N° 167.
Zondag 15 Maert 1874.
4de Jaergang.
WEKELYKSCH NIEUWSBLAD.
De Bende van Jan de Lichte.
Aelst, 14 Maert.
KIEZINGEN.
St-Pieters-Nieuwjaer.
Buitcnlandscli Nieuws.
Gazette van Aelst
,..„<1 i. „ve.U.d in .1. K»poll«„traet M- 11, a.le l.rloven, «e.den, vr.nhtvry moa.en ,oaBc*oude.. »ord.n.
„et voor.fbela.lli...' Voo.- den Unit».. ..an In.Cryven In a. da „„.tl.antoo. an, an voor da landa.yUa «ente.nte» by da br.erd. a«aa..
AbcnaemenUprya £S fr. 'a jaer», vooi
Het katholiek kiescomiteit van he' a"ondis-
sement Aelst komt den lyst der kandidaten vooi
de aenstaende kiezingen vast te stellen.
De achtbare heeren De Naeyer, volksverte
genwoordiger, en Jan Moyersoen, provinciael
raedslid, liebben afgezien van het vernieuwen
van hun mandaet, de eerste ter oorzaek van zy-
nen gezondheidstoestand, de tweede uit hoofde
zyndr menigvuldige bezigheden.
Buiten deze twee uitzonderingen, werd de
kandidatuer der tegenwoordige afgeveerdigden
by den Provincieraed, den Senaet en de Kamei
t0(fmde leemte in te vullen welke door het ver
trek vanM. De Naeyer in de aelslersehe depu
tatie wordt gemaekt, werd de kandidatuer
voorgesteld vin 51. Karei Woeste, advocaat by
het Hot' van Appel te Brussel. Deze kandidatuei
werdby eenparigheid van stemmen aengenomen.
Uns comiteit heelt in den persoon van M.
Woeste,den allersclioonsten enonbesprekelyk-
sten keus gedaen, en al de kaülohe'ie" wopste
land wenschen er ons geluk oveiIn M. Woeste
treffen wy den waerdigen opvolger aen van M.
De Naeyer, van den schranderen en yvengen
staetsman die tydens zyne lange paideinentaire
loopbaen, zooveel uitstekende diensten heelt
bewezen aen Godsdienst en Vaderland.
De plaets van 51. Woeste was sedert jaren in
ons Parlement aengewezen, en die plaets zal,
liv voor ons aller belangen, met groote eer ver
vullen: zyn buitengewoon talent, de stevigheid
zyuer katholieke princiepen en de vroomheid
van zyn karakter zyn er ons de waerborg van.
Op die kandidatuer zullen wy breedvoeriger
terugkomen.
Wy hebben onzen lyst gesloten en ervan de
opbrengst 't zy de somme van fr. 294-30 over
handigd aen wie het toekomt. Wy bedanken
de inschryvers, niet eigenlyk om de gift in zich
zelve Want die zal Pius IX hun loonen door
zyne vaderlyke zegeningen en heilige gebeden
maer weleer omdat zy ons nederig weekblad
hebben bygestaen in hel openbare huldebewys
dat wy Z 11. den Paus in de hedendaegsche
omstandigheid uitzohderlyk verschuldigd zyn,
en in de verontweerdigde protestatie die uil
alle roomsch katholiek hart moet opwellen by
het aenzien der onverdiende en wraekroepende
vervolgingen waeraen de vyanden der Kerk
Hem hebben ten prooi geleverd.
(1)
TWEEDE DEEL.
VII.
Ondcrwege.
(67* VERVOLG.)
Het ging Dart bliksems slecht mee dat Jan hom by
den arm leidde: hy had immers gezworen, de goede
iongen, de eerste gelegenheid vvaer te nemen om de
rooverskiiek te ontvluchten, al moest hy nog eens,
gelyk te Gent, ervoor zyn leven wagen.
Tot overmaet van ongeluk kwam Gruysken hy en
vatte hem den anderen arm....
't Is bestoken spel, sprak Bart in zyn eigen, ik
zit gevangen. Te weten jiu wie de slimste zal zyn....
Zeg eens, vroeg Gabriël aen Jan, hoe heet gy dat
snoerken vvaer gy daer even zoo behendig mee te
werk gingt? Ik ben 't vergeten.
Dat heet ik myn tooverheks. In Amerika
heeten de wilde peerdcnstroppers dat een lasso.
