N° 133.
Zondag 13 July 1873.
3de Jaergang.
Wl lil l VhSCII NIEUWSBLAD.
«BBTKteSMSSK
Aelst, 12 July.
Altvd de militaire kwestie.
Buitenlandse!» Nieuws.
G-azette van Aelst
a-—=========*====:=====:==:B====a====t==a=======^^ iaën enz vraclitvry moeten toegezonden worden.
Abpnucmentsprys S fr. 's j«ei s»
'^rministêriö'iiad een w^projekt vowge-
dragen waerihwerd gevraegd het a seMen der
plaetsvervanging, liet itmglcn van de persone
len dienst niet een jaer vrywiUigen dienst.
Dat nieuw systeem werd by het volk aoo
slecht onthaeld, dat liet tegenwoordig minisle
rie er aen de menigvuldige vei liezen hee t te
wyten welke liet by de laetste ktezingen heeft
geleden, verliezen zoo groot dat hem in ae
tweede Kamer slechts één stem meerderheid
mSdyi!ena de debatten welke dry dagen
hebben gedeerd komt de Kamer hetvoorge-
stelde wetsprojekt te verwerpen dooi 43 stem
men tegen 25.Misschien zal die stemming den
Xvantet „ederlandsch kabinet
Niet min verbitterd is onze bevolking tegen
de verzwaring der krygslasten, onder we'ken
vorm ook zy zich opdoen: geen verpiuismgin
Men mag zells zeggen dat hier de tegenstand
no» geweldiger zou zyndanby onze noordei-
buren vermits onzen toestand veel min krygs-
magt eiselit dan Holland. Holland heelt colonien
te verdedigen, het is niet bestendiger wyze on-
zydig en lieeit de groote Mogendheden tot waer-
borg niet zyner nationaliteit.
Men zegt dat, rigten wy ons leger niet 111 op
zyn pr,iriXéft wy glvaer loopen Prn.senHe ntts-
"Tr'/uiks waer, dan is het even waer dat Prui
sen in denzelfden zin op Holland heelt gewogen,
en nogsaus in Holland heeft de openbare opinie,
beeft dTwil van 't volk tegen die vermoede
drukking opgewogen. En dan, wat lieeit M. von
Bismark zich tc bemoeien met onze inwendige
zaken
Hoewel het kabinet niet volstrekt overeen
komt met de midden-sectie komt de mimstei
van oorlog op twee belangryke punten toe te
geï»"iiet getal vrywilügers zal, gelyk voorde-
zen afgerekend worden op liet contingent dooi
de Kamer gestemd; bygevolg zal het contingent
niet vermeerderd worden.
De revisie-raden moesten byzonderlyk
samengesteld worden uit militairen. De middert-
sectie heeft bekomen dat zullen deel-maken van
'bedoelde raden
De gouverneur der provincie;
Dry leden der bestendige deputatie;
Dry officieren door den minister van oorlog
te noemen.
De gouverneur is voorzitter van aen raeu.
De verlenging van dienstlyd voor bet voet
volk is eene kwestie welke generael Thiebauld
beloofd heelt op nieuw te onderzoeken. Het is
toch alweer zoo veel gewonnen.
Wat betreft de plaetsvervanging dooi den
Staet, die schikking is door de
voorwaerdelyker wyze aeogenomen. Maei het
is zeker dat ze de Kamer diet zal stemmen ten
zv de Staet de plaetsvervanging op zulken ge-
nadigen en eivielen prys stelt dat er de rammen
die gewoon zyn lot liet remplacement hunnen
toevlugt te nemen, er geredelyk over kunnen.
FRAIVKIIVK.
Volgens berigt der duitsche overheden,
zegt de Inilustriel Alsacien, zal de ontruiming
van liet departement der Vogezen beginnen met
27 iiily,om geëindigd te zyn op o augusty, dato
waerop liet derde vierde gedeelte van liet vytde
milliard zal hetaeld worden. Generael von Man-
teulfel, welke tegenwoordig te Epinal verblylt,
zal den -10 augusty zyn oponthoud te Vei dun
nemen. De twee steden Contlans en Etain zuilen
elk met e'en half bataillon bezet zyn. De ontrui
ming van het departement Meurtlie en Moezel
zal 15 dagen voor die van de Vogezen plaets
hebben. Het vervoer van het oorlogsmateueel
te Belfort zal op 15 dezer geëindigd zyn en on
danks de overplaetsing van liet pruisisch lioold-
kwartier naer Verdun, zal liet garnizoen ei
slechts uit 1000 maitbestaen.mgevqigede over
eenkomst van 13 meert 1873.
