N° 82.
Zondag 21 July 1872.
2de Jaergang.
WEKELYKSCH NIEUWSBLAD.
Aelst, 20 Jüly.
Duitschland en deJesuieten
Builenlandsch Nieuws.
Gr&zett© van A©lst
lie hi-ieVen, gelden, eng. vraclitvpy moeten toegegomleu worden.
niet Bureel von hot hind Ia gevestigd in de Knpellestrnet IV' 11, wner olie
,rof betoelbner. Voor don bulten kon men Inschryven in nl de postkuntooren, <-n voor de Inndelyko gemeenten by .le briefdragers.
j%l>onncme«it»pi*ys 5» ft*, 's jaers, voort
Eene wet is gestemd in de duitsclie Kamers
waei by de Jesuieten, de Redemptoristen en de
andere kloosterorden welke zicli met onderwys
en zending bezig houden en verklaerd worden
verbonden te zyn met de twee eerst genoemde
orden, voor liet verloop van zes maend het
grondgebied van het keizerryk moeten runnen.
Wat hebben de kloosterlingen aen het bestuer
misdaen om zoo als slechte en gevaerlyke bur
gers behandeld en als kwaeddoeners en com
munards verbannen te worden? Niets, volstrekt
niets! Hun eenig schelmstuk is (he naem te dra
gen van ^oosterling en de leering te belyden
gelyk ze de H. Kerk voorhoudt.
En datgebeurt in volle XIX eeuw, eeuw welke
men by uitstek die der vryheid noemt! En dat'
gebeurd in Duitschland, het land van Lutlier,
het land, zegt men, van 'tvry onderzoek en van
de vryheid van geweten
Mocht men de leugen gelyk stellen meteie
waerheid, de geestelyke orden met de sekten,
de Kerk met de Logiën, wat zou men zeggen
moest een katholiek bestuer de protestanten, de
joden of de (rancmaeons behandelen gelyk
Duilsciiland te werk gpet' met de Jesuieten en
de Redemptoristen? In name der geschonden
vryheid van Associatie en van .geweten.zou er
uit de vier hoeken van den liberale wereld ééne
schreeuw opgaen om «.de tyrans, de inqui
siteurs aen te klagen en hunnen willekeur te
schandvlekken, en nu nogtans nu zw.ygen de
liberale organen en zelfs eenige juichen toe
Het is niet genoeg te antwoorden dat men
niet kloostergezind is, dat men de Jesuieten
verfoeit; men heeft princiepen of men heelt er
geen en men moet van vryheid niet meer spre
ken als men ze iedereen niet jont.
Komt andermael de Commune op en heeft zy
gyzelaers te vermoorden, zy zyn op voorhand
uengeduid. Papen en paters schandig uit hun
land verjaegd kunnen nergens dienen, en zyn
maer goed om voor den kop te schieten.....
De werkliê in de koolmynen zyn weer aen
Plaveien; volgons de jongste berigten hadden
<;r reeds zoo wat 7000 hun werk gestaekt. Tot
hiertoe gaet alles vreedzaem voor de hand en
blyft de zaek wat ze onder hetwettelyk en rede-
lyk oogpunt zyn moet, dat is, een verschil tus-
sclien werkers en werkgevers, waerin beide
hunne belangen in het oog houden en trachten
te bevoordeeligen. Maer, zullen wy geloof hech
ten aen de doktrinaire dagbladen, dan zou er
eerstdaegs wel yoor geweldadigheid moeten ge
vreesd worden en zou het gouvernement van
nu af aen worden aengemaend, zich bereid te
houden om elke pooging tot opstand te keer te
gaen.
Zeer wel. Wy ook denken dat het openbaor
gezag geroepen is om, desnoods ge wapender
hand, de openbare rust te handliaven. Maer wat
wy niet kunnen aennemen, is dat men soldaten
Proces verwezen door Hansken-Pek.'
(Een oude sage.)
