N° 170. Zondag 5 April 1874. 4<lc Jaergang.
WEKELYKSCH NIEUWSBLAD.
De Bende van Jan de Lichte.(1)
Aelst, 4 April.
Buitenlandscli Nieuws.
Gazette van Aelst
Hel Bureel van hal l>la<i Is gevestigd in de KopellMtraet IV* 11, waer allo brievan, gelden, enz. vraclitvry moeten toegezonden worden.
Abonnomentsprys £5 fr. 'sjoers, vooraf hetaolbaer. Voor den bulten kan men inscliryvcn In al de postUnntooren, en voor do landelyke gemeenten by de briefdragers-
inWKKYK.
Rochefort, Pascal-Grousset, Jourde, Bal-
liere en nog twee andere communards zyn uit
Nieuw-Caledonië ontsnapt en te Newcastle, in
nieuw Zuid-Wallis aengekomen.
Paris Journal bevat de volgende byzonder-
heden over die vlugt, hoewel het dagblad de
zelve niet als echt mededeelt, want het draegt
zorg er by te voegenIndien die ontsnapping
waer is.
Ziehier hoe het dagblad die vreemde ontvlug-
ting besehryftMaendagavond begon het nieuws
dier ontsnapping in Parys rond te loopen. Eene
byzondere depeche uit Londen had gemeld, dat
Rochefort, Pascal Grousset en twee andere
veroordeelden, er in gelukt waren uit Nieuw-
Caledonië te ontsnappen, op een engelsch vaer-
tuig en dat zy te Sydney eene schuilplaets
hadden gevonden.
Daerby hielden de byzonderheden op, en er
mogt tot zeker puut aen de nauwkeurigheid
eerier zoo lakonieke depeche getwylëld wor
den. Sedert dien echter zyn andere inligtingen
de eerste komen bevestigen en liet scheen
woensdag zeker, dat Rochefort, met nog dry
andere veroordeelden, uil Noumea ontsnapt is.
Hoe had die ontsnapping plaets? Hierover
zyn de geruchten het nog niet eens. Ziehier
evenwel wat er woensdag nacht, onder vrien
den welken den veroordeelden genegen zyn,
verteld is.
Deze vereeniging, welke bovendien uitslui
tend uit letterkundigen bestaet, heeft alle zon
dagen by een beroemd scliryver plaets. Rond
middernacht, het gewone scheidingsuer, kwam
eenen expresshrief de gasten verzoeken om nog
eenige oogenblikken te vertoeven. Er was
spraek, zegde die brief, over eene belangryke
mededeeling betrekkelyk Henri Rochelort.
Natuerlyk verliet niemand het huis en rond
2 ure 's morgends, trad M. X. afgeveerdigde,
de salon binnen, met de woorden: Rochefort
is ontsnapt. Ziehier eene depeche, welke deze
ontvlugting meldt.
Het is niet gemakkelyk de ontroering te be-
schryven welke deze onverwachte tyding deed
ontstaen, alsook met hoeveel vragen de aen-
brenger dier tyding bestormd werd. Op al die
vragen antwoordde M.X. zoo goed mogelyk en
ziehier, hoe volgens hem de ontsnapping plaets
had:
Er lag, sedert eenigen tyd, een schip onder
engelsclie vlag.in het gezicht van Noumea, voor
anker. Dit schip, dat zoo het scheen geladen
was met verschillende benoodigdheden voor de
veroordeelden, verwachtte eiken dag vergun
ning om zyne lading te lossen. Die vergunning
kwam niet en altyd bleef het vaertuig wachten,
terwyl het een druk verkeer met de kust hield.
Zekeren morgend vernam men te Nouméa
dat vier veroordeelden, waerby zich Rochefort
TWEEDE DEEL.
VII.
Onderwege.
(70° VERVOLG.)
Jan bedacht zich lamelyk lang.
Zoudt gy willen gelooven, Bart, sprak hy dal,
wal ik te vertellen heb, bliksems moeilyk is aeneen
te stoeten? dal ik alleens niet weet hoe beginnen?
Dan laet gy het maer steken, Jan; droomen is
bedrog.
Altyd niet! Luister liever:
Gy hebt my erkend, Bart; gy kent my nu van naem
en van persoon....
En ook zoo wat by uwe reputatie, meester Jan.
Meent gy?
Gy zyt toch wel Jan De Lichte niet waer?
Die ben ik.
