N° 176.
Zondag 17 Mei 1874.
4(,e Jaergang.
WEKELYKSUH NIEUWSBLAD.
De Bende van Jan de Lichte.(1)
liiiilcnhindsch Nieuws.
Aelst, 16 Mei.
G-azette van Aelst
Het Bureel van liet blad la («veatlgd In da Knpelleatraet 11, waer alle brlavan, («Iden, enz. vrachlvry inoetan toegezoiideii worden.
AbonnoinenUprya XI fr. Jaara, vooraf betaalbaar. Voer den bultan kan men Ineeliryvan In al da poetkuutooraii, an vaor da landelyka (aiaeaiiton by «1e brlefdrugera.
IIOLLAX».
Gansch Nederland viert thans feest, ter ge
legenheid der 25jarige regeering van koning
Willem III. De feestelykheden zyn maendag te
Amsterdam begonnen, waer de koninklyke fa
milie, des namiddags ten 1 t/a ure, hare plegtige
intree deed, te midden der luidruchtige toejui
chingen van gansch de bevolking en van dui-
zende vreemdelingen, welke er van vvyd en zyd
waren heen gestroomd, om den vorst hulde te
bewyzen. Eene vaderlyke regeering zooals die
van koning Willem, verdient inderdaed gefeest
te worden; ook sluiten de Vlamingen van harte
zich aen by de betooging hunner noorderbroe
ders.
FRAÜIKRTU.
Men zegt dat Rochefort, ofschoon met de
Communards aengespannen, zeer lier was op
zyne edele afkomst, en met genoegen de vol
gende anekdoot vertelde, van een zyner groot
ooms, die in 1793, met zyn tvvaelljarig zoontje
gefusilleerd werd:
Beide waren, door de revolutionnaire regl-
bank, ter dood veroordeeld en werden aen-
stonds daerna naer de strafplaets gebragt. De
guillotien was om een onbekende reden, ver
vangen door eenige kerels, met gcweeren ge
wapend. Men schoot eerst M. Rochefort neer,
onder de oogen van zynen zoon, die by diL
wreed schouwspel geene de minste zwakheid
toonde. De ellendelingen herlandden hunne ge-
weeren en wachten op het hevel van hunnen
overste. Dezerigtte zich tot 'l kind,zeggende
Gy hebt gezien hoe wy onze vyanden de
a ri stok raten behandelen!Welnu, roept
leve de republiek! en gy zult niet gefussileerd
worden.
Op deze woorden steeg het schaemrood naer
iiet voorhoofd van het kind, dat tot het lyk
zyns vaders naderde, waerop het zynen met
bloed bespatten voet zette. Het wierp een uit-
dagenden blik op zyne beulen, smeet zynen
hoed in de hoogte en riep uil: leve de koning!
Zooveel moed deed geenen indruk op die
monsters; het kind onderging hetzelfde lot als
zyn vader.
Het valt hard te denken dat hy, die zulke
voorbeelden in zyne familie gehad heeft, en ze
met zekere lierheid vertelt, thans de meening
aenkleeld van die mannen welke de zynen lei-
dood bragten.
Dezer dagen heeft de policie van Agen
een communard aengehouden, die zich voor
een priester uitgaf en inderdaed het priester
kleed droeg.
De Missions catlwliques beriglen, dat er in
'tanamietsche keizerryk.op nieuw eene schrik
wekkende vervolging tegen de christenen heelt
plaets gehad. Alleen in het apostoliek vikariaet
van Tongking zyn er, van 23 february tot 31
meert, niet minder dan 10,000 kristenen om
hals gebragt.
DUITBCHLA!\'D.
De pruisische Kamer van afgeveerdigden
heeft, by derde lezing, de wet aengenomen op
hel beheer van vakante bisdommen en deschik-
kingen tot aenvulling der wet nopens de op
leidingen benoeming van geestelyken. On-
getwyfeld zul M. von Bismark nu swel voldaen
zyn, vvanthy zal thans zooveel vervolgingen
kunnen inspannen als hy maervvil.
De oude keizer Wilhelm is zaterdag te
Wiesbaden aengekomen. De graef von Arnim,
gewezen afgezant te Parys, had, voor het ver
trek, te vergeefs eene audiëntie gevraegd; de
zelve werd hem geweigerd en hieruit blykt dus,
dat hy wel diep in ongenade moet gevallen zyn.