Die kerel weel alles, sprak Cruysken met be
wondering.... Ik wou voor myn deel van dezen nacht
dat gy my ook leerdel spelen met den lasso: ik geloof
dat er daer meer mee te strikken is dan wilde peerden
niet waer? en dat gy dezen nacht....
Wal zeker is, is dat ik, op eene wedding, er
eens eene hesp heb mee gewonnen, 't Was niet verre
van Uerzete, onder Heldergemdries, op Bergslrale, hy
boer Loots. Ik mogl kiezen Lusschen een twaelftal
stukken die in de schouw hingen te rooken; maer op
dry trokken moest ik het beneden haten. De stukkeu
hingen hoog en de worp was moeilyk. Ik koos eene
hesp en mikte. De eerste mael was ik te leeg, maer
by den tweeden trok lag de hesp in den aerd.
Ik heb reeds vele van uw kunsten gezien, viel
Gabriël in; maer die van hel snoerken wist ik nog
niet. Ge moet my dat leeren.
Dezen nacht zult gy de eerste les krygen, gratis
voor niet. Maer daermee was "L niet uit. Wy zaten hy
boer Loots op 'tkaertspel toen ik zyn hespe knipte. Wy
waren met zessen en de vangst werd op staenden voet
geproefd, 't Was lekker, 't was fyn, zoodanig dat, om
den smaek niet te verliezen, ik den zelfden nacht hy
boer Loots hel dak hen opgeklouterd en hoven door
de schouwpyp heb uilgehaeld al wat er nog inhing.
(1) Bigendom der Gazette van Aelst.
HOLLAND.
Wy ontvangen van Reuters Office de volgende
depeclie, gedagteekend Penang, 9 meert:
In bei'igtenvan atchineesche zyde wordt ver
zekerd, dat de Atchineezen verscheidene lorten
binnenslands krachtig hebben versterkt en ge
wapend, met de stukken en het materieel uit
den kraton afkomstig. Men zegt, dat de Atchi-
peezen voornemens zyn de worsteling voort te
zetten, tot dat de nederlandsche strydkrachten
door de cholera en andere ziekten zouden weg
gemaeid zyn. Zy zouden geenszins voornemens
zyn in onderwerping te komen; zy protesteeren
alsnog nadrukkelyk tegen het traktaetvan 1857,
dat zy als een bloot verzinsel beschouwen; zy
dringen op een onderzoek aen en beschuldigen
'Engeland van kwade trouw.
Een gisteren by liet departement van kolo
niën ontvangen telegram van luiténaut-generael
Van Swieten,van 3 dezer, hield daerentegen de
mededeeling in, dat er weinig politiek nieuws
was; dat de Imans van Lepong en Loong aen de
westkust de souvereiniteit van Nederland luid
den erkend; dat het werk aen den kraton goed
vorderde en dat het eene soliede en gezonde
vesting worden zal.
DEIT8CHLAND.
De Post van Berlyn, een officieel blad, zegt
dat M.von Bismark opnieuw zeer ziek is en dal
hy zicli voorlangen lyd van de politieke zaken
zal moeten verwyderd houden. Zaterdag avond
moest hy tegenbevel doen geven voor zyne par
lementaire soirée.
De dochter van M. von Bismark wil gaen
trouwen, met een katholiek jongeling van eene
zeer katholieke familie. De kanselier is razend;
maer de dochter verklaert, dat zy zelf liever ka
tholiek wordt, dan alle zien van Iiaer ontwerp.
De Daily-News heeft eeiie depeclie uil Ber
lyn ontvangen, meldende dat de onlangs door
MM. von Moltke en von Bismark uitgesproken
redevoeringen, in Rusland een diepen indruk
hebben teweeg gebragt. Er is, tussehen de dag
bladen van Berlyn, Moskou en St-Petersburg,
eene hevige polemiek uit voortgesproten.
In den loop van dit jaer zal by de pruisi-
sche infanterie eene verbetering worden inge
voerd. De helft der infanterie zal worden
voorzien van spaden, naer het stelsel-Linne-
mann, dat reeds by het deensclie leger in
praktyk is gebragt. Dit geschiedt met het doel
qm aen de manschappen by het tirailleeren de
gelegenheid te verschaffen, zich tegen denvyand
te dekken en hem met vrucht te bestoken door
het graven van kuilen, het.opwerpen van hoog
ten enz., om zich daerin of daerachter tegen
liet vuer des tegenstanders te vrywaren. Men
ziet daerin een krachtig middel, om den vyand
afbreuk te doen hy liet gebruik van de tegen
woordige gebezigde verbeterde vuerwapenen.
