N° 64.
Zondag 17 Maert 1872.
2de Jaergang.
WEREL YRSCH YIEl WSIILAD.
De oude Praktizyn.
Aelst, 16 Maert.
DE BROEDERS GEDURENDE DEN OORLOG.
Buitenlandsch Aieuws.
G-azette van Aelst
Het Bureel van liet hlad Is gevestigd In de KapelIeHtraet IV" 11, waer alle brieven, gelden, enz. vracütvry moeten toegezonden worden.
Abonneméntsprys SS IV. 'sjaers, voorafbetaelbaer. Voor den buiten ban men Inachryven lu al de postkantooren, en voor de landelyke gemeenten by de briefdragers.
Er komt te Paryseen boekdeel tcverschynen,
Les Frèrespendant la Guerre, door M. d'Arsac,
dat een doorslagend antwoord is op de snoodo
aentygingen waeraen die nuttige leden der sa
menleving dagelyks, hier zoowel als in Frank-
ryk, zyn blootgesteld.In Frankryk betigtte men
ze van hun land niet te beminnen, en middeler-
wyl, hoewel de wet hen gansch vry liet, ont
moette men ze op het slagveld, werkende -en
stervende voor hun Vaderland.
Nauwelyks was de oorlog verklaerd of Broe
der Philippus, de Overste-Generael,schreef aen
den minister wyi oorlog dat hy al zyne gestich
ten ter beschikking stelde van de gekwetsten,
en al zyne Broeders om zé te verzorgen. Hierin
had de Overste geenszins zyne Broeders op voor
hand geraedpleegd; maer hy kende ze te wel,
hy was te zeker van hunne gevoelens om te moe
ten vreezen van tegengesproken te worden. In-
derdaed, nauwelyks was zyn aenbod gekend of
al de gestichten schreven dat zy zyn inzigt by-
tradenAenstonds waren de Broeders aen 't werk.
Zy schikten hunne huizen, zamelden genees
middelen, linnen en pluk in. Betrekkelyk dees,
even als in vele andere zaken, was het fransche
leger slecht voorzien; hel rekende te gerust op
don zegeprael om dergelyke mactregels te nemen.
Het aenbod van Broeder Philippus werd aen-
vaerd en de soldaten en de mobielen, te Aix, te
Avignon, te Quimper en elders nemen bezit van
hunne huizen. De Broeders stacn hun ten dienste,
verzorgen de zieken, helpen kardoezen maken
en, blyft er hun tyd over, zy geven klas aen de
.soldaten.
Nogtans Frankryk wordt overwonnen en ne-
derlaeg volgt op nederlaeg.
De rol der Broeders veranderd. Zy waren on-
dcrwyzers en zy worden ziekedieners. Zy ver-
tleelen zich in twee posten. De eene gaeri, on
der de bommen en de mitraille, de gekwetsten
halen op het slagveld; de andere onthalen ze in
de ambulancen. Het een en ander ambt vervul
len zy zonder vrees voor de dood, en toonen
door gansch Frankryk dat liet hun zoo min kost
voorbeeld te geven van moed en zelfsopoffering
als les van 't A. B. G.
Achttien onder hen zyn gestorven, getroffen
op het slagveld of bezweken onder den lastigen
arbeid en de besmettelyke ziekten der ambu
lancen. Hoeveel er enkel ziek zyn geworden
kan men niet tellen.
De slag van Sedan had liet laetste leger van
het keizerryk uit een gedreven en de .ongeluk
kige soldaten, welke de dood of de gevangen
schap hadden gespaerd, kwanten aen het gast-
(3C VERVOLG.)
V.
Terwyl dit gesprek aenhield in de tuinen van hel
kasteel van Altdorff, had er een ander toonccl plaets,
een van gansch anderen aerd, en wel in hel hotel
waer wy, by den aenvang onzes verhaels, meester Hans
zagen intreden na zyn bezoek hy mynheer Willem.
Achter den voorhof van dit hotel verhief zich een
sierlyk pavilloen. Doch van naderby gezien, bemerkte
men haest dat, ondanks zyne pracht, het"versierd was
met weinig kieschen smaek. Het goud schittlerde
langs alle zyden, op stoelen en zetels, kandelabers en
pendulen, ja, zelfs tot op hot plafond; in een woord,
dit ryk vertrek hing schreeuwend den parvenu
iuit.
Een man, nog jong, lag luierend achterover in eenen
moliigen en ryk gesloffeerden armstoel, de voelen
verborgen in dikke lapylcn.