De van kindsbeen af zoo droef vcrmaerde guit
van Velsieck? De afschuwelyke schoelje die zyne
ouders bestooi en iedereen bedroog? Die in de stad
van Aelst werdt gegeesseld en verbannen voor zyn
leven? Die zich aen 'l hoofd heeft gesteld van 't vuigsle
en verachlelykste rot van 't volk? Die er eer en roem
in zoekt die ellendelingen kunstmatig op te dryven en
ze zooveel kwadd mogelyk aen wie het zy le brou
wen? Die de schrik is geworden, de maledictie van
ganseh de vlaemsche streek, als of er nog geen gees-
sels genoeg hingen over het land....
My dunkt, Bartel, dat gy de puntjes op d'ikens
zet?....
Gy ziet het, ik spaer mynen inkt niet....
Nooit, Bartel Mulders, heb ik gedoogd dat
iemand sprak in myne tegenwoordigheid zoo stout als
gy komt te spreken.
Bartel had deesmael voor goed zyn besluit geno
men. Wat er ook mogt van komen, hy zou den ge
il) Eigendom der Gazette van Aelst.
bevond, erin gelukt waren te ontsnappen. Wat
was er van hen geworden?
Weldra wist men dat zy aen boord van het
zoogezegde engelsch schip waren. De eerste
zorg der fransche overheid was, om de vlugte
lingen op te eischen; maer de kapitein weigerde
hen uit te leveren. Iiy deed zelfs meer: hy
bleef nog 15 dagen in het zicht der kust liggen,
met de bannelingen aen boord, waerna hy
koers zette naer Sydney.
M. X. kon natuerlyk de nauwkeurigheid
dezer inligtingen niet waerhorgen; maer dit is
zeker, dat de vrienden van Rochefort hocge-
naemd niet aen deze ontsnapping twyfelen. Wat
het schip betreft, iedereen stemt overeen in het
geloof, dat dit het regt niet had om de engel
sclie xdag te voeren.'
Van waer kwam dit schip? Door wie was liet
uitgerust? Dat zyn punten die nog moeten op
gehelderd worden.
Er wordt gezegd, dat er dynsdag- avond nog
eene andere depeche te Parys aenkwam.
Deze depeche, gedagteekend uit Sydney, zou
melding maken van de aenkomst, in veilige ha
ven, der vier bannelingen Rochefort, Pascal-
Grousset, Jourde en Régère.Zy nmet bovendien
het verzoek bevatten, om de alzenaing van 1000
pond sterling, (25,000 fr.), ten einde in de eer
ste behoeften der vlugtelingen te voorzien.
Het algemeen gedeeld gevoelen aengeno-
men dat de ontsnapping waer iszou zyn, dat
Rochefort en zyne vrienden voor het oogenblik
niet naer Europa zouden terugkeerenHun voor
nemen zou hierin bestaen, om naer de Veree-
nigde-Staten over te steken, ten einde daei'
voorlezingen te houden.
Zy zouden daer ongetwyfeld veel geld ver
dienen, zonder hetzellde gevaer te loopen als
te Londen en Brussel,, waer de broeders en
vrienden der Commune juist niet sterk geneigd
zyn om eenigen hunner te helpen.
Eene depeche welke woensdag uit Sydney
ontvangen is, zegt dat de zes ontsnapten uit
Nieuw-CaledoniëzynRochefort, Pascal-Grous
set, Jourde, Olivier Pain, Bullière en Grandelle.
Zy zyn ov^r Kalifornië naer Europa vertrokken.
De nieuwe verdedigingswerken van Parys,
welke op een aenzienlyken afstand van de
tegenwoordige forten moeten gemaekt worden,
zullen 60 millioen kosten. Van deze som wor
den Ir.: 51,200,000 geschat voor de eigenlyke
werken, fr. 3,250,000 voor den aenkoop van
terreinen en fr. 5,550,000 voor onvoorziene
uitgaven. De eerste kategorie, bevat de wer
ken en forten te Gormeil, Monl-Lignon-Dumont
en Stains op de noorderlinie, en die te Clialil-
lon, Palaiseau, Villeneuve-Saint-Georges en
Saint-Cyr op de zuiderlinie. Voor die werken
wordt een krediet aengevraegd van 25 millioen,
als: fr. 21,200,000 voorde eigenlyke werken,
fr. 1,800,000 voor onteigening en aenkoop van
gronden, en fr. 2,000,000 voor onvoorziene
uitgaven.
