N° 139.
Zondag 31 Augusty 1873.
3(,e Jaergang.
WEKELYKSCH NIEUWSBLAD.
De Bende van Jan de Lichte.
Aelst, 50 Augusly.
Handel en Nijverheid.
Buitenlandsch Nieuws.
G-azette van Aelst
„et Bureel vun Uet W«a I. 6e™.tle„ „e „..pe.le.tr..et W truer e.,e ..r.rvru, en,. vr.Ct.ry .....eten t„ege,ouden worden.
r r. nornfh.'v....r den l.ulten ton men lUBCl.ryve.. In ul de pootkuntoore.., en voor de l.mdelyke gemeente, by de l.rlefdruger..
AboonementepryB K '»Jaei 8' vo
üe verhandelingen der afgeloopen week
boden weinig belang aen en veranderden geen-
zins den toestand der koolnyverheid; hierop
zullen vooral de feesten v.an Luik en Antwerpen
wel eenigen invloed uitgewerkt hebben. Deze
week zal er eene nieuwe proef' plaets hebben
voor den officiëelen taks der pryzen.
Tegen 27 augustus is er eene openbare aen-
besteding uitgeschreven voor het leveren van
steenkolen voor de staetsyzerenwegen, in de
statiën te Charleroi, te Saint-Ghislain, te La
Louvière en te Luik.
De worsteling tusschen koopers en verkoo-
pers zal hierdoor natuerlyk nog scherper wor
den afgeteekend, maer eiken dag staen de
kansen voor de eerste beter, want de aenkom-
sten uit Duitschland en Engeland blyven onaf
gebroken en met verhooging voortgaen.
Verleden week hebben wy gezegd, dat er
reeds eenige onregtstreeksclie concessien ge-
daen waren in een groot getal koolmynen van
den bassin te Luik, en nu begint op diezelfde
markt het gerucht te loopen, dat de afslag reeds
algemeen zou zyn, indien een groot getal
werklieden, welke aen den oogst gebruikt
worden, door hunne afwezigheid de dagelyksche
opbrengst niet bovenmatig verkleind hadden.
By hunne terugkomst naer de mynen zal het
zeer moeilyk worden en vooral zeer onvoor
zichtig zyn, de pryzen zoo hoog te houden.
Te Charleroi wordt het grof gruis nog allyd
cekwoteerd aen 28 fr. en de fyne kolen aen2-tr.;
inaer tusschen kwoteeren en verkoopen is een
o-root onderscheid, en er worden weinige
belangryke bestellingen gedaen aen die hooge
nryzeii.
Wat den bassin van Bergen betreft, voor die
plaets kan de onderbrekingdervaerlgedurende
45 dagen, er wel iets toe bygedragen hebben
om den stock te vermeerderen, maer er dient
gewacht te worden tot hetverkeeroverde vaert
regelmatig hernomen is, om te weten of die
oorzaek de eenige was om den voorraed zoo
zeer te doen opklimmen.
I)e coke daelt immer in prys, zoodat hy vau-
■ilaeg gemakkelyk te bekomenis aenfr. 40. Aen
dien prys moet de winst zeer schrael zyn, in
dien de kolen waervan hy gestookt wordt aen
den offlieieelen taks betaeld worden. Hetschynt
dat er meer voordeel gelegen is in het leveren
van kolen zooals zy worden uitgedolven, dan
in liet verkoopen van coke, maer dan moet er
noodzakelyk ook nog een grooten voorraed van
die koopwaer beschikbaer liggen.
Do fransche markt geeft niets nieuws aen te
stippen. De toevoer van engelsche en duitsche
kolen blyftimmer in dezelfde verhoudingvoort-
gaen, ja word zelfs nog aenzienlyker.
De HouiUe zegt dat er aenbiedingen gedaen
<1)
IX.
Tweede bezoek.
(39e VERVOLG.)
Nog denzelfden dag klouterde Steven, zingend en
welgemoed, het sleenen Irapkeri op en verscheen in
hel kot van den kapitein.
Hy aenschouwdc den gevangen en sloeg de handen
ten hemel.
Arme jongen, kreet hy, in welken toesfand vind
ik u terug!.... Jan herkende de slem, doch den spre
ker geenszins. Steven, van T lange vasten, was
uiterst mager geworden; zyne bolle wangen en zyn
rond opgezet buiksken waren gesmolten, zoodat Jan
eenige oogenblikken noodig had om onder dat ge-
racmle zynen ouden vriend terug te vinden. Eindelyk
toch kwam hy ten regte en in blvde verrassing
Steven, riep hy, leeft gy nog
Dat zou ik wel eerst aen u dienen le vragen
sprak Jaek. Gy ziet er uit of gy pas uit't hospitael
kwacmt.... Heeft men u laten verhongeren, of zyl gy
inderdaed ziek?....
