N° 15.
Zondag 2 April 1871.
lste Jaergang.
WE&ELYKSCH NIEUWSBLAD.
De Dorpsduivel
Aelst, 1 April.
De Oorlog van 1870-71.
v.
Buitenlandsch Xieuws.
G-azette van Aelst
Het Bureel van het bind in gevestigd In «le Kapellestrnet 1V° 11, vvner alle brieven, gelden, enz. vrncht\i*y moeten (oerzonden wordon.
Abonnementsprya SS fr. 'ajaers, teoraf betaelbacr. Voor den buiten kan men Inacliryven in al de poalkaiitooren, en voor de lnndelyke gemeenten by de briefdragers
Den 6 augusty, ontmoet het eerste korps van
het pruisisch leger de Franschen te Forbach.
De fransche generael Frossard komt te laet op
het slagveld. De Pruisen dry ven den vyand op
de vlucht en nemen zyne positiën in. Den zelf
den dag ontmoet de koninklyke Prins van Prui
sen Mac-Mahon te Wcerth. Het gevecht is lang
durig, woedig, schrikkelyk; doch de zege is
voor Pruisen. 6000 krygsgevangenen, 5 mitrail-
leuzen, 30 kanons en 2 vlaggen vallen in d'han-
•den der overwinnaers, die het fransch leger
achteruit dryven op Bitche.
Welke onregten men het keizerryk ook mogt
'ten laste leggen, hadden deze droeve nieuws-
tydingen voor uitwerksel moeten hebben al de
Franschen te vereenigen in één en dezelfde
.genegenheid en strekking rond het bestaende
bestuer. In dergelyke omstandigheden is het
noodzakelyker dan ooit dat de leus Eendragt
maekt magt zich verwezenlyke» Doch neen,
er ontstond eene zoo drukke volksbeweging,
■dat Frankryk voor de inwendige rust te vree
zen had. Parys werd in staet van beleg ver-
klaerd. Den 7 augusty telegraphieerde de Kei
zer De troepen wyken in goede orde, alles
kan nog hersteld worden. Den 9, verzame
ling van het wetgevend korps, en den 12, een
nieuw ministerie aen wiens hoofd, als minister
van oorlog, graef de Montauban, hertog van
Palikao, stond.
In het midden van dien albedreigenden oor
log werd door Frankryk en Pruisen een trak-
taet getroffen, strekkende om de onzydigheid
van België andermael te herkennen en te be
vestigen. Engeland verbond zich erin, een jaer
zelfs na den oorlog, ons land te komen verde-
digen tegen welkdanige mogendheid welke ons
grondgebied <zou komen te schenden. Dit werd,
op 8 augusty., door het ministerie Gladstone in
het engelsch Parlement afgekondigd. En, of
alles moest medewerken om ons te bescher
men, viel het liberael ministerie, en deszelfs
uitdagend en uitsluitend politiek moest de plaets
ruimen voor bekwamer mannen, vereerd met
's lands volle genegenheid.
Het katholiek ministerie ontbond de Kamers
en deed eenen loyalen oproep tot het volk.
■Zulks was van wegens het nieuw bestuer eene
akte van goed en wys politiek. Die akte, zon
der eenigszins de oorlogvoerende mogendhe-r
den te kunnen kwetsen, stelde tusschen ons en
dezelve een nieuwe onderpand van vrede daer,
waer de zaek onzer onafhankelykheid en onzy
digheid oneindig moest by winnen. Zoo ver
stond het volk den oproep gedaen door het
ministerie, -en het koos, met overgroote meer
derheid van stemmen, voor de party der een
dragt., het -is te zeggen, voor het nieuw minis
terie.
Middelerwyl ging de oorlog voort tusschen
Pruisen en Frankryk, altyd bloediger en wrpe-
eene ^cscbiedcniH uit onzen ty<l.
(14® VERVOLG.)
Hendrik vermoedde niet, hoe veel er op dien dag in
het dorp over hem gesproken werd-» Allen hadden hem
voor dood gehouden en op eenmael was hy weder
voor den dag gekomen en het eerst naerden landbou
wer gègaen. 01' hy hem aen zyne belolle was komen
herinneren? Zeker, wat kon hy anders mot hem te
maken hebben.
