N° 101.
Zondag 1 December 1872.
2de Jaergang.
WEKELYKSCH NIEUWSBLAD.
UT BERIGT.
De Bende van Jan de Lichte.(1)
Aelst, 50 November.
DECENTRALISA TIE.
Buitenlandsch Nieuws.
G-azette van Aelst
Het Bureel eau het hied 1» geve.tlgd lu de Kapelle.traet is* 11. war.- alle brieven, gelden, ene. vraehtvry ...noten toegezonden worden.
Ahonnementapry. IS Ir. .,J.er., voornrhetaelboer. Voor den l.ulte.. kan men Inaehryven In nl de poatUantooren, en voor de landelyke gemeenten hy de briefdrager.
Zooals wy het reeds' meermaels
hebben aengekondigd, zal, wie van
heden een abonnement neemt op de
GAZETTE VAN AELST, voor 1873,
het blad G11ATIS ontvangen tot Nieuw-
jaer aenstaende.
Is cr in onze Kamers een overtuigde en be
kwame voorspreker der bestuerverdeeling het
is wel M. Jacobs, van Antwerpen. Het is namens
dit princiep dat hy onlangs, betrekkelyk de
aiToudissements-commissarissen, eene hervor
ming inriep, zoo grondig als die van M. Iïrial-
mont betrekkelyk de burgerwacht; en, eenige
dagen geleden, heeft hy, namens het zelMe
princiep een wetsontwerp voorgesteld waerby
bepaeld wordt dat vobrtaen de Burgemeesters
alleen zouden benoemd worden door den Koning,
terwyl de gemeenteraed zeil' de Schepenen zou
kiezen.
Ditwetsprojekt isgeenenieuwigheid. In 1864,
vinden wy liet aengestipt in het programma van
M.Dechamps, en, onder het ministeried'Anethan,
werd, nopens' die zaek, een administratief on
derzoek ingespannen. Op de negen bestendige
deputation van het land, waren er slechts dry,
die van Antwerpen en die van de beide Vlaen-
dèren welke de voorgestelde wyziging by-
stemden.
Üe reden, welke de andere deputatieii ter at-
keuring bybragten, heeft M. Jacobs gepoogd te
weerleggen, en hy is er ten vollen in gelukt.
Wie de zonderlinge benoemingen nagaet,
welke wy zien doen hebben onder de verschil-
1 ige ministeriën, zal,de redevoering van M. Jacobs
lezende, zyne wederlegging zoo klaer als door
slagen vinden. Ouder de liberale ministeriën
strekte doorgaens de tusschenkomstvanhet op-
perbestuer slechts tot versterking van de uit-
sluitelyke bestuerwyze der doctrinaire gemeen
teraden; meermaels zelfs werden burgemees
ters eu schepenen benoemd, die te besturen
hadden met eene meerderheid die hun tegen-
strydig was. Onder het huidige ministerie, heb
ben wy gezien, en zien wy nog, hoe zekere
arrondissements-commissarissen en zeker mi
nisterie dat men liet zevenste van liet land
noemt, opentlyk of bedektelyk, werken om de
magt te verlammen der katholieke ministers
en, waer het mogelyk is, in hunne hand liet
wapen te breken waermede zy de tyrannieke
uitsluitendheid der coteriën te bevechten hebben.
De gemeente heeft het regt van hare bestuer-
ders te eischen dat orde, regtveerdigheid, on-
partydigheid en vryheid ernstigen waer borg
vinden. Die waerborg moet steunen op de samen
stelling van den door haer gekozen raed en
geenszins op eén gezag dat schier de gemeente
vreemd is. Die waerborg .ware zeker, en bet
vertrouwen der onderhoorigen in hunne be-
stuerders zou er oneindig aen winnen. Ook, den
dag dat de Staet volledig zal afzien van zyne
voogdy over de gemeentebesturen, wy willen
zeggen, wanneer de gemeenteraed niet alleen
de Schepenen, maer ook den Burgemeester zal
benoemen, dan zal de achtbare en vrome volks
vertegenwoordiger van Antwerpen zich mogen
roemen den eersten stap te hebben gedaen tot
de vrymaking der belgische gemeenten.