Had Jan, by den eersten oogslag den cipier niet
herkend, hy, van zynen kant was afzichtelyk geworden.
Ontbering van alle slach, mishandeling, gebrek aen
lucht en beweging hadden dat sterke lichacm als ver
leerd en verdord, tcrwyl verdriet en wanhoop zyne
wezenstrekken iels hadden ingeprent dat yzen doet,
iets dat het woeste dier eigen is. Met zyne slordige
lompen, gezuiverd noch vernieuwd sedert zes maerr-
den, met zynen verwilderd opgeschoten haerbos en
zynen stckeligen rossen baerd, kwam hy voor als had
hy jaren en dagen in het gezelschap van wolven en
boschzwynen doorgebragt.
Tranen van medelyden stonden in Stevens oogen
Gezwind sprong hy dc trappen neer, maer was haest
ERRATA. In plaets van 1 september van 't jaer van gratie
4746 (4de kolom van voorgaenden feuilleton) lees: 1 ociober.
(4) Eigendom der Gazette van Aelst.
zyn tot het leveren van fyne Charleroi-koleu,
aen fr. 19, cn dat er verzendingen gedaen wor
den vanengelsclte kolen, welke tweemaef ge-
zilt zyn, tegen fr. 32 op waggon -te Duinkerke.
liet schynt bovendien dat er overeenkomsten
gesloten zyn, voor meer dan 100,000 ton steen
kolen met Engeland,aen pryzen die den onver-
mydelyken val der bëlgiscltc en fransche hooge
pryzen moeten voor gevolg hebben. De aen-
komsten te Parys per yzeren weg zyn zeer groot,
terwyl het vervoer over water, nog veelte wen-
schen overlaet.
DUITSCHLAND.
Met grooten iever wordt thans gewerkt aen
de voltooiing der vestingwerken rond Metz cn
de forten in den omtrek daervan gelegen. Meer
dati 8000 persoonen, van allerlei landaerd, vin
den daerby een zeer ruim betaelden arbeid,
liet fort St-Quentin zal nog in den loop van
dezen zomer gereed zyn. Tot versterking van
dit op zich zelf reeds zeer belangryk verdedi
gingswerk wordt, voor bet westelyke vesting-
Fort, een nieuw fort aengelegd, hetwelk bestemd
is, om eene groote leemte in liet door deFran-
schen gevolgde stelsel van versterking aen te
vullen. Het bedoelde fort zal de klooi van Gra-
velotte bestryken, welke door het fort St-Qucn-
tin niet-wordt beheerscht.
Op gelyke wyze worden voor liet oostelyke
front twee nieuwe buitenwerken gebouwd en
zuidwaerts van het hoofdfort, St-Quentin, is
men bezig met het opwerpen van nieuwe ver
sterkingen, waerdoor de vroegere schans van
St-Privat tot een belangryk verdedigingswerk
zal worden.
Wat de stad Metz zelve betreft, deze heeft,
naer het uitwendige genomen, nog hetzelfde
aenzien als voor den oorlog. Alles is er schyn-
baer by het oude gebleven; straten, pleinen,
gedenlueekenen, enz., hebben hunne oude
namen behouden. Maer met dat al, zegt de
Weser-Zeitung, heeft er eene groote verandering
ïlaets gehad: er heerscht eene stilte, welke
juitengewoon mag genoemd worden voor een
stad van den omvang als Metz. Allerwege, waer-
heen men het oog moge wenden, onlwaert men
onbewoonde huizen, ledigstaende winkels, enz.
De stad telde voor den oorlog eene bevolking
van 44,000 zielen, thans is dat aental, nadat er
dry jaren sedert bet begin van den oorlog zyn
vcrloopen, gedaeld Lot op ongeveer 30,000 per
soonen, byna allen behoorende tot de laegste
en lagere klasse der samenleving, van liet gel-
delyk standpunt genomen.
Aenvankelyk stroomde in groote menigte een
nieuwe bevolking toe. Indien men daerop de
noodige uitzonderingen maekt, wier getal niet
groot behoeft te zyn, dan ontwaert men, dat zy
behoorde tot de laegste en lagere klasse der
samenleving, van een zedelyk standpunt geno
men. Van dit groote aental is gelukkigerwyze
byna niemand overgebleven; op de eene of
andere manier is men daervan verlost geraekt.
