N° 83.
Zondag 28 July 1872.
2<,(' Jaergang.
WERELYKSCH NIEUWSBLAll.
Tien dagen op het js,
Aelst, 27 July.
De onschuld gewroken.
Duilenlandsch Aieuvv.s.
G-azette van Aelst
Met Bureel van liet 1>Iu<1 is gevestigd In «le Kapelleslraet
Abounemeiitspryg fr. ®s jaers, vooraf botaelbaer. Voor den buiten Usui u
waer »lle brieven, gelden, enz. vruchtvry moeten toegezonden worden,
i inseliry ven in :ti «le pnatkantooren, «mi voor «le gemeenten l»y «le ltri«rf«lrug«»rM.
Het is door gansch het land bekend dat, wei
nige dagen voor dè laetsle gemeentekiezingen,
een Broeder der Christelyke Scholen, Broeder
Martial, behoorende aenhetSt-Amands gesticht,
te Gent, door laeg gedaelde kerels lafhartig
werd beschuldigd van schandige aenslagen, in
echtenis werd genomen, door hét opgewonden
gepeupel langs de straten werd uitgescholden,
verdreigd en haest mishandeld, op de martel-
bank van zekere drukpers werd gelegd-en daerna
door onbetwistbare bewyzen onpligtigwerd be^
vonden en vrygesteld.
Om den smaed te wreken welke dien eerloos
gelasterden Broeder gedurende omtrent dry-
weken bleef aengedaen, hebben de gentsche
katholieken, zondag verleden eene grootsche.cn
indruk betooging opgebragt. Een groot getal
notabelen der stad, huisvaders, priesters, leden
van den Katholyken Kring en van de liefdadige
genootschappen uitmakende eenén stoet van
twee duizend man, en voorgegaen door vyl
muziekkorpsen uit de verschillige patronagiën
der stad trokken uit den Kring de St-Michiels-
straet op naer het St-Amandsgesticht waer de
provinciael, de overste der Broeders en Broeder
Martial zich bevonden.
Welsprekende redevoeringen werden door
verscheidene hooggeachtte en hooggeplaetste
persoonen den Broeder toegestuerd, redevoe
ringen op welke de diep ontroerde kloosterling
eene treffende antwoord deed.
Die manifestatie, zegt het Fondsenblad, heeft
oneindig veel goeds gesticht. Die plegtige wcer-
wrack op den laster, dit feest ter eere der be
ledigde onschuld,heeft in de katholieke harten
het gevoel van pligt en deugd, de verkleefdheid
aen het godsdienstig en vry onderwys, verheft
en verlevendigd; het heeft, van eenen anderen
kant, de katholieken aengespoord om hunne
reglen krachtdadig te bevestigen ea te verdedi
gen!
Het is, ja! een begin van eerherstelling, aen-
geboden aen Broeder Martial, door den aendrift
der openbare denkwyze; maer wy hopen wel,
<lat dit werk van eerherstelling zal volledig ge-
maekt worden.
Het is niet voldoende, dat de onschuld ge
wroken, nog moet de laster geschandvlekt wor
den! De katholieken'hebben een onmetelyk en
gezamenlyk belang in dit werk; indien zy het
verlaten, zouden zy op ieder oogenblik, en by
elke gelegenheid, den speelbal der afschuwe-
lykste listen worden.
De groote magt der liberale drukpers (zegt de
liien Public) ligt in de eerroovende aeurandin-
gen, met welke zy de geestelykheid en de gees-
telyke orden vervolgt. Hel is de laster op breede
schael; by is moeilyk te treffen, doch dat hy
duidelyk spreke men kan hem overtuigen
van eerschending, en herstelling cischen. De
katholieken moeten daertoe overgaen, zoo zy
niet willen het lot pndergaen van Broeder Mar-
(uit eene reis aen de oevers der oost-zee.)
Aen den oostelykcn oever der golf van Finland, op
omtrent honderd wersten afstand.'dóf stad Narva, ligt
een landgoed, Kandia genaemd, ev,én ryk in schoon
heden der hallier,als in overblyfsdlender oudheid.Het
plantenryk spreidt er eene verscheidenheid en eene
kracht ten toon, welke maer zelden In'deze gewesten
getroffen worden. De eiken- en beukenboomên was
sen er tot acn de uiterste grenzen der kast, en daer
de Oostzee niet onderhevig is aen eb en vloed, zoo
spruit daeruit voort, dat de lyn van afscheiding der
beide elementen duidelyker is gelrokken, en de filan-
ten welke de kust versieren, minder blootgesteld zyn
aen den vernielenden invloed van hoi zeewater. Langs
eene uitgestrektheid van eene halve werst-is de kust
lacg, en bedekt .met een schoon en welig grastapyl:
vervolgens slygt deze eensklaps, en vormt dry met
houtgewas bedekte heuvelen, ieder van meer dan
honderd voet hoog.
