N 22.
Zondag 21 Mei 1871.
lste Jaergang.
WERELYRSCH NIEUWSBLAD.
De Dorpsduivel
Burgeroorlog te Parys.
Aelst, 20 Mei.
Vlaemsche beweging.
Buitenlandsch Meuvvs.
5?
'G-azetté van Aelst
Het Bureel van het blad Ih gevestigd In de Kapellestraet IV0 11, waer alle brieven, gelden, enz. vraelitvry moeten toegezonden worden.
Abonnementsprys K fr. 's jaers, vooraf betaelbaer. V«^or den buiten ban men Insehryven in al de postkantoorcn, en voor de landelybe gemeenten by de briefdragers.
DE HEDENDAEGSCHE STAETKUNDE.
De hedendaegsche politiek heeft den christe
nen godsdienst eenen onverbiddelyken oorlog
verklaerd. Al de leerstukken, al de zedelyke
wetten, al de instellingen der kerk worden
onophoudelyk in (luizende dagbladen en schrif
ten aengerand, beleedigd en afgeschilderd als
vyandig aen het welzyn en den vooruitgang der
maetschappelyke samenleving, aen de grond-
wettelyke instellingen door de staetkunde ge
vorderd, aen de -vryheid der burgers en der
volken. Het is namens staetkundige dwaelbe-
grippen en valsche politieke leerstelsels, dat de
geest van omwenteling zyne wanordelykeplan
nen smeedt, in geheime kringen tegen altaeren
troon samenzweert, zelfs openlyke betoogingen
inricht en meermaels de gouvernementen en
kerkelyke instellingen afbreekt en omverre
werpt. Hetmaterialismus,de godverloochening,
de vrydenkery aengemoedigd of gedoogd door
eene blinde staetkunde prediken openlyk hunne
verdervende leerstelsels, zedeloosheid en rege
ringloosheid in denkbeelden en werken, en
leveren zich, zonder teugel, aen al hunne kwade
driften over.
Deugd en verdiensten worden niet meer ge
rekend, en vervangen door politieke opiniën,
of overheerscht door staet- en baetzuchtige
partyschap. Het regt, de waerheid, het volks
belang wordt verplèt onder de dwingelandy
van meerderheden, die meermaels slechts door
list of geweld meerderheden zyn geworden, en
door allerhande kuiperyen meerderheden bly-
ven; of, om beter te zeggen, het lot der volken
hangt niet meer af van de naleving der eeuwige
grondbeginsels der zedeleer en natuerwetten,
maer van een redeloos cyfer.
De grondwetten en instellingen van een aen-
tal en steeds aengroeiend getal staten, uitvloei
sels, van louter materialismus, berusten enkel
op een zeker evenwicht, eene zekere verdeeling
der openbare magten, en verklaren overigens
in al de vakken der samenleving eene zoo ge-
naemde vryheid, welke niets anders is dan eene
tooinlooze ongebondenheid. Krachtens en in
naem dezer losbandigheid, welke als een heilig
recht wordt gehouden, worden door boeken,
dagbladen en vo.ordragten, van in de hoogste
kringen tot in de laegste herbergen, de meest
verdorvene, godddelooze en regeringslooze
verspreid
QÓk zyn
het louter stoffelyke grondvesten
V" waërop de gouvernementen steunen om, tegen
de voortdurende gevaren, welke uit die wending
der maetschappy spruiten, zich staende te hou
den: het militarismus, de gewapende magt,
eene talryke en steeds aengroeiende menigte
van politieambtenaren en gendarmen: zie daer
de middelen welke zy gebruiken om zich te be-
eene geschiedenis uit onzen tyd.
(21® VERVOLG.)
Uw man verlangt u te spreken, zegde hy tot
haer. Kom met my mede.
Voor de eerste mael scheen zy zyne woorden te
verstacn. Uaestig stond zy op.
Waer is hy! vroeg zy. Waer is George?
Hendrik durfde haer de waerheid niet zeggen.
Waer is George? herhaelde zy.
Boven, antwoordde hy, terwyl hy slechts met
grooie moeite dit enkele woord kon uitbrengen.
Ik wil naer hem toe, riep zy uit.
