N° 71. Zondag 5 Mei 1872. 2,,e Jaergang. WEKELYKSCH NIEUWSBLAD. Het Pauzen-Kollegie Aelst, 4 Mei. Buitenlandsch Nieuws. G-azette van Aelst Het. Bureel van liet I>l«tl is geveatlgd in «le Kapellcstrnet UI0 11, waer alle beleven, gelden, enz. vracbtvry moeien toegezonden worden. Abonnenientepi-ys 25 IV. 'sjaers, vooraf betuelbaer. Voor «leu buiten kan men inaclii-yven in al de postkuntooren, en voor de lundelyke gemeenten by de l>rief«li*fkgei*a« MOORDERY ONDER DE COMMUNE 27 Mei 1870. De voorgaende debatten van den 6deu krygs- raed, zetelende te Versailles, hebben reeds de gruwelen doen kennen gepleegd onder de Com mune: den 18 maert, op de generalen Lecomte en Clement Thomas; den 23 mei, op Gustaef Chaudey; den 24, op den Aertsbisschop van Parys en zyne gezellen; den 23, op de Dominikanen van Arcueil en den 26, op de slagtoffers der Haxostraet. Het laetste tooneel van het bloedig drama, de vermoording der gyzelaers, komt zich voor den zelfden krygsraed te ontrollen. Vier slagtoffers zyn den 27 mei om het leven gebragtMgr Surat, Aertspriester van Parys, twee andere priesters en eene wereldlyke. Negen beschuldigden stonden voor de balie. Wat in deze zaek meest verrast is de jonkheid der betigten: men bemerkte onder hen een kind van vyftien jaer en een meisje van een-en-twin tig. Geen de minste blyke van spyt of berouw stond op hun aenzigt te lezen Er was onder de opperhoofden der Commune beslist dat al de gyzelaers, priesters, soldaten en anderen, ten getalle van dertien honderd zou den omgebragtwoi'den.Men zou ze gefusilleerd hebben of hunne gevangenis in brand geschoten. Den 27, omtrent dry en half ure namiddag be merkten de bedienden der beide Roquetten dat hunne oversten, Ferré, Francois, enz., de vlugt genomen hadden, want het leger van Versailles naderde. Daerop verspreidden zy zich door de gevangenissen, de gyzelaers uitnoodigende de gelegenheid te baet te nemen en te vlugten. Een deel liet zich overhalen, en verliet het gevang. Eenigen onder hen gelukten erin g^rod te worden; maer de vier ongelukkigen, Mgr Surat en zyne gezellen, ontmoetten eene barri cade nog door een tiental gefedereerden verde digd. Zy werden aengehouden en gefusilleerd, ziehier in welke omstandigheden. Eene dei* vier, M. Chaulieu, bediende van de politie-prefektuer, droeg tamelyk schoone klee-. deren en deed zich de eerste opmerken. De dry anderen waren verkleed in galeiboeven. Zoo was het hun gelukt elf barricaden over te stap pen. In de St-Maurstraet kwam een bedronken gefedereerde op Mgr Surat afMyn brave ga leiboef, brabbelde hy, ga niet verder; neem een geweer en kom ons helpen. By de volgende barricade nam men hem ge vangen. Eene woeste gefedereerde, die het be vel scheen te voeren over zyne makker, riep de vlugtelingen toeCanaille, gy moet calotins zyn, uw laetste uer is geelagen. Wy gaen u op staenden voet voor den kop schieten. Leg uw papieren af. Dien gefedereerde noemde men den Klaroen. Eene jonge vrouw, Marie Wolff, oud dry-en- te Leuven. (vervolg en einde.) Dan, deze snaek nog niet tevreden met het schoon en ryk erfgoed zyns braven en doorluchtigen vaders, beging allerlei gekke kuren; en ware 't hierby geble ven; maer neen! hy was er nog ondeugend en roeke loos by. Hy verspilde de schatten, die zyn voorganger zoo zorgvuldig bespaerd had, en wikkelde zich in ysselyke moeijelykheden met Lodewyk XI, koning van Frankryk, met wien hy aen zyns vaders hof was op gevoed, en die ook een slecht en trouweloos vorst, doch hem te leep was. Het gevolg van dit alles was dat stout Kareltje den oproer in zyn eigen land kreeg en veel steden verloor, dat hy in Zwitserland het grootste deel van zyn leger verspilde (1476), en einde- lyk by de stad Nancy, welke hy belegerde, door de Zwitsers, in eenen moeras vermoord werd, den 6 jan. 1477. Nu zat men in