De Augsb. Zeilung wyst op de belangryk-
hcid der verklaring, die dezer dagen door lord
Derby, in het engelsche Parlement is afgelegd,
en welke sprak van de verpligling, om de in
ternationale traktaten te eerbiedigen, voor het
behoud der onzydigheid van België en Luxem
burg. Des te meer, zegt het blad, omdat men in
België zoo goed weet, dal Frankryk, in geval
van een nieuwen oorlog mot Duitsehland, niet
langs den kant van Metz den aenval zou begin
nen, maer wei de oogen op België zou werpen.
De leden van de vredecongressen zullen
niet zonder leedwezen vernemen, dat verre van
de hoop te mogen voeden eene algemcene ont
wapening te zien lot stand komen, de uitge
strekte kanongieteryen vanKrupp te Essen, nog
zullen vergroot worden en de eigenaer daertoe
eene leening van 37 millioen zal sluiten. Men
weet dal de gieteryen van Essen de bestelling
niet hebben kunnen uitvoeren, die liacr in den
laetsten tyd gedaen werd, voor de bewapening
der forteressen van het duitsche leger en ge-
deellelyk voor andere landen. Er zyn aldus nog
bclangryke bestellingen van het lurkseh gou
vernement niet uitgevoerd.
KiVnELAIVI».
Men zegt dat de keizer van Rusland en
prins Gortschakofï', gedurende hun verblyf in
Engeland een bezoek zullen brengen aen de
gewezen keizerin weduwe van Napoleon III.
Dit zaleventwel slechts een beleefdheidsbezoek
zonder eenig politiek karakter zyn, hetwelk
zeer goed te begrypen is, daer de keizer en
den kanselier, in 1867 gedurenae verscheidene
dagen, de gasten der keizerlyke familie waren.
Een woord over onzen huidigen toestand.
De algemeene kiezingen van 1874 naderen.
Het land is kalm; niet ééne politieke kwestie
ontroert liet; 'tis iets wat niemand kan looche
nen. Die kalmte, die gerustheid maken geens
zins de rekening der oppositie; om met eenige
kans op winst in 't strydperk te kunnen treden
heeft zy lawyt noodig, ontroering onder 'tvolk.
Doch om 'tvolk te ontroeren moeten er grieven
bestaen. Waer zyn ze?..
Dan, bestaen er geen, men vindt er uit; en
zoo is het gekomen dat sedert veertien dagen,
ter gelegenheid van de discussie van 'tbudjetvan
openbare werken, Frère en Cie staen te scher
men en te tieren tegen het ministerie, hetzelve
uitscheldende voor ministerie der bedriegelgke
bankbreuk! M.Malou heeft bewezen dat de cyfers
en de opgaven van den razenden luikerwael be
nevens de waerheid waren en de beurs, om op
hare beurt te betuigen dat er volstrekt niets ge
broken was noch België op 't springen stond,
klom merkelyk den dag nadien: 't Is al wat er
van Frère's lawyt gekomen is!... Wy vergissen
ons; er is bykans bloed van gekomen! M. Guil-
lery heelt, in volle Kamer, M. Frère op een twee
gevecht beroepen! Maer 'tis ook al uitgebrand.
Z'en hebben elkander geen lating gegeven, al
zwoeren zy het, maer dynsdag verleden hebben
de twee kwa jongens elkander in de Kamer de
hand gegeven, en 't zyn nu de beste vrienden
van de wereld!... Het land heeft eens hartelyk
gelachen en daermee uit: het is voortdurend
kalm, rustvol en onberoerd gebleven; en het
land heeft gelyk.
Inderdaed, wat ware er te winnen by de her
opkomst der linkerzyde aen het bewind?
Deregterzyde telt nu een twintigtal stemmen
meerderheid: 't is die meerderheid welke de
oppositie poogt om te werpen. Is zulks moge-
lyk? Veronderstel voorde oppositie eenen vol-
iedigen zegeprael te Gent, een gedeeltelyken
zegeprael te Verviers, zonder verlies voor
vvelkdanige party te Soignies,teAth of teïhuin.
Daerop verwacht zich niemand; noglans veron
derstel dat het alzoo uitvalle. Het kabinet-Malou
zou aftreden; maer M. Frère had de toereikende
meerderheid om er een ministerie op te bou
wen. Wat dan? De ontbinding der Kamers! de
zesde mael sedert veertig jaer, dat de oppositie
dit geweldig middel zoude inroepen om zich
aen 't bestuer te vestigen! En dan? De Kamers
ontbinden, onmiddelyk na een algemeene kie
zing, ware het land, dat thans in vrede en
voorspoed leeft, in troebel en onrust brengen;
TWEEDE DEEL.
