N° 105.
Zondag 29 December 1872.
3de Jaergang.
WEKELYKSCH NIEUWSBLAD.
BERIGT.
De Bende van Jan de Lichte.
Aelst, 28 December.
Rampspoedige jaren.
O verst roomiugeii
G-azett
Aelst
o.
Abonnemenlgpryg K fp. 'sjaers, voorufbetuelbaer. Voor ilea bulten kan men i
nscliryveu In al de poatknnlooren, en voor de lit
n.Ielyke gomeenten by de brlefdrngera.
Deze maend begint de Gazette van Aelst
haer derde jaer en den by val welke zy heeft ont
moet, bewyst alat zy hare beloften is getrouw ge
bleven.
De Gazette van Aelst, verschynende elke
week, den Zaturdag avond, kost 5 franken's jaers
vooraf betaelbaer.
IIet blad geeft politieke berigtingen, binnen- en
buitenlandsche nieuwst'ydingen, kunst- en letter
nieuws, nuttige inlichtingen voor den akkerbouw,
de by zonderste markten van Vlaenderende binnen-
en buitenlandsche hoppemarkten, aengename lezin
gen en aentrekkelyke feuilletons, enz.
Onze lezers zeiven zullen er belang in vinden
dat het getal medelezers aengroeie, want hoe meer
het blad zich verspreid hoe meer verbeteringen zul
len wy kunnen invoeren.
Wy verwittigen degenen, die eens in zyn geheel
onzen nieuwen feuilleton, de Bende van Jan
de Lichte, willen bezitten, dat het getal der
overgehoudene eerste nummers van dit verhael
wekelyks inkort. Die nummers zyn niet meer te
verkrygen dan voor degenen die inschryven op de
Gazette voor een ganseh jaer.
Ter drukkery van de Gazette van Aelst ge
last men zich met het drukken van Boekwerken,
Afjichen, Programmas, CirculairesDoodbeelde-
kens, (welke men des noods zelf opmaektj, Rouw
en Adreskaerten, Facturen, Prospectussen en met
alles wat het drukken betreft.
Ten zeiven bureele kan men bekomen alle Bureel-
en Schoolbehocften, Kerkboeken in alle slach, eenen
schoonen keus van Kantenbeeldekenszeer goeden
Inkt, gekend onder den iiaem van Encre de la
Petite.vertu, Registers, Teekengerief, enz. en
Ter gelegenheid van de overstroomingen
welke reeds 1872 onder de rampspoedige jaren
hebben doen aenstippen, ^even wy liier, met
kortbondige omstandigheden, de merkwaerdig-
sle overstroomingen op, welke sedert de Vdl
eeuw België en de naburige provinciën hebben
beproefd. Deze opgaven zyn ontleend aen een
werk van M, Coomans, verschenen in de Revue
de Bruxelles, 1837-38.
Volgens de hollandsche kronykschryvers,
heelt een tempeest in 435 schrikkelyk moeten
zyn. fn Friesland, verhalen zy, kwamen 600
(i)
De Peer
II.
der familie.
(6e VERVOLG.)
O"1'rent het midden der zes-Pen bi ngslraet, staen
wy voor een duister en modderig zakslraetje: bel is
de Kattengaiuj.
Hoe walgelyk de intrede er ook uil zie, wy moeten
er binnen, doch niet verro.
Het tweede buis, den hoek om, is zoo iets als een
ResUiurant, waer men voor eenige duiten, een goed
stuk konyn en een balve'kan faro kan bekomen. Arme
marktloopers zyn de gewone kalanten van Koben uit
het Kruisken: het is onder die benamingen dat gast-
houder en gasthof gekend zyn.
Dien nanoen heeft de marktdag vele kostkoopers
bygebragt. De bencdenzael is opgepropt en bacs
Koben en de meid Katricn, die hem bystaet, hebben
werks te veel om van de keuken naer de tafels te
loopen en ieder op (yds te dienen.
De kclderkamer ook is ingenomen. Daer zitten dry
nog tamelyk jonge lieden aen den disch: wellicht
veekoopors.
or zy met elkander geheime zaken të verhandelen
hebben, ol zy liefst van het vojk van beneden niet
gezien worden, want zy drinken wyn in plaels van
bior, houden zy zorgvuldig de deur gesloten en
spreken stil.