Door was een oude molenaer,
Die meer met scheppen dan met malen,
Zoo rvk werd als een woekeraèr,
Die zich doet dubbel kroos betalen.
Die man, genaemd Jan Grypelaer,
Of ook Jan Grypl-wel, kwam te sterven,
En liet noch vriend noch magen naer
Om 't vet van zynen spaerpot 't erven.
Een publicatie werd gedaen
Dat al wie best zyn regt kon loonen
Terstond mogt naer het sterfhuis gaen
Als erfgenaem van Gryp'Iaers kronen
Op zoo een onverwacht gerucht
Ziet men de bakkers met g'heel hoopen,
En al de boeren van 't gehucht
Regt naer het sterfhuis loopen.
Daer werden regters aengesteld
Aen wie elkeen verslag moest geven
Van T regt dal hy had tot het geld
't Welk in het sterfhuis was gebleven.
De bakkers werden eerst gehoord
Om hunne reden voor te stellen,
D'oudst onder ben die nam het woord
En sprak vooral zyn Iroggezellcn
Hy komt vooruit gestapt en zegt
't Gestpjên goed, hoogacht'bre heeren
Moet altyd, volgens alle regt,
Tot zynen meester wederkeeren.
Welacn, al wat Jan Gryp bezat
Heeft hy gestolen van ons kooren,
Diensvolgens moet geheel.zyn schal
Aen onsle zamen loebehooren.
met scherp geladen wapens tegen het werkvolk
laet optrekken, als er enkel eenige stoflelyke
belangen kunnen in gevaef worden gebragt, en
dat men te Brussel het janhagel met korten kiel
en het janhagel met geele handschoenen, zynen
vryen doen laet, als het de wetgevende Kamers
aenvalt en het bestaen zelf van onze staetsinrig-
tingen bedreigt; wat wy niet verstaen, is dat
men te Antwerpen dat zelfde janhagel de oude
herbergzaemheid van ons vaderland laet schen
den en eenen prins verjagen die hier niéts deed,
wat het hem niet vrystond te doen in zyn eigen
land.
Een kraem waer er met twee maten en twee
gewigten wordt uitgevent, doet zelden lange en
goede zaken.Het geweld is een wondermiddel,
dat willen wy wel toegeven, maer liet verslyt
spoediger dan men denkt en' verliest dan alle
kracht. Dal men de laveiers met geweld tot de
orde terugroepe, kan maer van nut en van duer
zyn als men te Brussel een ministerie wegzendt,
;omdat zoo iets door het politiek janhagel ge
wild wordt, en als men te Antwerpen de rust-
stoorders niet onverlet laet, om de echte vrien
den der vryheid op het banksken te zetten.
Wat moet er geworden van een land waer
het uitvoerend en regterlyk gezag toegeeft aen
politieke woelmakers? Van een land waer deze
eene meerderheid vinden die hen kiest?
Is dat land niet gedoemd om lager en lager
te zinken in den poel van regteloosheid en wan
orde? Wat gezag kan er voorlbestaen, daer waer
het regt miskend wordt? En heeft de Interna
tional# niet ten volle gelyk, als ze in hare dag
bladen en plakkaten den gezagvoerders toeroept
Gaet voort, mync Heeren, gy wyst ons den
weg en breekt ons de baen. liet geweld, dat gy
heden met zooveel byval op politicken grond
gebruikt, gebruiken wy morgen op maetschap-
pelyken grond. Het gelukken isblooteene kwes
tie van tyd. Gy zyt goede leermeesters, wy zyn
goede scholieren. Slaet u gaei
Ja, burgers, slaet u gaei. Uw gezag steunt op
het regt, en elke krenking vail bet regt breekt
eenen steen af van de grondvesten, waerop de
samenleving berust. (Handelsblad.)
8PANIJE.
