N° 164. Zondag 22 February 1874. 4(,e Jaergang.
WEKELYKSCH NIEUWSBLAD.
De Bende van Jan de Lichte.(1)
Aelst, 21 February;
Buitenlandsch Nieuws.
G-azette van Aelst
Het Bureel »un liet blad I» gevestigd In da K«^ella«trnet 1*1* 11, waer alia briovau, galden, enz. vrachtvry mowtan toegezonden worden.
Abannamentspryo SS fr. 'sjaor», vooraf bataolbaer. Voor den bultan kun man Inachryven In al de pootkantooran, on voor da landelyka garaeautan by da briefdrager#
FRANKRTK.
Een fransch blad wyst op het gevaer, welk
een aental kleine Europeesche Staten loopt, ten
opzigte van Pruisen. Het werk van de politiek
dezes lands is inderdaed berekend naer een al
gemeen plan.
Denemark, Holland, België, Noord-Zwitser
land, Livonië, moeten ingepalmd worden. De
krygslist, dien Pruisen volgt, is gekendslechts
één tegenstrever te gelyk aenranden, en mid-
delerwyl de andere in slaep houden.
Is het, inderdaed, niet alzoo gebeurd? Prui
sen riep Oostenryk ter hulp, om Denemark te
verpletteren, en stak vervolgens de hand uit tot
Frankryk.om Oostenryk te breken. Vervolgens,
sterk door de vriendschap met Rusland, bragt
het Frankryk ten onder, en vereenigt zich nu
met Italië, om het werk voort te zetten. Is dat
gedaen, dan komt nogmaels de beurt aen Oos
tenryk, en aen Italië zelf, tenzy de Pruis eers
tens de Nederlanden zou begeren.
Blyft echter te zien, of Europa nog langer
lydzaem die veroveringsrazerny, die zucht tot
overheersching, zal blyven aenschouwen; of er
niet eerlang een algemeene bond zal tot stand
komen, om den algemeenen vyand het hoofd
te bieden, en in zyne grens terug te dryven.
Ons dunkt, dat dit er eenmael moet van ko
men. Zoo de koningen de oogen willen openen,
zullen zy klaer genoeg in de toekomst zien, om
te weten, waer de redplank is. Geven zy echter
toe aen de verleidende stem van Pruisen, die
niets dan religietwist en vervolging zingt, span
nen zy zich aen den wagen van 't Geweld, en
voeren zy de wenken en bevelen van Berlyn
uit, hun ondergang en die der volken is onver-
«nydelyk.
DUIT8CHLAND.
Het duitsch pariement houdt zich bezig met
de beraedslaging over het wetsontwerp, be-
trekkelyk de krygsinrigting.DeheerVonMoltke
heeft dynsdageene lange redevoering uitgespro
ken, in welke hy natuerlyk met kracht het ont
werp van het gouvernement ondersteunde. Hy
heeft aengedrongen op de noodzakelykheid,
voor Duitschland, om een groot leger te hebben,
ten einde het bezit der veroveringen inden laet-
sten oorlog, in eenen gelukkigen veldtogt van
zes maenden gedaen, te verzekeren; veroverin
gen (voegde hy er by), welke Duitschland zich
moet verwachten gedurende vyftig jaer door de
wapens te moeten verdedigen. Noodlottig voor
uitzicht! Haesten wy ons er by te voegen, dat
dit duister tafereel, dat de krygsredenaer ge
toond heeft aen het Parlement, maer een bewys
TWEEDE DEEL.
VII.
Onderwege.
(64* VERVOLG.)
De Mulder zweeg een oogenblik, doch kwam spoe-
■dig van zyne ontsteltenis terug. Hy érinnerdezich die
rol die hy zyn eigen had opgelegd en, vast besloten
dezelve uit te voeren tot het einde, wat er ook van
komen mogt of niet.
Ba, anlwoorde hy, gheel myn historie is waer-
lyk geen halve leugen waerd. Gelooft gy my niet, dat
moet gy maer weten; en, dat ik noch lafaerd noch
zwetser ben, ik wenschle, voor tien stoopen bier, de
gepaste gelegenheid te vinden om hel u te bevvyzen.
Wees gerust, gromde Jan, die gelegenheid zal
komen, en vroeger dan gy peinst.
Ik zegde dus, dat ik, den dag der inneming van
Gen», den gemakkelyken triomf der Franschen wat al
te driftig heb gevierd.