Maer, van den anderen kant, dient men ook
den gemeentekiezer vry te maken en vooral hem
te onttrekken aen den iftvloed en de drukking
der maQonnieke klubsen en coteriën. Daerom
dat men laet stemmen in zyn kwartier en dat
men de stemopneming per alphabetischen lyst
afschafte, iets wat in den grond toch niets anders
is dan een groot bedrog. Dan zal hy kunnen
stemmen naer wensch en geweten, dan zullen
wy echt eerzame burgers de zetels onzer ge
meentehuizen zien beklimmen, want er zvn,
God dank, nog te veel goede, brave en treffe-
lyke lieden in het land, om, als zy in volle vry
heid zich mogen uiten, de overhand niet te heb
ben. En, bemoeide zich de Staet niet meer met
de benoeming van Burgemeester en Schepenen,
dan ook zouden wy onder de eerzaemste bur
gers der gemeente, de allereer/.aemste. zien op
treden om aen 't hoofd te stacn vanbestuerders
en bestuerden.
Zoo gaet het in Engeland, het oudste consti-
tutionneel land van Europa, zoo gaet het in Lon
den, de volkrykste stad van de wereld.
Het is eigenlyk te Brussel niet, waer de ge
meenteraed is gevormd naer bet beeld en de
gelykenis van de logiën en van M. Anspach, dat
wy het spoor der aloude en wereldberoemde
Belgische Gemeente te zoeken hebben.
ZWEDEN EN NOORWEGEN.
Uit Stokholm wordt gemeld dat de dag, waerop
koning Oscar II, als koning van Zweden zal in
gehuldigd worden, thans is vastgesteld. Den 15
mei 1873 zal die plegtigheid in de zweedsche
hoofdstad worden gevierd. Als koning van Noor
wegen zal liet geschieden te Christiania op 18
july 1873, dat is op den ÏOOO-' verjaerdag dei-
stichting van het noorsche ryk.
OOSTENRYK.
Indien men den Univers gelooven mag, zou
Oostenryk, wiens keizer zeer onvoldaen uit
Berlyn is terug gekeerd, eene andere rigting
geven aen zyne politiek en zich meer aen den
kant van Frankryk voegen, terwyl het tevens
andermael de rol van katholieke mogendheid
zou willen op zich nemen. M. Hubner is naer
Parys en liet Vatikaen in geheime missie ver
trokken. Het zou op die zending zyn dat M.
Thiers in zyne boodschap zinspeelde, toen hy
zegde, dat Frankryk minder ontbloot was van
bondgenootschappelyklieid dan men liet wel
dacht. De zendingvan M. Hubnerzou eene goede
tyding voor ons zyn; maer hoe komt den naem
van den zendeling overeen, met de aenwezig-
heid van M. Andrassy aen het hoofd der zaken
en met den persoonlyken afkeer die keizer
Frans voor M. Hubner gevoelt? Laet ons toe
zien en wachten.
ITALIË.
De groote meeting die te Rome in het Coly-
seum moest gehouden worden, ten gunste van
het algemeen stemregt, heeft geene plaets ge
had. Er zyn eenige inrichters der meeting aen-
gehouden, hoewel de rust niet verstoord werd.
De Univers deelt de volgende korresponden-
tie uit Rome, in dato van den 20 mede:
Naer de meening van deskundigen heeft het
gouvernement eene grove fout begaen door de
byeenkomst in liet Colyseum te verbieden, om
dat het mogelyk zou kunnen zyn dat eene ver-
eeniging, waervan liet haer gemakkelyk geweest
zou zyn een blyspel te maken, in een treurspel
verandert.
Dat alles komt voort uit de zucht naer geld.
Indien de vergadering niet in haer program had
opgenomen, verandering van het ministerie,zou
liet ministerie niet veel er tegen gezegd hebben.
De zuiveren zouden gedeklameerd, geschreeuwd,
gedisputeerd ja misschien met elkander gevoch
ten hebben, en daermeê had de zaek geene an
dere gevolgen gehad. Maer den zuiveren den tyd
laten om zich te verplaetsen, aen te komen, kos
ten te maken voor aen kondigi ngsbil jetten encir-
kulairs en hun dan op eeninaelzeggen: «gy zult
uwe vergadering niet. houden; in liet gansclie
land aenhoudingen doen, papieren in beslag
nemeii en dagbladen verbieden, dat alles is een
konflikt uitlokken.