Haestig wilde zy naer de deur snellen; hare krach
ten schoten echter te kort. Zy wankelde en zoude
nedergestort zyn, indien Hendrik haer niet in zyne
armen had opgevangen. Op hem steunende, verliet zy
de kamer en klom langzaem naer boven. Aen hare
korte, snelle ademhaling bemerkte Hendrik wat er in
haer omging. Voor dedeur der kamergekomen, alwaer
haer man en de d,oode lagen, wilde hy haer een oogen-
blik ophouden, om haer voor te bereiden, op hetgeen
haer wachtte ylings drong zy hem ter zyde, en
opende de deur.
Haer oog vloog de kamer dpor. Haer man zag zy het
eerst, hy zag haer aen; spoedig namen hare blikken
eene andere richting en vielen op den doode, die met
bedekt aengezigt daer neer lag. Zy sidderde, snelde op
het bed toe, rukte den doek af en zonk toen, onder het
uiten van een luiden kreet, bewusteloos op den grond.
Geertruida Geertruida! riep de landbouwer.
Hy wilde het bed uitspringen, om haer ter hulp te
komen, hy was echter te zwak. Hendrik had de on-
magtige reeds opgeheven. Aen hulpbiedende armen
en middelen ontbrak het in de herberg niet; toch
schenen alle poogingen om haer tot bewustzyn te
brengen, schipbreuk te lyden.
Op verlangen des landbouwers had men haer op zyn
bed gelegd, en over haer neergebogen zat hy daer.
Met toenemenden angst rustte zyn oog op de bleeke
schutten, de orde te handhaven en het volk tp
bedwingen.
Een louter stoffelyk onderwys, eene louter
stoffelyke weldadigheid, zie daer hunne instel
lingen om in de opvoeding en behoeften der
volksstanden te voorzien.
Overigens vervangt het strafwetboek het
Evangelie, en de gevangenhuizen de Kerk, de
staethuishoudkunde, de zedeleer. De wetten zyn
de uitdrukking niet meer der grondbeginsels
van 't natuerrecht en der zedelyke wysbegeerte,
maer enkel middels ten dienste der partydriflen,
of toortsen van twist en tweed ragt in plaets
van waerborgen van orde te zyn. De regtbanken,
zelfs partydig ingerigt, zullen op den duer de
onpartydige tolken der regtveerdigheid niet
meer zyn. De overleveringen der voorvaderen,
de ondervinding der eeuwen, de lessen der ge
schiedenis, de wysheid der tyden worden door
het zoogenaemd nieuw licht en nieuw politiek
beschimpt, bespot, gevloekt.
Die samenhang van zaken, waeruit de staet
kunde spruit en waerop zy berust, kan in een
woord aengevat worden: Revolutie. Hare innige
dryfveer is de vrymetselary; hare werking
bestendige bedreigingen, onlusten en op
roeren, omverrewei'ping van gouvernemen
ten, vorsten en instellingen, haer einde de
vernietiging der beschaving, en de volstrekte
verwoesting der samenleving.
Die verwoesting, waervan het ongelukkige
Parys, de hoofdstad der hedendaegsche revolu
tie, thans een treurig stael geelt, zou het lot
der wereld worden. (Fondsenblad.)
De Kamer houdt schier geene zitting meer,
of er komen petitiën in, niet alleenlyk van ge
nootschappen, maer zelfs van gemeenteraden,
die de herstelling vragen van de Vlaemsche
grieven.
Ziehier eenige namen vanplaetsen en genoot
schappen, welke onlangs verzoekschriften in
dien zin hebben gezonden
22 Maert: De Eendragtte Meulestede, ge
nootschappen van Gavere en Leuven, inwoo-
ners van Verrebroek, Wetteren, Berlare. Den 24
De Ware Vrmiden, van Tollenbeek en Hasselt.
Den 25: Appels, St-Gillis (Waes).Den 28: Leef-
dael, Eigenbilsen, Maldegem, Waltwilder, De
Taelzuchtj, van Mechelen, Vooruit naer het Regt,
van Antwerpen. Den 29Kunst en Eendragt, te
Waregem. Den 30Izegem, Kortryk, JJutsel,
Lier. Den BIDe Morgenstar, te Bouwel, Erbs-
Querbs.
Den 18 April: Kortryk, Vucht, Wieze, Hand
zame, Lombeek, Rupelmonde, Nederbrakel,
Strythem, Tielt, Noordschote,Nieuwpoort,Cas-
terlé, Roeselare,Machelen, Baesrode, Zerkegem,
Beerst, Leke, Esschene, Lombardzyde, Worte-
gem, De Maesgalm, van Maeseik. Den 19Burcht,
trekken zyner lovensgezellin. Geen enkel teeken van
leven was aen haer te bespeuren. Moest hyook haer
verliezen! Reeds werd het duisterder'en duisterder
voor zyne oogen, slechts een zwakke slrael van hoop,
hield zyne laeste krachten nog staende, toen de bef
zwymde zich langzaem begon te bewegen. Zy sloeg
de oogen op en rigtte zich met moeite in de hoogte.
