N° 181. Zondag 21 Juny 1874. 4de Jaergang.
WEKELYRSCH NIEUWSBLAD.
De Bende van Jan de Lichte.(1)
Aelst, 20 Juny.
Buitenlandsch Nieuws.
G-azette van Aelst
Hot Bureel van hat blad la gevestigd In do Uapellestraet IV* 11, woer alle brieven, gelden, enz. vraelitvry moeten toegezonden worden.
Abonnoinentapryg SS fr. 's Juera, vooraf botaelbaer. Voor den bulten ban men Inachryven lu al de poatkuntooren, en voor do landelylte gomeenten by de brlefdrngeri
schryft den ganschen morgen en spreekt weinig;
hy toont zich zoo weinig mogelyk.
Men leest in den Moniteur Universel: Vol
gens nieuwe inligtingen,welke maendag morgen
üit Londen aenkomen, en die in stryd zyn inet
degenen, welke wy vroeger ontvangen hebben,
zouden de raedsheeren der kroon, geraedpleegd
zynde over de kwestie der uitlevering van Ro-
chefort en zyne gezellen, zich geuit hebben in
den zin der wettigheid van deze uitlevering. Er
blyft te weten ot' 't engelsch gouvernement ge-
raedzaemzal oordeelen te handelen volgens
het gevoeien zyner wetsgeleerden. In dit geval
zou Rochefort kunnen by den kraeg gevat wor
den, op het oogenblik dat hy den voet op en-
gelschen bodem zet, ot ten minste zoohaest het
transch gouvernement, ten zynen opzichte,
eene vraeg tot uitlevering, aen de engelsche
overheid, zou gezonden hebben.
ITALIË.
Den 16 juny, was liet de 28e verjaerdag van
den gedenkweerdigen 16 juny 1846, toen Z. H.
Pius IX tot Paus gekozen werd. Morgen zondag
is het de 28® verjaerdag der kroning van Z. H.
De Voorzienigheid spaert zichtbaer het
leven van den heiligen dienaer Gods, van den
grooten Paus der negentiende eeuw, en het
ongehoord feit van een 28jarig pontificaet, het
eenige in de geschiedenis der Kerk, vervult
hare vyanden en tegenstanders met haet en
wraek, maer de katholieken met vreugde, met
hoop en moed.
God waekt over zyne Kerk, over den Paus,
God behoedt Pius IX. Hy spaert dezes dierbaer
leven ter beschaming van den spot der ongeloo-
vige wereld, die in de dagen des heiligen
grysaerds de laetste uren der Kerk telt en reeds
sedert zoo lang de laetste uer meende te hooren
slaen.
Het konsislorie is verdaegd tof maendag
aenstaende. De Paus zal hierop den kardinaels-
hoed overhandigen aen de MgrChigi, nuncius
in Frankryk, Simor, primaet van Hongarië en
Guibert, aertsbisschop van Parys. Hy zal ins-
gelyks bisschoppen prekoiiiseeren, onder ander
spaensche bisschoppen.
De duerte der levensmiddelen en het ge
brek dat hieruit voortspruit, is zoodanig groot
in Italië, dat op verschillende plaetsen de sol
daten reeds met geweld de onlusten hebben
moeten onderdrukken.
Het gouvernement heeft tegenover al die
rampen geen ander middel, dan zyne soldaten,
zyne carabineros en ber sag lier os, zonder te
denken dat alle geweld de zaken nog verergert,
en de sociale kwestie dreigender dan ooit den
arm boven Italië verheft.
Verleden zondag heeft Mgr de Merode, de
amerikaensche bedevaertgangers op zyn land
goed Tor Marancia ontvangen en de mis voor
hen gecelebreerd in de kerk derHH.Nereus en
Achilles, waerna hy hun eenen maeltyd aen-
bood.
Er bevindt zich lusschcn deze pelgrims, eene
liefdadige en godsdienstige dame, mev. Peters,
van Cincinnati.
Deze dame is 74 jaren oud; zy is nog goed te
been, hoort, ziet en spreekt opperbest; haer
verstand is helder, haer geest is opgeruimd.
Elf mael vaerde zy denOceaen over, zes kloos
ters werden door haer geslicht, waervan het
laetste in;haer eigen huis. Scholen, gasthuizen
en kerken werden door haer verrykt engestigt,
hare liefdadigheid wordt slechts door het on-
mogelyke gestuit zoo is Mev. Peters.