Menseliryft uit Verdun, dato 8 dezei. De
Counter de Verduw-meldt, dat de
sedert dezen dag ontruimd is. Het bataillon
Pruisische troepen dat de bezetting dier slaa
uitmaekte, zal den 9 te Verduuaenkomen.Onze
municipale raed heeft in zitting van laetstlcden
vrvdae met denparige stemmen besloten, dat ae
stad de noodige voorschotten zou doen om de
nieuwe duitsche troepen, welke ons garnizoen
komen vergrooten, by de logcmontlioudei-s te
ilaetsen. Het beiersch garnizoen vanMontmedy,
ïeeft, zooals er gezegd wordt, bevel ontvangen,
zyne aftoehtsbeweging met 15 july te beginnen.
Sedert het begin dezer maend is er tus-
schen Macon cn Glermain reeds viermalen ge
poogd om de treinen te doenontriggelen, welke
naer Paray-le-Monial stoomen. Die strafbare
poogingen hadden plaets met omgerukte tele
graafpalen of andere voorwerpen welke over de
VU.
Een stok in 'l wiel.
(33° VERVOLG.)
Men liet CoLlenier den tyd niet om eenen stoel te
zoeken, Marlen Cleefs, de lines, was bygekomon en
twintig vragen te gelyk vlogen den verbysterden zot
Legen zoodat liy niel meer wist lol wie zich eerst te
koeren en hy gansoh hel hoofd verloor. Emdelyk alle
Suld verloren, schudde hy, gelyk een hond die uit
het bad komt, verwilderd zyne druipende kazak in
'^Treffelykonthael, waerlyk! liet is nu zes mael
ma Vele onder onze ongeduldige lezers, sedertdrt kapittel
VII van dozen feuilleton is begonnen loopen ons den,- ae s u k-
ken om te weten wanneer Jan uit t Kot Komt, oiwei 01 ny nu
eact gerailbraekl worden hoewel hy tot nu toe, zeggen zy, nog
zulke schriRkelykc dingen niet hehbe uitgerigt, enz. etó
Die achtbare lezers moeten opmerken dat does ons vernaei
heeft aenvang genomen in 1745dry jaren voor de dood van
Jan terwyl-wy nog maer zyn gekomen tot einde juny 1146.
Ou het' verhoor van 1 "2 October 1748, lieeit Jan de Lichte
oigenmondig Lokend dat hy, twee jaar geleden, omtrent woel/
le Aelst in het kol had gezeten en dat hel dmI (1H8)
■omtrent twee jae, gelede,, was dal hy er was
zvne recters hem gevraegd hebbende waerotn hy te AoLLhad
vastgezeten antwoordde hy dat het was omdathy
acnaeklaegd geweest. (Fardé N° I der processtukken) in
't voorbygaen gezegd dat Jan en zyne makkers, op zeer rare
uitzondering naby allen Vlamingen waren, en noglans onder
vraegd zyn geweest in het fransch cn slecbtól^ndenantwoo-
den dan door de tusschenkomst van een vertaler s wat
dc Franschen waren dan in 't land cn het was de P,ovo^
generael van 't franschc leger die den cnmineclen raed voorn
Nu dat er sedert veertig jaer in België niet meer zyn dan Be -
gen, gaet het voor de Vlamingen niet ai veel beter voor de ti
bUDan"j AN heeft, twee jaer voor zyne dood, een tiental meen
den te Aelst gevangen gezeten, lloe hy er alsdan Jg*:
komen zal later gezegd worden: in t belang van tt vuhael
mo^en wy dc feiten niet vooruitloopen. Alleenlyk zullen wy ter
herinnering herhalen hetgeen reeds vermeld staet in t begin
van kapittel III, te weten! dat het vooral het laetste jaer zyns
levons is dal hvzyoe wreedste rol heiltgespeelu.
Pus Jan zit voor hel oogenblik in hel kol. Hy moet patiëntie
hebben enzynen tydafwaebten en.... do lezer ook,
j (Nota van den uitgever.)
rails geworpen werden. Het parket van Macon
heelt een onderzoek begonnen.
De shall is in open rytuig naer Versailles
gereden, gevolgd door de prinsen en hooge
ambteuaers, welke in de galery der spiegels
aen het diner moeten deelnemen. Hy is aen ue
brug van-Sèvres door den prefekt van Versail
les ontvangen, waerna liy zich onmiddelyk naer
het kasteel heeft begeven.