Ik zat in het Kozyntje'straetje,'k ben vergeten in
welke kroeg. Wat ik best heb onthouden, is dat ik
daer, dien avond, my zoo buitengewoon wel deed dat,
toen het op betalen aenkwam, ik by de bazin myne
soldatenplunje in pand mogt laten. Bartel Mulders
stond uitgeschud tot op het hemd. De baes noglans
had medelyden met hem en leende hem een versleten
broek en eenen blauwen kiel-... Wat nu gedaen! Met
dergelyk kosluem mogt ik my naer de kazerne niét
wagengy kent de strengheid der krygswetten, vooral
in tyd "van oorlog.... Myn besluit was haest genomen.
Ik was toch van zin van te deserteeren; ik had een
volle jaer gediend, legen mynen dank, wel is waer,
maer toch als vroom soldaet; benevens de blessuer
ontvangen te Fontenoy, kreeg ik er nog twee vóór de
muren van Doornyk, en ik meende genoeg gedaen te
hebben voor Zyne Chrislene Majesteit, voor de eer
van mynen naem jn dien myner nakomelingen....Dien
zelfden nacht ging ik aenkloppen by eenen myner
vrienden dien ik by geval te Gent had ontmoet en
's anderendaegs bezorgde hy my werk. Zoo heb ik
gewerkt binnen en buiten de stad, op twintig ver-
schillige posten, onder twintig verschilligc namen en
(1) Eigendom der Gazette van Aelst.
te meer is van den afkeer, dien deze vergade
ring heeft voor de vermeerdering der krygslas-
ten, waervoor men hare stem vraegt.
By het einde derzelfde zitting, heeft een der
vertegenwoordigers van Elzas-Lorreinen, Mgr
Teutsch, hulpbisschop vanMgrRaess,een voor
stel neêrgelegd, strekkende om de bevolking
dezer provinciën over de kwestie van hunne
aenhechting aen Duitschland, te raedplegen.
Zooals liet te voorzien was, is deze voorstel
door den duitschen Ryksdag verworpen. De
Polen, de demokraten en de socialisten, alsook
MM. Sonneman en Kryger hebben voor het
voorstel gestemd.
Mgr Raess, bisschop van Straetsburg, heeft
in naem der katholieke Elzassers verklaerd,
dat deze de gevolgen van den Frankfortervrede
aennemen.
Volgens eene latere depeche zullen de afge-
veerdigden van Elzas-Lotharingen eene protes-
tatie neerleggen, doch in den Ryksdag blyven
zetelen, ten einde de konservatieven in hunne
worsteling te ondersteunen.
Detachementen van het eerste kurassiers
en het derde ligte ruitery, doen te Munich
sedert eenigen tyd proefnemingen om den
yzeren weg en de telegraefdraden der statie te
Munchen te vernielen.
Er is ter hunner beschikking een zytak van
den yzeren weg achter de vertrekhal naer Lins-
bach gesteld. Hunne werktuigen bestaen ui
eene drilboor en eene byzondere schaer om de
rails op te breken en te verwringen. Nadat de
weg aldus bedorven is worden de bils verbrand,
welke waerscbynlyk vooraf met petrool bego
ten worden.
Er. wordt hun insgelyks geleerd deze wegen
op de spoedigst mogelyke. wys te herstellen en
om het verkeer met den telegraef te onderbre
ken, wordt een byzonder dunnen en by na on-
zichtbaren zilverdraed gebezigd. Hiermede
worden al de leiddraden met elkander in aen-
raking gebragt en zoo onmiddellyk de elek-
trieke verbintenis onderbroken.
Dit middel om bet telegraef verkeer te on
derbreken bezit het voordeel, dat om de oor-
zaek der onderbreking te kennen, het noodza-
kelyk wordt by eiken pael de draden te onder
zoeken.
Prins Leopold heeft reeds verscheidene ma
len deze oefeningen bygewoond.
Er worden terzelfder tyd proefnemingen ge
nomen met mortiers in het kamp Teget, naby
Berlyn, met stukken die aen de monding 21
centimeters doorsnede hebben.