VIII.
In 'fc HreLelbosch.
(76* VERVOLG.)
Dees was een vuil ruig beest, iets als een groote
schapershond.
De fwec vierpooters stonden in het deurgat, neus
legen neus, snorkend op elkander te staren.... De
ruigaerd liet nydigde tandenzien en blaftcdreigend....
De dog liel hem staen, keerde tol zyn meester terug,
nevens wiens stoel hy zich uitstrekte om weder in te
slapen. Het scheen of de smotsige reu hem als een te
gemeen vyand voorkwam om er zich aen te storen,
en hem het aenspreken niet weerd was.
Maer do andere gaf hel daer by niet op. Hy volgde
den bulhond en kwam neerliggen tegenover hem,
juist in dezelfde houding.
De dog zag op eu grolde; maer even gauw sloot hy
de oogen weder toe en liel den kop rustend neergaen
op zyne logge poolen.
Dovcekooper lachte harlelykoin hetvreemd looneel.
Van waer komt die pry hier aengedreven? vroeg
hy spottend. Baes is dat uwe hond?
Foeiriep de baes uit.
Dan zal het die van den pachter zyn?
Noch veel min.
't Is de myne, sprak eene vreemde stem.
Een vyfde persoon stond in de herberg....
Baes, bevool hy, een dubbel maelje, ik ben
haeslig!
De arme Van Dooren stond te gapen als ware
hem eensklaps het gansche firmament voor de voelen
gestort.... Droomde hy? Doch neen?.... Dat was wel
wezculyk de eigene beste paeschkazak van den baes
uil de Schor die daer vóór hem stond.... Maer wie
slak erin?.... 'I Kon niemand zyn dan de kwasten van
op de kelderkamer; maer wie? Jan De Lichte was hel
niet, dat was stellig: 't was wel, ja, zyn grys vlam
mend oog, doch geenszins de lint van zyn roosverwig
wezen, van zyne rosse knevels en van zyn ros haer;
dat was nu allemael bruin, en zelfs het haer, anders
kort, was nu schoon ingevlochten en hing met eenen
fraeieu strik op den rug; die stem ook was die van
den kapitein niet; by Jan was zy helder en klaer, en
deze was dof en belemmerd.
(1) Eigendom der Gazette vah Aelst.
nyverheids- cn handelszaken zouden er onbe-
rekenbaer door lyden en.... wy hebben zulken
viezen gebuer.... een'gebuer die zoo geerne
de noordzee ziet!....
Wat meer is, sedert vier jaer zyn de tyden
grondig veranderd. De Frère en 'de Rara van
vóór 1870, waren dezelfde Frère noch dezelfde
Rara meer in 1874. Vier jaren geleden stond
Napoleon III aen 't hoofd in Frankryk, en de
keizer waende zyn bestuer te steunen op den
klergë; in Duitsehland genoot de katholieke
kerk volle vryheid; in Zwitserland ook was ei
volle vryheid voor haer; in Spanje zat koningin
Isabella op den troon, en de Paus zetelde als
Souverein in het Vatikaen.
En thans?
Frankryk is uitgeput; liet ligt, dalende van
dag tot dag, te worstelen tegen de onmagt en
de regeeringloosheid, en, wat hetzelve aen
regeeringsgezag nog overblyft, wordt hem be
twist. In Duitsehland en in Zwitserland bestaet
er geen vryheid meer von geweten, van eere-
dieust, van ondervyys, van drukpers, van asso
ciatie; men sluit er de scholen en de seminarian;
men jaegt er de kloosters weg; men sluit er de
priesters en de bisschoppen op, of men ver-
bandt ze.... en, in Oostenryk, slaet het bestuer
zyner katholieke majesteit den weg in van het
protestantsche en kerkvervolgend Zwitserland
en Pruisen. In Spanje ligt de radikale republiek
boven en, te Rome, zit de Paus gevangen in
het Vatikaen, onder de bewaking der soldeniers
van Victor-Emmanuël....
M. Jacobs heelt de linkerzyde geïnterpelleerd
en haer beroepen oin tegen al deze vryheids-
schendingen te protesteeren. De linkerzyde
heeft gezwegen, maer hare drukpers heeft ge
antwoord, en die drukpers juicht al die vervol
gingen toe....