Rond 5 ure inackle de Shah met de president
der republiek eene wandeling door bet park
van Versailles,'en de waters hebben van 3 uren
De tafel voor bet diner stond in de spiegel-
zael gedekt en bevat 160 kouverten waerin
alles aen de prachtder regeering van Lodewyk
VLV herinnert. Een historiek eendenken tooi
den Slrah is aen deze plaets gehecht. Het was
in deze zeilde galery dat Mehemet-Risabey ge
zant van den koning van Perzie, op 27 octobci
1714, door Lodewyk XIV werd ontvangen. Hy
tvas nopens eene schending van liet traktaei
van 1671, tusschenPerziëenFrankryk gesloten,
naer Versailles gezonden.
Talryke en schitterende feesten hebben in
deze galery plaets gehad, (ene, de voornaem-
sle, tvas die welke Lodetvyk MV ei gal, te
gelegenheid van het huwelyk van den hei log
van Burgondië, en tvaerop de dames slechts
met zwart tluweelen kleederen verschenen, ten
einde de diamanten en de gesteenten, tvaer-
mede zy overdekt tvaren, meer te doen schit
teren. lie zael tvas verlicht door 4,000 ttaslich-
Lodewyk XIV had gewild dat het hof schit
terend tvas, en men spreideereene ongewoone
pracht ten toon. Saint Simon zegt in zyne Me
moires, dat deze avond aen hein cn zyne vroutv
23,000 ponden, overgroote som voor dat tjü-
stip kostte.
Nu er toch van overgroote kosten gesproken
wordt* zal het niet onaërdig zyn te weten, wat
het aen Parys zooal gekost heelt, om de ver
schillende groote feesten te betalen, welke er
in deze eeuw hebben plaets gehad:
De kroning van Napoleon I, ff. 4,74b,646.
Het huwelyk van Maria-Louisa, fr. 2,b7U,uiu.
De geboorte van den koning van Home,
fr 600 500. Het doopsel van den hertog van
Bordeaux, tr. 667,000. Het feest-ranTrocatlero,
fr. 800,000. De zalving van Karei X, Ir. 1,5b^,UJ i
Die cyfers zyn ontleend aen het verslag van
het departement der Seine, uitgegeven in 1836
door M. dc Rambuteau. Hierby moet nog ge
voegd worden dat het huwelyk van Napoleon
III niet minder dan 4,450,000 fr. gekost heeft
en liet doopsel van den keizerlyken prins
800,950 fr.
(|J Figendom tier Gazette van Aelst.
vier-eo-twintig uren dal ik op den loop ben over hek
cn over haeg, door dik en door dun, zoodanig dat
inyne beenen my niet meer dragen kunnen; en zie, ik
ma" mv nog alleens niel zeilen, en ik zou maer even
sauw aen't vertellen moeten!.... Zoo niel,jongens,
of "v zultniels weten! Eerst ons eigen wal gewarmd
en gedroogd, en dan eten en drinkenDe maen schynl
in mvn mage en ik ben van 't gedacht diergenen die
beweeren dat de woorden beter vloeien als men ze
bevochtigt; doch, my geen water op te gieten, hoort
cv, want ik ben er vol van....
Men verhaeste zich aen de al le billyke cischen van
den algesloofden makker le voldoen. Men verschoonde
hem van kleederen zooveel hel doenlyk was en het
avondmael werd opgediend.
De zot at niet, hy verzwolg met onverzadelyke
gulzigheid al wat hem onder de handen viel. Lr
werd hem bieren daer nog eene vraeg toegestuerd,
mtier de man had geen tyd om 't antwoorden. Slechts
na een kwaert uers onafgebroken arbeid loste hy
eenen zwaren zucht cn sloeg met genoegen op zynen
^^Thand zal 't gaen! riep hy; de wielen zyn inge
smeerd,-vooruit den wagen!.... En nu, wat moet gy
van my hebben? Spreekt, maer allen te gelyk niet!
Jan Cóllenier, vroeg Embo, wees eens fraei, en
zeg ons feeus eerst en vooral hoe het onze ongelukkige
kapitein stelt.
Dat weel ik niet.
lloe? komt gy van Aelst mot?
