N° 108.
Zondag 19 January 1873.
3de Jaergang.
WEKELYKSCH NIEUWSBLAD.
De Bende van Jan de Lichte.
Aelst, 18 January.
Rampspoedige jaren.
Napoleon III.
G-azette van Aelst
Het Bureel vuu het Wad I. «eve.tlgd in de Hupelle.trnet 11. »uer alle hrleven, gelden, en,, rr.el.tvry moeten toegezonden worden.
Ahonne.nent.pry- S Ir. ■-Jaer., vooraf hetoelbaer. Voor den bulten kan .„en In.ehryven in „1 de poatkantooren, en voor de landelyke gemeenten by de briefdrager..
(2e VERVOLG.)
Dergelyke rampen volgden nauw elkander op
in den loop der vyftiende eeuw. Op Palmzondag
1446 (10 april), borst een woedend tempeest los
langs de kusten der Noordzee. De golven bra
ken de dyken door van Vlaenderen, van Holland,
van Engeland en Schotland. In België was bet
Zeelandsch Vlaenderen dat meest te lyden had;
hoewel onze andere provinciën ook niet werden
gespaerd. Het tempeest duerde zes-en-dertig
urenboomen, huizen, torens en zelfs kerken
werden neergesmeten. Hel sneeuwde en hagelde
als in vollen winter. Het vee in de weiden kwam
meestendéel om. Vele rivieren stroomden over
en een menigte inwooners verdronken.
By de overstrooming van 30 april 1451 leden
de eilanden van Zeeland veel. De stad Zierikzee
stond met de naburige dorpen onder water.
Het tempeest van 18 October 1468 staet aen-
geschreven als een der noodlottigste welke
Vlaenderen heelt te beweenen gehad. De zee
nam onze kusten in en overstroomde een aental
dorpen. De stad Damme, alsdan nog van haren
ouden bloei niet vervallen, stond gedurende
eenige dagen geheel en gansch onder water.
De wind deed vele schade aen de merkwaer-
digste gebouwen van Vlaenderen.
Twee jaren nadien, den 1 november 1470
stonden de kusten van Vlaenderen en het mark-
graefsehap Antwerpen alweer overstroomd.
Byna al onze polders werden door de zee weder
ingenomen. In Holland verloren 20,000 men
sehen het leven.
Het tempeest van 27 september 1477 duerde
8 uren. De zee wierp hare golven zoo hoog dat
zy de wolkeju, sdxenan o^tende en
Nieuport werden overstroomd; de inwooners
vluchtten op de daken, van waér ze de wji>d gj
de wateren nedersloeg. Langen tyd nadien vona
men nog zeevissehen in de beken en vele pol
ders werden vernietigd. In het land van Aerden-
burg werden overstroomd de dorpen St-Kruis,
St-Laureyus, O.-L.-Vrouw (zuid), O.-L.-Vrouw
(noord), Henneben, Heyle,St-Catherina,St-Bayo,
Trabeten en O.-L.-Vrouw-by-Sluis. Vele dier
localiteiten met hare inwooners en het vee dat
op de weiden stond, vergingen voor altyd.Oost-
kerke, Lapschuere, St-Catharina-by-Damme en
West-Ka pel le werden ten'gronde vernield. Het
kostte lange jaren aenhoudend geduld om op de
zee terug te winnen die schoone landyen welke
onze voorouders zoo duer hadden gestaen.
Blankenbergsche visschers hunne hut, na het
onweder, verlatende, vonden twee zeekalvers
op het veld, een overgrooten zeehond en vele
gevleugelde visschen. Zoo geweldig, zoo over
vloedig had het gehageld dat byna al de vogelen
dood lagen. Arenden van tien voet lang werden,
met gebroken vleugels, langs de baen van Gent
(i)
Allen voor eenen»
(9° VERVOLG.)
Wat de gevierde kapitein al zwetsend voorspelde,
werd ongelukkiglyk waerheid.Meer dan cene eeuw is
voorby sedert hy ter groote markt van Aelst, om zyne
misdryven heeft geleden, en nog wordt, in de streken,
welke hy met zyne lyflrawanlen doorliep, zyne naem
met schrik en ontzag herhaeld.