Men zal met de uitvoering van deze verbete-
ing den meesten spoed maken, zoodat reeds
by de aenstaende groote lierl'stoelëningen daer-
van op uitgebreide schael gebruik kan gemaekt
worden.
- De Weser-Zeitung beval een berigt uit
Metz, betreffende de versterkingen rondom
Melz, uitgevoerd door de militaire genie. Men
.heelt daerdoor deze vesting inderdaed onneein-
baer gemaekt. De voornaeinste werken rondom
deze stad aengelegd zyn de volgende
Vooreerst is op den berg St-Quentin, zuid-
waerts van het groote fort, een nieuw lort
gebouwd; het strekt hoofdzakelyk tot dekking
van liet terrein, hetwelk zich aen dien kant
uitstrekt tot Amanvillers. Weldra zal dat fort
worden voorzien van een beweegbaren yzeren
toren, voor geschut van buitengewoon zwaer
kaliber; door middel van een spoorweg zal hel
fort worden verhonden met de forten St-Quen
tin en Plappeville.
Het fort St-Privat, waervan in 1871 de aerde-
werken ter nauwernood gereed waren en dat
deslyds nog geheel onbruikbaer mogl worden
genoemd, is thans byna gereed. Hel wordt met
stalen platen versterkt. St-Privat ligt op een
uer afstand ten zuiden van Metz. Het fort
St-Julien is mede geheel voltooid.
Aen liet lort Quelen is veel geld en arbeid
ten koste gelegd. De grond, waerop liet staet,
is de oorzaek van zware teleurstellingen, ver
bazende uitgaven en groote verliezen. Er heb
ben telkens aerdversCliuivingen plaets, waer-
door nu eens de wallen van liet lort, dan de
daerin staende gehouwen verzakken of instor
ten. Zoo heelt men nu kortelings een nieuwe
kazerne in weinige dagen geheel bouwvallig
zien worden. Intussclien zal men met opoffering
van aenzienlyke sommen en het aenwenden van
geschikte middelen 't kwaed wel te hoven komen
Aen de vestingwerken der stad wordt niets
gedaen om ze te versterken. Zy worden slechts
in zoodanigen toestand gehouden, dat zy de
plaets tegen een bestorming kunnen verdedi
gen. Dewyi het lort Bellc-Croix de stad aen de
oostzyde op voldoende wyze beschermt, zal de
wal aen dien kant worden weggenomen. Dit
geschiedt ten einde de stad aen die zyde te
kunnen uitbreiden, waeraen groote behoefte
bestaet. Door middel van de Seille zal de handel
zoowel als de scheepvaert alsdan aenmerkelyk
verlevendigd kunnen worden; er zal eene haven
met de noodige los- en bergplaetsen voor
steenkolen enz. aengelegd worden, hetgeen
Zoodal boer Loots niet lang heeft moeten zoeken
achter den dief?
Ten dien lyde was ik, wel is waer, gekend voor
een felle vlug, in alle handen 'l huis; maer ik had nog
een goé reputatie: ik was maer zeslien jaer oud. De
knecht werd ervoor weggejaegd en de echte dader
werd nooit vermoed.
Arme knecht! Dat was niet wel voor u hem alzoo
te laten wegjagen.
De arme knecht he'cft het zich nooit beklaegd
Hebt gy ooit zaken al te doen op Bavegem, of hebt gy
daer logist noodig, vraeg naer Steven Van Hauwe, en
de man zal u zeggen wat verschil er is lusschen
eenen wei gekalandeerden prangdiefen eenen elleudi
gen boerenslaef.
llauwken Steven Ik ken hem. Hy is van Gyscgcm
Jan antwoordde niet; maer op Gillis wyzende, die
allengskens zoover vooruit was geraekt dat, in de
duisternis, de makkers hem schier niet meer onder
scheidden, deed hy zeker teeken aen Gabriël.
Verstaen, sprak Cruysken; nog eene die ons
geerne zou kwytspelen.... ik weel wel waerom.
En Gillis vairPamele inhalende, greep hy hem hy
den schouder:
He! kamaracd, riep hy, gy loopt verloren! Gy
moet by ons blyven of wy planton u een kcers op den
oor de yzerfabrieken in het rond van onbere-
kenbaer nut zal wezen; dit zal gepaerd gaen
met eene verbetering aen het vaerwater van de
Moezel. Hierdoor zal het mogelyk worden, om
steenkolen en and<?re producten tegen veel
lager vrachten aenle voeren dan tot heden kan
geschieden.