Het goede deel der nieuwe bevolking heeft een
vruchtbaren bodem gevonden en heeft zich voor
goed hier gevestigd.
Wat betreft de verbroedering der duitsche
en fransche bevolking, deze heeft in den loop
van dry jaren slechts geringe vorderingen ge-
maekl. De regeering bewandelt haermoeielyken
weg met groote voorzichtigheid, hetgeen door
het verlichte gedeelte <ler fransche bevolking
wordt erkend en op hoogen prys geschal.
Met het doel om aen de sedert eenigen tyd
hand over hand toenemende onveiligheid der
hoofdstad zoo mogelyk in eens pael en perk te
stellen, heeft'de president van policie den vol
genden mactregel doen nemen: Eene sterke
afdeeling der berlynsche policieis in den laten
maendag avond uit Rixdorl naer de Hascnheide
getrokken. By die gelegenheid heeft zy niet
minder dan 130 persoonen in verzekerde be
waring genomen, van welke geene enkele een
vaste woonplaets kon aenwyzen. Zy zyn allen
naer den regter gevoerd, ten einde een voor-
loopig verhoor le ondergaen; hierbyisgebleken,
dat onder hen zich velen bevonden, die tot de
gevaerlyksle boeven behooren.
Een andere afdeeling begaf zich dienzelfden
avond over Sehonebcrg naer den Kreuzberg,
ten einde de sluipholeri van hetaldaer huizende
geboefte te doorzoeken, llier had men eene
geringe vangst, want men kon niet meer dan
een vyllal mannen van dal slach meester wor
den; intusschen behoorden ook deze tolde zeer
gevaerlyke soort. Sedert deze opruiming is de
locstand aen merkel yk verbeterd.
FUAlAKItYK.
Te Saint-Amand en Valencyn hebben by ge
legenheid der bedevaerlen ernstige ongeregeld
heden plaets gehad.
De Propagateur da Nord deelt dienaengaende
eenige byzonderheden mede.
Te Saint-Ajnand wachtte een onafzienbare
menigte op den trein, welke pelgrims van Cam-
brai terugvoerde.
Na de wagens verlaten te hebben, begonnen
zy hymnen te zingen. In antwoord daerop, hie
ven de op het stalieterrein aenwezigen de Mar
seillaise aen, tevens schreeuwende: abasia
calotte, a bas les pèlerinsEen der lieden droeg
een roode vlag. De commissaris van politie
maekte zich daervan meester, maer aenstonds
werd hy door eene menigte omringd, die hem
en zyne agenten beleedigde. De gendarmerie
kwam tusschen beide en herstelde niet zonder
moeite de orde. Een der belhamels werd hy
deze gelegenheid ernstig gekwetst.
Te Valencyn ging het even zoo toe, maer daer
waren 2000 persoonen aen de statie. De Mar
seillaise werd gezongen en de gendarmen, die
tusschen beiden wilden komen, ontvingen eene
hagelbui van steenen, terwyl zy eene charge
moesten uitvoeren, om de oproerige groepen
uiteen te jagen. Een officier der dragonders
terug, met de handen vol. Oogehblikkelyk werd Jan
gereinigd en gelaeld en van den goedharligen cipier
behandeld met niet min troetelende zorg en liefde dan
er eene moeder haor lydend kind zou kunnen bewyzen.
Dc ongelukkige verlatene was diep getroffen.
Dc cipier had hem van den muor losgemaekt en
praemde hem eenige slappen rond den kerker le be
proeven. Jan was zoo styf gezeten dat zyne leden als
.vergroeid waren en dal onder de pogingen die hy
deed om le gaen zyne gewrichten kraeklen. Ook
moest hy haest die oefening staken en hy viel lam en
mol in zynen hoek terug.
Steven nam plaets nevens hem, op zyn stroo, en
Jan moest hem vertellen, zonder vrees noch omweg
al wat hem wedervaren was sedert bühne scheiding.
Dc kapitein vertelde in korte woorden hetgeen hem
was overgekomen sedert hy den goeden Jaek had
moeten missen en hy klpeg bitter over dc onmensehe-
lyke handelwyze dergenen die den braven Steven
hadden vervangen.
Steven was verontweerdigd.
't lswel! besloot hy. Ik za! myn beklag doen cn
bezuren zullen zy hel, die beulen! Ik ken ze....
Gy kent ze?
Degenen die my hier dry maend lang vervingen
waren fransche soldaten van hel garnizoen.
