, de -minst aanstekelijke der onverdraagbare
ziekten. Het is dus niet verantwoord alle lepro-
zen stelselmatig te isoleren, maar het is wel aan
te raden deze ambulant te verzorgen.
Leert, huid en zenuwen te betasten met uw
linker hand, bedekt met een gummi handschoen.
aldus blijft uw rechterhand vrij om dadelijk het
vastgestelde te noteren.
Alle aspecten van de lepraproblematiek inte
resseerden hem de geschiedenis, de archeologie,
de oudere literatuur, de sociale aspecten, de ar
beidsproblemen, de wetgeving, enz. Hij stelde een
zelfgetekend leprakruis voor met drie armen als
een herkenningsteken, dat misschien wel meer aan
dacht had verdiend.
(Vervolgt).
Er is beroering onder de bevolking van Dender
leeuw, Okegem en Liedekerke. Reeds eerder was
dit 'het geval voor de gemeente Welle. Oorzaak
hiervan is een project van de gemengde intercom
munale Land van Aalst om eerst in Welle en
nadien in Okegem en Denderleeuw een breekwerf
cp te richten voor de verwerking van het huisvuil
van 19 van de 34 bij die vennootschap aangesloten
gemeenten. Meer bepaald zou het project slaan op
een natuurgebied van 50 hectaren, waarvan 43 op
Denderleeuw en 7 op Okegem. Dat gebied bestaat
voor ongeveer 80' uit bebossing, uit enkele riet
velden en uit 20G vruchtbare weiden. Het is omge
ven door dichte bevolkingskernen en grenst aan
een modern bejaardentehuis.
In ai deze gemeenten werden actiecomité's ge
vormd die het ongenoegen van de bevolking vertol
ken. Dat ongenoegen is begrijpelijk als men weet
dat de gemeente Denderleeuw en omgeving sinds
vele jaren erg te lijden heeft van luchtbezoedeling
door de kwalijke geuren van het aldaar gevestigde
vilbeluik en dat het bedreigde natuurgebied er de
laatste groenreserve is.
De actie van de bevolking blijkt dan ook een
dubbel doel te hebben de bescherming van het
kwestieuze natuurgebied en het beletten dat de ge
vreesde installatie met bijbehorende uitgestrekte
stortplaats het leefmilieu er nog onaangenamer zou
maken.
Men heeft er kennis gekregen van uw antwoord
op de vraag nr 33 van de heer Senator du Monceao
de Bergendael over de breekwerf te Waver (Bulle
tin nr 19 van 6.3.1973). Hieruit blijkt dat door de
verbrijzelingsmethode slechts 20. van het opge
haalde huisvuil kan verkleind worden en dat de
breek, we rf inst all at ie er inderdaad onvolledig is,
schadelijk en gevaarlijk. Meer nog, de exploitatie
werd stopgezet in afwachting dat het bedoelde sys
teem voor het vernietigen van afval aangevuld zou
worden met een moderne en aangepaste verbran
dingsoven
Een dergelijke verbrandingsinstallatie zou ten
andere in en voor de streek worden opgericht dooi
de stad Aalst, indien zij daartoe vergunning krijgt.
Langs de pers werd ook vernomen dat U vaste
milieu-plannen hebt onder het motto Binnen 10
jaar belten weg en helder water Het zou de be
doeling zijn tussen dit en een paar jaar alle stort
plaatsen te laten verdwijnen en subsidies te ver
lenen opdat de gemeentebesturen gezamenlijk ver
brandingsinstallaties zouden oprichten (De Stan
daard, 24/25.3.1973).
Derhalve moge ik U om antwoord verzoeken
op de volgende vragen
1. Is het juist dat U de bedoeling hebt alle
stortplaatsen binnen afzienbare tijd te laten ver
dwijnen
2. Zo ja, is het dan niet onzinnig dat door wie
ook nog toelating zou worden verleend voor de
opening van nieuwe uitgestrekte stortplaatsen waar
van voorzien wordt dat zij minstens 30 jaar zullen
dienst doen
3. Is het nog aanvaardbaar dat zulke projecten
lokaal gepland en uitgevoerd worden en dan nog
door gemengde intercommunale verenigingen, dus
met medewerking van particulieren
4. Wat kan worden gedaan om deze lokale ini
tiatieven in overeenstemming te brengen met uw
nationale politiek inzake leefmilieubescherming
5. U stelt vast dat breekwerfinstailaties onvol
ledig, schadelijk en gevaarlijk zijn. Dat is ongetwij
feld zo sluiting te Waver, grondwaterbesmetting
te Meise, exploitatieverbod in Nederland voor ver
scheidene van deze inrichtingen. Meent u dan niet
dat de inplanting van nieuwe ibreekwerven streng
zou moeten gereglementeerd worden en principieel
verboden
6. Men mag als zeker aannemen dat de inplan
ting van een breekwerf met bijhorende stortplaats
naast een rivier, zowel het bodemwater als het
grondwater zal besmetten. De wet Vun 26 maart
1971 op de bescherming van het grondwater voor
ziet verbodsmaatregelen door de overheid en cor
rectionele straffen voer hem die oorzaak is van
bederf van grondwater. De rechter kan de sloping
bevelen van de inrichtingen die tot stand zijn ge
bracht met overtreding van de ter uitvoering van
deze wet gegeven voorschriften.
Is het niet wenselijk, in afwachting van het
van kracht worden der wet, alle aflevering van
vergunning voor verbrijzelin-gsinstallaties op te
schorten, ten einde zware en zekere budgetaire ri
sico's te vermijden
7. Wanneer :n dezelfde streek en voor dezelfde
gemeenten zowel een project voor breekwerf als
een voor brandoveninslallatie voorhanden zijn. kan
uw departement alsdan tussenkomen om de twee
ontwerpen tot één gezamenlijk project van hygië
nische en moderne brandoveninstallatie om te wer
ken Kan uw departement hier ambtshalve optre
den; zoniet, wie kan daartoe het initiatief nemen
8. Wordt niet uit het o .g verloren dat het slib,
afkomstig van waterzuivering, niet door verbrijze
lingsinstallaties, maar wel door vuilnisverbran
dingsovens kan worden verwerkt 7 Ts dit geen fac
tor die eveneens pleit voor het verbod van nieuwe
breekwerfinstailaties
1. Het is inderdaad mijn bedoeling de stort
plaatsen te laten verdwijnen naargelang de budget
taire mogelijkheden welke mij door de regering en
het parlement zullen worden toegestaan. Er werden
onderrichtingen gegeven aan de Gezondheidsinspec
ties bij nota van 30.3.1973 om slechts een uitbatings-
cermijn van zeer korte periodes te adviseren.
2. Bij net project dat door het achtbare lid be
doeld wordt gaat het niet om een vuilnisbelt, doch
over een stortplaats van verbrijzeld huisvuil.
3. Om tot goede oplossingen te komen inzake
