N° 104.
Zondag 22 December 1872.
2de Jaergang.
WEKELYKSCH 1YIEUWSBLA I).
BERIGT.
De Bende van Jan de Lichte.
Aelst, 21 December.
Overstroomingen.
Gazette vail Aelst
Hot I van l.et bind 1. gevo.tlgd In .to Kapelleatraet 11, waer alle brieven, gelde... ent,, vraahtvry moeten toegezonden worden.
AfaoBnenentipry. s ft-, Jner», vooraf betaelbaer. Voor <len bulten kan men Inacbryven In al de poatkuntooren, en voor de landelyke e
g«iueenten by «ie ItrlcFdrngera.
Deze maend begint de Gazette van Aelst
iiaer derde jaer én den byval welke zy heeft ont
moet, bewyst dat zy hare beloften is getrouw ge
bleven.
De Gazette van Aelst, verschynende elke
week, den Zaturdag avond, kost 5 franken 's jaers
vooraf betaelbaer.
Het blad geeft politieke berigtingen, binnen- en
builenlandsche nieuwst yd ingen, kunst- en letter
nieuws, nuttige intichtiitgen voor den akkerbouw,
de bijzonderste markten van Vlaemieren, de binnen-
en buitenlandsche hoppemarkten, aengename lezin
gen en aentrekkelyke feuilletons, enz.
Onze lezers zelven zullen er belang in vinden
dat het getal medelezers aengroeie, want hoe meer
het blad zich verspreid hoe meer verbetei'ingen zul
len tvy kunnen invoeren.
Wy verwittigen degenen, die eens in zyn geheel
onzen nieuwen feuilleton, de Bende van Jan
de Lichte, willen bezitten, dat hel getal der
overgehoudene eerste nummers van dit verhael
wekelyks inkort. Die nummers zyn niet meer te
verkrygen dan voor degenen die inschrijven op de
Gazette voor een gansch jaer.
Ter drukkery van-de Gazette van Aelst ge
last men zich met het drukken van Boekwerken,
Affichen, Programmas, Circulaires, Doodbeelde-
kens, welke men des noods zelf opmaekt), Rouw-
eii Adreskaerten, Facturen, Prospectussen en met
alles wat het drukken betreft.
Ten zelven bureele kan men bekomen alle Bureel
en Sclwolbehoeften, Kerkboeken in alle slach, eenen
schoonen keus van Kantenbeeldekens, zeer goeden
Inkt, gekend onder den naem van Encrè de la
Petite vertu, Registers, Teekengerief, enz. enz.
ALTYD DE KWESTIE DEK KERKHOVEN.
Onder de menigvuldige grieven, welke de
Belgen in 1830 tegen het hollandsch gouverne
ment met regt en rede inbragten, waren er die
in verband stonden met louter politieke belan
gen, andere die steunden op de verkrenking der
godsdienstige vryheden. Deze laetste waren de
talrykstehet anti-katholiek Josephismus, het
(i)
ii.
De Peerl dér Familie.
(5® VERVOLG.)
Het Brussel van dien tyd, geachte lezer, hel oude
Brussel bestaet niet meer. Sedert min dan cene eeuw-
is er alles omgeworpen en veranderd, straten en hui
zen, zeden en gebruiken. Geene stad in gansch Europa
waer, op zoo korten tyd, de tooverroede der Ilaus-
mannisatie en de zoogezegde hedendaegsche zooveel
vverks hebben afgelegd, en nog voortdurend afleggen,
dan daer.
Keer in den geest terug tot het tydstip van. ons
verhael, plaets u ter hoogte van den voorburg van
Vlaenderen en laet het oog gaen over de kuip der
stad. Daer ontvouwt zich een onatmeetbaer amphi
theater van gryze daken en spitse torekens, bekroond
door het hooge gebladerte van het Park, den dom van
Caudenberg en het paleis der Hertogen van Burgonjc.
Uit het midden dier massa, ryst ten hemel de ligle
en zwierige naeld van het stadhuis. Niet verre vandaer
verheffen zich de koppel torens van St-Goedcle; lager
neer, links, de mindere torens van de Augustynen,
het Finisterra en de Kathalyne; regis, de Vrouyvkerk,
de Kapellekerk en de Hallepoort; achter op, in hel
verschiet, de Bogaerdenkerk en die van O.-L.-V. van
Bystand. Het overige is slechts een eentonig massief;
want, voor monumenten, bezit het oude Brussel niets
dan zync kerken, en, voor Sennc of Teems, slechts
den vuilcn sloot, die onder den naem van Zenne, ver
leden jaer nog onbcschaemd, zyne zwarte wateren
onder den blooten hemel dreef.
