N° 160.
Zondag 25 January 1874.
4de Jaergang.
WEKELYüSCH NIEUWSBLAD.
De Bende van Jan de Lichte.
Aelst, 24 January.
Onze giften aen den Paus.
JSuileiilandsch Nieuws.
G-azette van Aelst
liet Bureel van het bind Is gevestigd In de Knpellcatraet IV* 11, waer alle brieven, gelden, enz. vrachtvry moeten toegezonden worden.
Abonnementepryg Ï5 fr. »s jaers, vooraf botaelbaer. Voor den buiten ban men lnachryven in al de postkantooren, en voor do landelyke gemoenten by de briefdragers
Regelmatig jaerlyks moeten de katholieken
denzelt'den rimram hoorenWaertoe dient al
dat geld van den Paus? Wat doet de Paus met al
die sommen welke van de vier hoeken der wereld
hem worden opgezonden?
Ja, wat doet de Paus ermede? Gebruikt hy
het voor zyn eigen? Wel, het is geweten.de
wereld door, dat hetgeen de Paus dagelyks
voor zyn eigen verteert een opregte, een be-
Iachelyke beuzeling is!
Is het zyn Hof die al dat geld verzwelgt? Wel,
was er wel ooit een Hof zoo eenvoudig opge
toomd als dat van den Paus-Koning? 01 zyn het
misschien die eenige oude dienaers die hem zyn
getrouw gebleven, die eenige priesters en pre
laten die hem in zyne pauzelyke bediening en
in zyn ongeluk bystaen,zyn zy het die die som
men verslinden? Het ware te dwaes het zelfs
te peinzen.
Neen, maer wie geeft aen Pius IX, geeft voor
al de goede werken die hy te onderhouden heelt
als Paus en Koning, want Paus en Koning is en
blyfthy.
Wie geeft aen Pius IX helpt de Kerken van
den Oosten, ondersteunt de bisschoppen van
Italië, onwettig door het Bestuer van alle in
komst verstoken, verspreidt en vermenigvuldigt
He goede scholen, bevoordeeligt het onderwys
•«der jonge Seminaristen, de goede drukpers en
staet duizend andere liefdadigheidswerken by.
Wie geeft aen Pius IX komt degenen ter hulp
Hie den Paus zyn getrouw gebleven in het on
geluk, zyne oude bedienden die geweigerd heb
ben den eed af te leggen voor het Bestuer der
overweldiging.
Wie geelt aen Pius IX, geeft aen den dagloo-
ner in den nood, aen den kunstenaer zonder
werk, aen de verlatene weduwe en wees, aen
den schamelen armen. Want al wie te Rome in
nood verkeert, weet dat Pius IX de mildste en
grootmoedigste is aller menschen, slaet den
weg in naer het Vatikaen en komt nooit terug
zonder getroost en geholpen te zyn.
Men zegt nog
Maer waerom onze armen berooven van het
geen de armen van Rome doet leven?
Degenen die zulks vragen zyn doorgaens zy
die minst geven aen den armen.' Er ontbreekt
hun juist de opbrengst van St-Pieters-Penning
on van St-Pieters-Nieuwjaerom voor de armen
•eens echt liberael te wezen!...
Dan, het is niet alleen te Rome dat Pius IX
zyne weldaden uitspreidt. Komt welkdanige
ramp deze of gene streek van Europa of van
gansch de wereld treffen, Pius IX springt de
eerste by om de slagtoffers te helpen.
(i)
TWEEDE DEEL.
VI.
Pastorecl vigict.
(60® VERVOLG.)
Pier Putte en de twee Jefs verlieten de kroeg
's anderendaegs na noen, vast besloten dien nacht
eens wel te smullen op de rekening van den pastoor
van Ruyssclede.
Al gaende vertelde Van de Maele hoe hy, te Lap-
scbuerb, eenen verren kozyn had die koster was; hoe
die koster, ook een Van de Maele, niet al te wel stond
met zyne overheid, en hoe hy in de war liep en vies
opkeek telkens het pastoreel visiel werd afgekondigd;
eindelyk, hoe de pastoor van Ruyssclede ook ging vies
staen kyken wanneer hy zynen kelder yl zou vinden
en hoe, bygevolg, het visiet, waeraen hy zich geens
zins verwachtte, nu ook een pastoreel visiet zou wezen.