Middelei'wyl is oen nieuwe gast, een nog jonge
lieer, de benedenzacl ingetreden en stael geleund
tegen het buffet. -
Van onder zynen hoed lonkt liy hoimelyk rond, en
scnynt onder de woelende menigte iemand te zoe
ken, die hy wcllieht niet vindt, want by ziet er macr
spy lig uit.
Die nieuwe gast ook hoeft veel bcziens, want zulken
puik uitgedoschlen jonkheer ontmoet men zelden in
hel Kruisken.
Hy is gekleed naer de fransche mode; mode, welke
sedert hel begin dier eeuw, door de hoogere klassen
der Nederlandsche zamenleving was acngenomen Hy
draegteene gepoeierde pruik met best rikte beurs
eenen-geplociden neteldoeken halshand,.gehordtierde
(t) Eigendom der Gazette van Aelst.
mensclien om, en, gedurende twee dagen,
regende het stukken ys van eenen voet lang.
Het tempeest van 516, dat 6000 Frieslandcrs
om liet leven bragt, moet ook op onze kusten
onberekenbare verwoestingen hebben veroor-
zaekt.
In 820 regendebet twee honderd dagen lang.
De verwoesting der velden bragt den hongers
nood en de pest mede, en bet water verdween
slechts in 822.
In 860 stortte zich do zee met uiterst geweld
over de duinen, en de Schelde en de Rbyn wer
den naer bunnen oorsprong teruggedreven.
Vele mensclien kwamen om, niet alleen gedu
rende bet tempeest, maer nog nadien, uit oor-
zaek van de bitterheid welke liet water behou
den bad.
De overstrooming van 1003 wordt gemeld als
een der rampspoedigste. Het stortte regen van
den 1 juny tot einde van april. Al de j-ivieren
stroomden over, pest en hongersnood volgden.
Hel jaer 1014 was noodlottig, vooral voor
Vlaenderen en bet deel van Braband dat nu de
provincie Antwerpen uilmaekt. Den 28 septem
ber liep de zee óver duinen en dyken/ en ver
spreidde zich ver in onze velden. Het Brugsche
Vry, bet Land van Waes en de heerlykheid van
Mecbelen stonden grootendeels onder; eene
menigte dorpen werden vernield en instinkende
moerassen veranderd. De stad Gent stond ge
durende vele dagen overstroomd met zeewater;
(luizende mensclien en dieren vergingen, en de
pest, die woedde sedert 1011, voltrok bet ver
nielingswerk der overstrooming. Eenige schry-
vers verbalen dat de bevolking van gedacht was
dat liet einde der wereld was gekomen.
Den 3 november 1042, even'schrikkelyk tem
peest. Dezee overstroomde Vlaenderen en Bra
band vele mylen ver. In Oostende en Nieuwport
bleef niet één huis regt.
Dergelyk tempeest in november 1086. Den
zelfden dag had er eene groote aerdbeving plaets.
Den 13 november 1100 hadden al de steden
vanDuinkerketot Oostende schrikkelyk telyden
van de wateren.
De overstroomingen van 1108 en 1124 zyn te
vergelyken met die van 1042.
In september 1129 reden bevrachte peerden
over de bevrozen stroomen en de rivieren. In
january van 't volgende jaer, kwam de dooi zoo
scliielyk op, dat de wateren, door de zee terug
gedreven, vele provinciën overdekten. Terzelf
der tyd deed de pest de helft der bevolking om
komen; een v'laemsclie seliryver meldt dat er in
de steden Arras en Kamervk geen twintig huis
gezinnen de ramp overleefden.
In 1134 overstroomde de zee al de kusten van
Vlaenderen.
Het tempeest van 16 february 1164 bragt in
.est en broek, en oenen fynen fluweelen frak. Hy heeft
ook blinkende spnnleerzen met sporen, en, onder
zynen linker arm steekt een zwierig zweepje, waer hv
ongeduldig meê aen 't spelen stael
De kooplieden van op de kelderkamer hadden een
koppel vcrsche flesschen gevraegd, welke Katricn,
verdoken onder den schort, naer boven droeg. Maer,
niet ras genoeg had zy de deur achter zich kunnen
toewerpen om den vreemdeling te beletten eenen
vluohtigen oogslag in de kamer te werpen, en, vvaer-
sehynlyk te ontdekken wat hy vinden wou, want hy
knikte het hoofd en glimlachte met genoegen.