De Kölnische Volkszeitung beschryft de ge
vangneming van den bisschop van Trier in de
olgende regelen
De bisschop van Trier, dr Matthias Eberhard,
is vrydag avond ten 6 ure aengehouden en naer
de gevangenis overgebragl. Het domkapittel,
vermoedende dat liet oogenblik der scheiding
niet ver meer af was, had even te voren den
herder van liet groote diocees de vernieuwde
erzekering zyner trouw gebragt. Met de broe
ders en den kapellaendes bissc.hops hadden zich
vervolgenseenige gecstely ken der stad rondden
prelaet verzameld, toen de landraed, M. Span
genberg, werd aengediend. Aen dezen verklaarde
du bisschop, dat hy nogmaels protesteerde en
slechts voor het geweld zou wyken. Tot den
aerzelenden uitvoerder van liét hevel van aen-
houding moest den bisschop tol tweemael toe
zeggen: Hier hen ik, doe wat gy doen moet;
gebruik geweld.
De landraed greep 's bisschops hand; de bis
schop volgde nu als gevangene, niet door den
hol' en liet achterpoortje, zooals van hem ge-
ëischt werd,maer door de hoofddeur den land
raed op de straot en ging door eene steeds toe
nemende weenendc menigte, voorby de gelieele
breedte van zyn paleis, zyne katliedrael, zyn
seminarie naer de gevangenis, welke 'naer hare
voormalige bewooners nog immer de Domi-
nikaïien wordt genoemd, om daer liet begin
zyner gevangenschap op eenen vrydag, met de
eerste vespers van liet eeuwfeest van den 11.
Thomas van Aquinen te vieren.
Voor de diep bewogen knielende menigte en
de geleiders des bisschops zal liet eene onver-
getelyke herinnering zyn, dat de bisschop aen
den ingang der gevangenis bleef staen,zyn volk
overzag en het den bisschoppelyken zegen gaf.
Moge de zegen des gevangen herders de harten
versterken tegen liet zware lydcn.dat op dezen
stap volgen moet. Hoe lang de bisschop in zyne
eigene residentie, nauwelyks honderd schreden
vanzyn kathedraelen zyn zetel, de dry voor hein
ingeriglevertrekkenbewoonenzal,moeide toe
komst leeren. Twee jaren (jevangenistraf! zoo
luidt liet tegen hem gevelde vonnis.
De rust is niet verstoord. Dit kan de telegraef
aen hoogere inagt berigten. Welke groote en
biltere smart echter het diocees Trier by deze
gebeurtenis ondervindt, dal vermeldt do tele
graef niet, maer dal staet hoven de sterren op
geschreven.
He wel! vroeg Jan spoltend aen den beteulerdcn
Gillis, hoe zit het met het plan Zult ge den beer bui
ten krygen?
Het schynt dal gy weinig vertrouwen hebt in
my, antwoordde Gillis.
Slim zyl gy, dat weten wy allemael.
Ik verstond de vraeg anders, grynsde Gille, en
hy zweeg.
Ik ook! lachte Cruysken, ik verstond de vraeg
anders. Zeg eens, sprak hy tol Jan, die avonlucr
van d'hespen door de schouwpyp bevalt my ten uiter
ste. Ik ga de grap ook eens beproeven.... Wat my
verwonderd, is dat ik, voor dezen avond, u nooil van
die vrome daed heb hooren spreken. Gy zyl wel ter
lael uogtans, en gy roemt er geerne op, op uw vrome
daden....
Er zyn zoo nog al veel dingen die gy niet weel,
Cruysken.
Gy hebt ongelyk ze le zwygen, want, voorwaer,
moeten wy ooit uw historie beschryven wy gerakeu
er niet door.
Die myn historie zal beschryven, lachle de kapi
tein, zal er werk mee hebben! Nu, zy is verre van
uil le zyn, en, in afwachting gaen wy er dezen nacht
nog een kapittel byvoegen.
En zicli lol Bartel keerende:
Zyn wy er nog ver af, vroeg hy, van hel hol van
den beer?
Wy zyn er. Zie, daer voor uw voelen, ligt de
wilgen tronk en boven uw hoofd hangt de houten
kloef le zwieren.
