h
rist
en
u/aams bft
\J
Q(/
KARDELOET - CARELHOOFT
Het verhaal van een reeks vergissingen.
EDIT ORIAAL
Zevenenvijftigste Jaargang
Vrijdag 21 januari 1983
Onze veiligheid.
Drukker - Uitgever
PAUL LUYSTERMAN - JACOBS
Koepoortstraat 10 - 9400 Ninoye
Tel. (054) 33 27 27 - Prk. 000-0478685-87
Prijs voor Jaarabonnement 550 F.
Prijs per nummer: 11 F.
VERSCHIJNT IEDERE WEEK.
Nu is het nog steeds niet duidelijk waar het
woord kardeloetvandaan komt. Maar ook hier
voor heeft de auteur een verklaring. Omdat het in
dit deel echter wemelt van adellijke middeleeuwers
en er ook aardig wat aan etymologie gedaan wordt,
heeft de redaktie hier enkel de verklaring zelf weer
houden.
Godfried van Vianden werd, zoals hierboven
beschreven werd, per vergissing als heer van Viane
bij Geraardsbergen beschouwd. Hierop is misschien
een tweede vergissing gevolgd de familienaam van
de werkelijke heren van Viane - van Hasselt of de
Hal Iut werd verbonden met de kapel van de Sint-
Jorisgiide te Ninove. De varianten op de Franse
vorm Hal(l)ui, o.m. Harlut, kunnen den kailoot
(zeg kaloot waaruit dialect, koaleut) en karlot -
carloet - kardelot - kardeloet zijn.
Wat dan met het cardeioot te Gent Dat was
een vrij aanzienlijke steen in het hart van het oude
Gent, waarvan de naam begrijpelijk wordt wanneer
we aannemen dat het eigendom was van leden van
het riddergeslacht van Hasselt In ieder geval
treedt in 1285 Egidius de Hallud, alias Gielis riddre
van Asselt, op als begiftiger van de H.-Geesttafel
van de St.-Janskerk (huidige St.-Baafskathedraal) te
Gent.
De auteur onderstreept wel dat dit alies een
veronderstelling is, zonder definitief bewijs. Er zijn,
schrijft hij, ook andere verklaringen mogelijk zoals
de volgende Karlot, kardeioot is een romaanse res
tant van het hasselttoponiem (plaatsnaam) in Viane,
Geraardsbergen, Ninove en Gent. Dit toponiem zou
zeer oud zijn en geen directe relatie hebben met
de heren van Viane die toevallig ook die naam dra
gen.
Te Ninove zou de kapel zijn naam aan het be
staande toponiem ontleend hebben omwille van de
gelijklopendheid van die naam met deze van de
heren van Viane onder Viane zijn ondergebracht.
Godfried van Viane komt in dit scenario niet voor...
VI. BESLUIT
Op historische aanwijzingen heb ik het woord
kardeloet te Ninove in verband gebracht met Via
ne en met de naam van de heren van Viane. Ik heb
erop gewezen dat gelijkaardige toponiemen te Gent,
Geraardsbergen en Viane ook verband houden met
hetzelfde riddergeslacht. Etymologisch lijkt het stel
len van een eenheid tussen de toponiemen kai
loot, karloot, cardeioot, kardeloetverdedigbaar,
evenals de afleiding van deze toponiemen uit has-
lod, haslut Deze toponiemen zouden dus aanver
wante vormen zijn van het Oudfranse halot, halut
Naast de Nederlandstalige vorm hasselt zou dus
in onze gewesten de Romaanse vorm van hetzelfde
woord zijn blijven voortleven... Toch blijft mijn ver
klaring van het woord kardeloet op teveel ver
onderstellingen rusten Grote waarschijnlijkheid,
laat staan zekerheid, is er niet.