Toen Trien terug kwam, hield hy ze aen
Breng, gebood hy, breng niy ook wyn daer
boven.
Wacht, wacht! antwoordde Katricn verbluft,
wacht, dat ik eerst ga vragen aen hel gezelschap of gy
moogt binnen komen
De meid werd uit den weg geslooten.
Het is hier eene herberg, morde do jonkheer,
en, wat er te vragen is, kan ik zelf vragen. En'
stout verscheen hy voor de verraste kooplieden.
Neem het my niet kwalyk, vrienden, sprak hy
zeer beleefd; het is daer binnen een gedrang dat er
voor een trctlelyk man geen plaels meer te vinden is.
Ik ook lust een glas wyn en, is myne tegenwoordig
heid u niet onaengenaem, zoo zet ik volgacrne myn
deel hy.
Uiterst misnoegd,aenzagen de kooplieden elkander.
Het was klaerblvkend dalzy den inbescheidcn vreem
deling liefst ter deur hadden uitgewezen; doch, iets
vvederhield hen.
Nu, nuging de jonkheer voort,, ik hen niet ge
komen om uw gesprek te onderbreken. Zegt wat gy
le zeggen hebt, ik zal doen of ik doof ware....
Niemand sprak.
Eensklaps uitte de vreemdeling eenen luiden scha
terlach, zoo luid dal hy lot in de benedenzoet moest
weergalmen.
UI'zyt gy hang misschien? riep hy: ik hen noch
de heul noch zynczoon!....
Meende de jonkheer deze dry mannen voor iets an
ders te kennen dan zy voorkwamen?
Wat er ook van zy, de kwetsende zinspeling welke
hy kwam uit te brengen, verre van hunne vcront-
vveerdiging Ie verwekken scheen hen veeleer le ver
schrikken.
Holland en Friesland duizende mensclien om
bet leven.
Den 8 november 1170 borst des nachts een
woedend tempeest los. De regen stortte zoo ge
weldig dat liy hoornen, huizen en de torens van
meest al de kerken ter neer wierp. De wateren
stroomden de velden over, en dien dag kwamen
meer dan 50,000 Belgen om het leven. Dit tem
peest scliynt zich te hebben uitgestrekt over
ganscli Europa, want in Engeland, Friesland,
rrankryken Portugael stroomde de zee over;
men vinggrootezeevissclien onder-de muren van
Ltreeht.
In 1173, allerstrengste winter gevolgd van
eenen buitengewonen springvloed. Ook groote
overstroming in 1177.
In october 1181, stonden liet dist-rikt van
Sluis, ganscli bet zuiderdeel van liet Land van
Cadzand en de omstreken van Brugge onder
water. Damme en Sluis bleven dagen lang van
bet vaste land afgescheiden.
In 1248 dekte bet water de velden en belet-
tede de vruchten te rypen.
Twee zeeoverstroomingen, voorafgegaen van
eene staartster, bragten in 1252 onzeggelyke
schade by. De hongersnood welke er op volgde
leidde duizende mensclien naer het graf. De
oogst was niet beter in 1253. Eene staerlslerre
kwam noginaels de bevolking verschrikken in
1294.
De overslrooming van 1277, dié in de provin
cie Groeningen de golf van Dollaert deed ont-
staen, was uiterst rampspoedig voor Zeciandsch
Ylaendaren, waer menige durpen voor allyd
onder de waterëiï verdwenen. De straten van
Antwerpen bleven twee weken overstroomd.
Den 8 mei 1279, lerwyl de Schelde overliep,
horst te Audenaerde een schrikkelyke brand
tiit, die de dry vierde der stad -in gruis legde.
Tweetegenstrydige elementen die samenwerk
ten om de bevolking te vernielen!