Kwamen dus in de huidige tydsomstandig-
heden MM. Frère en Rara aen het bewind, het
is maer al te zeker dat hun politiek dat zou
wezen van Bern, Geneven en Rerlyn. De grond
wet, wel is waer, zou er tegen opkomen; doch
men zou ze wel weten te plooien of men zou
ze veranderen, volgens den wensch geuit door
het radicalismus.
In afwachting hebben wy de verklaring van
M. Jotlrand, in de Kamer, woensdag verleden
gedaen:
Al fractiën der linkerzyde, zegt hy, zyn een
stemming om te eischeu: 1° de volstrekte
scheiding van kerk en staet; 2° de volstrekte
secularisatie van het lager onderwys; 3° de
volstrekte secularisatie der kerkhoven.
Het volk is verwittigd.
Jan nam innig vcrmack in de verlegenheid van den
baes. Doch, zyne oogen dreigend openende, riep hy
metgemaekte gramschap:
01 gy my gael bestellen, vraeg ik u
De waerd school verrast op en stormde den kelder
trap neer, gelukkig zyr.e ontroering ievvers te mogen
verbergen. Wat gaet er gebeuren zuehte hy, wat
zyn ze van zin?.... Gaen ze 't nu met myn kleerkas
opsteken?.... Wal komen ze doen in d'herberg, waer
zooveel volk by is.... Daer is Jan alleen stout genoeg
voor.... en toch 't en is Jan niet!.... 'k Zeg u dal 'l Jan
is!.... 'I Is Jan niet.... Ware de vrouw te huis!!!....
Nu, nu, spoed gemaekt of hy komt my nog lichten in
den kelder....
Middelervvyl was het gesprek binnen hernomen.
Zoo? dat is uwe hond? schertste de veekoopcr.
Ik doe er u myn compliment over. Gy moet bekenneu
dat uw kazak schooner is dan de zyne.
De kap macktden monnik niet, meester, en hoe
gemeen hy er ook uit zie, Boef is in 't geheel niet te
betrouwen....
Boef, zegt gy? De naem past wonder wel.
Boef was lot Jan genaderd en likte hem de hand.
Jan streelde hem den kop en zond hem naer zyne
plaets terug.
Kluddc, van zynen kant, was voor goed ingeslui
merd.
Eensklaps, zonder er zich iemand kon aen ver
wachten, slaet Boef de twee pooten op do oogen van
dog cn geeft hem verraderlyk een zoo geweldigen
knak in den voorpoot dat het gewonde beest brullend
opspringt, en hinkend den valsehen ruigaerd nazet....
Foert Janriep de kapitein,en, snel als de blik
sem, slael hy de deur open cn toe... Boef was builen.
Hel was tyd; één oogenblik later en hy had zyne
slechte daed met de dood bekocht.
De woedende bulhond zyne prooi ziende ontsnap
pen en zoekend op wie zich te wreken, stond voor
Jan, gereed hem op de keel te vliegen.... Deze, zonder
het iemand kon opmerken, wierp behendig een dikke
pil den open muil die hem bedreigde.... De brok moest
den dog welkom zyn, want hy smakte gulzig en kroop,
eenigszins bedaerd, onder den stoel zyns meesters
terug.
De vcekooper scheen uiterst misnoegd over het
gebeurde; luidruchtig drukte hy zyn spyt uil.
Uw vuile pry, gromde hy, is een felle onbeleef
derik!
Ik heb het u gezegd: Boef is niet te vertrouwen.
Had gy hem zoo rap uil de voelen niet gehol
pen, hy zou op dees oogenblik nimmermeer knak
ken,dat zweer ik u, of ik versta er my niet aen.
Ik versla er my ook niet aen, antwoordde Jan;
er moet iets schillen lussohen uwen hond en den myne.
Boef vergeet niets, cn'ik ben zeker dal uwe Kludde
iewers, op d'een manier of d'andere, hem in den weg
zal geloopen hebben.... 't en ware hy hel by geval op
u had gemikt, meester....
Waerom?... Nu, om 't even. Ontmoet ik uwen
brigand van Boef op hoek of kant, ik zal hem de mot
tige kazak eens duchtig uitkloppen...
Dal zou ïk u niet raden...
Gyzegt?
Dal ik het u niet raden zou....
Hoe meent gy hel? vloog de veekooper op.