Neen...; maer ik ben toch langs Aelst gepas&eerd
en ben er tyds genoeg verbleven om te bcstaligen dat
wie weten wilt hoe eigenlyk ons meester het daei
steil, zou dienen hel aen hem zeiven te vragen. Maer,
eilaes, goraekt er by! Eerst een dik, zwaer heneden-
poortje;dan,45 trappen op,een stalen deur, met gien
dels en sloten, die geen peerd in hare hangsels zou
kunnen roeren.... Wou de cipier zyne sleutels leenen,
hel zou wel gaen, maer, gy begrypt, de man houdt
aen zyn sleutels, en gemakkelyker zou men een
oorlogsschip van zynen anker rukken dan hem van
zyn yzerwerk.... Wel is waer, er bestaet een tweede
middelhel ware van binnen te kruipen langs Jet
vensterken; maer nog eens, de kloeke baren die het
bezetten, staen zoo nauw by elkander dat ik ernstig
iwvfel of myn vuist er wel door kan, en nog, om er
die vuist door le krygen, zou ik eerst eenen arm
moeten hebben, minstens twee tame yk hooge laddeis
lang Zoo dus, om het kort te maken, op de moge-
DUIT8CHLAND.
Ook het klooster Teterclten in Lotharingen
is door de verbanningswetten getroffen. Hui
zende prursische soldaten zullen zich dat kloos
ter nu met smartelyke aendoening herinneren.
Het ligt op zes uren afstands van Metz, en
ontving de in den slag gewonden onmiddellyk
van het slagveld. Het geheele klooster was een
lazaret; 60 a 70 zwaer gewonden, benevens een
gelyk aental typhuslyders werden er voortdu
rend, met de meeste liefde verpleegd.
De paters en broeders stonden de arme solda
ten nacht cn dag by; vier doktors woonden in
het klooster, en sliepen op goede bedden, ter-
wyl dc paters op den harden grond lagen.
Daerenboven werden dagelyks door het kloos
ter 300 voorbytrekkende soldaten gevoed.
Een geneesheer uit Koningsbergen, een pro
testant, zegde, toen by afscheid namThans
weel ik wat een klooster is, en wil naer myn
vermogen arbeiden, om ook te Koningsbergen
zulk een klooster van Redemptoristen te krygen.»
Ieder geneesheer ontving dagelyks van re-
geeringswege vier thaler, maer van het klooster
gratis voedsel en verblyf. Toen de typhus uit
brak, nam een proteslantsch veidgeestelyke do
vlugt, en liet de arme prolestantsche soldaten
aen de paters over. En thans krygei) deze hun
loon!
Het klooster Teterchen, dat zich ten opzigle
van de duitsche soldaten onsterfelyke verdiens
ten heeft verworven een officieus schryven
verklaerde, dat de verdiensten van het klooster
nimmer vergolden konden worden is opge
heven; de weldoeners moeten het brood der
ballingschap gaen eten, na het stol van het on
dankbare duitsche vaderland van de voeten ge
schud te hebben.
SPANJE.
De tydingen uit Spanje blyven zeer slecht.
Eene der laetste stemmingen van de Cortes
magtigt het gouvernement, om willekeurige
maetregels te nemen indeBaskischeprovinciën,
in Navarra en inCatalonië.
Veertig afgeveerdigden hebben zich van de
Cortes afgescheurd. Zy vragen dc onmiddellyke
afzetting van den burgerlyken gouverneur van
Madrid en eene geheele strydige stemming met
die welke de meerderheid uitbragt op 2 july.
Spanje heeft ten andere reeds alle soorten
van werkstakingen gezien; er ontbrak slechts
diewaervan liet nu het tooneel aenbiedtwerk
staking in de Cortes, werkstaking indegeineen-
teraden, onder het land en zeeleger, by de
staetsbedienden en onder alle bedry ven, zoodat
er niemand meer uilgesloten blyft als de dieven
en moordenaers, die toch nooit hun handwerk
opzeggen.
lykheid van by Jan in te geraken, daer is alleenlyk
niet op te denken....
Hoe, er is niet op le denkenvloog Jan De V os
verontwaerdigd op.... Bloodaerds die gczyl!.... oi is
hel dan toch zulk ccn schrikkelyk reuzenwerk van
een ladder hy te brengen en de haren uil te zagen
Of beter nog," den cipier te vermoorden en zich mees
ter tc maken van zyne sleutels?.... Ik kom daer even
le vragen welk middel men wist om Jan te verlossen.
Eli wel, hel middel is gevonden!.... Men hield my
verdacht van gemeenschap met muiters; en weldat
drv of vier mannen moed genoeg hebben om my te
vol "en naer Aelst, en, ik zweer hel u, in weorwil
van grendels cn haren, in weerwil van boeien en
cipier, ik zal den kapitein gaen halen, ikzal hein op
myn schouders zetten cn hem in vollen triomf terug
brengen in 'l midden zyner bende!.... Er zyn op de
wereld moeilyUcr ondernemingen gelukt dan deze....