Maer de noodlottigsteoverstrooniingder 13de
eeuw had plaets in lebruary 1288. De zee brak
bare dyken door, niet alleen in Vlaendeien en
in het hertogdom van Braband, maer ook in al
de provinciën der voormalige nederlanden. Op
vele plaetsen stond het water hoven de kaslee-
lett en de kerken. Men vischte haringen kabel
jauw in de omstreken van Dcndermonde. Tot
onder de In uren van Gent kon men niet bepalen
waer de Schelde lag, zoo algemeen was de
overstrooming.
In 1313 werden de kusten van Vlaenderen al-
Weer door de zee ingenomen. Maer die over
strooming vvaszoo rampspoedig niet als die van
1321, die de Vier-Ambachten Bouebaute, Asse
nede, Axel en Hulst gedurende vele weken on
der water hield. Menige dorpen werden tot ten
gronde vernield.
Inden avond van 13 november 1334 borst een
vreeslyk onweer los. Terwvl booraen en huizen
door den wind werden geVeld, brak de zee al
nare dyken door, en liep verre Viaendereii en
Braband ui. Het steedje Scharphout (nu Hlau-
kenbergewerd ganscli vernield en al de inwo
ners, tot den laetsten toe, verloren het leven.
Do zee nam die kust in bezit, en, in den loop der
lo'd eeuw, kon men, by lage ty, nog de puinen
bespeuren van het ongelukkig Scharphout. liet
dorp lestreep by Oostende verdween dien zeil
den dag onder de golven, en nooit meer heelt
men sporen van zyne huizen of van zyne kerk
terug gevonden. Dit afschrikkelyk orkaen ver-
oorzaekte ook groote schade in Holland, Enge
land en Frankryk.
Twee-en-twintig j,T6r nadien, den 6 october
sprong de zee opnieuw Vlaenderen binnen.
ugge, de steden rond Antwerpen en een deel
van bet Land van Waes hadden byzonderiyk te
jydon. Nog eens verloren vele mensclien bet
leven- IVordt vervolgd.)
KAMER DER VOLKSVERTEGENWOORDIGERS.
Zaterdag verleden is de Kamer overgegaen
lol de stemming van bet wetsontwerp over bet
contingent van liet leger.
Met is M. Malou die gesproken heeft in de
plaets van den minister van oorlog ad interim
die ziek is.
De heer Malou verklaerde zich voor het be
houd der plaetsvervanging. Hy zegde dat de
partygangers van den persoonlyken dienst ligt-
zinnig ie werk gaen en dat hy nooit gedeeld
heelt ui de gevoelens van gcnerael Guillaume.
Hy voegde erby dat het gouvernement aide
legerkwestiën ernstig zal onderzoeken, en ou
der andere alles doen wat mogelyk is, om bet
remplacement in betere voorwaerden te brengen.
Dat debat schynt slechts een incident te zvn
De discussie over de militaire politiek zal onge-
twyfeld met de discussie over het budiet van
oorlog weder te berde komen.
Het wetsontwerp over liet contingent is aen-
genomen door 61 stemmen tegen 20.
Vervolgens heeft de Kamer zich verdaegd tot
14january.
Niettegenslaende, dorst een der dry gasten hel
wagen te spreken.
Wat wy zeggen, stamelde hy, mag vry gehoord
worden van eenieder. Niets byzonders hebben wy
hier af le doen, en, wil de jonkheer blyven, hy zal
ons vereeren.
- Goed zoo! viel deze in; dan gaen wy op elkan
ders gezondheid drinken.
Gy zyt kooplieden? meen ik: welnu op uw wol-
gelukken in den handel!
De gevulde bekers rinkelden in het ronde.
Hebt gy goede zaken gedaen van daeg? ging de
jonkheer voort.
De verlegenheid der aonwezigen werd blykbaer
onverdragelyk. Er moest afdoende geantwoord wor
den of met den onbeschaemde kort spel gemaekt.
Degene, die reeds gesproken had nam andermacl
het woord en op tamelyk vasten toon.
Edele heer, verklaerde hy, wy kennen u niet.
Uw onvoorziene inval heelt ons verrast: wy zyn niet
gewoon om te gaen met lieden van uw slach....
Ik begryp. Gv wilt zeggen dat ik hier misloopen
ben, dal myne plaets in kroegen niet is gelyk het
Kruisken, dat ik, als edelman....
Neen....