/"De boeren braken zich het hoofd met de meest uil-
eemoopendc vermoedens, en geen enkele kwam de
waerheid zelfs in dc verte naby. De meesten meenden,
hy had geld by den landbouwer gehaeld om naer Ame
rika te gaen, want sedert den gendarm op hem gescho
ten had, achtte hy misschienzyn leven en zyne vryheid
niet meer zeker. Zy verheugden er zich over, dat de
dorpsduivel dan voor altyd weg zou zyn.
Goen van allen had nog den landbouwer of diens
zoon gesproken; zoo veel le grooter was de spanning
waermede zy het oogenblik te gemoet zagen, dat
Friese in de dorpsherberg zou verschynen, waer hy
geregeld iederen avond een glas bier kwam drinken.
Eindelyk trad hy binnen, zonder intusschen een
woord over Hendrik te spreken.
Wal heeft toch de dorpsduivel by u uitgevoerd?
vroeg een der boeren ongeduldig. Hy heeft zeker geld
van u willen hebben.
Gy vergist u, hernam dc landbouwer bcdaerd.
Geen enkelen penning heeft hy van my willen hebben,
hoewel ik hem zou gegeven hebben, wat hy ook ge-
eischl hadde.
Wat kwamliy dan by u zoeken? vroeg een tweede
nieuwsgierige.
der. Maerschalk Bazaine hield stand onder de
muren van Metz. Eene reeks schrikkelyke ge
vechten had er plaets (16, 17 en 18 Augusty),
en het leger van Bazaine vond zich teenemael
omsingeld.
ALLES REDT ZICH!
Zeggen waer wy zyn zoo schryft Louis
Veuillot dat is onsonmogelyk, maer wy staen
op geen goed punt. Het regelmatig gouverne
ment is ellendig. Het heeft Parys zonder verde
diging gelaten onder de hand van Belleville:
dat is te zeggen van 100 of 150,000 gewapende
mannen, die grooten appetyt en welhaest hon-
geé zullen hebben. Er zyn menschen die aen
M. Bazaine vervv.yten, Metz te veel verdedigd te
hebben; dit echter zal men aen het gouverne
ment van M. Thiers niet te verwyten hebben!
Alles is vertrokken, alles is geviugt, zonder
eenige voorzorg te nemen, zonder een bevel
achter te laten geviugt niet by het zien van
den vyand, maer toen men hem van verre
rook.... en 't is nog te weten, of Versailles aen
datgouvernement nog wel ver af gelegen ge
noeg voorkomt.
Zy hebben onder ander.... 15 kanons verge
ten. Sedan maekt mode, en ieder wil zyn Sedan
hebben.
Men vraegt hoe Belleville zich op zyne beurt
redden zal. Redden zal het zich, doch wanneer?
In afwachting spelen de afgevaerdigden en
mairs van Parys meester in Parys, dat zich ook
zal redden.... Men ziet het aen hunne meer en
meer platte en laffe plakkaerten.
De konservatieve nationale garden, die armen
telt, schynt ook al geneigd de vlugt te nemen.
Zy laet hare mairies bezetten, hare officiers af
stellen, hare wapens wegnemen. Een enkel ar
rondissement wil zich verdedigen; het weigcM
duidelyk zich te laten overweldigen, namelyk
het tweede. Indien het wat krachtdadigheid kon
geven aen de anderen, zou alles gedaen raken,
en het zou zelfs de hooiden over den oproer
verlossen. Die toch zyn niet meester meer over
hunne manschappen; zy beklagen zich over het
noodlottig indringen van galei hoeven in de slecht
bewaekte gelederen. Geest van Sedan, yselyke
kanker der schoonehedendaegsche beschaving!
Wy waren toch zoo goed opgebragt; wy wa
ren toch zoo'n schitterend volk in het fabriekaet
van kluchtspel, karikatuer, wapens,wetten, feuil
letons wy waren zoo uitmuntend, zoo schit
terend in alles. Parys is nu een bosch van Bondy
Vryheid, broederlijkheid en gelijkheid!
En toch zou er maer één enkel man moeten
gevonden worden, daerover is het ieder eens;
maer ieder is het ook eens te zeggen, dat men
dien man niet vinden kan. Het is zelfs M. Assy
niet.. Veel beter, M. Assy en zyne kollegas, gelyk
M. Thiers en zyne kollegas, gelyk de Kamer,
uit het algemeene stemregt voortgekomen, hoe
eerbiedwaei'dig ook, zyn het beste bewys, dat
die man met bestaet.