De stad, aldus van verre beschouwd, wel is waer,
is nagenoeg zoo als zy nog heden voorkomt; doch,
nader.
Vooreerst hebt gy de vestingen met hunne hooge
wallen en hunne diepe moddergrachten. Hier en daer
dragen zy verhevene zwarte bonkenhet zyn de ver
moerde stadspoorten in de richting van Vlaenderen,
van Andcrlccht, Hal, Leuven en Laeken opgeslagen.
Binnen in, tegen de wallen, verdringen zich enge
en slecht gebouwde stegen, krielend van arm doch
werkzaem volk.
Treed nader by. Aenzie die hobbelig gekalseide
straten, die scherpe, verdrongen daken, die vael-
kleunge gevels, die smalle vensterramen, die uit
springende gekloven dorpels waer de voorbyganger
tegen stronkelt. Laet beseheiden het oog dringen in
die duistere winkels, tussehen die yzeren traliën
t) Eigendom der Gazette van Aelst.
philosopliisch College, de Seminariën onder de
hand van bet protestantsch bestuer, de byna al-
gemeene verwydering der katholieken van de
openbare ambten en bedieningen; ook nog, de
aenhang van Koning Willem uitsluitelyk be-
staende uit protestantsche,uit «liberale» hove
lingen en vertrouwelingen vyandig aen den
Roomsehen godsdienst.
En toch, onder al de klachten tegen het be
stuer van Willem opgegaen zou men tevergeels
ééne zoeken die betrek heelt op het schreeu
wend onregt hedendaegsch zoo dikwyls ge
pleegd, zoo aenstootelyk, zoo kwetsend voor
den katholiek. Wybedoelen de schending onzer
gewyde Kerkhoven.
Sedert de iransche Omwenteling staet Belgie
onder het beheer van het dekreet van prairial,
jaer XII.
Voor-1830 gelyk sedert dien, waren de be-
graefplaetsen verdeeld naer de eerediensten in
de gemeente beleden; te meer in 1830, bezat
elke begraefplaets een alzonderlyk deel voor
degenen die toebehoorden aen eenen eeredienst
niet beleden in gemeente, of die stierven buiten
welkdanigen eeredienst. Zoo bespreekt het
voormeld dekreet en dit dekreet werd uitge
voerd zonder geschil noch wederspraek.
Onder de oorzaken die onze Omwenteling
hebben te weeg gebragt, zoeke men één geval
van geschil tussehen de wereldlyke en geeste-
lyke overheden nopens de begraving der katho
lieken, één geval waer de wereldlyke overheid
welkdanigen eeredienst hebbe gedwongen de
leden aen denzei ven vreemd, op zyne begrael-
plaetsen te aen veerden. In 1830 kende de wereld
lyke overheid de magt toe van de kerkelyke be
graving toe te staen of te weigeren aen de eere
diensten alleen, het is te zeggen, aen de geeste-
lykheid welke denzelve vertegenwoordigden.
Ook hadde het anti-katholiek despolismus van
Willem het gewaegdinsgclyks de vryheid onzer
Kerkhoven aen te randen, de Hollander ware
lang voor 1830 naer huis gezonden geworden
En wat nooit gebeurde noch onder de Fran-
sche Republiek, noch onder het keizerryk, noch
onder het protestantsch bestuer van Willem,
gebeurt dagelyks sederl wy vry zyn; gebeurt
ongehindert en ongestraft; gebeurt onder een
katholiek ministerie, ondanks petitionnement en
onophoudend protesteeren
Weigertortó een katholiek ministerie het regt
dat ons toekomt, wie dan zal ons voldoening
geven?
achter welke de koopwaren liggen ten toon gesproid:
daer, by haren uitgesleten toog, zult gy de koopvrouw
vinden, netjes doch eenvoudig aengedaen: zy verwis
selt er goede, deugdelyke stof tegen goede, zuivere
munt. Eenige stukken slecht geld liggen, tot schande
van den uitgever en tol verwittiging van eenieder, op
den toog genageld.
De straten zyn slibberig; doch, met weinig omzich
tigheid geraekt men erdoor. Zelden ontmoet mén een
heerenryluig, en het zyn die krakende vrachtwagens
niet, bespannen met hunne loome peerden, die u
zullen de beenen breken. Wandel dus gerust, gy zyl
in volle veiligheid; derhalve, de gauwdieven en beur-
zensuyders bewonen de salons nog niet van de Mag-
dalenastraet....