Wat met de Kaardeloodstraatte Ninove
Dit is duidelijk. Er zijn geen etymologische aanwij
zingen die toelaten kardeloet tot kaardelood om te
vormen. Het verhaal van het kaardelood en de laken
nijverheid berust op een historische vergissing van
Van Gassen. Over de werkelijkheid van het karde
loet te Ninove hoeft geen twijfel te bestaan. Het
kardeioet was de kapel van de schuttersgilde van
St.-Joris. Na de verwoesting van de kapel is de ka-
pelanij met behoud van dezelfde naam overgebracht
naar de parochiekerk. Over de etymologische bete
kenis van het woord kardeloet bestaat evenwel geen
zekerheid, dus evenmin over een correcte heden
daagse schrijfwijze. Twee mogelijkheden lijken mij
zmvol. Terugkeren naar het reeds meer dan 300 jaar
in voege zijnde Karelhoofd, of, zoals te Gent, het
gebruik van de oudste vorm, namelijk kardeloet.
Men heeft om historische redenen Kaardeloodstraat
ingevoerd gaat men dit nu om praktische redenen
handhaven
Nog één vaststelling. Elke tijd lijkt even gemak
kelijk in de valstrik der fantasie te lopen mits deze
aangepast is aan de smaak van die tijd. In de volks
etymologie van de 17de eeuw paste de mysterieuze
figuur Karelhooft. De 20ste eeuw verwees deze man
naar de legende in naam van de historische weten
schap. Maar een nieuwe legende werd ingevoerd,
die van het industrieel archeologische kaarden en
het lood.
In de geschiedenis van het kardeloet lijkt maar
één constante aanwezig te zijn, die der vergissin
gen. In die zin biijven ook onze moderne gemeente
bestuurders het verleden trouw.
(slot)
«V» j
54.
Er wordt nogal wat gepraat over geweid op en
vooral rond de sportvelden. Engelse toestanden
zoals men het zo graag pleegt te noemen - zijn spij
tig genoeg al even Nederlands, Frans en... zelfs...
Belgisch als ze Engels zijn.
Het sportgeweld is in feite vrij begrijpelijk -
maar daarom zeker nog niet goed te keuren - wan
neer men de toenemende aggressiviteit in onze we
reld van dichterbij bekijkt. Tenslotte is of was de
sport al evenveel een gekontroleerde uitlaatklep
voor de mens als het een konditietraining is.
Het geweld en de vernielzucht met als voor
naamste kenmerk zijn steeds meer uitgesproken
aggressiviteit, zijn als het ware via de TV en in min
dere mate via de andere media als een tumor uitge
zaaid over de Westerse wereld en de ontwikkelings
landen.
Ontstaan in de slumps van de Amerikaanse
grootsteden werd het in de jaren zeventig een be
schamende karaktertrek van het voor sommigen
meest demokratische land van c*3 wereld. Gevoed
door de sociaie tegenstellingen, door een verpau
perde en vergeten klasse in moderne ghetto's, die
niets meer te verliezen had, en door de massale ille
gale immegratie, heeft het in grootsteden van de
Verenigde Staten vanaf de tweede helft van de jaren
zestig geleid tot een permanente sfeer van onvei
ligheid.
Twintig jaar later heeft deze schijnbaar onge
neeslijke ziekte de kleinste Amerikaanse stad aan
getast maar ook de rest van de Westerse wereld.
De grootsteden zijn grote gastarbeiderskazernes ge
worden waaraan de jarenlange afwezigheid van een
leefbaarheidspolitiek - met een geleerd woord stads
kernvernieuwing genoemd - ook niet vreemd is.
Amsterdam is het paradijs van de drughandel en
van de onredelijkste krakers en het terrein voor mil
jardenrelletjes geworden. Londen en Parijs zijn al
niet veel beter.
Ook Brussel past in deze rij. Niemand voelt
zich daar s avonds nog volledig veilig. Hoewel de
metro van Brussel volgens een recente studie na
deze van Moskou de veiligste in de hele wereld is,
blijkt die vrees voor hebben en goed er niet onge
grond. Het mag de verdedigers van rassengelijkheid
een flauwe troost wezen dat het gevaar niet alleen
van de vreemdelingen komt...
De belangrijkste evolutie van de laatste jaren
is wel de verspreiding van deze golf van geweld en
aggressiviteit naar onze steden toe. Dat betekent
(nog?) niet dat een stadje zoals Ninove een klein
New York is geworden waar kinderen elkaar onder
de metro duwen en ae politieagenten 's avonds al-
(Lees verder op pagina 2)
wee*i/,
K I W I V f l A X I* H l> v M
Vu]**» i jf O V