De vinnigste protestantsche hekelingen, het
onverschilligste mispryzen van het ongeloof,
zyn onmachtig tegenover deze vrouw, die van
al de weelde van het leven afziet, en zich arm
maekt voor de armen en voor het geloof, en
die zelfs niet bloost om te bedelen wanneer
zulks noodig is.
Op eenen stok geleund, met een lachend en
menschlievend gelaet, doorloopt zy somtyds al
leen de straten van Cincinnati, houdtde vreem
delingen staen,ofzy hen kent ol niet,zeggende:
You wil, kindly give me something for my poor I
Als 't u belieft geeft my iels voor myne armen
En de voorbygangers beschouwen dien vreed-
zamen blik, dal achlbaer, byna ongerimpeld
voorhoofd, een gelaet dat achting inboezemt en
zy laten eenig geld in de beurs van Mev. Peters
glyden.
Zy doet heden hare zesde bedevaert naer
Rome, Van Cincinnati tot New-York had zy
48 uren in den spoorweg door te brengen; van
New-York tot Liverpool 10 dagen zeevaert;
van Liverpool tot Rome 6 andere dagen te rei
zen; en nogtans was niet naer Rome komen,
voor haer eene onmogelykheid; en nooit kwam
zy er ook te vergeefs.
Haer eerste bezoek was aen St-Pieterskerk
en aen den Paus. Daerna legde zy godvruchtig
de hand op de gevvyde zaken, zelfs op heilige
voorwerpen; men zou zeggen, dat zy het laetste
heiligdom wil medenemen.
Och, indien wy die kerken hadden, riep
zy uit, indien wy die reliquiën, die beelden,
die instellingen, zooveel priesters en klooster
lingen hadden, wat zouden wy veel goeddoen!
De bedevaertgangers zyn het voorwerp der
openbare nieuwsgierigheid; doch zy storen zich
hieraen niet. Zy gaen in de kerken, knielen
neer en bidden. De Romeinen reiken hun de
hand toe, zeggende: Be! neda bravi cristiani!
Siate benedetti. (Goed! gy handelt als vrome
kristenen! Wees gezegend.)
De pelgrims drukken die romeinsche handen
en schudden ze op de wvze der Engelschen,
waerna zy voortgaen met bidden.
HPAAJE.
De koningin, dona Margarita kwam op 10
juny ten 4 ure namiddag, in Spanje aen. Zy was
er geroepen door den koning die in haer ge
zelschap den feestdag van St-Margaretha wilde
doorbrengen. De junta van Navarra kwam de
koningin te gemoet tot aen de haven van Ot-
sonda.
Te Elisondo werd H. M. eene verversching
aengeboden, welke zy aennam, waerna zy
haren geinael, don Carlos, die van San Este-
ban kwan, te gemoet reisde. De ontmoeting
had plaets tusschen San Esteban en Navarra.
De koning en de koningin, zoohaest zy by elk
ander waren, hielden te San Esteban een by-
zonder gesprek dal anderhall uer duerde.
Daerna ontvingen zy de hulde der junta van
Navarra, welke de koningin vergezeld had.
De dag werd te San Esteban overgebragt.
Des anderendaegs wilde de koning in gezel
schap zyner gemalin het beroemd dorp Oroqui-
eta bezoeken. Zy begaven zich indcrdaed daer-
heen en kwamen dien dag tol aen Aldaz, naby
Lecumberri, waer zy moesten stilhouden om
er den nacht door te brengen. Op 12 juny be
gaven zy zich langs de groote bnen van Lecum
berri naer Tolosa waerhet vorstelyk paer zich
thans bevindt.
De geestdrift waermede het volk zyne konin
gin onthaeld heeft, is onmogelyk te bescliry-
ven. De bevolking was waerlyk vreugdedron
ken.
Nooit, zegde men, heeft eene vrouw meer
tranen gestort dan II. M., gedurende hare reis.
Al de vrouwen en het grootste deel der mannen
weenden van aendoening.
De vier deputation hebben zich te Tolosa ver-
eenigd om den koning hunnehuldete bewyzen,
en te onderhandelen over de zaken die het
land en de carlistische beweging aenbelangen.
FRANKRYK.