Het gebeurde trad haer weder voor den geest, zoekend*
doorliepen hare blikken de kamer.
Hy is dood dood! riep zy eindelyk uit, terwyl
zy haren man angstig aenstaerde.
Hy is dood, Geertruida, antwoordde deze met
dolle stem.
Almaglige God! kreet zy, en wierp zich luid
snikkend aen de borst haers echtgenools.
De schrik en de smart, die haer tol dus ver kramp
achtig vast omsloten hadden gehouden, begonnen zich
nu in tranen en klagten lucht te geven. Ook de land
bouwer weende, terwyl hy zyne vrouw in zyne armen
hield en haer trachtte te troosten. Tranen, ziedaer op
dit oogenblik het eenige dat voor hen als eene wel-
daed kon beschouwd worden.
Hendrik verliet de kamer. Hier kon hy niet helpen.
Hem scheen het de grootste weldaed voor de zoo
zwaer beproefde ouders te zyn, ze geheel en al aen
hunne smert over te laten.
p den tweeden dag na dezen morgend reden twee
[agens langzaem den weg naer hel dorp op. Op den
eersten wagen zaten twee oude, diep ineengebogen
gestalten liet was de landbouwer en zyne vrouw.
De tweede wagen was geheel en al met een zwart
kleed overdekt. Daer onder stond de doodkist die
George's lyk bevatte.
Hoe zwak en lydcnd de landbouwer ook nog was,
hoe ernstig hem de doktors iedere aendoening en in
spanning afraeden, en getracht hadden hem te bewe
gen zyne genezing in de stad af te wachten, zoo was
hy toch niet.van zyn voornemen, om naer het dorp
terug te keeren, af te brengen. By de begrafenis van
zyn eenig kind mogt hy niet ontbreken, en nergens
anders dan op het kerkhof van het dorp, waer hy en
zyne vrouw ook eens zouden rusten, moest hy ter
aerde besteld worden.
De Vlaemsche Leeuw, van Denderleeuw. Den 20:
Meerhout. Den 21Arendonk, Runkelen, Vlis-
segem, Brussel, Massemen, de Gemeenteraed
van Michelbeke. Den 22Liedekerke, Westro-
zebeke, Schuifers-kapelle. Den 25De Gemeen
teraed van Meersel, Binderveld, Desschel, De
Eendragt, van Buggenhout.
Den 4 Mei: Gyzegem, Lembeke. Den 5: Het
Davidsgenootschap, van Aelst, De Hoop en Har
monie, van Meerhout, Antwerpen, Dendermonde,
Veurne, Luik Leuven, Isegem,Blankenberge,
De Wyngaerd, van BrusselVlaenderen den Leeuw
van Antwerpen. Den 6: Hofstade en St-Jans-
Molenbeek. Den 9Brussel. Den 10Antwerpen.
Den 12Brussel (2 verschillige). Den 13Schaer-
beek.
Nog andere verzoekschriften zullen volgen.
Het gouvernement zal voorzigtig handelen,
met die betoogingen van den volkswil eene
ernstige aendaclit te verleenen, en naer de ge
schikte middelen te zoeken om de grieven, waer-
over geklaegd wordt, te herstellen. Het isinoge-
lyk dat er een paer hovelingen te Brussel zyn,
die by den Koning intrigueeren om alle minis-
terieële ontwerpen ten voordeele van-Vlaende
ren te doen afwyzen, maer de ministers hebben
den pligt, zich boven die kuiperyen te houden.
De herstelling van de Vlaemsche grieven
maekte deel van het program der nieuwe be
windsmannen; al was ei' ook niets beloofd ge
worden, regt is regt, zegt men onder het
volk, en regt moet gedaen worden, ten spyte
van wie ook.
1RAIVKRYK.
Oniiuiiining vnnVanvcs.
Het fort, zegt de Moniteurunivcrsel, is ont
ruimd, ten 2 ure namiddag. De muren hadden
schier zooveel geleden als die van het fort Issy.