Wanneer men den top van den laelsten dier heuve-
len bereikt hééft, strekt het zigt zich uil over eene
uitgebreide streek lands, zoo ellen als de oppervlakte
der golf zelve, en beroofd van allen plantengroei.
Daer, op het hoogste stip der kim, aen alle winden
blootgesteld, heeft de luim of de stoutmoedigheid
vanoenen bouwkunstcnaer een ruim gebouw geplaetst,
hetwelk aen alle kanten op onderscheidene mylen af
stand zigthaer, en, in eenen vierkanten blok opryzende,
cenen schildwacht gelykt, die eenzaem waekl op den
toren vna een kasteel. Eenige armoedige hutten zyn
hier en daer in de vlakte verspreid. Op dezelfde lyn
als het kasteel, ontdekt men nog eenen molen, welke
reeds half vernield is, maer welken men lael staen
omdat hy aen de zeevaerders tol herkenningsteeken
verstrekt.
tirrl, en, mogelyk minder gelukkig dan by, be
schuldigers, die meer behendig zyn, en minder
onmiddellyke bewyzen van hunne onschuld
vinden....'
Wy weten niet, wat de justitie, die zich zoo
yverig getoond heelt om de aenklagersvan Broe
der Martial en den beer Dullaert te aepbooren,
schikt te dben; maer wal wy weten, (en de be
tooging van zondag heeft liet klaer en duidelyk
doen zien) is, dat de openbare denkwyze te Gent
regt vraegt tegen de eerlooze schurken.
Wy hopen, dat het geschieden zal
De Times meldt, dat er eene vervolging woedt
in Japan tegen de inlandsche kristenen.
Twee duizend slagloffers zyn, zegt men, met
den dood bedreigd. Krachtens 't eerste bevel
zyn er zeveii-en-zestig kristenen gedood. Het
kruis en de brandstapel, deze oorspronkelykc
vormen van de loitering der kristenen in Japan,
zyn vervangen geworden door den honger, door
de opsluiting zonder licht en naekt tentoonge
steld op bevrozen vyvers, met de banden en
voeten gebonden, ofwel meteeno gloeiende kool
door geweld in den mond gestoken.
De vorst van Saya, die men voor den opsto-
ker van de vervolging te Nagansaki aenwees en
Iwaeoura, die men aentoonde als voorzitter der
beulen, zouden, volgens bet schynt, geene ver-
antwoordelykheid op zich moeten nemen. Ech
ter heeft Iwaeoura in 1870,de ernstige fout be-
drevèn, zyné persoonlyke en mondeli ngsche slem
te leenen aen de barbaersche maetregels, die
ongeveer 3000 kristenen aen hunne haordsteden
ontrukten en waerdoorze lol verbanning of ge
vangenis veroordeeld werden.
simivji:.
Te Madrid, zyn de rondleurders in opstand
gekomen tegen een besluit van den ayunta-
miento', dat hen aen penen taks wilde onder
werpen. Zy doorliepen de straten dér stad in
groepen en protesteerden tegen dit besluit. Het
rytuig.van den koning dat door de rio del Alcala
reed, werd door deze rondleurders staende ge
houden en eenige vrouwen gingen zelfs zoo
verre van den koning te beleedigen. De gewa
pende macht moest bet rytuig uil hunne han
den verlossen. Er zyn vele acnhoudingen ge-
daen; maer bet gemeente besluit is niet lot
uitvoering gebragt.
In de provincie Valladolid, in het dorp ge
naemd Los Ladillos zyn de soldaten en burgers
handgemeen geworden, waeruit een vreeselyk
gevecht ontstond. De boeren, gewapend met
zeisscn en yzeren staven en de soldaten met
hunne sabels en bajonnetten, hebben meer dan
eene uer lang gevochten. Toen de stryd geëin
digd was racpte men 28 dooden en gekwetsten
op.
Te Grenade, ltebben twee derdep d.ë'v werk
lieden van verschillende ambachten, dcffarbeid
gestaekt en -zy willen niets ineer verrichten.
