N° 102.
Zondag 8 December 1872.
2dtó Jaergang.
WEKELYKSCH NIEUWSBLAD.
BERIGT.
De Bende van Jan de Lichte.
Aelst, 7 December.
De toestand van Frankrijk.
G-azette van Aelst
Het Bureel vuu het blad 1» geve.tlgd In de Knpellc.trnet IV" 11, „He brieven, gelden, en,, vrnehtvr» moeten toegezonden worden.
'T-I - S fr. 'b Joere, voornfbetoelbaer. Voor den bulten kun men lu.ehryven In nl de po.tkuntooren, en voor de li.o.leljke gemeenten by <le brb-rdroger..
Zooals wy liet reeds meermaels
hebben aengekondigd, zal, wie van
heden een abonnement neemt op de
GAZETTE VAN AELST, voor 1873,
het blad lilt A T1S ontvangen tot Nieuw-
jaer aenstaende.
Die toestand ware moeielyk te bepalen; nog-
tans men mag. zeggen dat hy eerder slecht is
dan goed. M. Thiers en zyn bestuer zyn over
geslagen naer den kant der radikalen, en deze
triompheeren. In de straten roept men Leve
Gambetta, men vreest eene omwenteling of
eenen staetsaenslag,deconservateurs zyn droef,
het openbaer vertrouwen wankelt, en de beurs
Er werd, zoo als men weet, geprotesteerd
tegen de fameuze Boodschap door den Voorzit
ter der Republiek by het wetgevende korps ge-
bragt. l)e commissie, daergesteld om er op te
antwoorden, vroeg de ministerieele verant-
woordelykheid en de verwydering van M. Thiers
van de spreektribuen der Kamer.
M. Thiers, die zeer koppig is en gedurende
vyftig jaren lang, onder al de gouvernementen
welke in Frankryk elkander zyn opgevolgd, ge
tierd en gelawyt heeft tegen het persoonlijk be
stuer, wil nu alleen meester zyn; hy weigerde
de eischen der commissie by te treden, en stelde
de kwestie voor van vertrouwen. Dat gebeurde
den vrydag der verledene week.
De Kamer stemde en M. Thiers, op 800 depu-
tés won 37 stemmen meerderheid, meerderheid
waeronder wy opmerken zyn eigene stem, die
van zyne ministers,en voorde rest, al stemmen
van fónctionnarissen, ook de stem van eenen
député die reeds eenige uren dood was.
Die meerderlreid was opgemaekt uit alle slach
van elementen, welke nooit meer zullen samen
komen orleanisten, bonapartisten en radika
len, en reeds des anderendaegs ondervond
M. Thiers dat hy met zulken steun niet vooruit
kan.
Om die meerderheid te bekomen heeft M.
Thiers al zyne oude slimheid en doortraptheid
ingeroepen. Hy opende de zitting met eene lange
redevoering, en in die redevoering staet van
alles. Er is provisoire in, want M. Thiers her
kent het verdrag van Bordeaux; definitief, want
hy beeft zyn fameus woord herhaeld, verkla
rende dat de Republiek alleen in Frankryk
mogelyk is; persoonlijk bestuer, want, ontzegdt
men hem de toelating van in de Kamer te spre
ken, dan geeft hy zyne demissie; ministerieele
verantwoordelijkheid want, volgens zyn klappen,
verzet hy zich daer juist nffet tegen; men vindt
erin princiepen van orde, want hy doemt het
(i)
i.
Eene treffeljke familie.
(3e VERVOLG.)
Dat zeg ik niet, neen, huilde Beth, dat zeg ik
niet, vermits gy het loochent!
Zwyg dan, of!....
Maer....
Ha? er is eene maer by? Pas op, wyf!
Maer het is toch Jan niet'die plichüg is: daer
durf ik op zweren
Och arme! het jongsken, het onnoozel schaep,
hy is er onbekwaem toe, niet wacr, vrouwken Maer
ik, ik houd staen dat uwe Jan een echt galeiboef is
Hy heeft gestolen van sinds hy vingeren kon roeren.
Kind nog, bedroog hy zyne makkers in het spel en
leerde hun het fruit stelen by de geburen; grooter
geworden stool hy in de kerk, waer hy den koster
ielp zingen; hy stool by den pastor, die hem leerde
lezen en schryven; hy stool by zynen peter, waer hy
op 't ambacht was; hy bestooi zyne meter waer zy
met eigen oogen bystond!.... Hy heeft iedereen be
stolen,bekenden en onbekenden, vrienden en vyanden,
en ons vooral. Gy weet het wel, Beth, maer gy wilt
het niet wetengy ziet door geen ander oogen dan
door die van uwen Jan....