Iii tegenwoordigheid van regimenten met ge
laden wapenen zouden de demokraten niet aen-
gevallen hebben. Nu zy verhinderd zyn in liet
Colyseum te komen (want zy willen hunne volks
vergadering in elk geval houden), zal er mis
schien eene worsteling plaets hebben. En wie
weet hoe ver het komen zal, in dien stryd tus-
i.
Eene treflfelyke f«mille.
(2e VERVOLG.)
Zeg op, viel Beth uit, waer zyt gy den ganschcn
dag verbleven?
Ja, dat ging ik u juist vertellen, Bethje; maer,
als 't u belieft, mag ik eerst weten op welken doorn
gy vaudaeg getrapt hebt?.... Gy ziet my aen of gy my
wildet opslokken.
Leelyke, laffe verkwister!....
En, voor de derde mael, of Jan te huis is, of
minstens wanneer hy te huis zal komen? Ik moet hem
spreken.
Spaer dan het brood uil uwen mond, jankte het
vvyf, oui voor den nood iets wat op zy te krvgonZy
komen, de brassers, en zy rooven het, om liet door
hun onverzadelyke keel te gietenNog eens, van
waer komt gy?
Baes 't Jeef aenzag zyne vrouw, schokte de schou
ders op, en, de ellebogen op de knieën en de kin in
de handen, blikte hy. in den haerd de vlammen na,
die spelend en kronkelend tusschen het opgeworpen
ryshout kraekten.
Die tergende onverschilligheid maekte geenszins de
rekening van kwade Beth. Zy sprong regt, wrong de
vuisten in de lenden, plantte zich dreigend voor haren
man, en schreeuwde:
Het zal er niet by blyven, zeg ik u, neen het zal
er niet hy biyvcn
Zie, vrouw, sprak 't Jeef op kalmen toon, ik heb
het dezen avond, op 't kyven niet. Zeg eens fraei wat
gy van my hebben moet, zoo niet, geef my eten en
drinken, en ik ga naer mynen stroozakwy zullen
morgen klappen.
Ik ben bestolensnauwde het wyf hem toe.
Bestolen?
Ja, bestolen.
inderdaed, erwordl tegenwoordig veel gestolen.
Men steelt overal; maer wat my vreemd voorkomt is
dal wy joist het zyn die men is komen bezoeken. Er
valt hier niet al te veel te grypen, ten ware gy de
dieven den sleutel had gegeven, van ge weel wel....
(1) Eigendom der Gazette van Aelst.
Geld heeft men my ontstolen
Geld?
Veel geld
Dat wordt erger....
Veertig keizërlyke kronen
Veertig kronen?.... Hemeltje lief! Beth, zeg,
bezat gy veertig kronen? Welke schatMen kan er dry
maend lang mee kermissenBethje lief, waerom
my niet gezegd datgy eenen spaerpot hadt?.... Ik zou
hem juist niet geroofd hebben, maer ik had er toch
myn deel van gevraegd, en hot uitgezet op de spaer-
bank by tante Vina te Hundelgem,in het Zwacntje; dan
ten minste had er geen ander mee gaen leven....
Schynheilige spotter! snapte Beth hem toe; die
veertig kronen hebt gy gestolen, gy, dief, baenslroo-
per! Maer niet later dan morgen ol ik klaeg u aen by
den schout, want....
Een harde kaekslag was zyn antwoord....
Behekst wyf! school 't Jeef in woede uil, ik had
het 'lyk geroken dat gy geerne dezen avond met een
blauw woudt gaen slapen!....
De slag wierp Beth terug in haren hoek, en daer
zat zy nu aen 't kermen om een slcenen hart te
breken.
Ofdergelyk tooneel zicli dikwyls vernieuwde in de
kluis, ofwel het al te luidruchtig wee zyner teerbe
minde echtgenote hem geveinsd voorkwam, baes
't Jeef nam weinig acht op Belhjes gejank, vatte een
aerden kan en kroop al tastend den keldertrap neer.
Het wyf bevond zich alleen.
Ik ben wat haestig geweest, dacht zy, ik had het
voorzichtiger moeten aenleggen.
'i Jeef kwam terug en plaetste brood en spek bene
vens de gevulde kan op de tafel.
Hy aenzag zyne vrouw.
Is 'l lieken uil? schertste hy. 't Is spyt: ik hoopte
wat muziek te hebben onder 'l eten.
Beth loste eenen zwaren zucht.
Middelerwyl was 't Jeef gulzig aen 't werk geraekt
en op weinig tyds waren spek en brood verslonden.