Het volk zwermt op en neer, maer de leegloopery
dwaell langs de stralen niet: zy zou niet durven, men
zou ze met vingeren wyzen. Wie zyn huis verlaet
weet waerom en elkeen bemoeit zieh'uilsluitelyk met
zyne zaken. Den rykdom laot men aen den ryke en
het bankroet aen de dwazen. De kinderen zyn kinde
ren, de jongeheden zyn zedig, de ouders geven het
goed voorbeeld en worden ontzien. Zoodat, by die
oude, vrome Brusselaers er goede orde heerscht in
alles: zy zyn nog Brabanders van den echten stam,
godsdienstig, eerlyk,regtzinnig en, voor het overige,
in eer en deugd, de plezierigste, jongens van gansch
hel land.
En nu?
Ja, vind my in 't nieuwe Brussel de hoofdstad terug
van het oude Braband
Waer zyn de vestingen
Hier gy betreedt ze: hel zyn die ruime, prachtige
boulevards die de schoone stad omhullen met eene
onmeetbare looverkroon, en.... met eene gryze, dikke
stofwolk....
Waer eerlyds vveeldrige en uitgestrekte weiden
onder het zonnelicht groenden, zyn de volkryke en
woelige voorsteden opgestaen van Ixelles, van
St-Josse ten-Noode, van Molenbeek, van Schaerbeck.
Brussel is, onder de merkwaerdige steden van Bra
band en Vlaenderen, de jongste van allen, en, sedert
aren, heeft zy al hare zustersteden overtroffenvan
^arys lol Amsterdam vindt zy luiers gelyke niet meer...
Ook, in haren hoogmoed, heeft Belgiës verfranschte
hoofdplaets vergeten dat haer prachtige Park slechts
een overblyfsel is van het overeeuwsche Zenningen-
bosch, waer, in een hout kappershut, hare wiege
stond; vergeten dal juist daer, waer zy haren verblin
denden luister ten loon spreidt, dal hare Berg van
'I Hof, enkel een wilde jachtvcrgaderplaets was van
de eerste koningen van Frankryk; vergeten ook,
eilacs!.... de goede Maria-Teresia, .die zy zoo zeer
beminde!
SENAET.
M. De Tlieux geeft lezing, gelyk by bet reeds
gedaen had in de Kamer der Volksvertegen
woordigers, van de twee koninglyke besluiten
betrekkelyk bet ontslag van den minister van
oorlog en de benoeming van M. d'Aspremont
tot den interim van dit departement. Slechts ééne
senateur beeft zich geuit tegen het in stand
houden van bet remplacement, en, voor hei
overige,zyn de verklaringen van bet ministerie
ten vollen aenveerd. Beide Kamers behouden
dus den statu quo, en bet land heeft uitspraek
gedaen door zyne vertegenwoordigers. Wie
voor de verpruising is van ons land en ons leger,
moet zich nu maer onderwerpen.
Woensdag heeft de Senael de eerste budjet-
ten van zyn dagorde, gestemd. Het meeste
belang dier zitting ligt in de uitleggingen tus
sehen M. Easier, van Gent, en bet bestuer
gewisseld nopens de aen te vangen maetregels
om de overstroomingen, waer Vlaenderen thans
zoo druk aen lydt, te bestryden.
KAMER DER VOLKSVERTEGENWOORDIGERS.
De lieer Cruyt, député van Gent, vraegt een
spoedig verslag over de petitie der inwooners
van Gent, protesteerende tegen de sluiting der
parochiale kerkhoven en de opening van een
algemeen ongevvyd kerkbot door den gemeente-
raed dier stad besloten.
Woensdag is de Kamer overgegaen tot de
benoeming van den voorzitter, de raedsleden
en den greffier van liet Rekenhof.
Op liet einde der zitting beeft M. De Baets
bet woord genomen en liet bartscheurendst
tafereel voorgehaeld van de overstroomingen
welke de steden langs de Schelde, van Doornyk
tot Dendermonde, en byzonderlyk Gent, vei
woesten.
Sprekér"zegt dat de ramp is toe te schryven
aen de hinderpalen, kanalen, bruggen en slui
zen, welke, by haren doortocht door de stad,
de Schelde in haren loop stremmen. Hy vraegt
dat het bestuer zich zonder vertoeven aen
't werk zette om bet atleidings-kanacl te vol
trekken dat de Oppersclielde aen de Neder-
schelde moet verbinden.
M. Dumortier heeft deaenmerkingenen eiscben
van M. De Baets krachtdadig ondersteund.