Nogtans. hetgeen hy zyn reuzenplan noemde,
heeft hv de kans niet gehad volledig te kunnen uit
voeren." Niet dat hem daertoe de wil.de boosheid
noch het noodig vernuft ontbrak, neen; maer zekere
onvoorziene omstandigheden, verder breedvoerig acn-
gehaeld, zyn tegen hem opgerezen om, God lof, juist
in tyds zyn rampspoedig bestek le komen dwars-
boomen. Niellegcnslaende dit, zoo hardnekkig heeft
hy gewerkt, zoo driftig heeft hy gestolen, zoo wreed
heeft hy gemoord, vooral het laetste jaer zyns levens,
dat hy, op de pynbank en in 't midden der yselykste
folteringen, met helsch genoegen, zyne verstomde
beulen te regt het-schrikkelyk woord mogt toewerpen
dat hy in het Kruisken had uitgesproken: En toch,
na hónderd jaer, zal men nog spreken van Jan de
Lichte....
Ook, in menige huisgezinnen is hy de held geble
ven van grootmoeders vertellingen, en meer dan eene
onzer lezers zal zich herinneren hoe dikwyls, nog
kind zynde, na, rond den hacrd, oenen ganschen
langen winteravond, te hebben hooren verhalen van
Kcyster Licht, hy 's nachts gedroomd hecll van
zwarte mannen en van bloed.
naer Brugge opgeraept. Te Antwerpen deed zich
een nog zeldzamer geval op.Daer het water van
8 tot 12 voet boven de kaei stond, kwamen, tot
schrik der inwooners, de schepen tot inde stra
ten gedreven. Een dier schepen geraekte vast
in de stad. Als de wateren verdwenen waren,
vond men zich genoodzaekt het ter plaets af te
breken. De gevolgen van dat tempeest waren
nog niet hersteld toen in november 1480, een
nieuwe overstrooming de zelfde gewesten kwam
beproeven. Brugge en de omstreken leden veel,
doch meer nog het land van Cadzand en eenige
eilanden van Zeeland.
In 1485, in den nacht van 1 tot 2 january,
groot tempeest op zee. De dyken van Vlaende
ren en Holland werden overrompeld en 20 vier
kante mylen gronds stonden onder water. Vele
dorpen vergingen. In de omstreken van Brugge
en Damme bleef niet éénen molen regt. De
schepen op anker in die haven bonsden tegen
elkander als in volle zee en de kerktorens beier
den van zei ven. Geheel het eiland Walcheren
stond onder water. Vele menschen kwamen ge
durende dien yselyken nacht om het leven.
In 1509,27 oogst, eenafschrikkelyk tempeest,
omstandig verhaeld by dé hollandsche schry vers,
en dat onberekenbare schade en vele onheilen
veroorzaekte in Holland, Vriesland en Zeeland.
Wy zyn gekomen aen het heuglyk tempeest
van 5 nove m ber 1530II 'ordI vervolgd)
Prins Karel-Lodewyk-Napolcon Bonaparte
werd geboren te Parys, den 20 april 1808.
Hy was de derde zoon van den koning van
Holland en van de koningin Horlense, dochter
der keizerin Josephina en van derzelver eersten
echtgenoot, markgraef de Beauharnais.
By den val van het eerste keizerryk, vertrok
konjiigjnHorton^ en vandaer
naer Zwitserland, alwaar inmnr - '-"i
dienst nam onder de artillerie.
Na 1830, vinden wy dien prins terug in Italië
waer hy, Carbonaro, met de Garbonari in samen
zweering was tegen den Paus, uit herkevtenis
voor de edelmoedige gastvryheid door den H.
Vader aen zyne verbannen familie geschonken.
Van 1832 lot '1836, geeft de toekomende kei
zer verschillJge werken uit, min of meer in den
socialistischen zin geschreven.
In 1836, aengespoord door den advokaet
Fialin de Persigny (later hertog de Persigny),
waegde hy de roekelooze onderneming van
Straetsburg. Gevangen genomen, werd hy op
bevel van Louis-Philippe naer de Vereenigde-
Staten van Amerika vervoerd, welke hy het vol
gende jaer verliet om zyne moeder de oogen te
komen sluiten. Daerna verbleef hy te Londen
tot 1840.
Na een tweeden opstand te hebben gewaegd
te Boulogne, werd hy opgesloten in het fort van
Ham, waer hy ontvluchtte in 1846.