He! lm! lachte de zot, ziel hem daer eens zitten,
die held!.... Zeker, jongen lief, zeker zyn er op de
wereld moeielyker zaken afgewerkt.... De kruisvaer-
ders hebben wel Jerusalem ingenomen!.... Op dus!
Trommel gansch de bende samen, bestorm de stad,
neem de vesten op uw hand en werp zc de grachten
in; vermoord hel garnizoen, vermoord den burge
meester met gansch zynen aenhang en luitenanten en
politieknechten, vermoord al de burgers lot den laet-
sten, zonder te vergeten degene die op de mark
wonen, en vooral de wakers die nacht en dag hy het
landhuis staen;... want, ik heb liet gezien, geen
koning van Frankryk, die ooit by zyn paleis een lyl-
wacht heeft gehad, zoo talryk als degene waermede
men onzen kapitein vereert rond zynen toren.... En
dan, wanneer al wat leefde, zal dood en begraven zyn,
dan loopt gy naer het landhuis de sleutels halen van
den toren; o'l wel, vermits er op de markt niemand
meer zal hooren noch zien, dan komt gy op, Jan De
Vos, dan komt gy op met eene lange ladder en gy
plactsl ze legen het vensterken.... Of heter nog, gy
begint met, gansch op uw gemak, den beiaeid at te
breken; en gaet vooruit, altyd op uw gemak, mot hel
overige van den toren aen stukken te slaen, lot gy
cindclyk kornet aen de schrikverwekkendevoutwaer-
ondcr onze leerteminde meester zit te treuren.... En
daer gekomen, verzoekt gy hem vnendelyk zyn kol te
willen vaerwet zeggen, en gy reikt hem eeudiand c
eu de kapitein springt op uw schoöders en gy brengt
hem triomfantelyk terug in t midden zyner ^rien-
den!.... 't Is niet moeielyker dan dat.... Jon De Vos,
wanneer gaet hel spel aen gang? ik zou het volgaerno
eens komen afzien....
Zot getrek, viel De Vos ontzet en gestoord in,
wanneer toch zullen wy een wys woord uit uwen
mond vernemen?
De zotten zyn op de wereld om dc •wyaen tc
leeren, sprak Cottenier.
En is het dan eindelvk al wat gy weet nopens
den kapitein? Hot was wel de moeite ons uwe reis tc
doen betalen!
Is het niet reeds veel tc weten, -en sleltig tc
welen, dat gewold hier niet haten kan?
Arme kapiteinzuchtte Embo.
Dat geweld hier niel haten kan, zonder argwacn
le verwekken en diensvelgens don toestand van Jan
merkelyk te verslechten?
Ongelukkige kapitein, herhaeWe Embo, wy zul
len hem nooit meer zien!....
Hola! riep Cottenier, ge loo.pl gy ook al huilen
't spoor! De zaken van den kapitein staen g^J^ins
slecht. Wel is waer, men houdt hem wreed verdacht,
en niet zonder rede. Me., hoeft gezocht en Jemrahl
en 7 is of er dc duivel zich mee bemoeide, lot heden
is 'men niets komen te ontdekken dat stelliger vvyzc
legen hem getuigt. Houdt men hem op den toren, l is
alleenlyk om zyn slechte reputatie.
Heeft liv iels bekend? vroeg klein Janncken.
Jan Sav'oyo, hebt gy ooit in 't kot gezeten
Te Luik, ouder het fort, heb ik dry maend van
myn leven gesleten.
En hebt gy bekentenis gedaen?
Integendeel. Ik wist den baljuw van den prins
zoo verre vai, iet, weg le helpen, Bï»
loochenen, hem diorwyzetn den war gebragi dat hy
my oindetyh moest laten loopen, hoewel ik hem een
lelie geesscling schuldig stond.
EU wel, de kapitein locchenl ook, cn zoo sland-
vastigen zoo hardnekkig dat de cipier een dooi'traple
vos noglans, zelf ernstig begint le twyfelcn of zyn ge
vangenwei pliehl, gis, ondankszynslechto reputatie....
Ook is Jan dc beste vriend geworden van don «pier.
De cipier komt hem bezoeken, Iroost hem, spreekt
hem moed in; hy houdt hein bekend
teeon hem gezegd orvcmohHvordl....Ongelukkiglyk,
cn dat U de groote knoop, Jan zit voortdurend met
de menoUen....
- Ja, had hy de handen vry, wol gauw zou hy
geheel het lyf vry hebbent - En van wie hebt gy
