N° 116.
Zondag 16 Maert 1873.
3de Jaergang.
WEKELYKSUH NIEUWSBLAD.
De Bende van Jan de Lichte.(I)
Aelst, 15 Maert.
Rampspoedige jaren.
In Spanje.
G-azette van Aelst
Het Bureel van liet blad lm gevestigd In de Hapellestraet IV" 11, waer alle brieven, gelden, enz. vrnchtvry moeten toegezonden worden.
Abonneinentiprys K fr. Jaer», vooraf betaelbaer. Voor den bulten kan men tnscbryven In al de postkuntooren, en voor de landelyke gemeenten by de briefdrager*.
(5e VERVOLG.)
De winter van 1683 tot 1684 was uiterst streng
door gansch Europa. Het vroos zonder ophou
den van 17 november tot 25 lebruary. AI de
rivieren lagen zoo diep gesloten dal de Schelde,
voor Antwerpen, op zon- en feestdagen met
kramers en volk was overdekt. Te Oostende
reden de wagens op de zee, een halve uer verre
van de kuslen. Die buitengewone harde winter
deed veel menschen omkomen. Een geweldige
springvloed volgde in maert.
De overstrooming van 1703, welke hetgroot-
ste deel van hetWaesland bezette, verschilt van
al degenen tot hiertoe vermeld, in dezen zin dat
zy hel werk was van 's menschen handen. De
bondgenooten, in oorlog tegen Frankryk, sta
ken eenige dvken door en de Franschen deden
betzelfde op* hunne beurt. Onze ongelukkige
buitenlieden werden de slagtoffer* vaneenen
oorlog wiens oorzaken gansch vreemd waren
aen hunne belangen.
Die ramp niet gerekend onder degene welke
de natuer alleen veroorzaekt, werd België ge-
spaerd van 1682 tot 1714.
Den 2 maert 1714 brak de opkomende ty den
dyk van Calloo en eenige andere langs de
Schelde. De wateren verwoestten op weinig
uren tyds eene groote uitgestrektheid gronds.
Vele kieine steden en dorpen stonden over
stroomd. Eenige persoonen kwamen om en byna
al het vee verdronk.
Den zondag, 3 maert, van het volgende jaer,
beproefde eene noodlottiger overstrooming de
zelfde landstreken. Het land van Hulst lag ten
geheele onder water. Het meestendeel der pol
ders in de omstreken van Antwerpen werden
door de golven ingenomen, te weten de polders
van Klein Kieldrecht, den ouden Polder, den
Dullaert, den Langendam,de polders van Cam-
bron, van Namen, Welmerdonck, enz. Antwer
pen zelf leed veel. Even als tydens de groote
overslroomingen der XVIIe, XVIe en XVe eeuw,
drongen de golven over de kaeien de kelders en
de stapelplaatsen binnen en rigtten zeer mer-
kelyke schade aen. DeL.-V. Hoofdkerk, stond
voorde vierde maelonder water. Een schryver,
een ooggetuige, bevestigt dat de waters de ge-
raemten derdooden uit het diepste der Kerk op
hadden. Vele persoonen kwamen dien dag om
het leven en de zeerampen waren zeer talryk.
Op de kusten van België en Holland verongeluk
ten meer dan 200 schepen. In Holland, en wel
byzonderlyk in Zeeland en Friesland, was de
overstrooming veel aenzienlyker nog dan ten
onzent.
Den 25 december 1717, te middernacht, brak
over land en zee een tempeest los dat uiterst
rampspoedig was voor Holland. Naer eene be
rekening opgemaekt door de hollandsche over
lieden, verongelukten ongeveer 12,000 persoo
nen en 150,000 koppen vee.
Het tempeest van l december 1720 brak vele
Scheldedyken door. Te Oostende vergingen vyf
schepen óp de duinen. Eenige polders van het
Waesland bleven 18 maenden onder water. Van
Oostende tot Nieuwpoort stond geheel de streek
overstroomd. In Vlaenderen wierp de wind
300 huizen in den grond.
De overvloedige regen van 1725 deed de rivie
ren overstroomen en eenige steden hadden druk
te lyden. Brussel, Leuven, Luik, Geerardsber-
gen, Gent, Deynze, Brugge en Aelst stonden
gedeeltelyk onder water.
De ysgang, in maert 1726, veroorzaektc ins-
gelyks aenzienlyke schade. Vele bruggen wer
den door het ys omgeworpen en medegeslepen.