Stil nu! gebood Jan, en opgelet op hel com
mando!.... üaerop nam hy een loopken en sprong...
de kloef bleef hem in d'hand.
Het was een grof stuk hout, dal, wel is waer eenen
kloef verbeelde, maer niet was uilgehaeld.
Goe gereedschap, sprak Jan. Gy daer, sprak
hytoldc byzyude makkers, ligt dien wilgen tronk eens
op, een voet hoog is genoeg.
De makkers haelden uil al hunne magt; maer 't ging
moeielvk: het stuk was te zwaer en ook het stak
tamclyk diep in den grond geplakt.
Labbekakken! keef Jan, byspringonde,zevkunnen
alleens nog geenen boom opheffen, zy gedryen!..,
Sa! alle mannen gelyk!
De tronk rees krakend op....
Steek er nu den kloef onder, gebood Jan.
'1 Is effen, sprak Cruysken. En nu, vroeg hy
aen Jan, mogen wy welen wal gy van zin zyt, wat
spectakel die opgeligle tronk verheelt?.... Gy zyt
toch niet van zin, hoop ik, geheel dien boom op het
lyfvan den beer te smylen, want het beest kon er
subiet van sterven.... en dal ware eens echt spylig
niet waer Bartel Mulders?
Bart stond te schudden van angst in afwachting
van '1 geen er ging gebeuren.
Dat spectakel, schertste Jan, verbeeldt do pyn-
bpnk waer ze my te Aelst hebben opgevezen en vvaer
ze my, zes-en dertig minuien lang, hebben houden
liggen.... Ik zal den beer onder den boom niet leggen,
maer boven.... Gillis zyl gy veerdig?....
Waer moei hy komen.
Hier, sprak Jan, en hy trok zyn tooverheks
uil.
Daerop viel Gillis eensklaps aen 't tamboeren op
de voordeur dat bel huis op zyne grondvesten da
verde.
He! riep hy,beer! Tisl! geheel uw kot staet in
brand
Er volgde een oogenblik wanordelyk rumoer bin
nen het huis.
Iemand kwam voorgesprongen en riep. van achter
de deur:
Waer? Waer?
Uier! antwoordde Gille.
De deur vloog open en een lange manspersoon, half
gekleed, stond in '1 midden der slrael.
't Is hysprak Bartel.
Waer? waer is '1? vroeg do beer.... By duivel en
bel, ik....
Zweepe! riep Jan.
En de beer lag le spartelen in de modder, lusschen
de nypende knoopen der tooverheks. Er werd een
halve minuet geworsteld. Tist verweerde zich fel,
maer 't kon niet balen: dcesmael had hy met zyn
meester le doen. Den mond gestopt en gekneveld aen
handen en voelen, werd hy solemneel naer den wilgen
tronk gedragen. Jan keerde hem op den rug, strekte
hem boven op den boom uil en maekle hem vast.
Dan zyne ernstige houding aennemende, wees hy
met den vingcr op den gevolden kloefkapper en deed
hem een sermoon in dry puntjes:
Beer, sprak hy, leelyke beer, gy hebt vandaeg
iemand willen vermoorden, omdat gy hem van de
bende waendel. Gy hebt de bende beroepen, en de
bende slacl hier. Gy hebt vandaeg 'nen mensch
gestropt. De list was niet slecht bedacht; maer, gelyk
gy ziel, zyn er nog die kunnen stroppenoog voor
oog, beer, land voor land. Wal uwen knecht be
treft, doe hem myn complimenten en zeg hem dat,
kryg ik hem ooit in d'handen, ik lieui een pond bus
kruid in de maeg zal duwen, er liet vuer zal aensleksn
en zynen bult mcl klank zal in de lucht doen springen.
Wal u betreft, komt gy dezen nacht levend van
uwen boom, en hoor ik ooit van u nog spreken in de
streek, of word ik gewaer dal gy nog iemand van ons
vervolgt, dan koom ik weer. Ik steek uw kot in brand
en leg u op den stapel le braden gelyk een echt
euverzwyn die ge zyt. Onthoud dat.... Gy, Bart,
kom by, jongen, en verwarm u eens goed, hacl uw
hart eens op. Als gy mod zyl van slagen /.al ik u komen
aflossen. Gy moei niet tellen, het steekt op geenen
stag....
Barlel was niet meer te zien, maer, be/.yden
het huis, vernam men een gerucht als dal van eene
hardnekkige worsteling.
De dry rooversschoten by. (Wordt voortgezet.)