Lehouck lachte hartelyk om de ongorymdheden
van den makker en besloot dat $e pastoor wellicht
veel liever zynen landdeken zou ontvangen dan wel
het visiet van dry kwanten als zy. Want voegde hy
erbv de pastoor is een brave vent, van iedereen
geerne gezien; zoodat, betrappen ons de geburen wy
er niet levend zullen van lusschen komen. Ook het
spyt my dat ik hem moet schade doen; maer de man
zit met verkensribbekens, en.... iedereen moet leven.
Wat my spyt, viel Pier Putte knorrend in, is dat
die heks, dat die onverdragelyke commandant van
Mie Van Dorpe er alweer moet by zyn.
Houdt u gesloten! keef Lehouck, en laet Mie
begaen, of anders komen wy er zeker met slagen af!...
Wat meer is, Pietje knorrepot, zie maer toe dat gy
den commandant in den weg niet loopet, haer in niets
legenspreket, haer gehoorzamet in al wat zy u zal
opleggen, of gy riskeert alvvoer te varen gelyk te
Korlryk, by de bohemers, waer gy zyt opgetrokken
met meer schoppen dan poen....
Iets wat my de stropdrager zal betalen.
Iels, schynl het, datgy nog niet vergelen hebt?
Onthoud de les Pier eu laet den stropdrager loopen.
Eigendom der Gazette van Aelst.
De Pö zet Lombardië onderwateraenstonds
een milde gift voor de overstroomde Lombar-
disten. Op een der verst afgelegene hoeken van
Amerika, schiet de stad Chicago in brandaen
stonds een milde gift voor de ongelukkige in-
'wooners. Verleden jaer stond de stad Gent half
onder wateraenstonds, van wegens Pius IX,
eene milde gift voor de overstroomden.
In den loop van het jaer 1872 zyn dievwyze,
elke maend, niet min dan 100,000 scudi's, 't zy
535,000 frankenuitgedeeld door het Vatikaen,
om in de dringendste noodwendigheden te voor
zien!... En wat zal het nu zyn, nu de klooster
lingen uit Rome verjaegd, het getal der reeds
zoo menigvuldige behoelligen van Pius IX zoo
merkelyk is komen vermeerderen!
Men vraegt nog:
Waerom aenveerdt de Paus den civielen
xlyst niet welken Victor-Emmanuël hem zoo ge
nereus aenbiedt
Wellioe zy hebben Pius IX berooid van zynen
troon en van zyn grondgebied, en hy zou dan
van hen eene aelmoes gaen aenveerden?...
Daerby die aelmoes aenveerden ware toestem
men in de spoliatie, en dat mag de Paus niet:
non possumus.
Aen ons, zyne getrouwe kinderen, aen ons
dus alleen de eer en de pligt onzen Vader ter
hulp te snellen.
En zoo, tot verergernis en spyt hunner
tegenstrevers, geven de katholieken en blyven
zy geven al waer het nood doel. Zy geven* aen
de Zusterkens der armen; aen de Conferentiën
van St- Vincentïus a Paulo; aen het 'Genootschap
van de li. Franciscus van Sales; voor de Vlamin
gen van Parys; voor de arme kerken; voor de
overstroomden,- voor de zieken, voor de patrona-
giën. Zy geven voor de bisschoppen, voor den
Idergé, voor de kloosterlingen veroordeeld,
verbannen en vervolgd in Duitschland, in
Zwitserland en in Italië. Zy geven voor de
II. Kindsheid, voor de voortplanting van het ge
loof, voor de christene scholen, voor de goede
drukpers, voor de Universiteit van Leuvenenz.
Zy geven vooral aen den PAUS.
Eens hebben onze vrygevigen(in 't fransch
liberalen,) het zich in 't hoofd gestoken ook te
geven, en zy kwamen voor den dag met den
schoolpenning. Zy gingen eenige scholen op
richten, echte modelscholen, (modelscholen
volgens hen,) scholen zonder godsdienst, en zy
verzamelden nog niet genoeg door gansch hei
land, om de gaz te leggen in de gemeente
scholen van Brussel.... Een van de modder-
bladjes der hoofdstad zegde daeropLes libéraux
sont des ping res!....