Hieronder teilen, de bpkkqrs, do. schoei5- en
Wanneer men van de vlakte acn dc'n voel van deü
heuvel, waerop het kasteel vai^Kundo- gebouwd is,
aenkomt, wacnl men éene woeste éu onvruchtbare
plek Ic'aenschouwèn. De grond stygl hyna ontnerk-
baer. De-langs hel voarpad staende boóuien en rotsen
belemmeren het liilzrgl. Slechts wanneer men den top
heeft, spreidt zich voor hél oog een prachtig natuer-
toonecl tèn loon; aen den cenen kant de zee met al dó
oneiTcnfieden der kust; aen den anderen de sofbbere
pynhosschen, welke den gezichteinder bepalen.
Deze zoo sohildcrachtigQ,kusl is tevens hel toonecl
van gevaervolle lotgevallen, welke aen dezelve eene
bekoorlykheid'te meer verschaffen; want, indien de
smokkelary op zich zelve niet poëtisch kan genoemd
worden, zoo wordt zy het echier door de gevaren,
welke zy trotseert; door de listen; welke zy ift hel
werk stelt, en eindclyk door de hevige worstelingen,
Welke zy uitlokt. Verre van alle groote steden verwy-
.defd, en builen de gelegenheid om zich het noodige
|e verschaffen anders dan uil Rusland, en dit nog lot
.buitenmatige pryzen,geeft de bevolking dezer streken
2ich over aen den.smokkelhandel, en diegenen, welke
fi'icl zelvcn medewerken, begunstigen dien. Zoo sluiken
er de,Fin landers van den tegenover liggende!) oever
de koopwaren in, wélke zy uit vreemde landeii trek
ken én tol lage pryzen vprkoopen. Zy nemen in ruiling-
voortbrengselen vari het land, welke \yyze van han-
deldryven het meest Voor de russisciic boeren ge
schikt is. De schuiten en sleden, welke koify, suiker
en engelsche katoenen aenvoeren, keeren gcwoonlyk
terug met eene lading gracn of genever.
Ten einde dezen onwettigen handel, welke dubbel
nadeelig op de staetsinkomsten werkt, te weeren,
heeft hel russisch staetsbestuer, als douaniers, langs
de kust een korps kozakken te peérd gesteld, die
strandruilers genoemd worden. Hun hoofdkwartier
ligt vier wersten verwyderd van de door ons beschre
vene wooning. De aerd -hunner bedieningen en ge
strengheid waermede zy deze uitoefenen, hebben hun
kleermakers, de lakkerbakkers, de waterver-
koopers, de koordenfabrikanten, de ziïtenma-
kers, de aoodendragers, enz. Die werkstaking
is zooveel Le moeilyker te bedaren, daer zy door
zuiver politieke gevoelens veroorzackl is en liet
onmogelyk wordt zich met lediggangers te ver-
SJaen, die.geen ander voorwendsel aenhalen,
dan dit van niet meer te willen werken.
Te Saragoska, deelt men publiek onder de
officiers en onder-officiers van het garnizoen
de gefotografeerde .portretten-van prins All'ons
enden hertog van Montpensier rond. In de
kazerne van San-Gil te Madrid is zaterdag een
oproer ontstaen die nu nog niet bedaerd was.
De minister van oorlog was zelve genoodzaekt
zich ter plaetse le begeven.
De byzonderstc bankiers van Barcelona, MM.
Girona, Bocardy Vidal, Cundra,Rivason andere
kapitalisten hebben de stad verlaten, waer zy
zich niet ineer in veiligheid gevoelden en heb
ben voor eigen rekening een stoomboot gehuerd,
waermede zy naer Marseille vertrokken zyn.
Wat de carlistische oproer in Galalonië be
tref!., die neemt dagelyks in omvang toe, en
bestrykt reeds vier provinciën. De twee be-
faeinde Cabecillas -Velasco en Verona, welke na
de laetsle gevechten in de Baskisebe provincie
in Frankryk gevlugt waren, zyn zaterdag over
de brug de Las Palounieras, aen het hoofd van
22 hunner manschappen in Spanje getrokken
en hebberj zich op weg begeven om Tristany te
vervoegen.
Langs een anderen kant is hel ook aen Ceval-
los gelukt tot inCatalonië door ledringen, waer
hy zich in hoedanigheid van stafoverste aen
liet hoofd geplaelst heelt van die oproerlingen,
welke onder het bevel slaen van All'ons de Bour
bon. Tristany die er in slacgde een eskadron
paerdenvólk te vormen, heeft in de laetsle da
gen eenige schermutselingen met de regelma
tige troepen gehad, vooral in den omtrek van
San-Julia "de Vilnloria. Iets wal niet. behoeft ge
zegd te worden is, dat de Gaceta official al deze
oproerders door de regelmatige troepen doet
uiteendryven, doelt de waerheid is, dat die bot
singen geen hoegenaemd belang opleveren.