Indien wy nu nog nederig waren, dan zou
Ons Lieve Heer genade met ons kunnen hebben.
Maer wy zyn integendeel nog trotsoh en opge
blazen, en wy schreeuwen op dak en gevel dat
Werk, gaf Friese ten antwoord, en by is als
knecht by my in dienst gelreden.
Gy hebt den dorpsduivel hy u in dienst geno
men! riepen verscheidene te gelyk.
Zeker, bevesligde de landbouwer met dezelfde
bedaerdheid, en zelfs zeer geerne. Ik denk een Hinken
knecht aen hem le zullen hebben. Tevens heb ik be
loofd hem in ntyne bescherming te nemen en hem ge
zegd, dat ik iedere belcediging, hem toegevoegd, zou
beschouwen als my zelve aengedaen, en dat ik niet
dulden zou, dat iemand hem in myne tegenwoordig
heid dorpsduivel noemde. En wat ik hem gezegd heb,
zal ik ook houden, voegde hy er met nadruk by, stond
op en verliet, na kortaf gegroet te hebben, de her
berg.
Verrast zagen dc boeren elkander aen. Dat konden
zy maer niet begrypen, hoe de iandbouwer er zoo op
eens toe gekomen was, zich lot beschermer van den
dorpsduivel op te werpen. Hy had het intusschen ge
zegd en bezat een te groot overwigt over hen dan dat
eon hunner het zoude gewaegd hebben hem te weer
streven»
Hendrik maekte reeds den volgenden morgen een
begin met zyne nieuwe vverkzaemheden. De landbou
wer liet hem aenvaukelyk stil zyn gang gaen, zoowel
om zyne nog zwakke krachten te ontzien, als om hem
des te beter te kunnen gadeslaen, want erkwam steeds
nog eenigen twyfel in hem op, of hyzich in zyn nieu
wen toestand zou kunnen schikken en het daerin uit
houden» Met verbazing bemerkte hy, hoe zyn overleg
en nauwgezetheid hem in de.uitvoering van iederen
arbeid gelukken deden»
Als gy zoo voorlgaet, zegde hy na eenige dagen
tot hem, dan zult gy al de anderen spoedig in hunnen
arbeid overtreffen» Gy pakt de zaken dadelyk hy de
regie plaets aen, dal had ik niet zoo van u verwacht.
Hendrik glimlachte even»
Laet my slechts dén tyd een weinig daeracn te
wy het toekoiriendc jaer, en nog wel op zyn
laetste, revanche zullen nemen.
OGod, God onzer vaders, zoo verschrikkelyk
geworden voor hun verbasterd ras, maekt ons
nederig, maer duldt niet dat wy niet in die ver-
achtelykheid vervallen, aen welke men gewoon
en waeruit niet meer los raekt. Doe een man
opstaen, opdat wy niet teenemael zonder eer
vergaen
Over het gebruik van zout in den landbouw.
Het ruw zout is een uitmuntend en goedkoop
voedsel voor dieren en planten, en een byna
onfeilbaer verbeteraer der vruchten.
Het nut van het zout als vette of mest was
reeds gekend van de oude volkeren, zoowel van
Europa als van Asia; indien het in vroegere ja
ren niet gebruikt geweest is in onze omstreken
van Europa, het was niet omdat zyne deugd en
nut niet gekend waren, maer omdat de gouver
nementen, er eene gemakkelyke en zekere bron
van inkomen in vindende, buitengewoon groote
lasten opstelden en aldus zyn gebruik byna on-
mogelyk maekten, alhoewel men het hier nog-
tans veel bezigde, aengezien men, doch met veel
moeite, ontslagen werd van het betalen der las
ten voor het zout, dienende voor den landbouw.
Nu dat het zout vry mag binnengelaten wor
den, en er geene lasten meer te betalen zyn,zal
deszelfs prys met twee derdenen meer vermin
deren, zoodanig dat het duerste zout het beste
koop der mesten en vetten voor het land zal
worden. Het natuerlyk gevolg daervan zal zyn,
dat het gebruik van zout dagelyks zal vermeer
deren en algemeen worden, gelyk hetzelve piatts
heelt gehad in Ierland (Engeland) en in al de
landen, waer de lasten werden afgeschaft.