Jan brengt geld in 't huis, en gy verbrast het.
Aen dit antwoord verwachtte ik my. Ja, Jan
brengt geld in 't huis, wel te verstaen wanneer hy
'thuis komt,en,sedert eenigen tyd,hebben wy nauwe
lyks eens op dry weken de eer van zyn bezoek. Ja, Jan
brengt geld in 't huis; maer, zeg eens, wyf, hoeveel
houdt hy achter van het geld dat hy zou moeten bren
gen en ons toebehoort?.... Lekker zoontje inderdaed,
socialismus en de commune en verloochent
opentlyk de toejuiching der demagogie; prin
ciepen van wanorde, want hy wilt geen bestuer
van stryd zooals de commissie liet vroeg, een
bestuer magtig genoeg om de revolutie in te
toornen, en by aenveerdt den steun dei- radika
len; er is godsdienstigheid in, want hy herinnert
boe dikwyls hy gesproken heelt in 't voordeel
van den Paus; ongodsdienstigheid, want aen de
godverloochenaers kent hy al de regten toe van
eene menschelyke opinie. In é$n woord, M.
Thiers geelt aen ieder wat noodig was om hem
te verleiden en trok onmiddelyk nadien al het
gegevene genoegzaem in om aen niemand ver
bonden te blyven.
En dat is de mandie het edele en fiere Frank
ryk moet reddens,
Hy bekwam dus 37 stemmen meerderheid
voor hem en voor zyne Republiek. Welkdanig
is die Republiek? Hoe heet zy? De bewarende
Republiek, gelyk by ze altyd vroeg en altyd
noemde? Neen, de benaming bewarend is ver
sleten, zy bestaet niet meer: de franschen heb
ben niets meer dan de Republiek van M. Thiers,
de Republiek gelyk M.Thiers alleen ze verstaet.
En hoe verstaet hy die? Dat zou hy misschien
moeielyk zelf kunnen zeggen; bet byzonderste
voor hem is dat hy meester blyve.
Wy komen te zeggen dat er in de redevoe
ring van M. Thiers van alles te vinden was,
zelfs de stelligste verloochening der radikale
en demagogische leerstelsels. Hebben de radi
kalen .van het wetgevend korps geprotesteerd?
In tegendeel. Zy hebben den spreker toegejuicht
van het begin tot het einde, en, hoe meer hy
afgaf tegen hen, hoe luidruchtiger zy de handen
klapten. Zy waren overtuigd dat de woorden
van M.Thiers, niets anders waren dan woorden,
en een van hen zegde: Hy mag ons uitschel
den voor canaille en voor nl wat hy wilt, toch
zullen wy voor hem stemmen. Voor het oogen-
blik hebben wy hem noodig; maer haest zullen
wy hem kunnen missen en clan zullen wy hem
doen tuimelen. Dat is te zeggen, in den zin
der radikalen, achter Thiers Gambetta, en ach
ter Gambetta de demagogie en de commune!
Povera Francia! arm Frankryk! riep Pius IX
uit, toen de oorlog begon tegen Pruisen.
Zullen de demagogen aen 't hoofd komen?
Gaen de demagogen, die doorgaens zoo duivels
rap aen 't werk zyn, Frankryk haest ryp maken
tot de verdeeling tusschen de groote en jaloer-
sclie Mogendheden van Europa, en van dat
schoon en ryk land een tweede Polen maken???
Dan, dien vrydag triomfeerde M. Thiers, en
den dag nadien lag hy onder.
Dien dag stelde een der deputés eenen blaem
voor, eenen strengen blaem tegen M. Lefranc,
minister van 't inwendige omdat hy, volgens
den eisch der fransche wet, de gemeenteraden
niet had verbroken, die aen den President dei-
Republiek, ter gelegenheid van zyne Boodschap,
ottieieele gelukwenschingen hadden gezonden.
Minister Lefranc antwoordde, gaf uitlegging
over zyn gedrag, en trachtte zich uit den slag
(1) Eigendom der Gazette van Aelst.
in eer en deugd opgegroeid, die op weg is om ons
allen aen de galg te helpen!.... Ware hy soldaet ge
bleven, dan toch waren wy van den landlooper ont
slagen geweest.