By den eersten aenblik vond men in hem eenige
gelykenis van opzicht met ccnen anderen jongeling
dien wy reeds tvveemael in dees verhael hebben ont
moet; nogtans een bruiner tint heerschte in zyne
trekken, en derzelver uitdrukking was verre, gelyk
hy den gevangen van Marsico en den vertrouweling
van Helena, hooge geboorle of edele gevoelens te ver
raden. Dit gerimpeld voorhoofd, die betrokken mond,
die ziekelyke bleekheid, die zenuwachtige rilling die
zyne ledematen somtyds ontstelde zegden klaer dat
men hier te doen had met een man, door zwoegend
verdriet of uitputtende vermaken, verouderd voor de
jaren. Dacrby zyn blik w«is sluw en valsch en, zonder
men juist kon bepalen vvaerom, gansch zyn voorko-
mcn.-boezemde afkeer en mistrouw in.
>"Niel verre van hem zat een andere man,.druk bezig
met een hoek te doorzoekendit hock was eene ver
zameling van de ten dien tyde beslaende wetten.
Eensklaps wierp hy het boek mismoedigd toe.
Nu, vriend Hans, sprak de andere, is de moei-
lykheid gevonden en opgelost.
Die moeilykheid is onoploshaer, graef; ik ten
minste zie er geen dag door. De domeinen welke gy
wilt verkoopen, zyn de wettige en persoonlyke eigen
dom der oude gravin, uwe moeder* en uw moeder, de
vrye België eene scliuilplaets vragen.Niet verre
van de Luxemburgsclie grenzen, te Carlsburg,
is een aenzienlyk gesticht van de Broeders. Het
was daer dat de vluchtelingen de eerste zorgen
vonden. Zy kwamen ertoe, bezwykendaen hon
ger, vermoeienissen en ziëkten; zy worden er
verzorgd, gelaefd, gespysd, gekleed, en niet één
regiment is er verbleven of het heelt, officieren
en soldaten, in het huis van Carlsburg eene ge
denkenis zyner dankbaerheid gelaten.
De pruissische legers naderen Parys: het be
leg gaet beginnen. Maer de Broeders der Chris-
telyke Scholen zyn daer, en staen gereed om het
gevaer te gemoet te komen.
Den 19 January had de slag van Buzenval
plaets; liet was de laetste pooging welke de
hoofdstad ging wagen vooraleer zy door den
honger gepraemd.zich zou overgeven. De garde
nationael wordt opgeroepen en de Broeders
staen op het appelMen telt er honderd op de
koer der Tuileriën. Zy verdeelen zich in twee
posten op liet slagveld. God alleen weet hoeveel
zy' er dien dag verzorgd, verwonden, geholpen of
begraven hebben. Hun-gedrag droeg aller be
wondering weg en de oversten des legers be
tuigden hun opentlyk hunne erkentenis. Hoe
veel dien dag ook, die op het aenschöuwen van
dien kalmen moed, van die onvermoeibare lief
dadigheid de lang ingewortelde vooroordeelen
voelden verdwynen welke zy tegen die nederige
kloosterlingen voedden! Men kan, in zyne ver
blindheid, den Godsdienst miskennen, zyne voor
schriften vergeten, maer ongevoelig blyven voor
de zelfsopoffering welke hy inboezem!, is on-
mogelyk
OVERZIGT VANEEN'VLASHANDEL.
Voor eene streek, als de onze, al waer een
overgroot getal huisgezinnen hun bestaen vinden
in de bereiding en den handel der vlassen, is het
een punt van groote aengelegenlieid, liet pu
bliek over de beweging, der vlasmarkten in te
lichten. Daeroin ook gaen wy die beweging
aendachtig na, en stellen wy ons ten plicht,
verslag over onze waernemingen te doen.
Aen de opmerking wan niemand, die in de
zaek belang heeft, is 't ontgaen, hoe de prysder
verschil li ge soorten van vlas in den laetstentyd
een opslag ondervond, en ook niet, hoe nu,
sedert kort, er weer afslag is ontstaeo.
Lang drukte de oorlog op den vlasprys; 'twas
eerst eenigen tyd zelfs na liet sluiten van den
vrede, dat het vlas zynen normalen of ouden
prys terugbekwam*. Zoohaest namelykde meka-
niekspinneryen in Frankryk, na langen stilstand,
weder aen 't werk gingen, zagen wy den prys
der blauwe vlassen klimmen.
Blauw vlas wordt meest door fransche koop-
mans in Vlaenderen opgekocht. Engeland daer-
entegen trekt ons vlas in.
brave vrouw, leeft nog. Gy moot wachten tot dat zy
naer den hemel is.