Volgens de beste schry vers over den landbouw
en de verslagen der meeste akker-en landbouw-
maetschappyen van verscheidene huiden, is het
nut en de goede uitslag van het gebruik van zout
in het bewerken van de landeryeu onbetwist-
baer; die voordeelen bestaen byzonderlyk hierin
dat het door zyne eigenschappen de muriaet,
ammoniaet en andere voedzame stoffen bewaert,
en dezelve uit de lucht in zich trekt; het ver
teert haestig alle on werkende en plantachtige
materiën, graspoën, enz.; het trekt tot zich en
behoudt alle vochtigheid; het maekt den grond
min onderworpen aen het bevriezen; het ver
nielt de slekken en ander ongedierte; liet strekt
tot versterking van liet strooi en tot vermeer
dering van liet gewigt en de hoeveelheid der
granen; zyne schrandere vermenging met ander
mest of vette strekt tot smelting en in werk-
brenging der slapende vruchtbare stollen van
den grond.
Eene milde strooijing van zout vernietigt alle
onkruid en ongedierte, en is de beste zuiveraer
der landen; maer deze moet gedaen worden dry
weken of eene maend voor liet zaeijen, vermits
de eerste onmiddellyke en seffens werkende
kracht is, alle tecder en groeijend leven der
planten vervordert en vermeerdert.
De meerschen verbeteren veel met het be-
strooijen van zout: het gras, dat hard en bruin
is en van de beesten niet gewild, wordt hier-
gewennen, antwoordde hy, en gy zult u niet over my
te beklagen hebben, hoop ik. Ik ben nietby den arbeid
groot gebragt,en raoetduseersteenigzins opde hoogte
komen.
Met bedaerdheid en icvcr trachle hyde taek, die hy
zich zeiven had opgelegd, te vervullen.De boeren ont
weken hem zooveel mogelyk, hciu vriondelyk bejege
nen vermogtenzy niet,en toeliwaegden zy hel niet, uit
vrees voor den landbouwer, hem op de vroegere min
achtende wyze te behandelen. Zy vroegen Friese wel,
of hy te vreden was over zyn nieuwen knecht, maer
kregen iederen keer ten antwoord, dal hy nog nooit
een beteren arbeider "Miad gehad en dat h.y op nieuw
had leeren inzien, hoe ligt men zich in iemand bedrie
gen kon.
De betrekkingtusschen Hendriken George was uiter-
lyk vriondelyk; een nauwlettend opmerker kon het
echter niet onlgaen, datzy zich niet tot elkander acu-
getrokken gevoelden»
Zoo goed Hendrik het ook by den landbouwer had,
zoo zou hy dit leven, hetwelkde grootste tegenstelling
vormde mot zyn vroeger, niet volgehouden hebben,
indien Friese hein niet geheel en al zelfstandig had
laten bandelen enhy by Margaret ha geen grooten steun
had gevonden. Hy ging iederen avond tot haer en las
dan uil hare oogen, hoe gelukkig zy was nu hy een
geheel ander leven had aengevangen. Meer dan eens
bekende hy haer rondborstig, hoe weinig voldoening
hy in zyn vroeger leven gesmaekt had en hoe hy vaster
dan ooit had besloten er nimmer toe terug te keeren.
Hoe langer hyopdelandhoevewas.destc onmisbaer-
dcr werd hy. George, die nooit grooten lust lotv den
arbeid gehad had en wiens groolsiegenoegen bestond
in de danszael den heer te spelen, had door eene ver
koudheid, die hy by het dansen had opgedaen.zyne ge
zondheid benadeeld en wasziekelyk geworden. ILy liet
zich nu nog minder met de zaken in en had dit ook
niet noodig tc doen, Zyn vader liet alles aen Hendrik
door aengenaem en gezocht door alle dieren. Het
zout, gemengd met het voedsel der dieren, is
van groot nut eu Itunue daertoe groote gene
genheid bewyst, dat het zeer voordeelig is aen
liunnegezondhcuj; het voorkomt veel van hunne
ziekten, en helpt veel tot hunne volmaking. Het
verkloekt byzonderlyk liet hooi; het zout belet
zyne verhitting en verdulfmg; hard en bescha
digd hooi, wel gezouten, is meer gezocht door
hel vee dan het beste niet gezouten hooi.