Ja, ik weet hoe zeer gy uw kind lief hebt.
In het leger had hy ten minste beter manieren
geleerd, want zulke kerels zyn slechts met strengheid
en geweld op te dry ven.
En dat men streng is in het leger dat hebt gy
ondervonden, niet waer, 't Jeef?.... En ware hy terug
gekeerd met verminkte leden, of ware hy ergens op
het slagveld gebleven en begraven geworden in eenen
vergelen hoek, gelyk een hond,dan hadde uw wensch
volbragt geweest, niet waer, teerhartige vader?
Het ware toch duizendmael beter geweest dan
eens publiek gehangen of geradbrackt te worden!....
Zie wyf, ik geloof dat gy het zyrdie, tot zyn ongeluk
en het onze, hem hebt aengestookt om te deser-
teeren
En dan?
En dan, weet gy wat wy er by gewonnen heb
ben? Luister, wyf, want het is ernstig: Er komt ge
stolen te worden op Strypen en op Sottegem; men
komt in te breken te Bryvelde, te St-Maria-Hoorebeke
en aen de St-Lievenspoort by Ninove, dat lamelyk ver
van hier ligt, en weet gy wien men van al die schoone
feiten beticht? van die van nog andere?.... Of wy
reeds niet genoeg op de tong redenEh wel, degene
dien men verdenkt is uw zoontje, het is uw Janneken,
het is de gevloekte kliek waervan men hem aenleider
waent!.... Gy lacht, Beth, gy gelooft het niet? Ik, ik
geloof het of ik hel met eigen oogen had gezien, want
Jan is een dief, een doortrapte en volkomen dief, en,
vermits ik al moet zeggen wat my op het harte ligt, nu
is hy dief,en morgen, vrouw zal hymoordenaerzyn....
Hoe langer, hoe schooner! spotte het wyf. Zie,
't Jeef, volg mynen raed, ga slapen, want gy zyt by
den uwen niet meer: gy zyt zot of dronken
te trekken. Maer het gelukte niet. De regterzyde
schaerde samen, en de meerderheid uitte zich
tegen den minister. M. Lefranc gaf zyn ontslag
en M. Thiers was verpligt hetzelve te aenveerden.
M. Thiers had de ministerieele verantwoor-
delykheid aen de Kamer geweigerd, en de Ka
mer, willende toonen dal zy alleen meester is
in 't land,zet, vier-en-twintig uren nadien,eenen
minister af!
Zoostaeude zaken in Frankryk op het oogen-
blik dat wy schryven, en, wanneer de lezer
dezen artikel onder het oog zal hebben, zal het
waerschynlyk weer wat anders zyn. In Frank
ryk keert tegenwoordig de toestand, eiken dag,
ja, byna elke uer van den dag. Niets is er vast
noch bestendig.
Quel gdc.his! zeggende welmeenende fran
schen.
Povera Francia! zegt Pi us IX.
Over het weder.
'T is schoon weêr, he?.... Wy hebben veel natte.
Wat zegt ge van zulk een weerke, jongen?.... en
dergelyke praeljes. zyn meest al de inleiding tolver
dere gesprekken. Niels is meer aen de orde van den
dag dan te praten over het weder.
Ten andere: men vindt nog van die eenvoudige
menscheu, die vier ofvyf centen wagen om den eenen
of anderen onfeilbare almanak te bezitten, en als een
bybel op 't patriarkale schouwbord te bewaren, om
daerin het weder vooruit te zien.
Dat byna alle schepsels de weersverandering aen-
toonen, is waer: de mensch, de dieren, planten en
andere voorwerpen zyn dikwyls onfaelbare barome
ters, maer zy kunnen bet weder slechts een of twee
dagen te voren voorspellen. Maer willen de almanak-
minnaers en andere persoenen weten, welk weder
wy zullen hebben, niet binnen twee dagen, maerzoo-
veel maeoden, zooveel jaren zelfs en nog langer te
voren, dal zy de verschyning der maengestalten, dal
is: de nieuwe- en volle maen, het eerste en laetsle
kwartier, gadeslaen, en met kennis van de volgende
tabel zullen zy weten, welk weder wy zullen hebben.
Dus: als de nieuwe- en volle maen, eerste en laetste
kwartier valleü:
in den zomer.
/vanl2lol2u. schoon weder.
2 4 koude en regen.
4 6 regen.