Naer verzekerd wordt, hebben de twee
moordenaers, die gevat zyn na den aenslag op
den koning en de koningin, verklaerd, dat de
misdaed gepleegd was met liet doel, om, als ze
gelukte, verder de aenzienlykste mannen in de
hooldstad van kant te maken en vervolgens de
schriktooneelen van de Parysclie commune te
Madrid te vernieuwen. Het aental hunner aen-
hangers ol eedgenooten moet echter zeer gering
zyn. De moordenaei', die gedood is, was zeer
armoedig gekleed. Naden aenslag zyn er een
dertig h veertigtal persoonen aengeliouden.
Uit Madrid wordt aendeLondensche Times
gemeldt, dpt.er ernstig sprake is over het aen-
leggcn vpmeen onderaerdschen tunnel onder de
zeeëngte van Gibraltar, en wel van Algeciras
naer Ce.ut.a-. Die tunnel zou 18,000 ellen korter
zyn dan de ontwórpen tunnels Qnder het engel
sche ka na el.
De New-Yot'ksclie bladen geven liét vol
gende berigl^snjl^Havana van ,2 iu!yDe ver-
den liaót. der inwooners, die er gedurig op uit zyn om
hunne waokzaemheid te verydelcn, op den hals ge-
hacld; hel schynt zelfs dat de middelen, oengewend
om den sluikbrmdel le weeren, slechts donzelven een
nieuw voedsel hebben gegeven. Ilcl verdient tevens
opmerking dal de boeren van dit gedeelte van Rusland
een zeer krachtig ras van menschen zyn. Het woeste
der landstreek, hunne gedurige gemeenschap met de
eilanders der Ooslzce en met de Finlanders, de ge-
.woonte aen vermoeijenis en gevaer, alles werkl mode
om hun de zucht der onafhankelykhcid in te boeze
men.
In hel jaer 18.., werden de slraiiiIruilcrsaengevoei;d
door eenen officier, die hcruehl was wegens zync
waekzaemheid, zynen moed en zync wreedheid. Ge
durende een gedeelte van hel slecht jaergetyde werd
hy daerenboven krachtig ondersteund door de wissel
valligheden van hel weder, waerdoor de Ooslzec nu
eens door ys bedekt, en dan" eens tot op dcrzelver
grootste diepte met strbomen wordt geteisterd. Alsdan
durven de smokkclaers niets ondernemen, en tol aen
de moend maert is de kust lamolyk rustig. Op (lil
laelste tvdstrp wordt de zee gcwoonlyk bedekt met
eene vaste yskorsl, waerdoor cenen nieuwen bree-
don weg voor den smokkelhandel opengesteld wordt.
- Op zekeren kouden morgend, bood de groote keu
ken van het kasteel van Knnda een aen die streken
eigen byzonder schouwspel aen. Aen hel einde eencr
lange lafel, en gewikkeld in eene pels van* schapen
vacht, algemeen in gebruik by de boeren van Rusland
en Finland, zat; een marskramer, en was bezig met
;?yne waren len toon te spreiden; om hem heen stond
eene groep djeustmaegden, vol nieuwsgierigheid en
hew0nderingaDo jongs 1 en droegen het hair zorgvul
dig opgëmaektTtcRvyl de oudslen hooge met linten
versierde mutsen hadden. Verder, en in eenen hoek
van het vertrek, zaten-twaelf of veertien spinsters, die,
afwerkende, gretige blikken wierpen op de onder
scheidene stoffen en andere tooisel voorwerpen, welke
epnigde stryd krachten van Modesto Diaz en
Gomez tastten dynsdageene spaensche transport-
kolom aen en brachten haer een groot verlies
aen dooden cri gekwetsten toe; de weinigen,
die ongedeerd bleven, vluchtten in debossehen.
Dit gevecht was liet gunstigste voor.de opstan
delingen., hetwelk gedurende den geheelen op
stand heelt plaets gevonden. De Cubanen waren
1000 man sterkde Spanjaerden, die een trans
port zieken te geleiden hadden en daerdoor in
hunne verdediging zeer belemmerd werden,
telden slechts 200 man. In alle gedeelten des
eilands zworyen voortdurend op zich zelve
staende benden opstandelingen.
De gouvernemerits-troepen hebben eene
ernstige nederlaeg geleden lusschen Muxi en
Paraflta, in Galalonië.
Castells beeft, aen bet hoofd van 600 man,
de achterhoede van eene kolom aengevallen,
die over den weg trok welke deze twee plaetsen
verbindt, en deed haer gevoelige verliezen on-
derstaen. Het getal der dooden en gekwetsten,
langs de zyde der gouvernements-troepen, moet
tot boven de zestig opklimmen.