In 1871, bezat hel pruisisch leger slechts 4
zulke mortiers, welker dracht niet verder ging
dan 2,500 meters. Sedert dien is er het Jsrygs-
wezen in gelukt door de wyziging van bouw en
lading de vertedragt veel grooter te maken.
verkleediugcn; want, myne vriend de Genlcnaer had
wel uit te strooien en rond te brieven dal muskeltier
De Mulder by het beklimmen der vestingen, onder de
St-Pieterspoort was in den gracht gebleven, nergens
had men het lykvandenvermisten muskeltier ontdekt,
en de kwasten van myn regiment met wie ik, dien
zelfden namiddag in 'l Kozyntjestraetje myn ekvvipc-
ment had zitlen verdrinken, wisten maer al te wel dal
Bartel Mulders in volle gezondheid was. Men zal my
dus achterna en druk. En toch ik bleef le Gent, en
bleef er lot over een tiental dagen. Men wist waer ik
te huis behoorde en men spoorde uiy na op al de
banen en wegen die leiden naer Aelst. Ik kon dus
niet beter doen dan stillekens te blyven waer men
my niet zocht, noch waer men geenszins vermoedde
my te vinden.
Binst dien tyd heb ik le Gent aerdige slrophen
bygewoond. Ik heb gezien hoe koning Lodewyk XV
er werd ingehaeld den,25 july; hoe de burgery en
zelfs de adel geplaegd worden door de soldatepy, in
weerwil zy die woestaerds zooveel mogelyk trachten
te voldoen; hoe er gemord wordt tegen het vreemd
gespuis. Doch morren baet niet; hoe meer de burgers
zich misnoegd toonen, hoe slechter zy behandeld
worden. Zoo is hel voorgevallen dat eenige officier-
kens eene comediante bragten in 't huis van den
voorschepen, die ze eerst aenzag voor eene officiers
vrouw. Er werd hem wysgemsckt dat het eene dame
was van hoog aenzien en dat hy ze moest logeeren.
De magistract antwoordde dal de inkwartiering der
vreemdelingen zyn vak niet was, en hy zond mynhee-
ren en madame beleefd naer den sladsfocrier. Midde-
Ierwyl waren eenige saletjonkers het huis gaen door
snuffelen en gevonden hebbende dat de kamer van
de vrouw des voorschepen de schoonsteen gemakke-
lykslc was der woning, zoo hebben zy, zonder meer,
de comediante er in bezit van gesteld. Die hoonende
huisschending heeft al getrouw geblevene gcnlenaers
ten hoogste verontwaerdigd en er werd fel geprotes
teerd; maer Mauritz van Saxen is er tusschen gekomen
en heeft verklaerd dat de fransche komedianten,
dienende tot verzet van 'l garnizoen, zoo veel regt
hadden als de soldaet zelf, en daerop trok een gansch
batailloo gemeen vrouwvolk en ander canaille de stad
binnen en werd gelogeerd by de beste burgers, en
dat nog gratis. Hel volk is zoodanig verbitterd dat
durft wclkdanige van dien slechten troep zich by dage
De proefnemingen met elektrieken stroom,
om een onbemande boot op een bepaeld doel
te richten, zyn, zooals reeds gemeld%is, op het
Tegelen meer ten volle gelukt.
ITALIË.
Men telegrafeert nogmaels uit Rome, dat
er'in de maend juny een konsistorie zal wor
den gehouden, waerin acht kardinalen zullen
benoemd worden, waerönder de aertsbisschop-
pen Dechamps en Manning zich zullen bevinden.
In eene aenspraek van den Paus aen de pre
dikers van den Vasten, merkt men dezen vol
zin op: Thans is er geene kwestie meer, om
zooals vroeger over de godgeleerdheid en de
sakramenten te prediken; men moet, met ern
stige argumenten, over de geloofspunten han
delen, dewyl thans overal de twyfelgeest
heerscht.
RUSLAND.
Op het galadiner te St-Petersburg, heeft de
czar een toast uitgebragt op keizer Frans Jozef
en daerin gezegd: Onze vriendschap met kei
zer Wilhelm en koningin Victoria is de beste
waerborg voor den europischen vrede.
De Times, over dien toast sprekende, zegt
dat Engeland het viervoudig verbond aenneemt,
in dezen zin dat het de vastelandsche natiën
zou beletten, hunne geschillen by middel van
oorlog te vereffenen. In den tegenover gestel
den zin, namelyk in dezen, van tegenover
Frankryk eene vyandelyke houding aen te
nemen, zou dit met al de grondbeginsels van
Engeland strydigwezen.
BPWJIi.
Twee der belangrykste steden der provincie
Barcelona zyn acngevallen, en in eenige uren
door de koninklyke legerbenden overweldigd
Vich (met 14,000 inwooners) op eenen afstand
van tien mylen der hoofdstad, is in negen wy-
ken met zeven poorten verdeeld, en haer om
trek is omtrent dry mylen.