6 8 regen en wind.
8 »10 veranderlyk.
10 »12
regenachtig.
in den winter.
vorst,
sneeuw, on weder
storm, sneeuw.
idem.
regen(westwind.)
sneeuw(zuidwin.)
koude, wind.
/van12tot2u. zeer regenachtig.' sneeuw,regen.
2 4 veranderlyk. I schoon en zoet.
4 6 schoon weder, schoon weder.
6 8 schoon(N.-W.wi vorst (N.-O.)
regen (Z. wind.), sneeuw (zuid.)
8 »10 idem. idem.
10 »12 schoon weder. schoon,- Vorst.
Er valt te bemerken, dal de beste uren voor de
weerswaernemingen, die schoon weder aenwyzen,
zyn: 's avonds van 4 lot 6 ure en 's nachts van 10 tot
2 ure. De slechtste zyn 's morgens van 2 tol 8 ure en
's middags van 10 lot 2 ure.
Omtrent de nachtcvelingcn en de zonstilstand on-
dergact de gewoone gang des weders dikwyls groote
onregelmatigheden. Alsbet weder bydeze tyden eens
klaps veranderd, is hel dan van langen duer.
Wanneer de veranderingen der maengestalten kor
ten tyd na eene der acngehaelde uren komen, de
Dronken?.... Ja, ik ben een slemper, een bras
ser, een verkwister, al wat gy wilt; maer voor hoe
slecht ik my ook aenzie, is er toch iels in my dat niet
dood, dat niet verdronken is, en dat iets zegt my dal
wy hierboven eens strenge rekenschap zullen te geven
hebben over onze schuldige onachtzaemheid jegens
onseenig kind. Eindigt hy op hel rad, het zal acn
ons te wylen zyn: wy hadden hem beter moeteu
opkweeken.
Dat was uw werk: de vader moet zorgen voor
den zoon.
Een bittere gryns bekroop de lippen van 't Jeef.
Ook, sprak hy met tranen in de stem, hoe dik
wyls heb ik hem niet vermaend en gestraft, en gy,
gy kwacmt er telkenmael tusschen om hem te be
schermen en hem te verontschuldigen. Gy hadt my
moeten helpen; maer, gy zyt een slechte moedor....
Gy hebt uwe ziel verkocht acn het geld, en uw hart
is droog en dor als het verslenst perkament van uw
verdorde tronie....
Zwyg! vrouw, als ik spreek; want ik ben
niet uitgeklapt! Ik zeg en ik herhacl dat Jan zal
moordenaer worden. Toen hy slechts negen jaer oud
was, heb ik hem niet betrapt, bezig met onze arme
geit te martelen en haer, met wreeden wellust, den
laetsten druppel bloed af te tappen, omdat zy, onver
diend getergd en mishandeld, den schelm eenen
onnoozelcn stoot ter verweering had toegebragl?....
Ja, Jan zal moordenaer worden, en in een moorde-
naersvel zal hy sterven op het rad, en het zal verdiende
straf zyn; en,'als hy van boven het schavot, in volle
markt van Aelst, als laelsle vaerwel, zyne slechte
ouders den vloek zal toewerpon, dan zal het ook ver
diende straf zyn, eerst en vooral voor u, Beth, die
hem ten gronde hebt bedorven....
De man was hevig ontroerd en twee dikke tranen
rolden over zyne blakende wangen.
weêrgesteltenis zal metst hellen naer de voorgaende
uren. B. v. hel is volle maen 's zomers ten 2 ure 5
minuten, hoewel het weder koude en regen aentoont,
zal hel weder hellen tot schoon, omdat van 12 tot 2
schoonis en deze weinige minuten te klein verschil
toonen.
Als hel lang droog geweest is, het zal moeilyk re
genen, omdat de regen door de aerde alsdan terugge-
kaetsl is. Insgelyks, als het langen tyd geregend heeft,
het zal moeilyk schoon weder worden, uitoorzaek van
de optrekking des dampskrings uit den natten grond.
Een almanak, die juist elke maengestalte acnduidt,
dal is, die aentoont, welkeueren minuten hetnieuwe-
volle maen is, is voldoende om in de label het weder
te vinden. B. v. het was den 15 om 5 ure 8 minuten
's morgens volle maen, op de tabel vindt men: 's mor
gens van 4 tot 6 ure in den winter storm, sneeuw en
dat hebben wy gehad. C.
o^o—
KAMER DER VOLKSVERTEGENWOORDIGERS.