De Impartial zegt, dat he.t gouvernement
den koning van den moordaenslag verwittigd
bad en alles in het werk stelde, om hem te be
letten er zich aen bloot te stellen. De koning
wilde dien raed niet volgen, hierbyvoegende
dat bel gouvernement geene opmerkingen legen
den koning te maken bad.
l)e Imparcial zegt verder, dat men niet juist
de plaets kende waer de aenslag moest plaets
hebben en bet was slechts ten half twaelf, dat
liet gouvernement de tegenwoordigheid vernam,
van eene verdachte groep in de calle del Arena!
maer er ontbraken genoegzame bewyzen om
ben aen te houden.
nurrsciiL^AD.
In de Auysb. Ally. Zeitung komt een arlikel
voor, aen. bedoeld blad toegezonden uit Elzas-
Uolhai'ingen. Met beeft den titel: lm ncuen
lieichs und Grensland, en bevat belangryke op
merkingen betreffende de denkbeelden der
Franschcn ten aenzien van de nieuwe provin
cie. Uit dit artikel nemen wy bet volgende over:
By de massa derFranschen zal betdenkbeeld,
dat Klzas-Lolbaringen voorgoed eene duilsclie
provincie is,jjeen wórtel schieten, dan nadat
zy op liet slagveld het yzeren gewicht der Elzas-
Lolliaringsche regimenten op hunne schoude
ren gevoelen. Zoodra de duilsclie bezettings
troepen de fransche departementen hebben
ontruimd, zal terstond een begin worden ge-
maekt met bet aenlcggen van groote vestingen.
Hetverlies van Metz en Straetsburg moet, zoo
dra mogelyk, worden vergoed; Belfort krygen
zy van zelf in banden. Terwyl die plannen wor
den'verwézentlykt, zal alles op dezen boeg wor
den gewend: dat men zich op eenen nieuwen
oorlog voorbereid. De ontwikkelden onder de
menigte en bun aental is belrckkelykerwyze
niet zoo byzonder groal zullen door den al-
gemeenen stroom werden medegesleurd. Om
zich een begryp tc vormen van de verandering,
welke in de denkwyze der ontwikkelde middel
klasse gedurende de laets„te verloopen 12 maen-
de marskramer, als cenen ervaren verleider (far
doch leren van Eva, uilhaelde, Zyne slimme gelaot-
slrekken en zyn zwarte, korten, inner goed gevulde
baerd, deden do eenvoudigheid, op hel gelaet van al
deze boerinnen verspreid, nóg meer uitkomen.
Er stond in deze keuken een -groote gemetselde
kachel. Eene deur geleidde in eene kleinere kamer,
welke ook .eenen uitweg had op den gang. Daer hiel
den zicli een zestal boeren met hunne om de lenderen
loegebonden vesten op. Eenigen hunner waren bozig
pieken en harpoenen vóór de walvisch-vangst in ge-
rgodJjgid te Jjrengen.
„"-Br )ag niets buitengewoons in het uiterlyke van die
inkuschenih'aer onder diegenen, welke zich in de
keuken bevonden, was eene vrouw die, hoezeer vyy
er noggeene melding van mackten, aenstonds de
opmerkzaemheid lol zich lrok. Zy zal op een houten
bankje, digi by'de déur, en onder eene venster, zoo
dal het lichtdat op liacr gelacl spoelde, toeliet de
uitdrukking liarcr trekken waer le nemen. Zv was zoo
jong, dal men zelfs twyfelen kon of hel kind, dal zy
op den school hield, wel het hare was. Wanneer men
echter hare-gelaatstrekken met ineer nauwkeurigheid
gade sloeg,-bespeurde men onder de bevalligheden
der jeugd, oenen zekeren ernst, welkó het bestaen
van moederlyke zorgen verraeddè. Zy was schoon,
maer hare schoonheid was te edel en le leedcr, om
naer wacrde le worden geschal door de lieden, onder
Welke het-lol haer geplaelst had. Er toehoorde het
gevoel van eenen kuustenaer toe, oin hare treffende
bleekheid,hare regelmatige gelaelstrekken, haer zacht
en treurig voorkomen, hare groote, blauwe, vochtige,
liefdevolle oogen le bewonderen. Hare kfccding was
ellendig. Do tulband, welke haer lot hool'dekscl
diende, verried hare afkomst: het was eene Jodin, en
indcrdacd toekende hare gehcel<fhouding dc lydzarae
onderworpenheid af, welke de verstrooide kinderen
der oude Hebreeuwen kenmerkt.
(Wordt onorigezet.)