De stryd is in de Nationale Vergadering van
Frankryk begonnen. De heer Gasimir Périer
heeft zyn voorstel ontwikkeld, dat op de nood-
zakelykheid steunt om het voorloopig bestuer
te eindigen en aen Frankryk eene zekerheid te
geven, die zelfs de zeven jaren, aen 't bewind
des maerschalks toegewezen, overtreft. Gelyk
men het voorzag, is een voorstel in de Verga
dering van Versailles aengeboden, strekkende
om de herstelling van het keizerryk uit te roe
pen en aen Mac-Mahon den titel van luitenant-
generael van het rykte geven.—De Vergadering
heeft geweigerd dit voorstel naer de commissie
der constitutioneele wetten te verzenden.
Een ander voorstel, door den heer Lambert,
van Sainte-Croix, neergelegd heeft betrekkingen
met dit der linkerzyde, onlangs door den hertog
de Broglie voorgesteld om eene tweede Kamer
in te rigten. Het voorstel is naer de commissie
der constitutionneele wetten verzonden.
De Parysche briefwisselaer van den Times
meldt dat een reiziger, onlangs uit het zuiden
van Frankryk gekomen, belangryke byzonder-
heden heeft medegedeeld over het eiland Ste-
Marguerite, waer de gewezen maerschalk Ba-
zaine is opgesloten. Volgens dien reiziger zou
de maerschalk wezenlyk eene strenge gevan
genzitting ondergaen. Hy is in het fort opge
sloten en heeft slechts het terras voor wandel-
plaets. Het overige van het eiland is hem ver
boden. Hy heeft geenen hof te zyner beschik
king. Mevrouw Bazaine is by hem. Zy mag het
fortverlatenals zy wil, even als deaide-de-camp
van Bazaine, maer zy moeten eene byzondere
toelating van den minister van binnenlandsche
zaken hebben, om er terug te mogen komen.
Mevr. Bazaine blyft dus zoolang mogelyk op
het eiland. Er is'geen goed zout water op het
eiland. Een schip dat dient voorde betrekkin
gen met het vaste land brengt de noodige hoe
veelheid aen. De maerschalk heeft veel gele
den door dit gebrek aen water.
Hy was gewoon veel baden te nemen; hy
heeft die moeten verminderen. Deaide-de-camp
is naer Parys gegaen om te vragen dat er eene
grootere hoeveelheid water ter beschikking
van den maerschalk zou gesteld worden; men
heeft dit dadelyk toegestaen. De gevangene
schynt gelaten in zyn lot; hy leest veel, hy
TWEEDE DEEL.
VIII.
Ia 't Brekelbosch.
(79* VERVOLG.)
Dc vyf, by den bul, zaten indcrdaed ernstig aen den
praet. Hel waren de volgenden: Adriacn Lequeu,
bygenaemd pachter Adriaen. Hy was een wael uit
't Henegouwsch en kon nu rond de veertig zyn; in
zyn leven was hy maer tweemael gegeesseld geweest
en tot ballingschap veroordeeld; Philippe Parré,
van Bryvelde, wonende op Strypen. Een moedwillige
norsche kerel zagdeze er uit, nog kloek en fel ondanks
de zestig winters die hem op de schouders wogen;
Pieter Segers, van Goycke, in Braband, wonende
te Galmaerde, ook een zestiger, met zynen zoon
Jozef. Deze beiden waren enkel prangdieven, meest
in betrek met Jan De Lichte, Lieven Faviel en Gabriël
Van der Cruyssen. Eindelyk, de vyfde, de fameuze
knorpot, van over lang gekend, mees'ter Tineke, alias
Cies Van der Geenst.
Sprekende van de kanzen en wederwaerdigheden
van 't stroopers leven, zeg, vroeg pachter Adriaen
zich tot Parré keerende, zeg eens. Lippe, sedert
wanneer zyt gy in de Bende? Nooit heb ik van u
hooren spreken....
Lippe vloog op.
Gy moet daerom niet opvliegen! Ik ken immers
al de makkers niet: er loopen er te veel van alle ge
west en lael. Doch, kennen wyu niet, dat belet geens
zins dat gy welkom zyt, want, waert gyvan devrienden
niet, gy zoudt hier vandaeg in 't Brekelbosch niet
zitten.
Parré sprong regt. Zyn getaemd aenzicht ontvlamde
en gloeide als vuer onder zyne afhangende witte
haren.