In menige streek van het land van Aelst, zinspelende op
zyne naem en ingezien zyne alom gekende vlugheid, doortrapt
heid en behendigheid, vergeleek men hem aen eenen glinter,
en, in zyne tael noemde hem het volk Klyster Licht.
(1) Eigendom der Gazette van Aelst.
Zeer vele van die vertellingen hebben wy gehoord
en dezelve als min of meer aennetnensvvaerdige over
leveringen onthouden en aengeteekend. Mcermaels
maende men ons aen dezelve le schry ven, al ware hel
slechts als feuilleton voor eene goede gazet. Doch wy
dachten, en met rede: misschien kunnen bet meeslen-
deel dier legenden loutere verdichtsels zyu. Wagen
wy het ooit de Bende van Jan de Lichte le boek te
brengen, eerst zullen wy het gunstig toeval afwach
ten dal ons de officieele bevvyzen dier bende zal
in handen brengen.
Zoo stonden de zaken toen wy, in eene niets bedui
dende en weinig bezochte boekvenditie, onverwachts
de belangryksle der zoo druk betrachte stukken ont
dekten! Geerne hadden wy ze duer betaeld; doch zie,
niemand waerschynlyk er de echte weerde van ken
nende, werden zy ons, op eonen koop, als boter
papier bygeworpen....
Die eerste vond bragt ons op het spoor van andere
beslacnde stukken, en, de stapel oude, berookte
papieren, plans en kaerten, welke wy sedert dien
hebben verzameld en doorsnuffeld, is, geachte lezer,
is aenzienlyk.
Vonden wy al onze legenden, al de namen die wy
hadden aengeteekend, al de feiten welke wy hadden
onthouden, m die stukken terug? Wy verwachten er
ons geenszins aen. Ten eerste, het ware ongehoord
dat legenden,op hoe vasten grond ook hare oorsprong
steunen, na meer dan honderd jaren verhaeld en
herhaeld te zyn geworden, gcene steerten hebben
hygcwonncn. Ten tweede, ingezien de groote
uilgestrektheid dor bende en de gebrekkige inrichting
der politie van alsdan, is het al te klaer bewezen dat
het onmogelyk is geweest, op zoo korten tyd, van
28 september 1748, wanneer, ten verzoeke der vier
kasselryen van Kortryk, Oudenaerde, Aelst en Den-
dermonde, de algemeene klopjacht is begonnen, lol
11 december nadien, wanneer de laelste der negen
en-negentig gevonnisden, eene vrouw, Anna Maria
Vcrcruyssen van Denlergem, verbannen werd, dat
het onmogelyk is geweest al de medeplichtigen le
vangen. Wy hebben stukken in bezit waerby blykt
dat, na de dood van kapitein Jan, menige verstrooide
Tydens de omvvenleling van 1848 was hy in
Engeland.
De voorvallen welke 1848 volgden zyn nog
levend in aller gedachtenis.
Den 10 december 1848, werd prins Napoleon
als president der fransche republiek uitgeroe-
pen.
Zyne staetsaenslag van 2 december 1851,
verlost hem van de tegenkanting der wetgevende
vergadering.
Een jaer nadien, dag op dag, werd by keizer.
Den 30 january treed hy in den echt met
gravin Eugenia-Maria de Montijo, geboren te
Grenade, den 5 mei 1826.
Zyne zoon kwant ter wereld, den 16 maert
1856.
Napoleon III stierf in den ouderdom van 64
jaren, 8 maenden en 19 dagen.
Napoleon III was zyn leven lang een zamen-
zweerder. Gedurende twintig jaren beeft hyover
Frankryk geregeerd. Langen tyd heeft hy eene
ontzaggelyke magt in handen gehad en was
schier de oppermeester over gansch Europa.
Hy kon yeel goed stichten en veel kwaed belet
ten. Hyneeft eilaes, veel kwaed laten gebeuren
en in veel medegewerkt!
Woemsdag morgend, ten 10 ure, hebben te
Chislenirst de lykplechtighedcn voor keizer
Napoleon III plaets gehad. Grael'Clary, M. Rou-
her, delnarkies de la Grange,en eenige andere
der verkleeldste partygangers van den overle
dene hebben medegeholpen om de laetste klee
ding van liet lyk te voltooien.
