N° 145.
Zondag 12 October 1873.
3(,e Jaergang.
WEKELYKSCH NIEUWSBLAD.
De Bende van Jan de Lichte.
Aelst, 11 October.
Buitenlandsch Nieuws.
G-azette van Aelst
Het Bureel vun l.ot bind I. gevestigd In do liupello.truot W» 11. waer ullo brieven, golden, om. vrnehtvry moeten toegezonden worden.
.ooeorbetuelbner. Voor don button kun uien Inseltryven In ad do poetkuntooren, en voor do lnudelyko gemeenten by de briefdragers.
Abonnoineuteprys Ir. 'sjncrs, *uu*
FRANKRYK.
Paris-Journal brengt eenige inligtingen aen
over de besluiten, genomen in de laetste vei-
gaderingvan de bureelen der regterzyde en liet
regter-centrum. Indien men geloot mag hechten
aen de beweringen van dit blad, zou het voor
stel van de herstelling der monarchie, volgens
de Charter van 1814, neergelegd worden den
dag, dat de Nationale Vergadering zich zal ver
eenigen.
Indien het voorstel werd aengenomen, zou
er een nieuw ministerie tot stand komen, samen
gesteld uit dry leden der regterzyde, vier van
het regter-centrum en twee leden der vereeni-
ging Pradié. In dit kabinet zouden optreden de
lieeren hertog Decazes, Bocher, Chesnelong,
Grivart, Anison-Dupeyon, Montaignac en ge-
nerael Changarnier. Maer mogelyk is dit
laetste nog uit de lucht gegrepen.
Wy houden (zegt de Kölnische Zeitung) de
restauratie van den graef van Chambord voor
zeker. Het bezoek van den graef van Parys te
Frohsdorf is eene algeheele verloochening van
zyn huis, met al zyne overleveringen, cn staet
gelyk met de erkenning, dat slechts de legiti-
mistische tak zyner familie onder de fransche
monarchalen eene toekomst heeft. De republi-
kcinen nu zullen niet kunnen verhinderen, wat
slechts verhinderd worden kon door oneenig-
heid onder de monarchalen.
Het blad zegt verder, dat, ware de troonsbe
klimming van den graef van Chambord niet op
handen, en indien niet gezaghebbende staets-
licden van Duitschland, Oostenryk en Italië
sterk aen de mogelykheid eener restauratie ge
loofden, de reis van Victor-Emmanuël, met al
wat daèraen verbonden is, tamelyk onnoodig
zoü zyn geweest.
Frankryk gaet geene rustige dagen te ge-
moet. De aenstaende zittyd der Nationale Ver
gadering dreigt zeer ontstuimig te zullen zyn.
De gewezen president der republiek,M.Thiers,
welke nog altyd zeer verbolgen is, omdat hy
den president-zetel heelt moeten verlaten, heeft
zich aen het hoofd van al de ontevredenen ge
steld, om tegen de wettige meerderheid den
stryd aen te vangen. In eenen brief, door hem
aen den mair van Nancy geschreven, beweert
hydatde burgerlyke,politieke endegodsdienst-
vryheid van Frankryk zyn bedreigd, en zelfs
wil hy een beroep doen op het volk....
(i)
M. Thiers gaet dus, in zyn blinden haet, voor
niets achteruit; wy zullen zien tot hoeverre hy
er in gelukken zal, het land in rep en roer te
zetten. De man is wel diep gevallen, maer het
is te hopen, dat de konservatieve meerderheid
zyne dwaze plannen zal weten te verydelen.
Het zal niet onbelangryk wezen in weinige
woorden te zeggen, wie en wat maerschalk
Franpois-Achille Bazaine werd den 43 tebruary
1811 te Versailles geboren. Op SOjarigen leeflyd
trad hy in dienst als simpel soldact den 21 meert
1831. Den 16 july 1832 won hy de galons van
onderofficier in Algerië, werd luitenant benoemd
in 1835 in Spanje en kapitein in 1839, by zyne
terugkomst in Frankryk.
De graden van bataillons-overste en luitenant
kolonel, in de jaren '1844 en 1848 en die van
kolonel in 1850, verwierf hy in Algerië. Hy werd
brigade-generael benoemd den 28 October 1854,
tydens den oorlog in denKrim en divisie-gene-
rael in het volgende jaer. Eindelyk den 5 sep
tember 1864 werd hy maerschalk van Frankryk,
tydens de expeditie naer Mexico. Deii 12 au-
justy 1870, werd hem het opperbevel van het
lynleger opgedragen.