Ik, riep hy, de vuist voor de borst slaende, en
tot inleiding dry vier afgryslyke vloeken aftrekkende,
ik ben een eerlyk man, en van de Bende was ik nooit!
Men zou het nogtans zeggen, allcenlyk by het
hooren uwer kiesche sierlyke tael, spotte de Zot.
Ik ben Philippe Parré, gebortig van Bryvelde en
woonachtig op....
En, vroeg pachter Adriaen, zyt gy van de Bende
niet, wat komt gy hier dan verrichten, Philippe Parré,
gebortig van?....
Lael my sprekenIk bewoon te Strypen myn
eigen huis en in vollen eigendom beploeg ik daer
rond de zestig roeden gronds.
(1) Eigendom der Gazette van Aelst,
Proficiat, Lippe!
Ik, viel de Zot in, al wat ik van myne ouders heb
geërfd beslaet nog geen bunder maneschyn....
Wat ik bezit, hernam Parré, heb ik gewonnen
met eigen handen, met zwoegen en schrafelen. Dat
benyden my deStrypenaers;dat benyden zy my omdat
ik vreemd ben op de parochie en ik van afkomste
slechts een boerenknecht ben die zelfs van tyd lol tyd
by de boeren nog ga dienen. Doch myne hardvochtig-
ste benyders, myne heetste vyanden,zyn.... de naem
wil my schier uit de keel niet.hy brandt my de lippen
die zyn, vrienden, de Dieraerts, Pier met zyne dry
schurken van zonen! Weel gy wal zy gedaen hebben,
wat zy in hunnen haet hebben uitgevonden om eenen
armen werkman als ik te verderven!,.. Het is acht a
negen jaer geleden. Eenen vroegen morgen vond ik tol
myn spyt en uiterste verbazing, twintig roeden gronds
van defi inynen by den hunnen ingesloten; de Dieraerl's
ploeg stak er reeds in. Denkt eens, twintig roeden beste
landDe loon van twintig jaren arbeid en zweel!...
Ik protesteerde, ik bedreigde,ik vloekte... 't was al te
vergeels! Zy sloegen slaken en balken lot afbakening
van hetgeen zy het hunne waenden; ik trok balken en
staken uit, wierp ze in 't vuer en dolf pulten tusschen
mynen akker en den hunnen, 't Kon al niet baten! De
meier kwam er tusschen en eindelyk de landmeters.
En daermee was de ruzie uit!
Daermee begon ze maer eerst voor goed. Weet
gy wat die schelmen van landmeters, na ze dry dagen
lang ten mynen koste hadden gepast en gccyferd, na ze
myn arm sluksken land hadden vertrapt en verwoest,
weet gy wat hunne uitspraek was? Zy, beweerden,de
schurken,dat de twintig roeden in geschil nooit de
eigendom was geweest van Philippus Parré, maer wel
in tegendeel deugdelyk toebehoorden aen de Dieraerts
HoHolachte Pier Segers, dat begint aenge-
brand te rieken.
Ik zeg u,docmnis,dal meier en landmeters door
de Dieraerts waren uitgekocht!
Ik loochen het niet, Lippe, ik loochen het niet;
maer....
Gy loochent het niet! Ehwel, wat hebt gy dan
te lachen, wat hebt gy dan te maren Of meent gy
misschien dat ik de twintig roeden gronds van de
Dieraerts gestolen had?
Segers, viel Collenier gebiedend in, gy moet
zwygen! Gy, Lippe, zyt de treffelykste mensch van
geheel de wereld. Vertel voort,jongen,en verhael ons
eens hoe gy eindelyk met die gevloekte Dieraerts zyt
gescheiden.
Ik,gescheiden?Nooit! Nimmermeer zal ik schei
den met hen, nimmermeer zal ik hun vergeven!....
Er ligt daer een pak, ziet ge, een pak,...
En de dolle vent sloeg zich met de vuist de borst
te pletten.
Goed, Lippe, knikte de Zot; een pak.... zoo iels
als een molensteen, he? Ga voort, Lippe.
Na ze maenden en maenden, vóór geheel het
dorp, met my den spot hadden gedreven; na ze my ge-
plaegd en getergd hadden,zoo druk en zoo hardnekkig
dat ik niet beset hoe een man als ik het zoo lang kon
verduren; na ik overtuigd was dal er my nimmermeer
regt zou geworden, dal ik den Meier met geheel zy
nen aenhang legen had, dan eindelyk heb ik alle ge
duld opgegeven en heb myn eigen zeiven regt gedaen.