Zy waren gescheurdgebrokkeld en telden menig
aenzienlyke bres; zy leverden geene schuilplaets
meer op voor de artilleristen. Eenige kanons
konden niet meer dienstig zyn.
De houwitsers, de kogels der piitrailleusen
en der chassepots hadden het garnizoen alïj.weg-
gemaeid. Sedert zes dagen zond men estafet op
estafetnaer Parys om versterking te bekomen.
De krygsvoorraed verminderde en kon niet meer
vervangen worden; want het hagelde houwit
sers op de eenige plaets, langs waer de toevoer
kon plaets hebben.
Ook eetwaren ontbraken, daergelaten den
wyn, die altyd ruimschoots werd uitgedeeld.
De mannen, uitgeput van vermoeinis, blootge
steld aen eene hageljacht van kogels, uitgehon
gerd, bleven slechts op hunnen post tengevolge
der krachtdadigheid van kapitein Durassier.
Deze gaf bevelen met den revolver in de hand.
Do doktors hadden hem hel gevaer, waeraen hy
zich door al die inspanning en onrust blootstelde, on
der het oog gebragt. Met treurige bedaerdheid had hy
geantwoord: Ik weet het, maer aen myn leven is thans
niet meer gelegen. Daerom wil ik by dë ter aerde be
stelling myns zoons tegenwoordig zyn, want slechts
voor hem heb ik geleefd.
ycel ellendiger nog dan de toestand des landbou
wers wiens ligchaem door zyne geestkracht ën vasten
staende werd gehouden, was die zyner vrouw,
voor hem door George's dood zyn levenslust en
levensdoel verdwenen, zoo scheen by haer de
gahsche levenskracht vernietigd te zyn. Uren lang zal
zy ongevoelig, verloren voor alles rondom haer ter
neder, en dan brak hare smert op eens weer met
vernieuwde kracht los. Zy bekommerde zich om niets,
begeerde noch inde stad ie blyven, noch naer het dorp
wsder fé keeren, alles was hafer onverschillig; want
hare gedachten hielden zich slechts met den doode
böig.
(Hendrik had gedurende die dagen al de noodige toe-
büreidselcn lot terugkeer naer heidorp en tot George's
begrafenis gemaekt. De landbouwer had zelfversehei-
dijne beschikkingen willen makenbedaerd had hy
hem echter geantwoord: Bekommer u over niets, ik
zal voor alles zorg dragen. En de oude stelde vertrou
wen genoeg in hem, om alles aen hem over te laten.
(Hy kende zoowel des landbouwers begeerten als
zyne zwakheden, hy droeg hem eeneopregle genegen
heid toe, en alzoo spande hy alles in, om hem te mid
den zyner smert toch nog eenige vreugde te berei
den.
Hy had de begrafenisplechtigheden op zoo groot-
schen vöct als eenigzins mogelyk, ingerigt. Het kwam
er toch hier op eenige honderde daelders meer of
minder niet aen; en al had bet ook duizenden gekost,
dan wist hy dalhy geen enkel woord van verwyt daer-
oyer van den oude hooren zoude. Deze toch be
schouwde de begrafenis alsde lac'steeer, diehy zyncn
zoon kon bevvvzen, en niets was hem alzoo te kost-
baer. Hendrik wist dat er zelfs v.oór hem eene inwen
dige voldoening en vertroosting in gelegen zoude zyn,
wanneer hy by deze gelegenheid zyn geheele rykdom
toonde, en de menschen naderhand daervan spreken
Wie aerzelde dreigde hy door den kop te schie
ten. Dynsdag avond passeerde hy eene revue
over de troepen. Er bleven 150 nationale gar
den en 40 artilleristen o-ver, welke laetsten
schier nutteloos geworden waren; want slechts
twee kanons waren nog bruikbaer.
In den morgen van woensdag steeg de ont
roering ten top onder het garnizoen, aen welk
niets anders overbleef dan zich te doen ver
moorden op de puineu; alsdan besloten de man
schappen zich van dien verschrikkelyken kapi
tein te ontdoen.
Des middags was een artillerist gereed den
kapitein met een revolverschot neer te schieten,
toen een houwitser van Ghatillon aenvliegende,
deteenen van de voeten des kommandants sloeg
hem alzoo onbekwaem maekte nog langer het
kommando te voeren.
De mannen droegen den kommandant weg.
Twee manschappen werden naer klein Vanves
afgezonden, om de ambulansen te halen en de
gekwetste weg te dragen. De vlaeg houwitsers
was zoo hevig, dat de ambulansen niet durfden
vorderen tot aen het fort.