Hy verkreeg al de graden in hetEerelegiocn;
dien van ridder in 1835 en denhoogsten gracd,
dien van grootkruis in 1863. Hy bezit boven
dien de militaire mcdalie,voorde inneming van
Ojaca in Mexico, ten jare 1865 en de medaliën
van de oorlogen in Italië.
In hetgeheeltelt hy 42 1/2 jaren dienst, waer-
van 35 in oorlogstyd. Hy nam deel aen 67 veld
tochten, waervan er 32 als dubbel tellen, als
veldtochten welke over zee plaets hadden.
oosTEARYK.
Het aenlal bezoekers der internationale ten
toonstelling van 1 mei tot 30 september be-
draegt: betalende 3,696,498, niet-betalende
1,705,675, te samen 5,562,135. De betalenden
zyn verdeeld in twee kategoriën, namelykmet
gewone toegangkaerten voor een dag 2,573,521,
met kaerten tegen verminderden prys 1,122,977
De reeds lang verwachtte diamant der Kaep,
genaemd Stewart-Diamant, de grootste in zyne
soort welke er in Zuid-Afrika is gevonden, is
onlangs op de Weener-wereldtentoonstelling
verschenen. Deze diamant is van andere min
kostbare gesteenten omringd, welke ook allen
zeer schitterend zyn, onder ander vaneen robyn,
die op 20,000 guldens wordt geschat. (De gul
den is 2-50 fr.) De Stewart-Diamant weegt on
bewerkt, 288 karaet 3/8 en heeft even als alle
uit Zuid-Afrika voortkomende diamanten, eene
TWEEDE DEEL.
1.
Nu voor goed.
(45° VERVOLG.)
Jan de Lichte is dus vry.
Had hy, de ongelukkige, had hy nu zyne vryheid tc
baet genomen om uit te voeren hetgeeu hy op zyn
kot, in zyne goede oogenblikken, zich zoo dikvvyls
had voorgesteld, 0111 te vluchten verre, verre van
Vlaenderen, om ergens, in een vergeten oord, zyn
verleden te gaen herstellen en misschien nog een
eerlyk en verdienstig burger te worden! Had hy dit
gedaen, nooit méér, wel is waer, had men van hem
nog gesproken; maer ook, hy had, min dan twee jaer
nadien, op de markt van Aclst niet moeten terugkec-
ren om, op de zelfde plaets, waer hy een eerste mael
-zoo wreed werd verwittigd onder de helsche folte
ringen van het rad den laelsten gil te uilen, 't Was
dan ook voor goed! Had hy dat gedaen, zyne ge
boortestreek ware van menige bittere ramp bevryd
gebleven en wy, wy zouden ons thans niet veroordeeld
zien over de honderd processen en andere stapels
oud gebrabbel te doorsnuffelen, een echte doolhof,
waer meer dan geduld noodig is om den verwikkelden
draed van Jan's historie en van die zyner bende te
volgen, en het eindeken van de bloedige legende,
aen den naem van den aertsschelm vastgehecht, klaer
te krygen....
Ook, hebben wy ons die moeite gegeven, het is
(geenszins, wy kunnen het niet genoeg herhalen
het is geenszins om de ydele nieuwsgierigheid te
vleien van zeker slach van lezers, opgeleid in de school
der fransche romanschryvcrs A la mode. De hemel
beware ons, beware de vlaemsche zeden, de vlaem-
sche litteraluer van de franscho mode!
Inderdaed, welk goed zal dees verhael geslicht
hebben, na de lezer erin nauwkeurig zal aengewezen
zyn hoe en waer onze held gestolen, gebrand
heeft of gemoord? Welk goed zal bet gedaen hebben
vooral aen de jeugd, die, na dees boek te hebben ge
lezen, er voor eenige zedeles zal in vinden, te welen
dat, werd Jan de Lachte verbannen, gebrandmerkt,
gegeeseld en eindelyk geradbraekt, in een woord, is
hy er niet in gelukt zich ryk te stelen en te leven by
plundering en moord, hy nieltegenstaende toch wel
(4) Eigendom der Gazette van Aelst.
geelachtige tint. Men weet niet of hy deze door
de bewerking zal verliezen; doch men denkt uit
het gansch zuivere gedeelte een brillant te kun
nen verveerdigen, welke de helft meer zal wegen
dan de vermaerdeKo-hi-nour ;welke 106 karaet
4/16 weegt en heden op eene weerde van
760,000 fr. wordt geschat.