ons land met de hand in de haren, en wist niet wat te doen. Den ondeugende Lodewyk van Frankryk nam de eene stad na de andere, en eindelyk heele provinciën van ons weg, en Karei liet slechts een eenig dochtertje na, Maria genaemd, dat pas twintig jaren oud, en bvgevolg nog te kinderachtig was om in zulke hagehelyke omstandigheden het ryksbestuer in handen te nemen; ook dacht men, en zulks te regt, dat het huis, waer een wyfje alles regeert, dikwyls te gronde gael; cd wat "deed men nu? Men schonk die jeugdige prinses als echtgenoote aen Maximiliaen, zoon van Frcderikkeizer van Oostenryk, en die werd nu onze hertog in 't jaer 1478. Ondersteund door zyn' vader, joeg hy eerst de Franschen als een rook ons land uil, en zette zich ten troon. De Gelderschen, die by Kareis dood ook aen het opspelen gingen, gaf hy duchtig voor de broek, en in Holland, waer twee sterke partyën eikanderen bestreden, onder den naem van Hoeüschen en Kabcl- jauwschenpakte hy den eenen en vong er dert ande twintig jaer, vuerde de woede van den Klaroen nog aen en beleedigdè onbeschaemd de gevan genen. Zoohaest het bewezen was dat dezelve pries ters waren, wou de Klaroen ze onmiddelyk doen fusilleeren. Maer ecnige damen der gebuerle kwamen er tussehen en smeekten dat de uit voering elders zou gebeuren. De aenïeiders stemden toe en men bragt de ongelukkigen terug naer de Roquette. Marie Wolff stapte vooruit, een rood vaendel in de hand en eenen revolver en eenen langen pon- jaerd aen"de zyde. Tussehen de twee gevangenissen gekomen vond de Klaroen de plaets goed geschikt, en de bende gaf vuer. Dry slagtoffers vielen en werden op den grond afgemaekt. Het vierde, M. Chaulieu, dank aen de heer- schende wanorde, gelukte erin te ontvlugten. Maer haest hadhy dry of vier jonge gefedereer den op het Spoor. Er werd vuer gegeven en men miste hem een tweede mael. Haest werd hy in- gehaeld en eene hardnekkige worsteling greep plaets. Het gelukte M. Chaulieu den sabel te grypen van eeuen gefedereerden, maev kon niet eenen zyner vyanden treffen. Hy liet zyn wapen vallen en hernam de vlugt. Hy was uitgeput aen krach ten en gemakkelyk werd liy weder ingehaeld. Hy werd teruggesleurd tot by de lyken zyner dry makkers. Gedurendeden overtogt sloeg men hem met sabels. Ter plaets gekomen vond by Marie Wolff en smeekte hare tusschenkomst af Ik heb vrouw en kinderen, sprak hy, en heb niets gedaen om de dood te verdienen. Het vrouwlyk wange- drogt, voor alle antwoord, trok haren revolver en wou schieten; het wapen was niet geladen. Daertfp kwam zy vooruit met den dolk, doch gelukte er niet in M. Chaulieu te tr«f£ou. Ziende dat alles verloren was, vroeg hy ge laten waer hy zich te plaetsen had om verinoord te worden. De Klaroen loste zyn pistool en doorboorde hem de borst. Dan bemerkte een der moordenaers dat een der reeds neergevelde slagtoffers nog teeken van leven gafMen verbryzelde hem den sche del met den kolf van het geweer. Men graefde een hol en men verborg erin de lyken. Daerna verstrooiden zich de moordenaers. De negen beschuldigden zyn veroordeeld tot verschillige straffen, voorjaren of voor het leven opsluiting, en Marie Wolff tot de dood. SPANJE. OPROER. Maerschalk Serrano dringt vooruit in Navarra; Rada wykt achteruit. Er zyn troepen uitSan Sebastiani vertrokken, om het inrukken der carlistische benden in de ren mede, en had zoo al spoedig de rust en de vrede hersteld. Op nieuw bekwam ons land van de geleden verlie zen en de dwaze geldverspillingen onder Karei den Stouten. Doch de ongelukkige prinses Maria, die in de omstreken van Brugge op eeno vogeljagl was, vieL van haer peerd, en stierf den 28 maert 1482, in nog bloeijenden leeftyd; zywas pas 25 jaren oud, en met haer was het beroemd huis van Bourgonje uitge doofd. Ook keizer Frederik, vader van Maximiliaen, kwam te