Na den uitslag der laetste kiezing zyn de
legitimisten wel .verdeeld geworden. Eenigen
wilden klaerder dan ooit hunne grondstelsels
verzekeren; anderen gelooven, datzy het zeven
jarig bestuer moeten hy treden, en van den
grael'de Cliamhord hekomen, dat hy afstand
doe ten voordeele van den grael' van Parys. De
ondervoorzitter van de Republiek, met den
Hertog van Au male, in zyne hoedanigheid van
toekomenden voorzitter der Hooge Kamér, zou
de brug zyn, langs waer de Orleanisten aen
het bewind zouden komen en het algemeen
stemregt afschaffen.
Het manifest van den republikeinsclien hond
is verschenen. Daerin wordt beweerd, dat de
monarchisten voornemens zyn de pogingen te
vernieuwen tot het herstellen van den troon.
Verder wyst het op den vooruitgang der repu
bliek en de bedreigingen tot verminking van
liet algemeen stemregt; het doet eenen .oproep
tot de eendragt en de lucht van al de republi
keinen, en zegt dat de ontbinding derNalionale
Vergadering het eenige redmiddel is voor de
crisis des lands.
De ministers zyn reeds met hunne buree-
len te Parys geïnstalleerd, waer ze gedurende
de vakantie der Nationale Vergadering, zullen
verblyven.
Er wordt gemeld dat de bank van Frank-
ryk, die een reserve van 800 millioen in goud
bezit, de bankbiljetten gaet vervangen door
goadten munt.
Volgens eene depeche uit Parys aen den
Timesheelt generael Clianzy, algemeen gou
verneur van Algerië, aen liet fransche gouver
nement de magtiging gevracgd en bekomen,
om de gemeente Algiers, krachtens de bestaenüe
weiten, in staet van beleg te verklaren. Deze
maetregel is genomen uil oorzakevan de hevige
aenvallen der radikale drukpers tegen jiet mi
nisterie en de Nationale Vergadering.
De scheuring tussclien prins Napoleon en
Cambdenhousc is zoo volledig mogelyk. De
prins wil te Parys een dagblad oprigien; hy
heeft de vergunning daertoe reeds gevraegd en
een lokael geliuerd, waer de hureelen zullen
gevestigd zyn. De vrienden van den prins be
weren, dat le Chisleliurst de noodige fondsen
voor de kcizersgezinde propaganda reeds be
ginnen uitgeputte zyn. De plegtiglieid van 16
meert zou aen de keizerin, wiens persoonlyk
vermogen, zooals men weet, niet zeer groot is,
niet minder dan 1 millioen gekost hebben.
Volgens de Ocean van Brest verkeert het
eiland Siut-Hclena, dat eertyds zoo bloeiend
was en tot ankerplaets diende voor alle sche
pen die zich naer Indië begaven, in eenen staet
van diep verval. Hetkanael van Suez doodt zy-
nen handel; de bevolking is van 8,000 tot op
4,000 gezonken en neemt voor een groot deel
de wyk naerde Kaep de GoedeHoop, terwyl de
meeste huizen een vervallen aenzienvertooncn.
Naer la Patrie verneemt zullen zeer dui-
delyke instructiëngezonden worden aen de ver
schillende departementale besturen, om allo
«poogingen tol beroering of schandael» te be
letten, die dit jaer hy de bedevaerten beproefd
zouden kunnen worden. Daertegenover zouden
de kerkbesturen door den minister van eere-
dienst worden uitgenoodigd, om alle manifes-
tatiën, lielzy hy de aenkomst, lielzy hy liet ver
trek der pelgrims, tevoorkomen.die totcontra-
demonstraticn aenleiding zouden kunnen geven.
In den avond van 22 maert, zyn vier ge
wapende Spanjaerden, welke zegden smokke-
laers te zyn op eene hoeve te Arle-sur-Tech bin
nen gekomen. Nadat zy wel geëten en gedron
ken hadden, sprongen zy met den dolk in do
vuist op de hewooners der hoef, bonden deze
handen en voelen en vertrokken met eene som
van 1,500 Ir. in geld,eenige juweeien en wape
nen, onder bedreiging hunne slagl,offers te doo-
den indien zy durfden om hulp roepen.
DUITSCllLAND.
Indien de militaire wet in Duitscliland wordt
aengenomen op den grondslag van art. 1 dan
zal hy de verhoogde uitgaef van 14,200,000 th.,
len behoeve van liet ministerie van oorlog,
nog een bedrag van 2 ;i milioen th. moeten
gevoegd worden. De te dekken som zal der
halve bedragen 16,700,000 th.