De zitting van dynsdag begon met een on
verwacht en tamelyk kluchtig incident. M. Malou
had reeds uitlegging gegeven over de onder
handeling welke in zyn kabinet had plaets ge
had met het schepen-kollegie van Antwerpen
betrekkelyk de krygsdienstbaerheden.De minis
ter had daer aen de antwerpsche deputatie het
wetsprojekt in 't lang en in 't breed uitgelegd,
en het werd door den burgemeester goedge
keurd. Maer sedert dien is de burgemeester op
zyne eerste denkwyze teruggekomen en heeft
tegen het wetsprojekt geprotesteerd. Bygevolg,
daer men, niemand kan verpligten een geschenk
aen te nemen tegen dank, zullen de vyllien hon
derd duizend franken aen de Antwerpenaers
bestemd blyven liggen tot dat hun magistraet
zich zal geweerdigen er om te komenof de
Antwerpenaers zeer tevreden zyn over de poets
hun door hunnen nieuwen raed gespeeld, is
onnoodig te vragen.
Na er eens hartelyk gelachen was op de ban
ken der regterzyde, kwam M. Bergé, de som-
b»rc solidaire, op, om te protesteeren tegen de
begraving van den bisschop van Doornykin zyne
kathedrael; hy eischte dat Mgr Labis maer effen
moest ontgraven worden en op het gemeen
kerkhof gelegd.
M. De Landsheere, minister van justitie, ant
woordde dat de zaek in de handen was van het
geregt, en dat het bestuer er zich niet mede te
bemoeien had. MM. Dumortier en Drubbel zeg
den, met rede, dat het aen de liberalen niet toe
komt te spreken van de schending der wet op
de begravingen, wet welke zy dagelyks over
treden ten nadeele der katholieken. M. Drubbel
vroeg dat het bestuer zoo spoedig mogelyk die
zaek beslissend zou regelen.
Wat antwoordde de minister? Hy sprak van
de «moeielykheden» dier kwestie enverklaerde
dat het bestuer over de zaek nog niet had be-
raedslaegd. Is het dan zoo moeielyk de reg
ten der katholieken te doen eerbiedigen, dien
eerbied op te leggen aen de gemeente-besturen
en ons in de vrye uitoefening van onzen gods
dienst te beschermen? Het is met innige droef
heid datwy uit den mond van den minister ver
nemen dal het bestuer nog niets gedaen heeft
om de zoo billyke eischen der katholieken te
Bahviel Beth bitsig in, de jongen heet de Lichte
en is het zoontje van zyn vader.
Wat, wat is er op de de Lichten te zeggen, wyf?
Ik, ik zeg er niets van, maer anderen spreken er
met weinig lof van.
En mag ik welen wat die anderen er zoo al van
zeggen?
Wel zy beweeren en houden staen dat 'l Jeef de
Lichte wel de gevaerlykste prangdief is van de gansche
streek.
En zy voegen erby dat Beth de Schepper de slou
tel van het magazyn houdt.
Dat uwe zuster, Livina de Lichte, twaelf jacr al
bedelend het land heeft afgeloopon, te Aelst is gegees-
seld geweest en verbannen werd voor vyftien jaer.
En dat uw kozvn, Jan de Schepper, bygenaemd
Poelenier, niet omgaet dan met dieven en schohnen,
en is verbannen geweest voor dertig jaer.
En dal uwbroedor, Pieter de Lichte, hycrimineele
sententie, te Hundelgem werd gegcesseld en verban
nen voor twintig jaer; en dat zyne vrouw, Beth Ver-
meiren....
En dat gy nog een aenlal nichten en kozyntjes
telt,die tanteBethonder alle opzichten wcerdig zyn....
Voorwaer, eene treffelyke familie!
Waer gy het opperhoofd van zyt.
En waer uw zoon de Peerl van is....
Waerop die twist alweer ging uitkomen was te
voorzien; maer eensklaps werd er zachtjes aengeklopt
cn met ingehouden stem gevraegd of er geen belet
was.
Goed, morde 't Jeef, hoe later op den avond,
hoe viezer gasten! En hy zag uit naer zyne pistolen.
Beth ontstak haer lampje en ging tot de deur:
Wie daer? vroeg zy.
Goed volk, werd 'er geantwoord.
Beth herkende de stem en de deur werd ontgren
deld. (Wordt voortgezet.)