Toenjdit geëindigd was, werd het stoffelyk
overschbt van hem die in leven Napoleon III
genoemÜ werd, in eene dubbele kist gelegd, de
binnenste uit lood en de tweede uil mahoniehout
gemaekt. Deze laetste is bekleed met rood flu
weel en met wit trirtitn aü/i?Je<id. Zy draegt vpor
v.Oft l Ti l
NAPOLEON III,
Keizer der Franschen,
Geboren te Parys,
20 april 1808.
Overleden te Camden-Place,
Chislehurst,
den 9 january 1873.
R. I. P.
Het lyk, iu dezellde maerschalks kleederen,
die de overledene te Sedan droeg, gekleed,
was op eenen doodwagen geplaetst, bespannen
met acht paerden. De keizerlyke prins leidde
den rouw op, gevolgd door de keizerlyke fami
lie. Vervolgens kwamen de leden van het diplo
matiek korps en hooggeplaetste personen, de
officiers van het huis des keizers en de vrien
den.
Een stoet dames ging tot aen de kerk den
doodenvagen vooraf.
resten zuier bende bun gevaerlyk ambt in vcrschillige
streken ïog jaren lang hebben volgehouden. Wy gin
gen erbyoegen dat men ons,op zekere buitengemeen
ten der >mstrekcn, zekere slaelspensionnarissen
heeft actiewezen, die men beweerde afstammelingen
te zyn va luitenanten van Jan de Lichte en die ver
diend hciben twintig jaer in 't gevang le zitten. Maer
de leverton laten wy over aen onze politie; met de
dooden ileen hebben wy le doen, en wy zeggen:
Ten derck dat, voor zoo weinig men de bowysslukken
van die aek nagaet, liet even klaer is bewezen dal
degenen lie men erin gelukt is te knevelen, en wy
tellen eriONDERD zeven-en-twintig, zoo min geklapt
hebben as 't zyn kon. Wy hebben er aengetroffen die,
ondervragd op alle wyzen, gepynigd dat zy op de
tortuer i onmagt vielen, veroordeeld, werden en aen
de galg zn gestorven, die, ondanks preuven en ge
tuigen vtstrekl alles hebben geloochend. Zelf kapitein
Jan verklerde voor den crimineelen racd dat hy ge
zwegen ad zoolang by kans zag aen het rad le ont
snappenen slechts dan, wanneer hy gewaer werd
dat zyn»t onvcrmydelyk was beslist, bekentenissen
heeft gcaen. Maer heeft hy alles bekend? Alles, hoe
wel hy eweerde ten volle zyn geweien le willen
ontlaste en voor niemand zich te willen verdoe
men, »)oals hy zegde?....
W hebben ons dus aen 't werk gezel en al de
ingezanlde stof zoo getracht te verbinden dat de
ernstigdezer voldoening vonde in ons gewrocht.
Onder I door ons acngcschrevcn legenden hebben
wy vool degene behouden die wy hoorden herhalen
op versiillige gcnoegZaem afgelegene plaetsen, het
zelfde it voorstellende en zooveel mogelyk onder
denzelftn vorm. Die legenden hebben wy aengeno-
men, dds uit eerbied voor 's volks overleveringen,
deels oide vervelende, drooge eentonigheid 'te ver-
wyden/elkè schryvcrs van verhalen als dees, gedu
rig te erwinnen hébben; want men heeft schoon
process en vonnissen te lezen en te herlezen, op
elke blzyde ontmoet men eeuwig hetzelfde: sle-
len, bjjdcn, moorden, zonder meer.
En n nu wy ons besle hebben gedaen om overal
en in as de waerheid getrouw le blyvpn, zullen
De lykkapel was eenvoudig versierd en het
baerkleed droeg slecht voor opschrift:
NAPOLEON III.
De lykstoet verliet Camden-Houseten 11 ure,
om ten half twaelf in de katholieke kapel van
Chislehurst aen te komen.
Die kapel welke zeer klein van omvang is,
was uitsluitend voorbehouden voor de keizer
lyke familie, de vrienden van het huis Bona
parte, de vertegenwoordigers van vreemde
mogendheden die aen de lykplegtigheden deel
namen, de maerschalken van het keizerryk,
eenige hooge personagiën en onderscheidene
lieden.