De spoeling voor de verkens moet gezouten
worden om aengenaem tezyn;zy zullen er meer
van eten en haestiger vetten.
Het zout, gemengd in ander welkdanig mest
of vette, verbetert dit zeer veel» De guano moet
altyd vermengd worden met eene gclyke hoe
veelheid zout voor den «aeityd; hel belet het
verlies der krachten van den guano. Het zout
op den mest in den put vernielt slekken en an
dere ongedierte, alsook het jong onkruid met
zyn zaed, dat zoo dikwyls op het land gevoerd
wordt,
Het zout, toegepast aen ligte landen, verbetert
ze oneindig; ja maekt zelfs van onvruchtbaer,
tamelyk goed land; doch, toegepast aen koude
en zeer natte landen, brengt het weinig of geen
goed hy»
Kontingent thr Milicie,
By koninklyk besluit van 24 dezer, wordt het
kontingent der milicie voor 1871, tusschen de
provinciën als volgt verdeeld
Werkelyk konting. Reserve konting.
Antwerpen.
Brabant.
West-Vlaenderen.
Oost-Vlaenderen.
Henegauw.
Luik
Limburg.
Luxemburg.
Namen.
1080
1873
1400
1729
1978
1293
464
502
679
Totael. 11000
98
171
127
158
180
317
42
46
61
4000
FRAXUIkYK.
De uitslag der gemeentekiëzing te Parys is
maendag bekendgeinaektgeworden. Op 180,000
kiezers, die zich ter stemming hebben aongebo-
den, werden er 120,000 stemmen gegeven aen
de kandidaten van bet middelcomileit» De gou-
vernementeele party bekwam maer 60,000
stemmen. Zoo werdén de Flourcns, de Blauqui's,
de Vermorelsen de Varlins gekozen....
Tegenstrevers waren er weinig of niet, en de
•helft der ingeschrevene kiezers is niet opgeko
men. In de le en 2" arrondissementen, die zeer
tegen den opstand verbitterd zyn, bekwamen de
kandidaten des middelcomiteits de meeste
stemmen»
Ziedaer dan de roodrcpublikeinsche gemeente
ingerigt. Wat zal zy doen? De Journal of/kiel
liaest zich het ons te zeggen: zy zal eene ge-
meentelyke constituante vormen, eene gemeen -
over, op wicn hy zich kon verluien en die op de hoevo
schier alles als meesier beredderde.
Zyn eigen belang had hy daerby niet hel minst in
't oog en dat verwierf hem de genegenheid des land
bouwers nog meer.
Ook de boeren werden mei Ier tyd ccnigzins vrien-
dclyker jegens hem, toen zy hoorden, met hoe veel
achting de landbouwer steeds van hem sprak, en toen
zy zagen, hoe alles op de hoeve aen hem werd overge
laten» Slechts dit eene duidden zy hem ten kwade, daL
hy met Margaretha, wier moeder in geen goeden reuk
stond, dagelyks oipging. Menig meisje zag hem met
Welgevallen aen, want hv was de schoonste knacp van
het geheele dorp, en als hy met de peerden des land
bouwers door het dorp reed, zag hy er zoo deftig uit,
dat een vreemde hem voor den landbouwer zelf zou
gehouden hebben,
Hendrik bekommerde zich niet,om al die praeljes;
intusschen gebeurde er iets, dal zyne vroegere woest
heid weder geheel en al deed ontwaken» Onder de
jonge knapen van het dorp had liy Vele vyaiiden, De
moesten ergerden er zich over, dat de landbouwer zoo
veel van hem hield en hem als meester op de hoeve
zyn gang liet gaen. In hunne oogen bleef hy steeds dc
dorpsduivel.
Zonder het minst aen kwaed tc denkeu ging hy op
zekeren dag door het dorp» Eenige knapen stonde
voor eene boerenwooning en belachten en bespotten
hem luide zoodra zy hem zagen aenkomen. Hel bloed
steeg hem naer het aengezigt, maer hy bedwong zich
snel cn wilde bcdaerd voorby gaen, Daer riep een Ier
knapen:
Weet gy 'tal, Grietje is zoo even met hare moeder
door twee gendarmen uit het huis gehaeld, daer zy
beide-gestolen hebben. Nu kan de dorpsduivel hqer in
het tuchthuis opzoeken.
Dat was te veel voor Hendrik. Zulk een hoon mogt