De voorvallen welke nu in Spanje placts heb
ben, zyn van zeer ernstigen aerd, niet alleen
ten opzichte der volgende lotsbestemming van
dit land, maer ook voor het evenwigt der euro-
peesche gebeurtenissen. Langs de eene zyde
breidt de_oproer zyne verwoestingen van pro
vincie tot provincie uit, door de wankelbaarheid
van eeneii troon, waerop de listige politiek van
von Bismarck een italiaenschen koning geplaetst
heeft, tegen wie het nationael gevoel opslaet.
Langs den anderen kant, zyn liet duistere of
zichtbare handelingen der partyen, op zoek
naer een echt gouvernement en die in alwacli-
ting tot zy dit gevonden hebben, de orde en de
openbare rust wil verstooren. Eindelyk is het
de arbeid die in zynen oorsprong gestremd
wordt, de handel en de nyverheid welke ver-
Die reden werden goedgekeurd
De bakkers juichten met. genoegen.
Een oude boer kwam op zyn beurt
En sprak omtrent in dezer voege:
Mynheeren, 't vind een goeden grond
In 't geen de bakker komt te zeggen;
Ik stopte liever mynen mond
Dan iets daervan te wederleggen.
'k Beken het met regtzinnigheid,
't ls waer hetgeen hy komt le meldejj
Maer, al hetgeen hy heeft gezcid
Moet ook voor 't regt der boeren gelden.
Want heeft Jan Gryp veel goed.vergaerd
Met van de bakkers meel te pakken,
ci Hy heeft ons meel ook niet gespaerd
<c Maer schepte diep uit onze zakken,
cc Maer hoort mynheeren, en zyt regt:
Heeft Jan van bakkers meel gegrepen,
De bakkers hebben ook niet slecht
Van 't deeg der boeren afgenepen.
En moet zoo 't goed van eenen dief
c Ten bate aen andre dieven strekken?
En zal een bakker zyn gerief
cc Uit 't stelen van een mulder trekken?
'k Meen niet dat ik hun faem vcrleeg
Als 'k zeg dat molenaers en bakkers
Al koeken zyn van 't zelfde deeg,
cc Dat 't zyn af grypelaers en pakkers.
Zoo sprak de boer met koel gemoed,
De bakkers stonden al te pronken,
En 't volk riep dat Jan Grypcr's goed
Moest aen de boeren zyn geschonken.
De regters kwamen van hun stoel
Om 't vonnis plechtig uil te spreken;
lamd liggen en de toekomst, die niets aenbiedt
aen een voJk, Jietwclk kalmte en rust verlangt
ii dat niets in het vooruitzicht heeft dan öp-
■oeren en revoluties.
Dit is de toestand van Spanje, en die toestand
is niet in slaet de andere mogendheden te be
wogen, welke zich opsluiten in hunne strenge
toepassing van het grondbegin der onzydigheid.
Het is dezelfde koude en zelfzuchtige politiek,
welke gevolgd wordt, als die welke toegepast
is op Frankryk, tydens den oorlog met Duitsch
land.
Het noorder-leger, dat in den laetsten tyd
onder het bevel stond van generael Moriones,
is ontbonden.- Dit is liet beste bewys hetwelk
men kan geven over de bevrediging der Baski-
sche provi uciën. Een deel der regimenten waeruit
liet .was samengesteld, heeft eene andere be
stemming gekregen en moet dienen om liet
leger van Catalonië, welks kaders onvolledig
zyn, te versterken of beter gezegd, te hervor-
In Catalonië toch mackt de oproer groote
.orderingen. Hierover kan men uit de volgende
feiten oordeêlenHet rytuig dat den dienst doet
tusschen Monserrat en Preda, is tegengehouden
en geplunderd; dat is de derde aenhouding van
dien aerd. Tristany heeft 20,000 douros of
30,000 l'r. gevorderd van de maclschappy der
yzeren wegen van Barcelona naer Saragossa en
dit, na eerst te Basadell de waggons verbrand,
al de dienstwerkluigen vernield en twee loko-
molieven in stukken geslagen te hebben.