sterven, en onze graef, die nu tot keizer van Duitschland verheven werd, gaf hel bewind over ons Nederland, in 1494,aen Philips, dcschoonehygeoaemd, die met de spaensche infante, Joaima, prinses van Arragon en Kastiliën, trouwde; en zy woonden in de stad Gent, in het thans vervallen graven-kas teel, welks oude muren gy zeker al dikwyls be schouwd hebl; zy kregen een zoontje, welk by het doopsel den naem van Karei ontving, en naderhand die grool§ ea magtige keizer werd, bekend onder den naem van Karei den vyfden, of Karei den grooten. Maer ongelukkig stierf Philips de schoonè in 1506, en zyne bedroefde gemalin werd zinneloos van droef-, heid over dit vroegtydig verlies. Nu werd grootvader Maximiliaen van Oostenryk voogd of regent over Karei, die reeds met zyn zesde jaer den troon onzes lands beklom. Dat was der moeite weerd, niet waer? nog maer een ventje zoo als die hieronder uit de laegste klas, en reeds als graef gekroond? Maer geloof niet, dal hy hierom juist de zaken der regeering reeds be- stuerde; neeD, hiertoe .was hy zeker nog te jong en onervaren; maer zyne tante Margaretha, weduwe van den hertog van Savooyen, eene wyze en verlichte prinses, deed dit in zyne plaets, onder den titel van Landvoogdes der Nederlanden. 111. Nu zyt gy zeker zeer verlangend le welen hoe het met den kleinen Karei gael? Ongetvvyfeld denkt gy dat hy niets deed dan fraeije kleedoren aenirekken, wan delen, ryden en lekker eten en drinken? Gy bedriegt u welHy deed even als gy, toen ge jonger vvaert, hy provincie Guipuzcoa te beletten. De onderwerping van algezonderde benden blyft voortduren. Men schryfl uit Madrid, 28 april, aen de Patrie van Parys: De toestand wordtdagelyks moei- lyker; hel is geen carlistische oproei', die den troon van Amedeus bedreigt; het is een bond genootschap tussehen alle partyen. De radikalen en Alfonsisten verstaen zich niet allen met d3 Carlisten; maer de meest nauwgezetten zullen zich met eene kwaedwillige onthouding verge noegen; de andere zullen'de Carlisten in de worsteling tegen den koning, dien zy vreemde ling noemen, ondersteunen. Men deed nogmaels het gerucht loopen, dat de koning van Italië, troepen ter hulp van zynen zoon ging zenden; doch het nieuws is valsch. Toch was het publiek er door ontroerd. Als het de vyanden des konings zyn die dit gerucht heb-' ben uitgestrooid, zyn ze zeer behendig geweest; zy toonen zeer goed het spaensche volk te kennen Hebben de vrienden des konings vermeend door dat nieuws den koning te dienen, dan be gingen zy eene domheid. Indien een vreemd sol- dael den voet zette op den Spaenschen grond, zou gansch de Spaensche nalie opstaen. De ge- nerael die haer tegemden vreemdeling zou nen- voeren, zou eene onmetclyke en omjiiddellyke populariteit verwerven. De infanterie, te Barcelona in garnizoen, heeft vier bataljons naer Navarra gezonden. Een rei ziger die deze bataljons ontmoette, zegt dat ze in goede orde, maerzondergeestdrift marcheer den. Men heeft by voorkour infanteristen uit de Pyreneën gekozen, omdat zy gewoon zyn in de bergen te marcheeren. Die mannen heelt men nooit kunnen gewoon maken schoenen aen te doen; zy dragen espadrillas, schoenzolen met gevlochten koord. De moeilykste wegen in de DfH'g'ën «jn hun ©tg-er»; ay yawn <Jat>r vvmgp onkel de gemsjager durft komen. Ongelukkig voor hen is het spaensche leger niet van het noodige materieel voorzien; het heeft nog grootendeels geweeren met den laedstok. De Carlisten zyn over het'algemeen goed gewa pend; zy hebben Snidergeweren, Remingtons en Chassepots. Waer hebben zy die geweren ge- liaeld? Men weet het niet, of ten minste men wil het niet weten. Zeker is het, dat een deel der benden goed gewapend is en dat het andere wapens verwacht. Zy die geen nieuwe geweren hebben, gaen toch met moed vooruit; zy vergenoegen zich