De grond (Claim) waerop hy te Waldecks
plans werd gevonden, hoorde vooreerst toe aen
zekeren F. Peppen, welke hem voor 30 pond
sterling verkocht aen M. Spalding en deze hem
op zyne beurt verkocht aen M. Antoine. Deze
grond word, als ligging niet gunstig beschouwd,
maer de eigenaer bad Veel hoop, en die hoop
werd verwezenlykt.
Eerst vond hy op eene zekere diepte denFly-
diamant, en daerna den monster-diamant. De-
wyl zyn zoon, zyne bevelen niet goed scheen
te begrypen, nam hy op zekeren dag hem de
aks uit de hand en vond spoedig den schat.
Door dezen vond was hy zoodanig ontroerd,
dat men hem in een rytuig naer zyn huis moest
brengen en hy twee dagen bleef eer hy eenig
voedsel kon gebruiken.
Een andere diamant, die de bewondering op
de wereldtentoonstelling tot zich trekt, is de
Zuiderstar, welke zich tusschen de juweelen
van gravin Dudley bevindt. Zekere M. Schalz
kocht dezen steen van een Kaifer, voor 2 peer
den, 12 ossen en 50 schapen, eene weerde van
7,500 fr.; doch hy verkocht hem tweo dagen
nadien voor 11,208 pond (279,000 fr.) aen het
huis Liliengeld, te Hopemvon. Van daer kwam
die diamant in bet huis Moesenthal van Londen,
waer zyne weerde op 750,000 lot 1 millioen fr.
werd geschat. Hy woog toen 82 karaet 1/2; doch
te Amsterdam geslepen zynde, daelde hy tol op
slechts 37 karaet; hy werd daerna aen graef
Dudley verkocht, welke hem als middenge
steente in een hoofdsieraed zyner vrouw heeft
doen plaetsen.
SPANJE.
De oproerige troepen, welke te Guarracha,
van de Terluan en de Fernando el Catulico zyn
ontscheept, zyn te'Vera en te Cueva de Vera
in de provincie Almeria gevallen, waer zy 5,000
douros en eene groote hoeveelheid eetwaren
hebben meegenomen.
De laetste tydingen melden, dat het slechte
weer hen belet heeft zich te Guarracha weer in
te schepen.
Te Alicante is bevel gegeven, om voor het
eskader van het gouvernement, 50,000 rantsoen
gereed te houden; dit eskader bevindt zich te
Gibraltar waer hetzelve op het punt staet te
vertrekken.
iemand is, een persoonaedje waer men van spreekt,
een held wiens naem het volk herhaelt en lang nog
zal herhalen?.... Zicdaer noglans het eenige, als het
niet nog slechter is, dal in bedoelde romans is op te
rapenJan de Lichte ook zegde hel. In het Kruiskcn
beloofde hy zyne makkers en hem zeiven dat, na dry
jaren, zy zouden leven op hun renten; en, voor de
laetste mael uitgerekt op de pynbank, riep hy zyne
verstomde beulen toe: en toch, na honderd jaer zal
men nog spreken van Jan de LichteZoo gaet steeds
de hoogmoed met de boosheid gepaerd. Maer neen,
Jan is eigcnlyk voor ons van zooveel vvaerde als een
Tropniann, den afschuwelyken moordenaer, als een
Gélinier, den afschuwelyken gavroche, den zestien
jarigen kapitein der zwarte kasketten. Dat anderen in
hunne schriften dergelyke helden vieren! Maer dan
ook, wanneer de jeugdige navolgers dier helden op
het eerloos verhoorbanksken verschynen zou de voor
zitter der assisen hun wel dienen te vragen welke
schouwburgen zy hebben bezocht en welke boeken
zy hebben gelezen; want, hoe hoog men ook tegen
woordig het onderwys zonder godsdienst doe gelden,
zy zyn doorgaens zeer wel geleerd, de hedendaegsehe
helden onzer assisenhoven!....
Neen, verre zy van ons beroemde schelmen tot den
heldenrang te willen verheffen. Maer wy hebben ons
herinnerd dat eens onze Vlaenderen getroffen lagen
met eene plaeg welke dezelve, en meest nog het platte
land onzeggelykconheilen heeft berokkend: de lccg-
loopcry, de bedelary, de vagabondagie. Is er iemand
die deze plaeg in al hare afschuwelykhcid verpersoon-
lykt, die ze daerslell met gansch haren noodlotligen
aenhang van slechte zeden en schelmstukken het is
wel Jan de Lichte, het is wel zyne bende. Onder dit
opzicht beschouwd verliest even gauw onze slordige
held zyncn rang van held, ofwel, het zou moeten
zyn dat de lezer er niet al te nauw op zag, aldus be
schouwd wordt ons verhael noodzakelyk ryk aen
treilende zedelessen; terwyl, van den anderen kant,
na de lezer ecu slaelken onder 't oog zal hebben ge
had van het kwaed dal de lcegloopery over een land
kan halen, hy ook een dankvol herdenken zal vvyden
aen den man die zoo veel heeft gedaen 0111 diezelfde
plaeg te bevechten en derzelvcr ongelukkige slagt-
oirers tot het goede terug te brengenwy bedoelen
nog eens onzen edelen stadsgenoot Philip Vilain X11II.