Die domeinen, M. Hans, moet en zal ik hebben.
De myne zyn reeds meestal verkocht; de vvaerdc er
van stucr ik naer Amerika waer ik voortaen in rust wil
gaen leven en de domeinen van Siegen zyn te aenzien
lyk opdat ik gewillig van dit deel myner fortuin
afzie.
Dal weet ik, en ik weet nog veel meer dan dat.
Maer ik heb de eer uwe Hoogheid té herhalen dat zy
geen hoegcaaemd regt heeft te doen gelden op «dién
eigendom.
Heb ik geen regt dan zal ik gewéld gebruiken.
Hola, Marsico, zoo.niet! Zoohaest gy met geweld
begint vvdrden wy kwade vrienden. Weihoe! geweld
gebruiken tegen eene vrouw, en eene vrouw zoo
eerbiedwaerdig als de gravin, foei! Dergelyke handel--
Wyze zou wat te sterk den baenslrooper uithangen.
Marsico Jachtte spottend.
Nogtans, hernam Hans, doe naer uw goesle: wal
my betreft, ik hen een schelm, ik weet het,
maer ik heb my in 'i hoofd gesteken dal ik heler ben
dan gy en daerotn, ik berhael het u, zoohaest gy ge
weld gebruikt ben ik uw man niet meer.
Daerin doet gy ook naer uw goeste, mher Hans;
wat my betreft ik waseh er my de handen van klaer
gelyk weleer Pilalus.
Dan hebt gy maer hard te wry ven, want gy en
Pilalus....
Het oog van Marsico glom van gra.mschap; maer,
gewoon zooals hy waorschynelyk was aen de stoute
lael van zynen lyftrawant, 'deed hy geweld om zyn
spyt te bedwingen.
Luister, graef, ik weet nog een laetste middel,
een weltelyke middel om u te voldoen: zoek op welke
mogelyke wyze gy de gravin kunt doen verstoei) dat
gyhare toeslemming vraegt tot hel onteigenen dei-
domeinen van Siegen ten uwen voordeelc.
Marsico sghudde het hoofd.
Gy meent dat zy die toestemming zou weigeren?
Eh wel, ik ook. Ten eerste, de oude vrouw moet van
die domeinen leven en hare armen doen leven; die
eigendommen maken haren bruidschat uit. Ten tweede,
zy zou hel onuitlegbacrvreemd vinden dal hare eenige
en .beminde zoon, reeds,miliioenen en millioenen ryk,
haer voor haer afsterven zou willen ontblooten; zulks
ware de doodsteek voor de brave oude, en gy hobt,
Dc ryzing van 't blauw vlas had de ryzing
van liet wit vlas tot gevolg.
Op korten tyd waren de Fransche huizen
redelyk goed geriefd, en danondergingde han
del in de gemeenste vlassoorten eenigen stil
stand. Middelerwyl vond de beste kwaliteit,
namelyk liet wit vlas, nog voortdurend den
zelfden goeden aftrek.
Dan op eens viel do afslag in, en dit zoowel
op liet wit als op 't blauw vlas. Dat is zoo wat
zes wck'cn geleden, en sedert dien was de af
slag elke week gemiddeld 9 centiemen per dry
kilos op de beste en 13 centiemen per dry kilos
op de gemeene soort, wat nu voor die eerste 54
en voor de laetste 78 centiemen per'dry kilos
uitmaekt.
Duidelyk is het, dat de oneenigheid tusschen
Engeland en Amerika tot dien afslag heeft ge
leid. Sedert er gevaer van oo' log tusschen deze
twee mogendheden opkwam, werd er schier
niets meer gekocht voor Engeland; van toen af
begon het wit vlas te dalen, en uit die daling
ontstond ook afslag op de blauwe vlassen.
Als men daerenlegen inziet, dat de prys van
wolle en katoen een buitengewoon hoogte heeft
bereikt, en nog gedurig stygt, is de alslag van
de vlassen zoo niet onbestaenbaer dan toch
moeilyk om te begrypen. Natuerlyk, als er oor
log tusschen Amerika en Engeland komt, dan
moet het katoen, zoo veel uit Amerika acnge-
voerd om de fabrieken in Engeland te onder
honden, nog merkelyk opslaen; en als dit, ge
beurd, dan wordt noodzakelyk het vlasal duer-
der en duerder.