Vich was door eenen sterken uauer van vyf
meters hoog en van verscheidene gederene-
leerde torens beschut, en door het tweede ba-
taillon van Navarra, vier compagnien republi
keinen, duizend nationale wachten en honderd
vyftig ruiters verdedigd. Niettegenstaende dit
talryk garnizoen en eene wanhopige verdediging,
zyn muer en torens in zes-en-dertig uren voor
de artillerie der Carlisten gevallen, die in Vich
2,000 geweren, 4 kanonnen, 150 paerden met
hun harnas, overvloed van krygsvoorraed en
250,000 pesetas van belastingen vonden. Geheel
het garnizoen is krygsgevangen gemaekt.
Dezen groolen uitslag vernemende, heeft de
Koning don Rafaël Trislany graef van Avino,
tot luitenant-generael en zynen broeder don
Francisco van Havana, tot brigade-generael
benoemd.
wagen langs de slraet, hy aenslonds wordt nagezet,
uitgefloten en geworpen met vo_rle appelen.
't Is ne schoone maerschalk, die Mauritz van
Saxenspotle Gabriël.
Maerschafk Mauritz is 'nen dief! sprak Jan.
Zoodan?.... Is hy ook al van de bende?
Hy is er nog te gemeen voor! Hy heeft le Brussel
de bibliotheek van Burgonje 480 allerprachtigste
handschriften ontstolen en ze gestuerd naer Parys.
Ik heb gcslolen van myn veertien jaer af; doch, stool
ik nog honderd jaer lang, ik zou nog niet genoeg
inzamelen om ééno van die stukken te betalen....
Zoo is 't, bemerkte Gabriel; de groole dieven
laten ze loopen en de kleine hangen z'op en zich
tol Bartel koerende, ge zult nu niet meer zeggen
he! dal er in ons genootschap geen ander loopen dan
lompe hoeren en domme bcdelaers. Daer hebt gy
onzen K
Gabriël kreeg, onder de lafel, eenen geweldigen
trok tegen de schenen....
Ik wil zeggen, ik wil zeggen, hervatte hy
met eene afschuwelyke grimas, ik wil zeggen dat er
onder onzen troep le vinden zyn die méér kunnen dan
lezen en schryven!.... Zy weten waer de bibliotheek
van Burgonje slaet, en wat elk sluk weerd is!.... Ik,
voor myn deel, ik had liever een lekkeren kapoen
onder den tand, dan al de handschriften der wereld
in de....
Bartel, ga voorts! gebood Jan.
Bartel zal heimeïyk le lachen.
Ik kom tc zeggen, hernam hy, wat al strophen
ik heb bygcwoond;óochdo schoonste blyft nog ach ter.
Weet dus dat ik te Gent, op vlaemschen grond, eenen
vlaraing heb zien hangen, verraden en acngeklaegd
door het fransch gespuis, omdat hy, die vlaming, dat
zelfde fransch gespuis had gediend.... Begrypl gy
dat?....
Hoe heel die? vroeg Gabriël.
'k Zal ik hem haest noemen, viel Jan in.... Ik
weet reeds van hel geval, maer weet nog niet hoe de
ongelukkige aen de galg is gekomen. Hel zyn omstan
digheden die Bartel ons even gauw gaet verklaren.
Bartel trek het kort, als 'l u belieft. Die vlaming is
gehangen, juist vandaeg veertien dagen geleden, niet
waer?
Zie AVoisinNotice sur la bibliothèque de Bourgogne,
Revue de Bruxelles, Juin 4839.
Manresa (met 46,000 inwooners) op eenen
afstand van 8 mylen van Barcelona, werd in
het jaer 2509 voor Jesus-Christus gesticht.
Hare versterking bestond in eenen dubbelen
muer, door vier hooge torens en talryke sterke
barrikaden beschut. De verdediging der repu
blikeinen is niet min hardnekkig le Manresa en
te Vich geweest, maer de batteryen der Carlis
ten door prins Frans van Bourbon gecomman
deerd, hebben alles omvergeworpen.
De Catalonsche bataillons, met eene echte
furia door de Zouaven bygestaen, hebben bezit
van de stad genomen, en in zestien uren geheel
haer garnizoen terug gevangen gemaekt.
Vier andere kanonnen, 2,500 geweren, veel
krygsvoorraed, 400,000 I'r. in afwachting van
nog 800,000 Ir., ziedaer den buit der Carlisten.
Hel zedelyk uitwerksel van deze twee overwin
ningen is onberekenbaer. Generael lzquierdo
heeft aen generael Tristany de verwisseling der
krygsgevangenen aengeboden, welke aenvaerd
is geworden.