In 1737 en 1740 stroomden de wateren zoo
geweldig Vlaenderen binnen, dal vele huizen
en molens werden omgeworpen.
Wordt vervolgd.)
o<-o—<-
In Spanje staen tegenwoordig twee preten
denten naer de kroon en beiden heeten zich
wettige pretendenten. Waeraen is zulks toe te
schryven?
Zie hier wat er in Spanje is gebeurd.
Ferdinand VII, na dry opvolgende malen in
den echt te zyn getreden, had geene kinderen
gekregen. Volgens 's lands wetten was de kroon
dus voorbeschikt aen zynen broeder, tweeden
zoon van Karei IV, don Carlos van Bourbon.
Die broeder genoot geenszins de genegenheid
van het volk en Ferdinand VII, vreezende voor
den toestand van Spanje na zyne dood, ging een
vierde huwelyk aenliy trouwde Maria-Chris-
tina van Napels. In het vooruitzigt van de ge
boorte eener dochter, schafte hy, met toestem
ming der natie, de salische wet af welke de
vrouwen als onbekwaem aenziet van te regee-
ren.Maria-Christina bragt inderdaedeene doch
ter ter wereld, Isabella. Don Carlos verviel van
zyn regt op den troon, en, na de dood van Fer
dinand VII, werd dezes dochter uilgeroepen als
koningin van Spanje onder den naem van Isa
bella II en onder de regentie van Maria-Chris-
tina (24 October 1833.) Zy trad in den echt met
haren kozyn, don Frans van Assisen. Uit dit
huwelyk werd geboren don Alfons, thans pre
tendent benevens de jonge don Carlos. Het is
nog op te merken dat de zoon van don Carlos
van Bourbon in 1860 volkomenllyk afstand deed
van zyn gewaend regt op de spaensche kroon,
regt hein door zynen vader overgelaten.
Bygevolg, van den eeneu kant, eene wet,
welke aen de dochter van Maria-Christina de
kroon geeft, eene wet door de natie bygestemd
en bekrachtigd; van den anderen kant, de vol
strekte afstand van een regt dat wettiglyk nie
tig was geworden. Op welk hoofd, op dit van
don Carlos of op dit van Alfons, berust dus de
legitimiteit?
Wat betreft de politieke partyen welke het
spaensche republiek willen besturen, er zyn er
natuerlyk veel.
Vooreerst hebt gy de zuivere republikeinen.
Het zyn zy die aen 't bestuer kwamen na de
abdikatie van Amedeus. Hunne onbekwaemheid
en flauwhartigheid heeft hen voor het bestuer
onbekwaem gemaekt.
Vervolgens komen de fedei-alisten of radikakn.
Zy willen dat elke provincie, elke stad, elke
gemeente, enz. liaer eigen zelve besture, onaf-
lankelyk van wie of wat het zy.
Ook nog de gevorderde federalisten, eene party
welke steunt op het gepeupel en op al wat bru-
tael is. Deze party staet onder het opperbevel
der Internationale en haer eenige droom is te
moorden, te plunderen en te branden en de
Commune van Parys te evenaren en zelfs te
overtreffen.
Zoo staet het met de spaensche republikanen.
En hoe met den toestand in Spanje?
Overal ontbinding en wanorde; schier ner-
gers-veiligheid.
De wegen zyn ingenomen door moordenaers
en struikroovers,de yzeren wegen en telegraef-
lynen afgesneden, de standplaetsen in brand
gestoken.
Men heeft de galeiboeven in vryheid gesteld
en het schuim van alle landen stroomt samen
te Madrid. De ryken vluchten,de burgers rapen
al byeen wat zy bezitten om te kunnen vluch
ten, en degene die blyven, spannen samen om
gewapenderhand hunnen eigendom en hun
leven te verdedigen.
In eenige sleden wappert het roode vaendel
en men moord er op de wreedste wyze.Van
den anderen kant, er bestaet geen leger meer.
De soldaten zyn meester en doen wat zy willen:
de officieren*vluchten langs alle zyden en....
don Carlos komt gedurig voorwaerts.
O-
De Belgische Bedevaerders te Rome.
Een byzonder berigt uit Rome, gedagteekend
7 maert, meldt dat de internationale deputatiën
dien dag in 't Vatikaen zyn ontvangen geweest,
in plegtig gehoor door den Opperpriester.