De gevolgtrekking, hieruit leert ons, dat in
elk geval de prys der vlassen veeleer op- dan
afslag te verwachten heeft. Wy durven onze
landlieden juist .niet aenraden op deze overwe
ging te steunen, maer schryven ze neder om
hen in te lichten en roepen er hunne aendacht
op in. (Gazette van Eecloo.)
ITALIË.
Uit Rome wordj, aen de Monde geschreven:
Men wordt door een aental zeer ernstige fei
ten gedwongen te gelooven, dat er thans een
nauw verbond bestaet tusschen Pruisen en Ita
lië tegen Frankryk, of dat het op liet punt is
gesloten te worden.
Het is van nu af buiten twyfel,dat dereisvan
den pruisischen kroonprins niet enkel eene plei-
zierreis was; maer slechts een voorwendsel om
met eigen oogen te kunnen zien, van naby de
menschenen dedingen te leeren kennen en eene
diplomatieke zending te vervullen.
Wanneer een prins van den leeftyd en het be-
langvan Frederik Karei zich met eene diploma
tieke zending belast, dan moet dat er eene zyn
door uwe onverschilligheid, haer moederhart reeds
genoeg doen lyden. Gy zyt een behendige dief, Mar
sico, maer, graef van Altdorff, gy zyt een slechte
comcdjanl....
Deesmael kon de kapitein zich niet meer bedwin
gen.
Hans, riep hy uit, gy begint my ter dege tc ver
velen
Ik u vervelen? Inderdaed, ik bemerk sedert
eenigen tyd dat het de eerste mael niet is. Waerom?
ik weet. het niet, maer ik raed hel toch.
Ik zeg u dat uwe onbeschoftheid my kwetst!
Dat is eens recht spylig, heer graef.
En daer zal het niet hy blyven, hoort gy
Zeker hoor ik, ik ben niet doof. Nu, Marsico,
blyfkalm, want moest gy weten wat leelyken jongen
u degramsehap maekt gy zoudt schrikken van u zei-
veil. Mogl de gravin uwe moeder u op dees oogen blik
kunnen zien, zy zou u nog min voor haren zoon her
kennen.
De valsche graef leed geweldig onder don onver»
biddelyken scherts van zyn knecht.
Gy tergt my, zeg ik u.
Het is myri inzicht niet.
Gy tergt my, gy daegt my uil.... ik wil welen
waerom
Oh! laet uwen ponjaerd steken.... wy zyn hier
in de Sierra Nevada niet, maer wel te Keulen, onder
beschaefde mensehen. Gy vraegt my waerom ik u
terg? Ik ben hel niet, het is de spyt die u ontstelt,
omdat ik deesmael de hand niet wil leenen aen uwe
snoode plannen; omdat, koom ik er legen op, gy
overiuigd zyt in uw geweten,hebt gy er nog een-
dat ik gelyk heb en dat, als Hans gelyk heeft, hy by
zyn gelyk wil blyven, al moest hy des noods de vuist
uil de mouwe steken en eenige ruiten breken.
Wal! gy zoudt legen my werken? my verraden?
Neen, zoolang gy my legen het hoofd niel stool
en ik in zvvygen myn voordeel vind. Maer, eilaes, ik
zwyg reeds zoolang en zonder baet, zoolang en zoo
danig dat ik er beu van word. Sedert het geval ons
elkander, tot uw spyt, heeft doen ontmoeten, heb ik
al de voorwaerden van ons verdrag volbragl en myne
beloften trouw gehouden. Ik heb u gediend ah; eene
slaef, ik die uw gclvke moest wezen. En gy, wat hebt
gy gedaen voor my?.... Ik zeg het regtuil: ik wordt
uwen dienst beu, er is le weinig by te winnen. Der
van hoog belang. Overigens verwacht Pruisen
met de heelé wereld, dal op het eene ol andere
oogenblik gewigtige gebeurtenissen in Frank
ryk zullen plaets.hebben, en het is overiuigd
dat een nieuwe oorlog met Frankryk, binnen
eenen min ol meer verwyderden tyd schier on-
vermydelyk is.
Hel lioudi zich dus gereed met liet oog op
dergelyke gebeurtenissen; zyne diplomatie werkt
naer alle zyden, zoekt bondgenooten, zondert
Frankryk al' en geert, het vyandelyke naburen,
ten einde alle kansen van welgclukken aen zy
nen kant te brengen in den oorlog, die nadert.
Het schynt dat Pruisen in Italië wonderwel
gejukt is of gelukken zal. De diensten, aen dat
land bewezen,zyn drukkend en bet is volkomen
gezind de plichten der dankbaerheid, die bet
Frankryk verschuldigd is, le vervangen door
daden van den zwarlsten ondank.