Zy in 'l voorbygaen gezegd dat dees ons verhael
geen roman is, het is te zeggen, dal de knoop ervan
op geen hoegenoemde vryagie zich gaet inwikkelen
of ontbinden. Op slyk en modder groeide nooit de
zuivere Heidebloem; op dampend menschenbloed pak
ten nooit de teedere frissche kleuren van Iris. Jan de
Lichte, van in kapittel VI heeft reeds bekend dat er
haest, in de bende, meer vrouwvolk ging zyn dan
mansvolk: men rade de rest. Eens misschien zullen
wy bescheiden een hoeksken oplichten van den
sluier. Maer de lezer weze gerust: het zal slechts
een hoeksken zyn, voorzichtig en zeer bescheiden
opgelicht....
En nu, in afwachting dat wy den schelm ergens
terugvinden aen het hcrinrichten zyner verbrokkeldo
bchdë verhalen wy terloops hetgeen ons menige
ouderling heeft vcrhaell en dal voorgevallen is te
Aelst gedurende de veertien dagen die volgden op hel
ontvluchten van Jan uit zynen toren.
Sedert nieuwjaerdag sprak men buitengewoon veel
van ruzie in de kroegen binnen en rond de stad. Die
geschillen ontstonden meest tusschen onbekende
zwervers, wanlappers, kwakzalvers, bedelacrs en de
soldaten van het garnizoen. Iets wat éenieder ver-
baesde was dat byna telkens de uitdaging kwam van
den kant van 'l vreemde grauw.
Op drykoningen, hel was reeds laet in den
avond, want sedert meer dan een uer waren dc stads
poorten gesloten hadden zich eenige soldaten
opgehouden in een drinkhuis builen de brusselsche-
poort. Dien avond werd daer schrikkertyk gevochten.
Slen was om hulp gaen roepen by de stadswacht en
toen deze ter plaets was gesneld waren al de vechters
verdwenen, uitgenomen eene, een ruiter van het
regiment RoussÜlon: hy lag op den bezwalklen en
bebloeden vloer der kroeg te zieltogen met een
broodmes in de borst, lly was ook zynen sabel
kwyt.... Ondervraegd ofliy wist wie hem had geslo
ken, antwoordde hy voor zooveel hy nog spreken kon,
dat hy zynen acnvaller niet kende, maer dat het hem
scheen of die kerel sprak niet met zyne natuerlykc
slem, en dat die gemaekle stem, op T óogenblik dat
de slag werd loegebragt, hem in 'l oor had gebromd
dees enkel woordOp afrekening!... 't Was al wal hy
wist te zeggen. 's Anderendaegs werd er in de
stad veel van het voorval gesproken. De burgers ken
den den gewonden soldaetniel byzonderlyk;alleenlyk
vernam men dal die zelfde soidael,dien zelfden avond,
in de kroeg, publiek zich had beroemd van Jan de
Lichte op zyn kot, in hél aenzicht te hebben gesla
gen....
De burgerlyke en militaire overheden bevolen eene
algemcene kfopjachl binnen en buiten de muren. Men
vond niemand, ten zy, in het huis, waer Jan dc Lichte,
den avond zyner ontvluchting was binnengetrokken,
Maendag zyn te Cartliagena 21 oproerlin
gen gedeserteert cn naer liet republikeinschc
kamp overgeloopen. Dynsdag heeft zich nog
een zeeman by deze laetste gevoegd.
Generael Geballos heeft heden eene verster
king van 400 carabinneros en eenige ruiters
ontvangen. De linien der belegeraers strekken
zicli in de richting van Herreria uit, en voor
komen op dezewyzc eiken inval van wege de
oproerlingen.
Men meldt uit Pertus, dat in den namid
dag van 6 october, 1,200 Carlisten Junquiera
hebben ingesloten. Zyeischten eene belasting.
Er zyn schoten gcwisselt en de gemeenschap
is onderbroken.
Gisteren zyn te la Palma, 250 ruiters en
een aental officiers van verschillende korpsen
aengekomen. De verslerkingswerken van den
berg Boldau, worden door de belegeraers on
der het besluer van officiers der genie en der
artillerie voortgezet.