met pistolen, oude karabynem,pikken en sabels. Het is moeilyk inlichtingen te bekomen. Men durft niet spreken. De Spanjaerd wil zich niet kom- promitteeren; maer men moet tussehen de regels weten te lezen. De Gaceta zal u de proklamatie aenbrengen van generaél Serrano; men ziet dat de maerschalk spreekt van eene gevaerlyke ex peditie. Tussehen Tudela en Vittoria (Navarra) rigt zich een korps Carlisten in. Men schat het op leerde lezen en scliryven, en naderhand oefende hy zich in andere nuttige wetenschappen, zoo als gy zulks thans in de hoogste klasse doet; want denkt niet dat de ryke lieden of vorsten Van zei ven geleerd wor den en verstand krygenMaer wien raedl gy nu wel datdeopperstc leermeeslervan den jongen prinswerd? Dit was onzen Adriacn Bojyens, rektor of hoogsle leeraer aen Leuvens Universiteit, en reeds een der schitterendste geleerden van Europa. Keizer Maximi liaen riep hem met nog een' ander aenzienlyk' en ge leerd' nederlander, Philips van Croy, heer van Chiè- vres, lot dezen hoogen post; en het was Adriaen die het hart van den jongen vorst tot deugd en godsvrucht vormde, en diens geest met al die kundigheden vor- rykte, welke hem naderhand tot zulk eenen groolen eo magtigen keizer maekten, dat de zon op zyne uitge strekte landen en staten nooit onderging. Reeds met zyn zestiende jaer, in 1515, werd Karei, die nu al zeer geleerd, verstandig en godvreezend was, dan ook reeds als keizer gekroond; en, als een darikbaer leerling, als wys vorst, die de verdiensten kende en wilde beloonen, verhief hy zynen opvoeder, zynen ondervvyzer Booyens tot minister, en dewyl deze tevens priester was, bekwam hy voor hem do hooge weerdigheid van Kardinael. Zoo ziet gy, hoe eene goede opvoeding, vlyl, kunde, braefheid en ver sland den eenvoudigst geboren mensch tol fortuin en rang, tot acnzien en geluk brengen. En even als keizer Karei door groole en luisterryke overwinningen, muntte de kardinael uit door diepgrondige geleerdheid en reine godsvrucht; geen wonder dus dat hy, eenigen tyd daerna, als Paus werd verkoren en den heiligen sLoel beklom, onderden naem van Adrianus VI. De leerling en de leermeester waren nu de twee wereldbehcerschers Gv verbeeldt u zeker dat ik nu de oude speelmak kers* van kluchtigen Arjacn gansch vergeten heb, is 't niet? Deze waren nu ook groole menschen geworden; den eene was doktor, den andere advokaet, een derde pastor,een vierde raedsheer ol' in andere bedieningen; doch ook zy hadden Booyens niet uit het oog vcrlo- 9000 man en bet zou sterke positiën bezetten. Bane bende van 2000 man trok langs Abazuzza, naby Riera (Biscaye); zy lieefl; een bloedig ge vecht geleverd aen kolonel Catalana en generael Mario nes. Het resultaet is niet gekend. De par- tygangers van het gouvernement spreken van viktorie; doch hel tegendeel kon ook wel waer zyn. Benden, min of meer talryk, doorloopen de provinciën Burgos, Guadalajari, Aragon, Casti- lië, Valencia, enz. Men moet zich verwachten aen het lezen van een aental overwinningen in het officieel blad; doch de militaire maetregelen toonen aen dat de laetste overwinning op verre na niet bchaeld is. Te Madrid houdt men alles aen, wat min of meer Carlistisch gezind is. Vele persoonen heb ben reeds de vlugt genomen. De meest verdach ten vervoegen zich by de Carlos-benden of hou den zich verborgen. De betrekkingen worden moeilyk. De brieven en dagbladen komen soms twee of dry dagen later aen dan gewoonlyk. PRÖKLAMATIEN. Ziehier twee proklamatiën van don Carlos: Soldaten en Zeelieden Het is lange jaren geleden, dat gy de slem niet meei gehoord hobt van een wettigen koning,die voor u den dogen zwaeiend, u door don weg van eer en glorie geleidde. Dat is de droevige toestand tol welken gy sedert langen tyd gebragt zyt. Soldaten en zeelieden, van nu af begint er een nieuw