De lykwagen, waerop het stoffelyk overschot
van den gewezen keizer aller Franschen rustte,
werd door acht paerden get rokken en was voor-
afgegaen door eene deputatie parysche werk
lieden, die immortellen-kronen in de hand hiel
den. Andere droegen de wapenschilden van den
overledene of zyn naemcyfer, alles met een
rouwfloers overdekt.
De onafzichtbare menigte volgde op dry ran
gen den weg naer de kapel, tusschen twee ryen
rytuigen die den stoet afsloten.
De keizerlyke prins, bleek, met opgedrongen
gelaatstrekken, de oogen rood van weenen.trad
met ingetogen droefheid achter den lykwagen,
waerop het stoffelyk overschot zyns vaders naer
zyne laetste rustplaets vervoerd werd en opende
den rouwstoet.
De menigte bleef ingetogen en maekte geene
boegenaemde demonstratie.
Er waren by de lykplegtigheden van Napo
leon III ongeveer 60,000 persoonen tegenwoor
dig. Talryke winkels, zoowel te Londen als ten
plalte lande bleven gesloten.
^•kmaidyke prins werd by bet terugkeeren
te Camclen-House begroet met de kreten Leve
de keizer! Hy antwoordde: Neen, de keizer
is doodLeve Frankryk
Het lyk draegt twee ringen, alliancesaen
eenen der vingers, waervan er eenen gedragen
werd door Napoleon I.
Het is de bisschop van Soutliwark die den
goddelyken dienst verrigtle.
Er hebben 25,000 tot 28,000 menschen Chis
lehurst bezocht. Er bad geen enkel ongeval
plaets.
Men leest in den Figaro van Parys: Daer bet
gouvernement vernomen bad, dat er in ver-
sehillige kofiieliuizen en openbare gebouwen,
te Parys, inteekenlysten open lagen tot oprig-
ting van een gedenkteeken voor Napoleon III,
zoo beeft bet verbod op die inteekeiiingen ge
legd.
wy een volmacht werk hebben geschreven? Zullen wy,
tot de minste omstandigheid, hebben verhaeld wat
de bende was van Jan de Lichte? Wy antwoorden op
voorhand, en wy antwoorden regtuit: neen! Deeds
sedert maenden,ligt ons verhael voltrokken,en,sedert
wy hebben aengekondigd dat het ging uitgegeven
worden in feuilleton, zyn ons van alle kanten zooveel
nieuwe inliglingen toegekomen, dat, beleefde ons
gewrocht eene tweede uitgaef, hel weinige dat er tot
heden is van verschenen, zooniet verandering, dan
toch vermeerdering zou worden bygezet.
Nog een woord.
Er is een slach van lezers, dal uiterst verzot is op
verhalen van den aerd als dees: geen keuriger voedsel
voor hunne verbeelding dan tooneelen van plundering
en moordery.van gebroken slolen en gebroken leden.
Aen zulken zal dees werk misschien weinig belang op
leveren, want te gretig doorzoeken zy dagelyks de
regterlyke kronyk, om sedert lang niet te hebben
bestatigd dat, in 't vak van wangedrochten en wan-
bedryven onze verlichte en zoo hoog geroemde bc-
schacfde eeuw geenszins voor vroegere tydstippen te
wyken heelt, in tegendeel.... Ook om enkel eene ydelc
nieuwsgierigheid te voldoen hebben wy niet geschre
ven; nog veel min om, naer het voorbeeld van zekere
fransche romanschryvcrs naer de mode, beroemde
schelmen tot den heldenrang te verheffen. Maer wy
hebben ons herinnerd dat hel alstootelykste feit toch
allyd zyne zcdeles bevat, en hadden wy de euveldaden
van Jan i»e Lichte en zjne rende, alsmede de schrik-
kclyke straffen welke ze hebben geboet, niet mogen
voordragen als de noodlottige gevolgen der verwaar
loosde opvoeding, der bedorven zeden en der ongere
gelde driflen, die van redelyke schepsels echt dierlyke
monsters maken, voor a I tyd had ons een al te
natuerlyke afkeer voor tooneelen van dien aerd, ons
van onze onderneming doen afzien.
Hernemen wy dus ons verhael om liet nimmer meer
leonderbrekeinen trachten wy, in deecrsl opvolgende
tal'ereolcn het fameus.plan te ontdekken dat Jan do
Lichte vvaendc le hebben uitgevonden.
Wordt voortgezet*