Men moet hooren wat er gezegd, lezen wat
er sinds eenige maenden iu Italië over Frank
ryk geschreven wordt:
Italië heefl nog slechts ééne natie vyandig
tegenover zich, een enkelen vyand te vreezen,
namelyk Frankryk. Tegen dal land moeten zich
de oogen en poogingen van alle Italianen rigten,
want van daer komt alleen het verzet tegen de
italiaensche eenheid.
Men pryst Oostenryk, verheft het duitsche
ryk en preekt dagelyks een zeer nauw verbond
met von Bismark en keizer Wilhelm. In derge-
lyken toestand der geesten is een verbond tus
schen Pruisen en Italië gemakkelyk te sluiten,
te gemakkelyker omdat de italiaensche regee
ring op dezelfde viool speelt, al verkwist het
de zoetste woorden van het fransche gouverne
ment.
In afwachting houdt zy zich bezig met het
plan om zich te beschermen met forten en ves
tingen en Italië onovervvinnelyk te maken. Dat
plan zal aenvankelyk 3 a 400 millioen inuitvoe-
ring kosten.
De Paus heeft zondag laetst in een open-
baer verhoor gezegd, dat de ongelukken dei-
Kerk vooral van het jaer 1848 dagteekenen.
Harevyanden begonnen toen de menigte te ver
leiden. Rome en Italië juichten vroeger het paus
dom toe. Toen er eene deputatie my het aenbod
bragt om het voorzitterschap van het gouverne
ment te aenvaerden, werd zy aenhoord en kreeg
ten antwoord, dat de Paus zyne regten wilde
handhaven, maer gecne inbreuk maken op die
van andere.
Zyne Heiligheid eindigde met te zeggen, dat
het beslaen van t wee verschillende magten te
Rome onmogelyk is; maer dat hy hoopt weldra
de rust hersteld te zien.
Mazzini, de gekende samenzweerder, is te
Pisa gestorven.
Deze faem zal Mazzini achterlaten: dat hy
halve, u dienen begint mybeschaemd te maken. Geloof
my of geloof my niet, er is iels dal knaegl in myn
binnensteen my somtyds belet le slapen.... Daorom
ben ik voornemens ray, met persoon en dned, ter be
schikking te stellen van iemand anders, van.... éenen
anderen graef.
Marsico hygdcin zynen zetel bleek als een ster
vende.
My verraden, morde hy, my verraden? Maer dit
zultgy niet of iK zou u vermoorden.
't Is te welen....
Dit kunt gy met of gy hingt 's anderendaegs aen
de galg!
Bah! er is aen my weinig gelegen.
Dit kunt gv niet, zeg ik, want gy weet niel waer
Ernst van Alldorlf op le zoeken om my lo verkoopen.
Ik zon hem blipdelings vindeu!.... Ik weel. waer
hy verblyfl.
Waer? Waer?
Ja, daer juist ligt myn geheim, en zulke gehei
men bezit ik er nog veel.
O, Hans, vriend, hy ons fortuin, by onze rust en
ons leven,ik smeek u,ik bezweer u,waer zal ik Ernst
van Altdorff vinden! Spreek, en morgen beschynt de
zon slechts zyn lyk, en voor eeuwig zal het graf....
Ik weet het, en het is jüisl daerom dat ik zal
zwygen. Er kleeft reeds onschuldig bloed genoeg aen
myne handen en nogtans voed ik de hoop misschien
nog een goede dood le sterven.
Hans was ontroerd, terwyl de rooverskapilein in
zynen zetel van angst en woede lag te beven.
Er volgde eene lange poos stilzwygon.
Eensklaps regt Marsico zich op.
Dit gesprek moet eindigen, sprak hy op gebie
denden toon.
Ik wil wol, antwoordde Hans wier ontroering
haest bodaer.d was, ik wil wel. Gy zyt buitengewoon
slecht gestemd dezeu avond; gy zyt ziek of gy zyt
dronken. In alle geval de gramschap doet u kwaed.
Kom aen, laet ons slapen gaen, hel zal ons heiden
verkwikken.
-Neen, neeir, zo'o niet! Gy dreigt my te yerlalcn?
Welaeu vcrlael my, ga henen; ik zal u missen, ik kan
u missen,want op mv zyt gy onmaglig;ik alleen bezit
de echte stukken, ik' alleen kan steunen op wettige
pro li ven.
Hans glimlaehtoen haelde de schouders op.