lydvak voor het land-en zeeleger. Gy zult door uwe edelmoedige poogingen meëwerken om de spaensche nalie uit nare verlamming op te beuren, die natie vroeger zoo groot, thans buiten en binnen zoo neer getrapt. In eene zoo waerdige onderneming zal ik, uw sou- vcrein, ook uw generael, uw vriend, uw kameraed zyn. Ik wil met u leven, met u uwe edele vermoeinis sen deelen. vAls de koning de eerslo soldaet is, is het de pligl zyner kameraden,dapper en rtdderlyk te ryp. Gehoor- zacmt aen de stem van uwen generael; het is do slem der wet, der lucht, der eer. Het is uw eerste pligt. Soldaten en zeelieden, volgt my! Wy zullen geene vyanden ontmoeten; indien wy er ontmoeten, volgt my nog, ik zal u naer de overwinning geleiden die niet twyfelaehlig zyn kan. Ten alle tyde werden de meest geachte adeltitels gewonnen op hel slagveld. Onze zaek is reglvaerdig. De God der goede men schen zal met ons zyn. Soldaten en zeelieden, sehaerl u rond uwen koningen veldheer. CARLOS. Aen het Spaensche Volk! Spanjacrdon, het is de pligt eens konings voor zyn volk le sterven of het te redden. Ik dank God, my le hebben toegelaten den heiligen grond van myn vader land te kussen, daer waer in hunne grafsteden myne voorvaders rusten. Ik groet het grootc Spaensche Volk, eens het eerste der wereld, vandaeg een der meest ongelukkigen! Ik ben gelukkig, omdat ik my in het midden der Span jaards bevind en ik hen uit ganscher harle spreken kan. Hun hart zal my begrypen eu my antwoorden. Ik ken uwe smarten, ik heb uwe klachten gehoord. Van alle kanten hebt gy my geroepen en hier ben ik. Ik, op myne beurt, roep u zonder onderscheid van ren, en zoodra de groole lyding in '1 land kwam dat een Nederlander, den eerste nog, en waerschynlyk de laetste, den pauselyken troon beklommen had, en dat dit hun oud vriend was, hielden zy samen raed en zonden een gezantschap naer Rome, aen welker hoofd onzen oude kennis Jan zich bevond, ten einde den heiligen Vader," uit naem van zyn verheugd vaderland, geluk te wcnschen en hem nederig zyne belofte te herinneren in een luimig oogenblik, als student te Leuven hun gedaen. In de chrislene hoofdstad aengekomen, verzochten zy gehoor by den Paus, en zulks oogenblikkelyk ver kregen hebbende, naderden zy étolmoedig en bedeesd den vader der geloovigen en wierpen zich, volgens gebruik, op de kniën ter afsmeking van den zegen: doch paus Adriaen, geenszins verhooveerdigd door zyne zoo rappe opklimming tot de hoogst-mogelyke weerdigheid,slapte van zynen troon, omhelsde vurig zyne oude jeugdvrienden en landgenooten en bedankte hen, schreijend van vreugde, voor hunne teedere ge negenheid hemwaerts: Zeer geincenzaein drukte hy Jan de hand en sprak: o, ik herinner my nog altyd met zoo veel genoegen die onschuldige uilspanningen onzer jeugd! dikwyls denk ik aen u, myne vrienden! en dit immer met een zuiver en opregt vennaek,ja,ik zal myn woord houden: In Leuven zal een kollegie op- ryzen,'t schoonste van 't land, en niet alleen wil ik dit bekostigen, maer ook nog oen aental beurzen slichten voor minvermogende en leergierige jongelieden myns vaderlands, om aldaer hunne studiën le voltrekken. En in het pauselyk paleis, op liet valikaen, worden or prachtige kamers bereid ter ontvangst van hel Bel gisch gezantschap, welkdoorAdriaensgoedheid weken lang als overladen werd, en met ryke geschenken be giftigd, na aendoenlyk afscheid, huiswaerls keerde. Al spoedig werd nu'ook onder l'ees.t-vieringen te Leuven door Jan, in naem van Adrianus VI, den eer sten steen gelegd aen het vermaerd studie-geslicht, waerin nog ten huidigen dage den naem van dien paus vereerd wordt, tol dankbaarheid dien op dcszelfs gevel ziet pryken, en bekend is onder den naem van het Pauzen-Kollegie.

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Gazet van Aalst | 1872 | | pagina 1