De Yoornaemste Europesche natiën en Ame
rika waren in deze deputatie vertegenwoordigd,
samengesteld uit twee honderd persoonen.
De prins van Lichtenstein heeft een zeer
krachtig adres afgelezen.
Z. 11. de Paus heeft geantwoord: Het adres
zegt harde waerheden, maer het zyn waerhe-
den. De Opperpriester heeft vervolgens eene
treffende aenspraek gedaen.
Z. H. heeft de dwaling betreurd der zwakke
geesten, die 't behendig meenen, de grondbe
ginselen op te offeren in de hope, met hunne
vyanden zich te verzoenen, en hy heeft den
moed geprezen dergenen, die luidop en vry-
moedig liet kwaed durven afkeuren, het aen-
sporende om te volharden in de worsteling, dre
eenmael zal zegevieren.
De gezondheid van den Heiligen Vader is uit
muntend.
Verleden zondag hebben de bedevaerders in
't Vatikaen de pauzelykc mis bygewoond en uit
de handen van Zyne Heiligheid de H. Communie
ontvangen.
SENAET EN KAMER.
Het art. 63, tyt. X van het nieuwe Handels-
wetboek, betrekkelyk de Maetschappyen, reeds
gestemd door de Kamers is gewyzigd door den
Senaet, naer het onderzoek der coinmissien
verzonden. De Kamer had aengenomen dat het
genoeg was dat eene actionnans alleen opkwam
tegen de goedkeuring van het bilan, om het
regt te hebben, in den loop des jaei s, de Maet-
sohappy en de bestuerders te .betrekken. De ze
maetregei als te streng geoordeeld is, op voor
stel van M. Fortainps, door den Senaet inerke-
lyk verzacht geworden. Na bet onderzoek der
coinmissien, onderzoek dal op gansch het ka
pittel der Maetschappyen zal loopen, zal de Ka
mer der Volksvertegenwoordigers andermael
uitspraek te doen hebben.
De Senaet heeft de lytels X en XI, betrekke
lyk de Assurantiën aengenomen.
De discus&ie over het wetsprojekt van af
koop door den Staet van den yzeren weg van
Groot-Luxemburg enz., is gesloten, na eenige
leden der linkei zyde hun best hebben gedaen
om dezelve te dwarsboomen. Volgens de con
ventiegesloten met M. Philippart,gedelegeerde
der Socie'.eit, moest de zaek effen zyn voor den
15 maert, zooniet was de conventie vernietigd.
in blinkend koper na te poetsen wat in zuiver glim
mend goud hing uitgesteld, bic tinnegieter was nie
mand anders dan de bedelaer, die, met de brillantcn
ook de gouden ringen had opgernepl welke de deftige
brabandei' den lyd had gehad in een handvol katoen
te wentelen.
Het kon tien ure voormiddag zyn.
Twee onzer bruinvellcn staen te klappen achter den
hoek der St*Martenskerk. Zy zyn gemakkclyk te her
kennen den pachter en don bedelaer, die den juwelier
komen te trakteeren. I)e derde is 't Appelkcn. Zyne
bedelaers plunje heeft hy verdoken onder eene groene
kazak die hem tol op de hielen hangt, zoodat hy
cenigszins voorkomt als een boerenknecht.
Eh wel, Manuel, vroeg den bedelaer aen den
pachter, hoe staen de zaken?
Voortreffelyk, Adriaen, voortreffelyk! De vrien
dekens hebben gewerkt op de vier hoeken der stad
dat de duivel zynen bril zal opzetten om de reste te
vinden. De Kortrykers zullen ons bezoek lang geden
ken, hoewel zv niet vermoeden wie hen is komen
bezoeken en hel de eerste mael zy dat wy hun de eer
verschaffen ons te onthalen.
—Dan zou het ook wel de laetstc mael kunnen zyn.
Altyd is het zeker dal wy ons ten minsten dry
maend zullen moeten stil houden. Nu om 't oven!
Een gansch half jaer, kunnen wy leven van ons
deel....
Is het zoo erg als Manuel vertelt, viel de bedelaer
in, dan zou ik hel geraedzaera vinden op staenden
voet by moeder terug te keeren; na een halve uer ver
loops staet geheel de stad in rep en roer, en voor
geen goed ter wereld wou ik dat uien my aftaste,
want ik zit met myn zakken vof.