Ik meen hel in dezen zin, sprak Jan zich be
dwingend, dal gy my onherstelbare schade zoudt ver
oorzaken. Ik verkeer veel langs de baen, en, gy weel
het, hedendaegs is hot geraedzamer getweeën te rei
zen dan alleen. Ik en Boef kennen elkander van over
jaren; ik heb hem gekweekt, hem zelf afgerigt en op
myne beurt zweer ik u dat, in gansch het land, geen
voorvechter te vinden is, vlug en onversaegd als hy...
Zyn meester ook, zegt men, is van geen klein gerucht
benauwd...
Zoo? grynsde de koopman.
Daerop trok by spy tig zynen gewonden dog by: do
poot bloedde zeer.
'I Zal misschien nog geen erg zyn, morde hy on
derzoekend, er is niets gebroken.
Inderdaed, spotte Jan, wal is een nietsbeduidendc
schrab voor zulk een beest? Om doggen van die force
af te maken gebruikt men andere middels....
Jan sprak op zoo een vreemd dreigenden loon, dat
de koopman, getergd, hem in d'oogen blikte.
Zoo? vroeg hy bitsig, ander middelen?
Sa, sa, viel een der reizigers er tussehen, hy
vreesde voor ruzie het zal geen erg zyn. Wy gaen
samen bescheid doen cn daermee is 't vergeten!...
Best gesproken, juichte Jan; ik heb liever te lachen
dan te kyven, liever te drinken dan te vechten. Ik ben
voorde leut, ik!
En zich met gemaekte verwondering keerende lot
dengene die kwam te spreken
- Maer, maer, riep hy, de hand reikende, ik ken
u... Gy zyl de heer baljuw van Maria-Lalhem
Dezelfde!... Eu gy, heerschap?
Ik wed voor een sloop dat, vóór ik inkwam,
gy spraekt van bedelaers, roovers en slroopersDat
is in uw vak.
InderdaedEn gy zvt!
En dal gy spraekt van Jan De Lichte!...
Goed geraden... En...
Hevvel,ik,ik ben Jan De Lichte!... Gy moet hem
kennen?
Zeg iemand, onverwachts en vlak in 'laenzieht:
ik ben een dief! die iemand,al wacrt gy de groot
ste schurk en schelm der aerde, verre van u te ge-
looven, zal u vierkant uitlachen, en zweren dat gy
hem voor den gek houdt. Dal wist stoute Jan by on
dervinding.
Ook de baljuw lachte hartelyk; cn lachen mogl hy
vry want de rosse rooverskapilein was, gelyk hy daer
stond, onmogelyk te herkennen.
't ls wel dal wy verwittigd zyngy zyt voor do
leute, wy zien het.
De afschuwelvke snaek lachte mee.
Doch, gelukkig voor hem dat baes Vandoorcn nog
stond te preutelen, beneden in den kelder; want, ware
hy tegenwoordig geweest, onvoorziens verrast, had
hy misschien zynen mond voorby gesproken en onbe-
wust uitgeroepen: Hy is hel.!...
En hoe vaert hy, voer Jan voort, hoe vaert hy,
myn goede vriend, Cies Van Michélbeke? Die kentgy
zoowel als ik?
De baljuw van Velsiccq? of ik hem ken! Maer,
och arme, de man verkeert in eenen soberon staet.
Is hy ziek? Is hy dood?
Ik wil zeggen dat hy geenszins op zyn gemak is.
Hoe dat?
Ware ik de De Lichten kwyt, zegde hy my, dry
weken geleden, ik werd een gansch ander menscb.
Ja, de De Lichten, ware hy ze kwyt!... Waerom
houdt hy ze niet aen? Hy hcefl er hel r.-;_rt en de inagl
toe. 'l Jeef, voor zooveclik my erinncr, heeft hy reeds
doen geeselcn op 't grondgebied zelf van Velsiccq; en
'l Jeef en Belli zyn beiden, by I wceinael herhaelde sen
tentie verbannen uil hel land. Waerom vangt hy ze
niet? Wat wederhoudi hem.
Ja, vangen! 'l is gemakkelyk te zeggen. Als de
man naer Aelst schryfl,en de gewapende magl inroept,
antwoorden z'bem ook: vangt ze en, voor hel overige,
laten z'hcm loopen... Weel gy, heerschap, wal Cies
Michelbeke wederhoudt, hem en het dorp? zy heb
ben ongelyk, 'lis waer,maer zy kunnen niet verder
hewelliet is de schrik voorde wr&ek van 'tzoonlje!...
Van Jan?
Van Jan.
Jan is lang dood, baljuw!
Ik heb het ook vernomen; maer er is twyfel...