Van 1860 tot'1873, in het bisdom van Gent
alleen, hebben de St-Pieterspennirig, de St-Pie-
tersnieuwjaer en de inschryving voor het Con-
Alzoo, dan twistend, dan jokkend, waren de kwan
ten gekomen op Mcirdans Hoek.. Zy keken uil, zoe
kend naer Mie kapitein. Van achter eenen elsenkant
klonk een zacht gelluit hen tegen.Zynaderden, vonden
de hot van Mie legen ecu boom en dry passen verder,
Mie zelve in eenen uilgedroogden gracht, de spade in
de vuist, en bezig met eenen diepen put te graven.
Blikslagers! schertste Van de Maele, Mie, wie
hebt gy nu vermoord?
Alles vcerdig, antwoordde Mie.
En het klokzeel? vroeg Lehouck.
Hel hangt er nog.
En het hondje?
Het leeft nog.
By duivel en hel, dan geraken wy niet binnen
Moest gy daervoor zoo haeslig vooruit loopen
In plaets van al dat vragen en steerien, schoot
Mie gestoord uit, zoudt gy veel beter doen met een
handje by te steken! loop, schud myn hot uil en
breng my de vracht.
Lehouck volbragt het bevel. Er kwam van alles uit
die hol: een half brood, twee bussels vlas, vrouw-
mutsen, andere, kleedingstukken, zellk een hacs nog
met het strop om hel lyf.
Den haes en het brood legde Mie op zyde; al hel
overige was voor den put. Zy wierp een bussel lak
ken op den boedel, en vulde 'de opening aen met aerde,
drooge bladeren en groes.
Eii nu, sprak zy, gy gedryen vooruil, regt naer
't dorp, by Trien uil den Helleput! Er staen vyf kan
nen belaeld; drinkt ze uil, en, op klokslag liene aen
de voordeur der pastory! Die deur zult gy open vin
den, want ik ga den pastoor zyn spa lerugdragen....
Het was dien nacht afgryslyk slecht weder; hel
goot water, en het was onmogelyk een hand voor zyn
oogen te zien.
üp klokslag tien ure, slonuen de dry dieven voor
de poort der pastory. Jef Van de Maele sloolle zeer
voorzichtig aen en de poort week. Mie had het slot
met steentjes ingestoken, en de meid, die ten zessen
was komen sluiten, had, by gebrek aen sluitend slot,
de twee grendels uitgeschoven, zonder in de duister
nis te bemerken dat,boven en beneden, haken en hou
vasten waren verdwenen.... Mie had ze in haren zak.
cilie opgebragt de somme van dry mili.ioen vyf
HONDERD TWEE-EN-VYFTIG DUIZEND FRANKEN, ietS
wat doet voorzien dat na twee jaer, de opbrengst
ervan liet vierde millioen verre zal overtreffen.
Hadden onze schoolpenningsmannen al die
millioenen, en al die* duizenden aen andere
katholieke werken uitgegeven, wat zouden zy
scholen bouwen
Wy bevelen den inschryvingslyst aen, voor
gedragen door de Gazette van Aelst. Niet dat
wy rekenen op de aenzienlyke sommen door de
groole katholieke dagbladen opgehaeld. Neen;
maer wy begeeren, zooveel liet in ons vermo
gen is, ons bewys van hulde en verkleefdheid
aen O. H. Vader den Paus te brengen, en daerom
bidden wy onze lezers den lyst der Gazette van
Aelst indachtig te wezen.
FHANKHYli.
De Univers, het moedige blad van Louis Veuil-
lot, is voor twee maenden opgeschorst, omdat
het den herderlyken brief heeft bekend gemaekt,
waerdoor Mgrden bisschop van Pcrigueux, de
encycliek van 21 november kennen doet. Dat
nieuws, ongeloofbacr inderdaed, was reeds den
dag te voren in omloop. Men weet dat M. von
Bismark ten stelligste aen hel kabinet van Ver
sailles gevraegd heelt, dat de Univers zou op
geschorst worden. Doch men had nooit gedacht
dat de hertog van Broglie, dit zou hebben aen-
genömen en het hoofd zou hebben gebukt voor
de bevelen van Berlyn. M. Louis Veuillol zelve
verklaerde dat 't gouvernement van Mac-Mahon,
weigerde den kanselier by te springen, in zynen
veldtogt tegen Rome, door den Univers te doen
zwygen.
Doen zwygen, dat is alzoo liet ordewoord.