Van Catalonië strekt zich de earlistische be
weging uit in de provincie Lorida, waer zich
die bendon bevinden, welke onder aenleiding
dier cabecillas staen, wier naem bekend is, zoo
als Saball en andere. Barcelona ook is in gisting;
men verwacht er zich aen eene rcpublikeinsclic
beweging, die op liet punt slaet van uit te ber
sten:
Te Madrid worden de gewapende diefstallen
met eene ongehoorde stoutheid bedreven. Men
ilundert de lieden in vollen dag, tol zelfs in de
ïöveu van den Retiro, die de hoven van het
koninklyk paleis zyn. De omstreken der hoofd
stad zyn niet veiliger dan de stad zelve. Een
ongelukkige voerman, die een wagen wol weg
voerde, werd bestolen en vermoord aen eene
der stadspoorten en, ongehoorde zaek, welke
moeilyk zal geloofd worden, aen de brug San-
Fernando, hebben kwaeddoeners zich van de
galei meester gemaekt, die uit Madrid vertrok
ken was, terwyl zy naer Segovie, tweemael ter
week den dienst doet tusschen die twee steden.
Eindelyk hebben de voluntaries della Liberdad
geweigerd den dienst te doen aen het koninklyk
paleis.
De rust is verre verwyderd van de provincie
steden, zoo is onder andere te Malaga, de ver
deeldheid der partyen zoo hevig, dat het
onmogelyk was den gemeenteraed (la ayunta-
miënto) te vormen, by gebrek aen partygangers
van het ministerie Zorilla. De republiekeinen
y.yn er in groote meerderheid en gebruiken dit
voordeel om het bestaen van elk bestuer onmo
gelyk te maken,
liet gerucht is bovendien in elke plaets ver-
Macr eensklaps komt, met groot gewoel,
Een derde pleiter ingestreken.
Men nam hem voor een molenaer:
Zyn kleed was ganscli met meel bestoven;
Een stoute vent, met dik, zwart liaer
En eenen witten hoed dam* hoven.
Op dit gezichl stond elk versteld.
Elk dacht: Wie mag die mulder wezen
Die hier zou komen om hel geld,
En dien men nooit hier zag voor dezen?
Men wist niet wat dit mocht bedien,
En men beschouwt hem met verlangen;
Maer als men hem had wel bezien
Stond elk met doodschen schrik bevangen....
Hy had twee voelen als een peerd,
Een scherpe tong, twee brandende oogen,
En men zag eene lange steerl
Zich onder zyn kazak vertoogen.
Hy sprak: Ik ben Lucifer....
Op zulk een woord wie zou niet duchten?
Men sprong de meubels al omver
En elk was spoedig aen hel vluchten.
De duivel sprak met zoet gelaet:
Mynheeren, wiltu niet ontstellen.
Ik kom hier niet. voor eenig kwaed,
Ik zweer 't u by.... de poort der hellen
Ik kom hier zeer ootmoediglyk
De goed'ren van Jan Grypcr vragen
En, in den naem van 't helschc Ryk
U myne regten voore dragen.
Op eene zoo beleefde lael
Stond men verbaesd meer dan te vooren
En elk kwam weder in de zael
Om Satan's redevoering 't hooren.
spreid, dat Victor Emmanuël, na beraedslaging
niet zyne ministers, zou besloten hebben, zyn
zoon Amedeus aen te manen den troon van
Spanje vaerwel te zeggen en weder, zooals
vroeger, hertog van AosLe te worden. Dit ge
rucht wordt zoo zeer in Madrid geloofd, dat
men er zich aen verwacht, den jongen koning
Amedeus dezer dagen Spanje te zien verlaten,
in gezelschap van Cialdiui. In die omstandig
heden, zou er geene spraek meer zyn van eene
reis naer de Baskische provinciën, ook zegde de
Gaceta o/ficial van voor eenige dagen,.dat er nog
niets besloten was nopens die reis. Die tocht
moest anders plaets hebben volgens de officieele
dagbladen op 13 of 20 dezer maend.