De Gaceta meldt dat generael Calatrava,
te Soleras in Catalonië eene carlistische bende
heeft ingehaeld en na ze hare standplaetsen te
hebben doen verlaten in wanorde heeft ver
dreven.
De vader van don Carlos is met Sabails in
Spanje teruggekeerd en men zegt dat hy is ge
komen om het geschil te vereffenen, hetwelk er
tusschen don Alfonso en Sabails is ontstaen.
Brigadier Reyes zet hen ieverig achterna.
De burgerlyke wacht van Ternel, heeft in
eene herberg te Valenzuela, 4,000 kardoezen
in beslag genomen.
De vaertuigen der oproerlingen zyn Aguilas
voorby gevaren. Cartliagena wordt allengs
nauwer ingesloten en de insluitingslinien
strekken zich reeds tot llereriasuit.
De Carlisten zyn er niet in gelukt, om tc Jun
quiera binnen tc dringen en zyn afgetrokken.
Aen weerskanten zyn er eenige dooden en ge
kwetsten.
De vrywilligers van Froga hebben eene
bende van 400 tot 500 Carlisten op de vlucht
geslagen; zy hebben hen belet de Store over te
trekken en bunne booten verbrand.
De militie van Almaden heeft andcrmael de
bende van Talaran verslagen. Zy werd uit
Charlin verdreven en moest op Agudo aftrek
ken.
Versterkingen, die door lief gouvernement
gezpnden worden, komen voortdurend voor
Cartliagena aen.
De lyncn der belegeraers strekken zich nu
tot aen Herria uit.
een stokouden man en een jongen van dertien a
veertien jaer oud; maer de gryzaerd was stom en
doof en gcbrckkelyk, en de jongen half onnoozelmen
liet ze beiden loopen....
Alsof dc ruziemakers der kroegen de bevolen klop^
jacht voor eene uildaging hadden aenzien, en dezelve
wilden beantwoorden, vond men, geen vier en-twintig
uren nadien, onder de forten, niet verre van de Genl-
schepoorl, een der knechten van den beul, ball'naekt
en zoo deerlyk geslagen cn mishandeld, dat hem het
bloed uit mond en neuze stroomde.Deze ook werd on^
dervraegd. Al wat hy wist te zeggen was dat, terwyl
men hem zoo onmenschelyk lag aen 'tmartelen, er ie
mand by stond die gedurig spotte en hem vroeg: ï/ewcl
schoone jongen, lioe smackt dc maellydhoe smacht ze?,.-.
E11 de beulsknecht had zich het woord herinnerd
dat hy Jan de Lichte, na zyne gceseling,op hel schavot
had loegestuerd cn hy twyfeldc geenszins of hy kwam
dc hem beloofde w ederwraek te ondergaen.
Twyfelde de beulsknecht geenszins, Jaek Steven
was er volstrekt van overtuigd, want hy ook kwam
een aerdig bezoek te ontvangen. Den goeden man
had men schandig en voor altyd van zyn cipierschap
afgezet,en,niet wetende waer henen, was hy in éenen
loop gevl'ugl naer het Sterreken, waer hy Jan Dc Lichte
luidkeels zat te verwenschen en zyne furie in drank
le koelen... Hy zat er geen uer of er kwam een nieuwe
gast binnen, die, zonder meer beslag, ging plaets ne
men aen de zyde van den wanhopigen Steven. Steven
herkende hem: hy was een arme kroeghouder van
erger.s op de Werf.
Cipier,sprak deze,ik heb uw ongeluk vernomen;
doch troost u, gy hebt vrienden in de wereld. Ik ben
hier gezonden oin u le zeggen dal gy ten myoent moogt
komen inwonen: kost en onderhoud zyn belacld voor
een jaer, en niets zal u ontbreken.
Wie heelt u gezonden, wie heeft dat bctacld,
wie zyn die vrienden?
Komacn, cipier, kom kennis maken met uw
nieuw logist.
Wat gaet er hier om? brabbcldo Jack... Nu, om
't even
Hy volgde den kroeghouder cn, arm aen arm» trok*
ken beiden Werfwaerls op.
's Anderendaegs 's morgens, zeer vroeg, was dc
kroeg op deWeri'vol vnerlkapocncn.Er werd in 'tlang
en in 't breed verteld hoe, huiten de Hrusselsche
poort, den zelfden nacht, een ruiter van Roussillon
was vermoord geworden, en hoe de ruiter had ge
zegd dat degene, die hem had vermoord, gezegd had
dat het op fil'rckcning was....