L'ordre règne a Varsovie, de orde heerscht te
Warschouw, zegt men; maer het was de orde
der dood. M. de Broglie heeft aen de drukking
van den Pruis toegegeven. Wat is de reden van
die straf? De opneming van het woord van eenen
bisschop, die op zyne beurt niets zegt dan wat
de Paus in liet Vatikaen gezegd heeft. Het is dus
het willekeurige van den slaet van beleg, die
aen M. Louis Veuillol de eer geeft van, voor de
regten der Kerk, vervolgd te worden.
Ziehier het gedeelte uit gemelden herderly
ken brief, dat de gal van M. von Bismark ont
stoken heeft:
Gy zult het dan hooren, Z. W. B., dal groot en
heilig woord van Pius IX. Hy zal u zeggen, wat ver
volging dc wereldlyke magt doet lyden aen de H.
Kerk, onze Moeder dc wereldlyke magt, welke
het regt veracht, de vyand is van den godsdienst en
de goddelyke en menschclyke wel onder de voeten
trapt.
Dal woord zal u zeggen, dat hel vertrouwen in
pleglige traktaten stoutmoedig geschonden is; dal
De roovers traden op hun leenen den voorhof in, en
zochten.... Jef Van de Maele geleidde ze by de hand
en bragt ze voor het keldervenster...Zy vonden er Mie
kapitein, met dc ledige hot over hoofd en schouders
geslagen en gansch op haer gemak neergezeten.
Mie haelde een lanteerken van onder den voor
schoot en slak Pier Putte een grof stuk hout in de
vuist.
- Wring hel venster open, gebood zy.
-En het hondje? vroeg Lehouck, en het klok
zeel?
't Is effen! riep Pier, en hy sprong den kel
der in.
Mie stootte hem de twee Jefs achterna, gaf hel
lanleernken over, slrekle zich plat uil in de modder,
met het aenzichl tegen het openslaendc venster, en
vroeg
Wat vindt gy?
Er verliepen vyf minuten vóór zy antwoord kreeg.
Veel wyn, fluisterde Lehouck, allemael
witten; veel vleeseh en boter.
Vult uw zakken, antwoordde Mie, en reikt my
de rest.... Eerst de flesscheu.... Nu het vleeseh.... en
nu de boter....
De hot van Mie kwam proppens vol.
Genoeg! sprak zy. En op hare beurt sprong
zy hel gapend venslcrken binnen.
Zy deed hare holleblokken uit, liep den keldertrap
op die uitkwam in de keuken, en beproefde de in
gangdeur. Zy was digi.
Haest u, Lehouck, gebood zy, breek my die deur
uil.
Waer wilt gy henen? vroeg Jef.
Naer de keuken.
Om?....
Oin den hond....
La cl het beest in vrede, Mie; het heelt tot nu toe
zoo schoon gezwegen, en wordt het wakker....
Daer is geen gevaer voor. Het beest ligt dood in
zyn mandeken sedert een uer; anders hadden wy het
lang reeds op de hielen gehad. Ik heb het een pil
ingegeven.
Laet dan liggen wat ligt. Het is nu alles tot
hiertoe zoowel uitgevallen; gy gact lawyt maken en
't spel verbrodden.
de rcglveerdigheid onwcordigbcleedigd, het gezag
der Kerk door het geweld verd rukt, haer geloof ver-
stoolen, hare zedelykheid bedorven, hare grondwet
zeil, lot in hare fondementen, omgeworpen is.
Ja, ziedacr de halelyke trekken waeraen gy het
dwangstelsel zult kennen, dat in verscheidene dee-
len der nieuwe wereld en iu ons oud Europa, met
een ongehoord geweld in Zwitserland en in Duitsch-
landin voege is. Het is vooral in die twee landen,
dat de apostolische brief u do bisschoppen looneu
zal, beroofd van vryheid in hunne bediening, voor
de regtbanlcen gesleept, met vcroordeolingen gesla-
gen, bedreigd met gevangenis of ongenadig iu bal-
lingschap geworpen.
De pauselykc brief zal u nog doon zienpriesters
uil hunne parochiën gejaegd en tot gebrekvcrvallen;
geloovigun belemmerd in do uitoefening van hunno
godsdienstige pligten, en door bedreiging of verlei-
ding tot afscheuring gedwongen en dat alles in
uitvoering van gewaende wetten, uitgegeven op bevel
der hedendaegsehc Ccsars.
Men ziet liet, de opscliorsing van den Uni
vers, als deze aen die regels moet toegeschreven
worden, is eene direkte werking tegen Rome.