De verbondenen staken de witte vlag op. Rct
vuer hield op; de ophaelbrug werd neergelaten
en een officier, gevolgd door een detachement
soldaten verscheen op den rand van de gracht.
Wat wilt ge? vroeg de officier.
Parlementeeren, en onder zekere voor-
waerden het fort verlaten, antwoordden de ge-
federeerden.
Geene voorwaerden voor de oproerlin
gen! was het antwoord.
Een nationale garde, verbitterd over die woor
den, schoot zyn geweer af op den officier, zon
der dezen te raken. De soldaten gaven vuer. De
eerste gelederen derbondgenooten vielen. Acht
hunner trachtten langs de vestgracht te ont
vluchten. Eenigen keerden naer het fort terug.
Nog andeten werden gevangen genomen.
Vreezende dat het fort ondermynd was, dron
gen de soldaten niet onmiddellyk in het fort;
zy vergenoegden zicli hetzelve te omsingelen.
Het fort is nog niet ganseh ontruimd; er be
vinden zich daer nog dry nationale garden, die
dezen morgend nog dry kanonschoten losten,
hetgeen het bombardement doet voortduren.
Het is ten gevolge der voorzorgen, welke men
neemt voor de bezetting, dat de drykleurvlag
nog niet op het fort waeit.
Beeldenbreker».
Volgens de Pall'Mali Gazett heelt de commune
besloten, dat de Kristus-, O.L. Vrouwe- en an
dere heilige beelden, die de vrijheid van geweten
kwetsen (en de vryheid dan, van die welke aen
die beelden houden?) uit de scholen zullen ver-
dwynen, en dat die welke in kostbaer metael
zyn, naer de Munt zullen worden gezonden.
Het IIuIm van Tlilorn.
Den 13 mei is de afbraek van hét huis van
zouden, dat er nooit zulk een prachtige begrafenis in
hel dorp had plaets gehad.
Toeu de wagens hel dorp naderden, kwamen hun
byna alle dorpbewooners le gemoet, met den gcesle-
lyke en de schooljeugd aen het hoold. Plegtig, onder
het gelui der klokken, reden zy het dorp binnen. Dit
alles was aldus door Hendrik t*e voren beschikt, even
als de toebereidselen lot de begrafenis op de landhoeve
alleen door hem waren verordend.
ffeeds des middags zoude begrafenis plaets hebben.
De vrouw des landbouwers was zoo zwak en lydcnd,
dat zy onmiddelyk te bed moest gebragl worden; zon
der tegenspraek liet zy zich zulks welgevallen. Ook
den landbouwer zelf hadden de vermocijenissen van
den overlegt meer aengetast dan hy gedacht had,en
het zich zeiven durfde bekennen. Hy stond er op zynen
zoon naer de laeste rustplaets te vergezellen, niette-
genslaendc de vermaningen zyner vrienden.
Hendrik sprak hem daerin niet tegen.
Laet hem begaen, zegde hy tot de bekenden, als
hy zich slerkgenoeg gevoelt,zal hem zulks den groot-
sten troost verschaffen.
Friese had intusschen te veel van zyne krachten
gevergd. Hy hield zich goed toen de doodkist in
't voorhuis werd nedergezet, met keerssen in het rond
en met kransen en bloemen omwonden. Daerop kwa
men de schoolkinderen, die zich rondom de doodkist
plaelsten en een plegtig gezang aenhieven, waerna de
geestelyke eene korte toespraek hield.
De landbouwer stond erby. Geenenkele traon vloei
de er over zyne wangen. Hy gevoelde, dal hy zyne
smert niet meer zou kunnen bedwingen, indien hy er
èenmael vryen loop aen liet. Hy bedwong zich met ge
weld. Hy had Hcndrik's arm gegrepen om.zich daerop
le steunen en hield die krampachtig vast. Niet zónder
bezorgdheid bemerkte deze de steeds toenemende ge
moedsbeweging van den oude. Nog hield hy zich
staende. Toen echter de doodkist onder hel gezang
der kinderen en het gelui der klokken werd opgeno
men en uil hel huis gedragen, toen de optogt zich op
de hoeve achter de doodkist schaerde en hy zelf, op
Hcndrik's arm leunende, zich dacrby wilde aensluiten,
zeeg hy magt^loos ineen.
(Wordt voorgazel.)