Zvvyg!.... dat ik, als edelman, wat meer myn
zilveren sporen zou dienen te eerbiedigen, niet waer?
Doch weet, lomperd die ge zyt, dat ik u geen reken
schap van myn gedrag heb le geven.
-En toch, viel de spreker gekwetst uil, toch zoudl
ge met uws gelyken niet durven handelen, hoonend
en onbescheiden, gelyk gy meent te mogen handelen
met geinoeuè lieden als-wy: gy zoiidl er twoemael op
denken of.... het zou u berouwen....
Zoo? en wat zouden myns gelyken niet my doen?
Verschoon my, zy zouden u voorzeker by den
kraeg vattenen, ter venster uit, UEd. de straet op
werpen...
Dal was tamelyk stout gesproken legen eenen
edelman en dat, door gemeene lieden, zooals de
spreker zich zeiven en zyne makkers noemde. Ook
deze laetsten, vreezende voor gevócr, doden liuii
uiterste best om den opgewonden gezel tol bedaren
te brengén.
Maer de vrees was ongegrond. De jonkheer ver
gramde zich geenszins; hy lachte integendeel, en
vergenoegde zich met op kalm ccnvoudigen loon te
antwoorden:
SENAET.
De Senaet vergaderde donderdag laetstleden
en heelt even als de Kamer, de deputatie be
noemd gelast met den nieuvvjaerweuscb aen
den Koning te brengen.
0">0—4
Gent.. Men leest in een genlsch blad:
Dat de overstroomingen tol vele dramatische loo-
neelen aenleidmg hebben gegeven, hebben wy reeds
11a! zy zouden my ter deur uitwerpen! Eb wel
beproef hel eens?....
Gy zyt sterk, wyzicn het; maer eene tegen drv
is s echte vechtparly: gy zyt overmand. Ook, ik her
haal het u vermits gy hier sleehls gekomen zyt uit
louter inzicht van ons te tergen, ik herhacl helu-
daer even ging ik u metterdaed ter dour uitweroen-'
maer, ach, ik weet le wel wat het kost de hand té
'eggen op den schouder eens edelmans.
't is waer, zuchtte oen gezel; hyzou ons op do
slract doen ahvachtoo door zyne lakacien on ons doen
Ixjzvvyken onder de stokslagen.
- My ware bckwaem, zegde een andere, ons aen
le klagen voor sluipmoord en ons te doen hangen
Of ons le doen radbraken, voegde de derde e'r'liy
Kadbrakenhangen! spollcde jonkheer, dat zal
er misschien wel eens van komenMaer geloof
my, er is geen hacstc by: de koriste dag van 't jaer is
er lang genoeg voor.
Wy zyn cerlyke lieden!
Heb ik het geloochend?
Gy komt te vragen wie wy zyn.
Op zulke vraeg inogen eerlyke lieden allyd on
verlegen antwoorden. Doch weet, dat ik u niets
gevraegd heb: ik zegde alleenlvk dat gv mv voor-
kwaemt als kooplieden.
.77 V ,Nu,nu^icl der gasten lachend in, dat
lastig krakeel heelt lang genoeg geduerd; wy zyn hier
met gekomen om elkander te verscheuren, maer wel
om ons te verzetten. Ten andere, trcffelyko lieden
hebben niemand le vreezen en, houdt, de jonkheer
craen te vernemen in wier gezeldschap hv zich
bevindt, ik antwoord: Ik, Sus Dryver, en daer Pier
Kegels, en de derde, Tineke, dié wat oploopénd is
van aerd en daer even wat al te onbedacht komt te
spreken, wy zyn juist geen kooplieden. Wy gaen over
het land en doen boodschappen voor wie onzen dienst
noodig heeft; en, vinden wy ergens kans om iets wat
le koopen ot te verkoopen, dan komen wy ter markt
gelyk wy vandaeg gedaen hebben.
En de zaken gaen goed vooruil, viel de jonkheer
in, de wynllesschon loonéhde....
Neen, stotterde Kegels door deze nieuwe
vraeg verrast, het is Sus Dryver die betaëlt.... een
oude schuld.
De jonkheer aenzag elkeerien der dry kooplieden in
Iwilvand'oogen en....glimlachte.
Wordt voortgezel