Het persoonlyk karakter van M. Louis Veuillot
is bier niet in 't spel. Hy zegt slechts wat een
bisschop gezegd heeft, en deze zelf zegt slechts
wat het Vatikaen zegde. In alle geval, het fran-
sche gouvernement bukt onder den hiel van M.
von Bismark; de vryheid van drukpers wordt
door den kanselier zeil niet meer geduld builen
Duitschland. Men mag alles scliryven wat men
wil; men mag God, Kerk, zcdeleer, godsdienst,
alles aenranden en vertrappen; maer men mag
den keizer en zyn kanselier de wacrheid niet
meer zeggen.
Alvorens in de Norddeulsche Alg. Zeituna het
beruchte artikel te doen afkondigen dat de fran-
sclie drukpers een weinig verontrust, zegt M.
Veuillot, had M. voir Bismark aen hel fransche
gouvernement eenige notas doen aenhieden over
verschillende grieven van Pruisen. In een dezer
werd legen de vrysprack der vryschutters gere-
klameerd;^en ander vroeg de afschaffing van den
Univers. M. Veuillot meende verzekerd ie zyn,
dat hierin niet zou toegestemd worden; doch
hy wei d in zyne verwachting bedrogen. Zyn
blad is wel niet afgeschaft, maer voor twee
maenden opgeschorst.
DUITSCHL/LIVH.
Het blykt meer en meer dat de uitslag der
verkiezingen voor den Ryksdag, het pruisische
gouvernement heelt verrast; het wist niet dat
de katholieken zoo sterk en de socialisten zoo
stoutmoedig waren.
DeRynprovinciënzyn teenemael aendc natio-
nael-Iiberalen ontsnapt. Te Keulen, Bonn, Dus-
seldorf, Aken en Koblenlz zyn schier overal uit
sluitend katholieke'algeveerdigden gekozen, het
geen aen de doktrinaire dagbladen van Berlyn
zeggen doet: dat de Ryn van al Koblentz,
thans golven aenvoert, die zoo zwart zyn als
inkt.
Of gy de deur zult openen? vraeg ik u.
Jef trok de schouders op en viel aen 'l, werk. Hy
slak de vingeren onder de deur, haelde uil al zyne
magt, en gelukte erin ze uit hare hangels te ligten,
zonder veel gerucht.
Mie kwam terug met het dood hondje.
Ziet eens, sprak zy, de iauleern verheffende,
ziel eens wat lief beestjeWal fyn kroezelhaer! Van
dal vel maek ik een schoone warme w intcruiuls voor
mynen man.... 'l Is daerom dal ik 't hondje inecdraeg.
En nu, hernam zy, hier buiten, en opeen drafkon
naer den Helleput! Daer''zullen wy deden.... Ik heb
beweging geboord boven de keuken. Er is nog juist
geen haesle by, maer wy hebben hier niets meer te
vcrricblon. Vooruit dus, gy gedryën; de kapitein sluit
den aftocht.
Terwyl dc makkers, met hunne gevulde zakken,
moeielyk liet lo nauw geworden vensterraeni uitkro
pen, vulde Mie hare eigene zakken met llesschcn wyn,
en kroop dan op bare beurt uit bel hol.
Zy wierp dc zvvaer geladen hol als een pluimken
op hare breede schouders, en dc bende verliet do
pastory.
In den Helleput werd dc buit uilgehaeld. De lango
tafel der kroeg stond er vol mee.
Er moest maer onder vier gedeeld worden; doch
Mie maektc vyf paerton.
Een voor mv, sprak zv, dry voor u, en het vyldo
voor kapitein Jan.
Pier Putte zag op en ging protcsleeren.
Mie greep liem in den nek, by zynen queue, en
haelde den kloef voor den dag.
Pier begreep, en.... zweeg.
Eensklaps hoorde men in de kroeg het klokskon
opgaen van de pastory.
Stil, gebood Mie, /.'hangen aen 'l zeel..*.. Een...,
twee.... 't ls uil! Blyft zilten gy, er is geen gevaer.
Dc klok zal niet meer spreken: 't zeel ligl in de keu
ken.
De vefbaesde blik der roovers vroeg uitlegging.
Ja, sprak Mie, ik mogt vandaeg, na veel biddens
en smcekens, de meid van den pastoor bystaen om
den zolder te kuischen. Gekuiscbd is thans de zolder,
zoowel als de kelder van den pastoor. Maer de meid,