Om dit te kort le dekken, stelt de rykskan-
sclier voor tebezigen: l°lielsaldo van 6,355,000
th. op den dienst der in- en uitgaende regten,
zegelbelasting eu gemeenscliappclyke indirekte
belastingen; 2° het bedrag van 1,500,000 tli.,
zynde de opbrengst van op intrest gestelde
ryksgelden; heide sommen vormen een totael
van 8,355,000 th.; 3° om de overblyvende som
te dekken, stelt de rykskanselier voor het aen-
wenden van het batig saldo van 290,000 th.,
op den dienst van 1873 voorhanden en liet ver-
hoogen der inatrikulaire hydragen. Thans is do
namelyke bydrage gesteld op 0,419 th. per
liooftl, deze zal, volgens liet voorstel, worden
gebragl op 0,760 th. per hoofd van de bevol
king in eiken Bondstaet.
By liet ingediende voorstel is als middel van
vergelyking gevoegd, een staet opgemaekl dooi
de militaire kommissie. In het duilsche leger
op vredesvoet zyn, hy een sterkte van 401,659
manschappen, 19,211 officieren (zonder de offi
cieren van gezondheid); onder deze bevinden
zich 290 generaels, 1859 stafofficieren en 3682
kapiteins.
In Frankryk lelt men op een stcrktecyfer op
vredesvoet van 453,915 manschappen niet min
der dan 25,755 officieren; onder deze komen
voor 345 geueraels, 2633 stafofficieren en 7857
kapiteins.
Belgie heeft in vredestyd een leger van
40,854 man; het teil 1280 officieren, onder
welke zich bevinden 28 generaels en 291 stal-
olliciers.
In Oostenryk is in vredeslryd een.leger ter
sterkte van 263,946 man, met 14,162 officiers;
onder deze bevinden zich 194 generaels, 1271
stafofficiers en 3447 kapiteins.
Italië bezit een leger, dat, op vredesvoet,
telt 202,434 man; daerby dienen 9818 ofiiciers,
onder welk aental zich bevinden 130 generaels,
1056 stafofficiers en 2701 kapiteins.
duchten kapitein den bol eens wassclien en hem ten
volle zyne zaligheid eens voorlezen, 11^1 lag den jon
gen op hel hart en het moest eraf al moest het hem
te schade slaen....
Schynt n]yn woord u stout, snapte hy den kapi
tein bitsig loc, het is waerschynlyk omdat gy in uw
leven nooit eeuen treflelyken mensch hebt ontmoet.
Uw woord is bitter als gal, Bartel; hel gaet my
doorliet hart als priemen en lansen....
Wat myn gedachl is over u, is hel gedacht van
iedereen.
Nogtans, iedereen zou hetnieldurven uitdrukken
waer ik by sta.
Dat loont dal ik van u niet bang ben.
Ik acht er u niet le min om, Bartel; ik zie geerne
menschen die niet bang zyn.... die, in tael en daed,
regt voor de vuist zyn....
Myn woord is regtzinnig, ja; en, kwetst het u,
het is leeken dat uw geweten misschien nog vatbaer
is voor wroeging....
Jan was getroffen. Bart bemerkte hel: hy meende
de toetsbare plaets van 's roovers hart te hebben ge
vonden.
Gy alleen, mompelde Jan, gy alleen in 't land
moogtmy-aenspreken opdien loon.... Bart ik zie u
geerne....
Bart antwoordde niet; hy wilde weten wat dit
ontroerd gemoed ging uitbrengen.
....Wroeging! Onrust! zucble Jan, ja!.... En
nogtans wat ontbreekt my?.... Ben ik niet gelukkig?....
Heb ik niet waer myne hoogmoed van over jaren naer
zuchtte?.... Het kapiteinschap.... De meesterschap
over ganseh de streek.... Ik moest tevreden zyn,
Bartel; alles lacht my toe; eens zal ik ryk wezen, my
in alles kunnen voldoeiien toch, in weerwil van
dit vleiend vooruitzicht, ginds in het verschiet, spookt
my gedurig iels legen, iels dal my. vervolgt dag en
nacht, iels dal my het hart bevangt, iels dat my ver
schrikt, iets dat my soms in hart en ooren klinkt als
de stemme van Gods wraek.... Zeg, Bartel, is dat de
wroeging?....