Hy ledigde zynen stoop en stond op:
Ik ben vermoeid, sprak hy, en ga naer 't bed.
Als Jan te huis komt, dat hy my wekke: ik moet hem
spreken, nog dezen avond.... Morgen zullen wy het
middel beramen om uwe verloren kronen terug te
vinden.
Achantwoordde fleemend het wyf, is het niet
ongelukkig! Peins toch eens wel, vriend, er kan
tegenspoed komen, ziekte or diergelyke. Ik die als
moeder voor iedereen moet zorgen en alles moet
voorzien, ik heb cr jaren lang voor geschrafcld en
gespaerd, en in eens vergael de bitter gewonnen
vrucht van al uw zweet en zwoegen!....
In der waerheid, vrouw, ik beken het, dat is nu
echt jammer....
Dit woord sprak 't Jeef op eenen toon, die zulke
innige overtuiging verraedde, dat Bcth ernstig begon
te iwyfclen ofzy wel den echten dief harer schyven
voorhanden had. Ook, toen 'l Jeeferby voegde dat zy
misschien haer geld misleid had en herhaclde dat zy
's anderendaegs gelweeën zouden op zoek gaen, sid
derde het wyf, en zy bedacht zichzy vreesde voor
hetgeen men van haren schat had overgelaten en zy
sprak:
Het zal niet noodig zyn: ik heli reeds gansch den
dag te vergeefs gezocht.
Dan zal, gedurende uwe afwezigheid, iemand
zyn ingebroken die. zonder zoeken heeft gevonden,
wat ik nooit heb welen te ontdekken?
Ik ben niet afwezig geweest....
Dan versta ik er my niet meer aen.... Sedert
wanneer zyt gy uw geld kwyl?
Dezen morgend, voor het vertrek van Jan, lag
het cr nog. Hy moest, zegde hy, voor zaken over
Bambrugge en Erpc, en ik heb hem eene kroon gege
ven met wat oordjes erby.
Een gedacht, als een lichtslrael, schoot 't Jeef te
binnen; cn, langzaem drukkende op elk woord, vroeg
hy:
Heeft Jan gezien waer gy die kroon ergens hebt
uitgchaeld?.... Want met kronen zyt gy niet gewoon
in uwen zak te loopen, Beth....
Dat weet ik niet....
'I Jeef school los in eenen luiden lach.
Ha! gy weet het niet?.... Ik wel. Maek een kruis
over uwe schyven, vrouw! Zy zyn gaen vliegen over
Bambrugge, over Erpe, en waerscbynlyk over Aelst
en verder op, want met zulken schat kan men de
wereld rond
Gy wilt zeggen dat Jan cr mee weg is?
En gy twyfcit cr aen?.... Welnu betast hem als
hy wederkomt, ik zal een handje toesteken.... Maer
neen, dezer, avond zult gy hem niet zien, noch mor
gen, noch overmorgen, en dat zal het eerste bewvs
zyn van hetgeen ik zeg. Slechts wanneer zyn zaed op
is, zult gy den vogel....
schcn slecht vertrouwbare soldaten en vastbe
raden inoordenaers en bandieten.
Onder deze bevinden zich persoonen, geboor
tig uit Lombardië, Venetië, de Romagna, Cala-
brië en Sicilië, allen mannen, wie bet zien van
bloed bezielt en wier hand in het straetgevecht
geoefend is. By hunne intree in Rome den 19
dezer, 's avonds en 's nachts, hebben de reeds
hier gevestigde broeders en vrienden hen met
geestdrift, handdrukken en de kreten: Leve
de republiek! Weg met liet ministerie van
financiën! ontvangen. Met iederen trern, die
van liet noorden ol zuiden van het schiereiland
kwam, arriveerden afgevaerdigden tot de volks
vergadering. De logementen werden opgevuld,
en al de patriotten worden ontvlamd en spreken
van de handhaving hunner regten en van ge
weld met geweld te keeren.
Eene depeclie,in dato 25 november zegde,
dat de gezondheidstoestand van Mgr De Merode
ernstige onrust baerde. De Ósei vatore Romano
van 24 geeft hierover de volgende inligtingen:
Het is met de levendigste smart dat wy het
ongeluk vernemen, hel welk Mgr De Merode, ael-
moesenier van Z. H. den Paus, getroffen heeft.