M. de minister van openbare werken belooft
zoo aenstonds mogelyk aen de voorgebragte
eischert te voldoen.
Andere tyden, ander zeden, andere.... moden!
Wandel, bv voorbeeld, door de St-Huibrechtsgacn-
dcry de Magdalenastraet op: daer vindt gy Parys en
Londen iu hel klein. De gevels der magazynen zyn al
goud en kristael. Hel vernist koper en 'het helder
spiegelglas hebben de sombere grauwe muren van
eertyds ingenomen; geen enge vensterramen, geen
groene ruitjens, geen duisternis meer: alles is klaer-
icid en licht geworden. De voorbyganger spiegelt
zich in het gepolyst marmer, de winkeldochters zyn
gekleed als princessen en de kalanten naderen den
erguldeu toog langs ryk gestoffeerde tapyten.
En dan, des avonds, wanneer degaz de stralen en
de magazynen in haren gloed versmelt en, onder hare
duizondc hekken, al dal goud en dal salyn doel
schitteren, zou men niet haest vvhnen dal men al de
schatten der aerde daer vergaderd ziet, en men plot
selings is vveggetooverd in een der goochelpaleizcn
van de Duizend en eenen nacht?
En zinsbedrog is het, eilacs, maer al te dikwyls!
Dal prachtige kraem, dat, den avond te voren, den.
reemdelmg de oogen uitstak, vindt men 's anderen-
aegs onvoorziens gesloten.... Wie is er dood? Nie
mand. Moer de kraemhouder, dien men voor een
millionnaire aenzag, kon zyne groenselvrouw niet
betalenDaerop is een styve, onverbiddelyke deur-
waerrfer hem een bezoek komen afleggen, en thans
is de man op reis langs Spa ol Quiévrain....
Hoe kon het anders?
Wal dien koopman vooral bekommerde was, om
kalanten te kwecken, zyne mededingersen de gebuerle,
oi) twintig stappen in het ronde, te doen zwichten
voor zyne pracht en weelde. En, wanneer de kalanl
de spiegels had belaeld, en het verguldsel en het mar
mer van het kraem, en wanneer de kramer zelf zvnc
talrykc luie of oneerlyke commisen het hunne had
gegeven, en den pacht had afgelegd van zyn huis aen
duizend franken de vitrine, en den pacht had bygelegd
van zyn buitengoed in de voorstad, en de haver had
bezorgd aen zyn koppel engelsche paerden, en zync
logie had betaeld op den koninklyken schouwburg,
wat kon dan, hemeltje lief, nog ovêrblyven voor het
arme grocnsclwyf!
Over honderd jaer was een bankroet iets zoo bui
tengewoon merkwaerdigs, dat Brussel er maenden
lang van sprak; thans is bankroet spelen er mode
geworden....
De bevolking, te nauw vernepen tussehen de vestin
gen, ving allo middels aen om plaets te sparen. Op
het einde der achttiende eeuw lagen in de stad nog
talryke tuinenloovcr en bloemen verdwenen en, in
de plaets, plantte men estaminetsen kroegen. Daorna
verhoogde men de huizen, cn de schilderachtige
spitse voorgevels der vorige eeuwen vlogen in gruis.
«T JBOP 1872 zal lang in herinnering blyven.
Was 1870-71 het jaer van oorlog en verwoeden
slryd, van vuer en zvveerd, van vernieling en
bloedvergieten, zoo zal het jaer, dat wy beleven
liet jaer van lievige stormen en woedende
overstroommgen genoemd worden. En hebben
de legers verleden jaer vele oogsten verwoest,
vele landen en velden vertrapt, vele dorpen en
steden tot puin gemaekt, eindelooze ellende
gezaeid en duizende slagtoffers gemaekt, zoo
nebben wind en water dit jaer bel vernielings
werk der legers voortgezet; zy huilen en woe
den en zaeien op hunnen doortocht vernieling
en dood, gebrek en ellende voor velen der
overblyvenden achter zich latende....
Sein ikkelyk is 't inderdaed om te vernemen
boe vele landstreken en zeekusten geleden
nebben; en nog kunnen de dagbladen liet hon
derdste deel niet verhalen, van wat er voor
valt.
In België, en in Vlaenderen vooral, hadden
wy eenen ryken landbouw, de bron van wel-
vaert voor ons land. Welnu, bel water spoelt
den gezaeiden oogst weg, of hy vergaet van de
natte; wat niet bezaeid is en er ligi nog veel
land onbezaeid kan het ook niet worden,
terwyl hel land door de waters wordt uitgezo
gen en vermagerd. Verders komt er ook groote
schade aen loof en beeten, en aen meer andere
vruchten, die zich nog te velde bevinden en niet
ingehaeld kunnen worden.