Aenhoor die slem, ongelukkige
En dan, in die akelige stonden, die my den
geesl drocl en somber maken als lag ik levend in een
graf gedolven; dan, Bartel, verandert Jan De Lichte als
gansch van gedaente voor myne oogen, en hy komt
my voor als hel verachlelyksic schepsel der aerde....
Dan droom ik dat de vriendschap van een eerlyk man
my zou verheffen, my zou veredelen.... Bartel, wees
gy die vriend, veriaet my niet meer....
Barlel antwoordde niel acnslouds. Hy wou beslis
sender vvyzc vernemen of de booswichl regtzinnig
sprak en hy beraedde zich een oogeublik.
Jan, sprak hy eindeiyk, luister: vcrlael het laud
op ,slaenden voel; ga leven honderd uren verder;
verandervan naein en verander van zeden; gy zyl jong;
gy hebl veraufl;gy hebt wilskrachl; niets onlbreekl u
om nog als trellelyk man door de wefeld le komen.
Op die voorwaerdc volg ik u en veriaet u nimmer
meer.... Lacthooren, Jan?
Zoo ook, zuchtie Jan, zoo ook sprak de pachter,
van by den windmolen over Gecraerdsbergen.... En
Jan zweeg.
Er moest op dezen oogenblik in hel ontzei gemoed
van den jongen roovereen schrikkelyke slryd geleverd
worden.... Wie ging er de overhand hebben?.... De
wroeging, de stemme van Gods wrack die zoo kracht
dadig kwam le spreken door-Barlels mond, ofwel....
hel ingeworteld kvvaed?....
Eensklaps stond hy regt, gelrolTen dooreen hevige
zenuwschok; hy sidderde en beefde, en, in de duister
nis, scholen zyn verwilderd oog als stralen vuer.
Bartel, riep hy, geef my de hand.
Wie vraegt my de hand?.... De boetende zondaer
of de versteende booswicht?....
Jan De Lichte vraegt u de hand....
Wie is die Jan Dc Lichte!,...
De kapitein der bende, doemnis!
Bartel; gehoond eu veronlwaerdigd, trok mei ge
weld zyne hand uil die van Jan.
Dc hand van Bartel Mulders, riep hy, is voor
gcon bacnstroopers!
Uw hand
NooitGy zyl een slechte kerel!.... Gy hebt
tien maend lang op den toren van Aelsl gczclen, cn,...
Spreek van den toren niet, of, nog dezen nacht
zeiven, zal ik moorden!....
Moord! schelm, moord!.... cn, liehl gy noodig
aenslonds uwdorslige wraeljzuclil in bloed te koelen,
zie, daer is myne borst.... vermoord my, want volgen
zal ik u niel!:... Wat! Wal! Barl Mulders de vriend
vnndegroolste caiiaiüevanVlaenderenVan iemand
die misschien morgen op hel rad zal liggen I.... Weg
van my, ik verachl, ik verfoei li
Jan had zich weder neergezet op den kant van den
gracht, en zal met hel hoofd in dc handen.
Bartel, sprak hy, eenigszins bedaerd, ik vind my
dcerlyk le leur geslcld: ik rekende op eenen gansch
anderen uitslag. Ik heb u niel voorgesteld lid te
worden van ons genootschap; alleenlyk wilde ik u
goed. Ik voel my onweefstaenbaer voor u genegen;
gy zyl de bloodacrd niel, de ydele zwelser niet voor
wien ik u eerst aenzag;in u klopt een vroom, een edel
hart: gy hebl hel onder alle opzichten bewezen....
Gy hebt my dezen nacht misschien het leven gered,
en welk slecht gedacht gy ook van my hebbel opge
val, weet dal Jan De Lichte niel ondankbacr is....
Men zegt liet, antwoordde Barl; maer ik geloof
het riet.
Gy gelooft het niel? Wel nu, voldoe mynverzoek,
blyf myjiy, en ik zal er u de preu!' van geven.
Voor eeuig bewys uwer dankbaerheid vracg ik
u de vryheid, en die vrvheid weigert gy my hardnek
kig....
Maer; hemel toch, wal zoudt gy verrichten mei
uw vryheid? Gy zyl moederziel alleen op dc wereld,
want op uwe zuster moogt gy niet meer rekenen; gy
zyt arm...»
Liever arm dan onleerd!.... Derhalve overdryf
den dienst niel dien, zegt gy, ik u heb bewezen. Heb
ik het dreigend fusiek van den bult afgekeerd, gy, op
uwe beurt, hold my verlost uil dc handen van den
kloefkapper, dus.... wy zyn kwyt«.«