Nog is er een ander zeer waerschynlyk ge
rucht in omloop, namelyk dat der versmelting
der party van don Carlós met die derkoninklyke
familie van Spanje. De oudste tak, zou zich met
den jongste verzoenen.
Koning Amedeus wandelde zondag laetst,
volgens zyilc gewoonte in de hoven van Buen-
Reliro, le Madrid, loeu men hem zynen porte-
monnaie met 1123 fr. en zyne gouden horlogie
ontstool.
IIlVNIiUYK.
Den 24 september zal te Parvs een inter na
tionael kongres worden gehouden, lot aenne-
ming tusschen alle staten van een gelyk stelsel
van maten en gewichten, op den grondslag van
den meter. Dal kongres zal cigenlyk slechts de
voortzetting zyn van de konfercntie, die in au-
gusty 1870 te Parys is byeengekometf, inaor
wier beraedslagingen deslyds door den oorlog
werden afgebroken.
Volgens den Siècle heeft, de minister van bui-
lenlandsche zaken alle mogendheden verzocht,
aen het kongres deel le nemen, en heeft hy van
orschcidene Staten reeds een gunstig antwoord
ontvangen.
De onderhooring van macrschalk Bazaine,
na over de militaire voorvallen van augusty 1870
geloopen te hebben, is afgebroken tot dat er
uilsprack gedaen is over de vraeg voor mede-
deeling der stukken, welke door den minister
van oorlog aen de Nationale Vergadering hier
over zyn voorgelegd.
De stukken welke moeten geraedpleegd of
afgeschreven worden, berusten by de kommissie
van onderzoek en handelen meer over politiek
dan militaire zaken. Het schynt nogtans, dat
zy eenö zekere overeenkomst hebben met die
dokumenten welke door de inwoners van Melz
zyn rïedcrgelegd, als zy hunne verklaring voor
de kommissie van onderzoek, onder voorzitter
schap van maerschalk Baraguey-d'Hilliers, de
den.
De generaels welke gelast zyn met het onder-
zoek, richten hunne schreden overal, waer zy
een spoor denken te vinden dat naer de waer
heid leidt. Het onderzoek zal lang zyn, maer
met al de zorgvuldigheid gedaen worden, welke
de groote belangen die in hel proces Bazaine
voorkomen, vergen.
In de prefektuer van policic. en in het
ministerie van binnenlandsche zaken houdt men
zich bezig met hel vormen van twee escadrons
rustbewaerders te Parys, welke 's nachts pa
lly sprak: Men heeft hier hoiulcn staen
Dal Jan heeft al zyn goed gestolen;
Maer, wist gy dat?... wasrom uw graen
Aen een gekeuden dief bevolen?....
Ofwel, indien gy het niet wist,
Hoe durft gy nu dien mau beliegen?....
Het is dus eene booze list
i) Waerdoor ge uw regters wilt bedriegen?
Jan schepte wel en veel, '1 is klaer.
Hy kende wel de konsl, mynheeren,
De konst van eenen molenaer
Die.... ik hem zelf heb willen loeren.
Hel is door deze konsl alleen
Dat 'I geld van Jan is opgerezen
Het'is dan wel met regt, zoo 'k meen, 1
Dat my zyn goed zy toegewezen.
Dit ware alleen genoeg gezeid;
Maer, 't geen myn regt niet zal vcrkleenen
Is dat ik in al eeuwigheid
Aen Jan moet pek en vuer verleencn.
lieer Lucifer wou zyn proces.
Het goed van Jan werd hem gegeven.
Oh! mocht dit dienen voor een les
Aen al de mulders die nog leven
Grafschrift van Jan Grypcr
opgewacht door J/ansken-Pt k zeiven.
Hier ligt hel lyk van Grypcr Jan
Een' man, zoo.regt als mulder wez m kan.
Hy maclde en schepte gansch den dag
Tot dal zyn kas vol kronen lag.
Maer als hy eens werd oud en styf
Dan greep hem Hansken-Pek by 't lyf,
En zei: gy kent uw ambacht wel:
lk maek u mulder van de Hel.