Toen Mgr De Merode zich maendag in de oude
villa Watson, Consultastraet, bevond, plaetste
hy den voet slecht op eenen wankelbaren trap
en viel. Hy werd met het regterbeen gebroken
en een verstuikten vinger aen de regterhand
opgenomen. Professor Ceccarelli heeft aen-
stonds aen den doorluchtigen lyder alle zorgen
toegediend enalles doet verhoopeii, dat dit on
geval geene ernstige gevolgen zal na zich slepen
en dat de lyder weldra in volle beterschap zal
verkeeren.
SPANJE.
Uit Madrid wordt per telegram gemeld, dat
de bende van Polloc, Alcoz heeft ontruimd. De
alcade van Gestalgar heeft eene bende van 40
man ingerigt; eene bende van 200 man is op
een uer afslands van Murcio verschenen, en
eene bende van 100 man te Despaneros, zy heeft
de tólegraef-toestellcn der statie van Lenares
en de brug vernield.
De bende van Paterna is uit Arcoz verdwe
nen en de spoorweg-gemeenschap is tusschen
Sarragossa en Barcelona hersteld.
Uit Madrid wordt getelegrafeerd, dat er
republikeinsche benden van eenig belang, zich
in de provinciën Murcio en Despenapenos op
houden. Eene pooging tot wanorde, welke dyns-
dag te Sarragossa plaets had, werd onmiddel-
lyk beteugeld.
Ook wordt er gemeld, dat Amedeus beter
wordt. Men hoopt zelfs, dat hy reeds in de eer
ste dagen zyne gewoone bezigheden zal hervat
ten. Voorts wordt gezegd, dat eene federael-
republikgnsche bende verschenen is in de om-
Beth schudde het hoofd.
Neen?.... Nu, gy moogt ervan denken wat gy
wilt; maer ik zeg, ik, dat hel spytig is, dubbel spytig:
ten eerste voor het geld dat by u ontnomen heeft en
ten tweede voor hetgeen hy kon winnen nog dezen
avond zeiven. Er is kans op Hundelgem; ik koom
vandaer. In 't Zwaentje logeert een rondleurder uit
't Henegouwsch, tegenwoordig verblvvcnde te Pcte-
gem-by-Deinze. Hy zit met een aendeel goeds by, dat
hy liefst onder dïiims zou verpassen. Eene buitenge
wone kans! Maer ik versta zyne laet niet, en Jan
spreekt waelsch. Ik was voornemens hem acnstonds
op te zenden, uit vrees dat er d'anderen mogten op
vallen; want tante Vina en oom Pier waren erby toen
hy zynen bundel opensloeg, en kozyn de Poelenier
woont niet verre van daer en die, ongelukkiglyk,
spreekt ook waelsch....
Beth luisterde weinig naer hetgeen hare man ver
telde. Hare gedachten hadden het op de vermiste
kronen, en moeilyk kon zy de beschuldiging verkrop
pen welke 'l Jeef tegen haren zoon kwam uil te bren
gen voor haer kon de plichtigc niemand anders zyn
dan 't Jeef alleen. Nogtans zylwyfclde, en, in haren
twyfel niet wetende wie vonnissen waegdc zy eene
laetste poging.
Inderdaed, man, viel zy in, het ware spytig,
echt spytig moesten wvdie kans missen. Doch, vond
ik myne stukkon terug'ik zou deesmael misschien er
al niet veel om geven.... Gy noemdet daer even Jan;
maer....
Eh wel?
Maer het is Jan toch niet die de laetste hot huis
heelt verlaten....
Zoo? En wie is het dan?
Wel baes lief, antwoordde zy aerzelend, gy moet
u herinneren dat ik Jan heb uitgeleide gedaen voor
acht ure, cn, had hy de schyven op zich gehad ik zou
het wel ge waer geworden zyn; terwyl gy baes....
terwyl gy.... nog te huis waerl ten....
Baes 't Jeef sloeg op de tafel dal de kluis daverde.
Nog eens? duivelin! riep hy. Wal houdt my
legen dat ik u een ongeluk doe!.... en woedend
wrong hy de -yzeren blaespyp die tegen den haerd
lag. Wordt voortgezel.)
ERRATA. :te kolom van den laelsten feuilleton in plaets
van Hoe heerlyk blikkeren zy, hoe blinken zy lieflykLooss
Hoe heerlyk blikkeren zy, hoe klinken zy lieflyk.