Een droevig jaer, inderdaed; als zyne gevol
gen dan nog niet droeviger zyn
Dendermonde. - Bond bendermonde staen al
de omstreken overstroomd. De Schelde en de Dender
spoelen overal door. De gemeenschap tussehen de stad
en Denderbelle is heel en gansch afgebroken. Vrydag
kwam er in den Boomwyk (een wyk tussehen Dender
monde en Denderbelle) eene koornmvt aengedreven.
Dit zegt genoeg aen wal schroomelyké schade de land
bouwers onzer omliggende gemeenten zich te ver
wachten zyn, moet die ongelukkige staet van zaken
nog wat blyven voortduren?
't Is ongelootlyk wal ontzettende massa water de
Dender hier aenvoert, en wel met een geweld en een
gedruisch welke men, des avonds byzonderlyk, op de
verste afstanden kan lioorcn.AI de kelders der huizen
langs dien stroom gelegen, komen onder water.
«ent. Van menachengeheugen hebben.in onze
stad zulke overstroomingen niet plaets gehad gelyk
diegenen, waerdoor de meeste wyken op dit oogen-
lilik getroffen zyn. Sedert ons laetste artikel is het
Daer na, nog niet genoeg ruimte vindende, nam men
de suppressie der kloosters en het sluiten der kerken
te baet. De Kleine-Karmelieten werden een gevangen-
huis, de Annonciaden eene kazerne, de Magdolonnel-
len een slagthuis en de Augustynen een concertzael.
liet Beggynhof gansch omgeworpen werd een der
prachtigste kwartieren der hoofdstad en menige andere
gestichten den Heere toegewyd, ondergingen derge-
lyk lot; velen zelfs bestacn niet meer. Waer eerlyds de
Bogaerdcn woonden briessehen nu de lokomolieveu
der spoorbaen; op de puiseu van hel huis der Jesuie-
ten bouwde men een justilie-paleis, en op die van de
woonst der Dominikanen verheft zich nudekoninklyke
schouwburg. Al wal Brussel aen oude siadsmonumen-
ten nog overbiyfl,is de Hallepoort. Sedert langookiszy
veroordeeld, en, den dag, dat men de byl zal vinden,
sterk genoeg om haer graniet in te knagen, moet zy
ook uit den wegDe hedendaegsche Brusselaar is
vcranderlyk van aerd; hy weet het, endaerom houwt
hy zich liuizeu, juist kloek genoeg om dertig jaer te
staen; en, wanneer de eerste storm de beste de hela
der stad als een kaerleiikasteel, in de kelders zal wer
pen, zal hy misschien ook de eerste zyn om liet
orkaen toetejuichcn en te hedankep....
In afwachting leeft hy zonder zorg en verzet zich
hartelyk. Dag en nacht houdt hy feest. Het oude Brus
sel ging slapen ten negen ure om op te staen met de
zon. Hel nieuwe Brussel is, Ie middernacht, nog in
volle beweging: ioo schoon vindt het de gaz dat het
den glans der zon er heeft voor vergeten.
Brussel heeft, sedert jaren, zyn overoudsch en
eigenaerdig karakter verloren. De vreemdelingen
voeren er den loon en, met de vreemdelingen, heeft
het vreemde zoden en vreemde gebruiken aeugeno-
mon, vooral de Iransche ligtzinnigheid met gansch
haren hazard van kloutergoud. De moderne mode ligt
er boven. De zwarte zyden talie, hel cevoudi"
sneeuwwit kornetje, de deugdelyke linnen rok zyn
vervangen door den bonten schawl, door den hoed
met strikken, bloemen en pluimen, door hel gaos, liet
fluweel en het moor; de meid wedyverd in opschik
met de burgersvrouw, de burgers vrouw met de
baronnes en de baronnes met de koningin!.... De
vrouwen hebben dc mannen verleid en wie tegen
woordig op den hoogslen sport der necringsladder
staen zyn de kleermakers en de inodisten. Gelukkige
brusselaers
Zoo is Brussel nu. Hoe zal het zyn, hoe zal hel er
gaen bi.men twintig jaer?.... In afwachting, keeren
wy haeslig terug tot ons sujekt, dat deze al te lange
alweiding ons heeft doen vergeten, en begeven wy
ons, het stadhuis van Brussel voorby, langs de voor
malige Vischmarkt op, naer de oude zes-Penningstraet
(Wordt voortgezet.)