Alweer Franschen? vloog Jan vloekend op.
Zie, Jan, viel Steven streelend in, gy moet
bedaerd wezen. Het verleden is vergelen. Gy weet
immers dat ik uw vriend ben en u altoos vriendetyk
heb behandeld?
Jan de Lichte is niet ondankbaer, Steven, en lael
nooit onbeloond het goede dat hem werd gepleegd.
Maer ook, wee degenen die hem misdoenWee dat
fransch gebroed
Zie, Jan, zoo zie ik u niet geerne.... met uw
wreed gezicht.... bliksemend grys oog.... met uw
krakende knarsende tanden.... '1 is ol gy my gingl
verscheuren!....
't ls gelyk!.... Wee dat vreemd gespuis! zeg ik
Jan, gy moet wys zyn, ik gebied het u!.... Ik
ben bang van u....
word door het gepeupel nagezeten, en moest
de vlugt nemen in een politiebureel,om de ver
volging te ontkomen.. Eerst laet in den nacht
mogt de rust hersteld heeten. Hetgetal gearres
teerden bedraegt omstreeks veertig.
/WITSERLAIVn.
De hertog Karei van Brunswyk, den 18 dester,
in zyn hotel te Geneve overleden, was de zoon
van Friedrich Karl van Brunswyk-Oels, die in
den slag by Quatrebras gevallen is. De Voss,
Zeitmg schryft omtrent hem
Daer zyne moeder, eene prinses van Baden,
reeds in 1808 gestorven was, ging de voogdy en
het beheer der goederen over op den naesten
bloedverwant, zynde koning Georg IV van En
geland. De graef van Munster word gelast met
de opvoeding van den jongen hertog tot deze
op lOjarigen leeftyd de regeering aenveerdde
oin hel monarchael stelsel geheel en al te kom-
promitteeren. Uit kinderacluigen haet jegens
zynen voogd en den graef van Munster werden
al de door dezen laetste gedane inrigtingen op
zy gezel en de doorhem in de regeering getrok
ken mannen ontslagen. In de plaets daervan
werden gunstelingen van den hertog benoemd,
meest allen onbekwame en karakterloozc men
schel). De ontevredenheid die deze n actreget
opwekte, leidde tot een welbedacht en met de
meeste gestrengheid uitgevoerd stelsel van ver
volging.
Ilalstarrigheid, wraekzucht en geldzucht wa
ren zyne voornaemste eigenschappen, waeraen
zelfs de onafhankelykheid der regtspleging werd
opgeofferd. De in 1820 door den graef van
Munster vereenigde provinciale grondwet werd
door den hertog zelve afgeschaft en hy verkocht
de staatsdomeinen ten voorfteele van zyne kas»
In Brunswyk behaegde hem het verblyfniet,
tengevolge der, hoewel ook langzaem, stygende
gisting; hy was hel liefslrte Parys. Den 31 mei
1829 kwamen eindelyk de landstanden gedurende
zyne afwezigheid, op eigen gezag te samen, or«
een bezwaer by den bondsraed in te dienen.
De gunsteling van den hertog, Bitter, wist
deze verhandelingen op de lange baen te schui
ven, zoodat er in july 1830 nog niets tot stand
was gekomen. Toen brak te Parys de july-revo-
lutie uil en werd de hertog van daer verdreven»
In stilte keerde hy naer Brunswyk terug. Nau-
welyks was echter zyne kornet aldaer bekend
geworden, of er brak een grooten oproer uit.
Het volk bestormde het residentieslot en stak
het in brand; de hertog nam de vlugt.
De bondsraed door deze beweging in Duitsch
land bevreesd geworden, erkende later de bruns-
wyksche revolutie, verklaerde Karei als onbe
kwaam om te regeeren, en verklaerde zyn broe
der Wilhelm (deze was in 1806 geboren en staet
thans nog aen het hoofd der regoering), die in
de bezwaren derBrunswykers te gemoet kwam
en de regeering voorloopig had overgenomen,
als bondsvorst.
Karei heeft in het buitenland een aenzienlyk
vermogen doorgebragt, en hield zich sedert in
Ik weet wat ik zeg, Steven, cn ik herkael hel
wee de Franschen! O! ik ben gelukkig te vernemen
dal hel Franschen zvn, zydie my geheuld en mishan
deld hebben, die.... my in hel aenzichl hebben durven
slacnliet waren ook Franschen, zy die myn
moeders huis.... Maer neen, gy weet hel niet, gy weel
niet; vriend, wat al
En gy, weet gy, wal al ik door u en voor u heb
uilgestaen? Weel gy dat bel was alleenlyk om u te
believen, om u Lc wreken dat ik negen-en-tachtig
dagen lang onder den toren heb moeien zitten?....