Men verwacht zich aen den aenval en aen do
redding van Berga, Tarasa, Sabadell en andere
byzondere steden van Catalogue.
Het leger der Carlisten is reeds meester der
vier provinciën van Catalogue, gelyk het, sedert
de intrede van den Koning, van de vier Baski-
sche-Navarreesche provinciën is. Het zal weï-
haest meester zyn van die der twee Arragons,
van Valencia en Murcie, waer het 20,000 voet
knechten, 2,000 paerden en 12 kanons lelt van
de beide Caslilliën, waer de geneinels Velasco
en Lirio, onbetwislbaren vooruitgang gedaen
hebben; eindelyk van Toleda, en van tëstrama-
dura, waer de inrigting van het Carlistische
leger van langs om meer vollediger wordt.
Berigten uil Havanna zeggen, dat er te
Narangs, in het midden-depaiTement een veld
slag plaets had, welke 7 uren duerde.
Generael Bascomes heeft met 3000 Spanjacr-
den, 5000 oproerlingen, onder bevel van den
markies Santalieia, verslagen. Er werden 50
Spanjaerden gedood en 180 gekwetst, liet ver
lies der oproerlingen is niet gekend.
Men weet dat in Spanje het gedacht cener.
volksstemming was opgeworpen, om te weten
welke soort van gouvernement de meerderheid
zou verkiezen. Tcrwyl het blad La Discusion dit
denkbeeld vooruitzet, wordt liet bestreden door
de Jmparcial, de Prensa, el Pueblo en el Orden.
Wat de ministerraed belreit, deze zttl er zich
mee bezig houden wanneer de operatiën, tot
het ontzet van Bilbao, met goeden uitslag zul
len bekroond zyn, hetgeen echter nog zoo heel
waerschynlyk niet is.
HOLLAND.
By het departement van koloniën is een tele
gram van den luitenant-generael Van Swieten
ontvangen, den 14 February van Atchin en
'k Geloof dat g'er by waerl vroeg Bartel.
Ga voort, zeg ik u....
Weet dus dal Gent bestormd wordt niet alleen
door....
Weet dus dat Gent niet alleen overstroomd is van
rabauten en comedianten.maertevcnsvan een ganscho
bende dieven en schelmen die achter bel leger zyu
binnengedrongen gelyk hel schuim en hel slyk wordt
meegevoerd door een watervloed. Het was in gezel
schap van dal janhagel dal, onwetens, ik my bevond,
eenige dagen geleden. Ik zat er met vyf rond my henen,
en, zonder zich aen myne tegenwoordigheid verle
gen te laten, beraemden zy cone diefte met inbraek,
dien zelfden nacht tc plegen op Mariakerke. Zy praem-
den my om mede le gaen; ik weigerde volsirekt. Zy
bedreigden my: ik zwoer liever door hun handen om
le komen, dan ooit in myn leven le stelen. Dan stond
er een van de vyf op en sprak: Gy meent hier vry
te mogen spreken, kerel, omdat gy denkt hier onbe
kend le zyn. Gy zyl Barlholomeus De Mulder, gede
serteerde muskettier van 'l leger en, voldoet gy ons
niet, dan klagen wy u aen en gy zult varen, gelyk
morgen zal varen zekere vlaming die, hy ook, meende
vry le mogen spreken in zyn land, nel of gy sedert
lang onder het gebied niet stondt van Zyne genadige
majesteit den koningvan Frankryk en Van zyne trouwe
onderdanen!....
Hoe wist die handiet mynen naem? Was hy ook
soldaet geweest, ol was hy hel Dog? Had hy my ge
kend in 't leger?....
Myn besluit was haest genomen. Ik smeekte myne
makkers my te sparen en beloofde hun al wat zy
wilden.
Nog den zelfden avond, voor'l sluilensuer, trokken
wy naer de Brugsche poort. Daer gekomen sprong ik,
met gevaer van hals en nek le breken, over de brug
den gracht in eq vluchtte langs de forten de stad
weder binnen.... Ik hoorde hoe de anderen liepen le
vloeken en te tieren; maer Bart Mulders was vry: hy
had gezworen nooit (e stelen of le rooven, en....
't Is wel, viel Jan in, en 's anderendaegs?....
Tien minuten later zat ik versloken op mynen
winkel, vast beslolcn 's anderendaegs voor allyd de
stad te verlaten: ik betrouwde het spel niet meer.
Doch ik wou eerst weten of de bedreiging der ban
dieten geen ydele zwetsery was, en ik ondervroeg
bescheiden mynen baes. Deze antwoordde dat inder-