Uwe vrees is gegrond, bevestigde '1 Appelken.
Moest men iemand verdeuken, gy zoudl de eerste zyn,
want, met uw valsoh oog en uw lompen om het lyf,
ziel gy er een echt galeiboef uit! Geef uw goed af aen
pachter Pieter: hy toch heefteen al te treffblyk voor
komen om niet al de trawanten van Schout en Dros-
saert van het spoor te helpen.
De bedelaer volbragl hel bevel en de twee Bohemers
gingen zich vcrwyderen; maer '1 Appelken wedor-
hield ze.
Nog niet, sprak hy, hoewel reeds meest uwe ge
zellen te huis zyn. Ik heb hier cenc sehoonc koperen
keten waer ik 't allerminste vyftig guldens moet op
winnen. Gy zult my beiden helpen.
IV.
De Bohemers.
(17® VERVOLG.)
Op een der hoeken van de markt stond inderdaed
eene ruime barak opgeslagen. Naer hetgeen vermeld
stond op hel beschilderd zeildoek dat boven den
ingang hing tc vlotten, en naer hetgeen Mvnheer en
Madamê uil de barak, met woorden en gebaren hel
saemgeslrooinde volk trachtten te doen begrypen,
moest daer iels te zien zyn dat op wilde dieren trok.
De welsprekendheid van Mynheer, de kwinkslagen van
hansworst en de aengejaegde nieuwsgierigheid om
haest de wonderen te gaen aenschouvven hielden de
aenhoorders zoo diep verslonden dat zy geen oogen
meer hadden om te zien wat rond hen omging, zelfs
niet dat onze lompe Spanjool gansch op zyn gemak de
geldbeurs ontfutselde van eenen slruischen peerden-
kooper, die met de anderen op de barak stond tc ga
pen.... Slechts tien minuten later, wanneer hy naer
geid tastte om ook een visiet in de diergaerde te be
talen en na hy, in zyne verrassing, zeer naïef gansch
zyn groot lvf had afgezocht, tot zynen hoed toe,
raedde hy wat er was gebeurd en schreeuwde wan
hopig dat hy bestolen was, dat er dieven ter plaetse
waren!.... De wanorde kwam onder de omslaenders;
ieder onderzocht zyne tesch en wie de beurs niet ver
liezen wou verhaestie zich het gedrang te verlaten,
zoo dat, na weinig tyds geen tien menschen meer
samen stonden, tot innig spyt van Mynheer en Madame
uit de barak.... Wie de laelsle de plaels ruimde was
de Spagnool.
Nu myne beurt! sprak pachter Pieter; en hy trok
eenen lakenwinkel binnen, waer twee onzer zeeuw-
sche boerinnen Lusschen vele stukken goeds, in wan
orde op den toog uitgepakt, stonden te kiezen en te
bedingen. Men was op hel punt nopens den prys
overeen te komen; maer de pachter was haeslig en
möesl aenstonds bediend worden: hy had eenige
ellen stof noodig, laken van ginder omhoog, uit de
hoogste vakken.De koopvrouw vroeg verschooning
aen de twee boerinnen en was de ladder op.
Is T dees wat UEd. begeert? vroeg zy.
(t) Eigendom der Gazette van Aelst.
Neen.... dat: lings.... juist, daer hebt gy het.
Laet zien!.... Gy hebt u vergist, vrouw; het was een
vak hooger.... Daer, een, twee, het derde te begin
nen van hel vensterraem.
Voor de tweede mael was de winkelierster de spor
ten op tot tegen de zoldering, en dcesmael trof de
pachter zynen keus. Vier ellen werden afgesneden en
uetaeld, en Pieter vertrok.
De boerinnen ook vertrokken, maer zonder te heb
ben gekochtde prys beweerden zv, was overzet en
de stof te ouderwelsch.
Twee uren later, wanneer de winkelierster hare
vakken aen 't opschikken ging, vond zy dal twee
stukken van 't fynste goed verdwenen waren!....
Die stukken hadden het magazyn verlaten onder de
rokken der boerinnen, rokken opzettelyk voorzien
met groote diepe zakken, ruim genoeg om vele stuk
ken gelyk te bergen.
De te leur gestelde vrouw bestrafte zich zelve.