Luister, Jan.
En Steven, op zyne beurt, verhaclde wat hem
wedervaren was, sedert den gedeiikwacrdigon ker
miszondag, wanneer hy die oolyke zwarte poetsen-
mackslcr had öpgebragl en hy zelf in de boeien werd
geklonken inde plaets der opgeracplc dronkaerds die,
had hy later vernomen, die men 's anderendags had
laten loopen.... Dien dag, zegde Jaek, dien dag, zoo
vroolyk begonnen enzoo onvoorziensdroet geëindigd,
zou hy nooit vergeten: hy had hem met con zwart
kruis op den almanak aengelcekend.... Doch hy be
kende dal hy straf had verdiend; by gevolg, hy zou
voorlaen veel voorzichtiger wezen. En Steven hcr-
haelde den bloedigcn eed dien hy gezworen had aen
hel bierken uit de herberg het Sterreken in de Kalte-
strael.
Hel vcrhacl van den cipier had lang geduerd, lan
ger, men begrypt het, dan het hier beschreven staet,
zoo lang, ja, dat de kapitein, die geen woord uit
Stevens mond had verloren en allengskens tot bedaren
was gekomen, thans klaer zag in al helgene was ge
beurd sedert bel bezoek van Sara; dal hy het raedsel
had gevonden van zyne bittere teleurstelling den
nacht van kermiszondag; dal hy nu wist hoe zyne
makkers, hoewel hunne onderneming was mislukt,
liet toch zonder hinder waren ontkomen, dal zy hein
noch vergeten, noch verlaten hadden; eindelyk dal hy
hoop mogt opvallen op betere dagen!.».. 0! boe
troostvol lachte die hoop hem tegen!.... Doop op ver
lossing, hoop op.... wederwraek!.... Want, wreken
zou hy zich, en wreed zich wreken! Hy had hel ge
zegd, hy had hel beloofd, hy had het gezworen...»
Hem was eene wonde in het hart geslagen die nim
mer moest genezen en zyn leven lang ging bloeden..»
Dc kapitein bleef ruimen tyd in bedenking ver
geten. Eindelyk sprak hy:
En nu, beste vriend Steven, nu gy my breedvoe
rig hebt verteld hoe ongelukkig gy zyt geweest, mag
ik u vragen hoe het nu eigenlyk staet met myne zaken?
Zal ik nog lang moeten liggen vorten op den toren of
wat zyn ze met my van zin?
Van hooger hand heb ik geen nieuws, maer ik
heb mynen tyd waergenomen om het volk te doen
klappen. Eenige lieden zeggen: Ware degene dien
men beeft geklampt, eigenlyk dc persoon rond vvien
zoo in eens, eene zoo bezwarende faem is onlstaen,
het ware ook niet moeilyk gefeest voor het Regt
dien aerlsschelm van zyne wanhedryvon te overlui-
gen; sedert lang reeds ware hy gevonnisd en gehan-
gen. Integendeel, hv is nog altyd in leven, de zaek
gaet niet vooruil, liet duert te lang en haest zal hy
geheel en ganscli vergelen zyn. Hoovers zyn gewoon
valsche namen lc nemen en hunno hoofdmannen
a veranderen van naem gelyk van hemde» De politie
zal zich mispakl hebben; degene die zy in 't net
heeft, hy heete Jan de Lichte of hy heelewat anders,
kan misschien wel een gemeenc landlooper zyn,
icn hoogste een alledaegsohe kvvaeddoener; maer,
de kapilein eoner bende? Nooit!
Jan was in zynen schik. Publiek en politie waren
in de war en hy mogt hel eerste uitwerksel bestatigen
van zyn verdedigingstelsetloochenen, hardnekkig
loochenen» Met niet min genoegen mogthy onder
vinden dat geen hoegenaemd verraad legen hem was
opgekomen.
Die brave lieden hebben gelyk, sprak hy» Herin
ner u, Steven, wal ik u zegde de eerste mael dat wy
hier eikundcr ontmoeteden; herinner u wat ik heb
houden slaen telkens rogters of beambten my hier
kwamen ondervragen: ik ben onplichtigEn
wat vertelt men nog?
Wat men verder vertelt zyn oudvcrsletene fabels,
malle praot die't aenhooren niet weerd is, en waer