Het is myne schuld, gromde zy, myn eigene schuld
Voor de derde mael is het dat ik my alzoo laet afvan
gen !....Voortaen toon ik geen stukken meer vooraleer
degene zyn onderzocht geweest, op hunne plaets zyn
terug gelegd.... Ten andere, waerom, op verkoopda
gen als deze, wanneer vele kalanten gelyk te bedieneu
zyn, eh de wanorde op den loog byna onvermydelyk
wordt, waerom my niet doen bystaen door genoeg
gasten of meiden,'die een oog in 'tzeil houden en,
moet het zyn, met luider stem afroepen welk stuk of
hoeveel slof er komt verkocht te worden? Dieven heb
ben scherp geboor en zullen aenstonds vatten wal er
schilt. Nu, de les is genoeg herhaeld en duer genoeg
beiaeld om niet op te passen.
Wat de winkelierster had besloten deed zy, en zy
deed wel.
Verder de markt op, in den winkel van eenen goud
smid, outmoeteu wy eenen auderen onzer verkleedde
brabauders. Deze is nog ryker uitgedost dan zyne
makkers: op zyn eerlyk eu deftig voorkomen alleen
zou men hem eenen sebal vertrouwen. Niemand
heelt bemerkt dat by, pas een kvvaerl uers geleden, in
gesprekstond melden tweedep uitzendeliugdcrbende,
met 't Appelken, die hem iets in de hand had gesloken,
wy welen niet wat.
De juwelier heeft eenige zakskens diamant ont
knoopt welke de pachter nauwkeurig onderzoekt. Hv
schynl een fyn kenner te zyn en de koopman beveelt
hem druk zyne waren aen.
Op den stond zeiven verschynt een bedelaer voor
de deur die eene aelmoes vraegt.
De pachter reikt hem een stuk geld; maer het stuk
valt op den vloer. De bedelaer buigt zich, neemt het
op, steekt het in de leseh, bedankt en trekt voort.
Dit alles heelt geen vyf seconden geduurd. De juwe
lier, verre van iets te vermoeden, heeft zelfs niet be
merkt dal iemand voor de deur is blyven staen.
De prys is bedongen; de pachter belaelt en
vraegt kwittantie.
Alles is afgedaeu. Maer, zyne pakskens samenbren
gende, ontdekt de verschrikte juwelier dat er voor
dry honderd guldens brillanten zyn verdwenen!....
Hy zoekt en herzoekt: het vermiste paksken is nergens
te vinden.... De pachter, die ruimen lyd alleen in
den winkel heeft gestaen, beweert on zweert dat by
het huis niet zal verlaten vooraleer men Jiem van
hoofd tot de voelen hebbe afgetast....
De juwelier weigert: de man ziel er te deftig uil.
De pachler houdt aen.... Om hem niet te misnoegen
voldoet men aen zynen wcnsch. Ai wat men vindt op
hem is alleen hel gesteente dat hy komt te betalen,
eene nog lamelyk wel gevulde beurs en vooral.... uit
muntende goede papieren!.... De juwelier vraegt
andermael verschooning cn bekent, zonder hy begrypt
hoe, dat de brillanten zyri gestolen geweest voor de
komst van den ryken brabander....
Deze vertrekt. Waer gaol hy heen?.... By den be
delaer, eenen anderen bohemer, die, met het stuk
gevallen geld, het zakskeu vermiste diamanten heeft
opgeraept, dal de deftige pachter zeer behendig had
van den loog doen glyden.
Eenigen tyd later ontdekte by geval dezelfde juwe
lier dat een gansch roedeken trouwringen, die achter
hel raem ten loon hingen, vervangen waren door eene
roede volstrekt gelyke, maer eilaes, koperen ringen!....
Hy berinuerde zich dat do pachter in spraek eenen
ring uil den hoop had gekozen cn gekocht; maer hy
toch kon onmogelyk de dief, de goochelaer wezen:
hyzager veel te deftig uit; hy had te weinig op den
koop afgedongen en al te rvkelyk belaeld om een
deugniet te zyn, en, wal meer is, had hy zich niet
laten aftasten van het hoofd tot den voel, cn was hy
niet voorzien van uitmuntende goede papieren?
Arme juwelier, die niet wist dat zekere slecht ge-
kleedde tinnegieter,geleden veertien dagen,een halve
uer lang met deu neus op het raem van zynen winkel
had gestaen, zyne ringen had geteld, dezelve met het
oog had gemeten en zynen tyd had wacrgenomen om