Luistert, jongens, 't begint te komen!
lk heb begonnen met hunne akkers te verwoes
ten en te plunderen, en, stout weg, in vollen dag,
in volle veld, waer knechten en meiden byslonden,
ben ik myn deel gaen halen van hunne vruchten,
boonen meigeheele vrachten: zy waren immers op
mynen grond gegroeid.... Dal heb ik gedaen, dat doe
ik sedert tien-jaer, en dat zal ik blyven doen zooiang
er Dieraerls's onder de zonue loopenEens toch
werden de Dieraerts hel beu, en zy kloegeu my aen,
de schelmen, by de veldpolitie. Maer aenslonds ook
heb ik hun myn tanden laten zien. Ik greep myne pis
tolen en, sedert dien, hebben deze my niet meer ver
laten.... Ziel of het waer is?
Lippe Parré trok zynen kiel op, en, indcrdaed, zyn
gordel hing gewapend alsdievan een rooverskapilein.
lk liep het veld in, razend, tierend....
En vloekeud, viel de zot in....
Zoekend hoe my op de Dieraerl's te wreken,...
Niet één van die schurken had ik, dien dag, de kans te
ontmoeten; maer, in de wei, herkende ïk een van
hunne peerden.... Ik mikte den kop en school....
En T viel dood
T Was mis: ik trof slechts de bil.... Jan Cautaert,
de mulder van 't dorp, stond nevens my toen ik schoot,
eu ik zegde hem: T is mislukt, en, hebt gy hel onge
luk my te beklappen by de Dieraerl's, ik leg u te bra
den in uw eigen vet eu steek uw twee molens in
brand!....
Philippe Parré, met zyne wanbedryven, mei zyne doening
en zyu vloeken, ja zetl's, met zyne eigene uitdrukkingen, is louter
ontleend aen de processtukken, fardé N° (ili. Dierwyzc
moeten, in ons verhael, al de trawanten der Bende te berde
komen, van den eersten tot den laetslen, met naern en toenaem,
welkdanig ook hunne betrekkingen waren melde Bende. Vóór,
anderhalf jaer later, de scherpregler van Aelst er beslissend
ga tusschenkomen, willen wy eer doen aen don titel van ons
werkDe BENDE van Jan De Lichte. Niet alleen leeren wy den
lezer kennen wie de beul heeft geteekend, gegeesseld, gehangen
of geradbraekt; maer ook degenen die hem zyn ontsnapt; maer
ook de acht-en-twintig, mans en vrouwen, die, min of meer
met de Bende in \erband, en met de Bende aengehouden, door
En heeft hy u beklapt?
T Was niet noodig; de Dieraerl's hebben 'nen fynen
neus, en roken al te wol wiens poeier kvvain te branden.
En dan, Lippe?
En dan ben ik, op hunnen eigen akker, hunne
ploeg gaen stelen, ze in honderd duizend stukken ge
slagen eu de ploegschaer op huu deur gesmeten; dan
is de schoondochter buiten gescholen; zy heeft my
gebeten, myn aenzicht doorkrabt eu my het haer uit
den bol gehaeld: 't is die duivelin van Vina Belloy,
't is die smots die ik in haer vet zal braden I.... in
afwachting heb ik haer gezegd dat ik al haer koeien
zou de keel afsteken. Dan is een van de zoons opgeko
men, en, ik was geen dertig passen hel hof voorby,
of paf! daer kryg ik eenen kogel in de slip van myn
kazak. Ik trok naer huis om myn geweer; niet één van
de Dieraerl's dorst dien dag nog te voorschyn komen;
maer rs avonds kwam de Meier myn wapen in beslag
nemen en ik was myn schoon fusiek kwyt. Dien Meier
zal ik zyn kol afbreken!.... 's Anderendaegs, nanoen,
vond ik den ouden Dieraert slaen op den akker. Ik
had myne pistolen by en schoot.... Het scheelde
maer een haer of de schurk lag er; de kogel moet digi
by zyn oor hebben gefloten, want hy trok hevig den
kop op zy. Ziende met wien hy te doen had, nam hy
de viugt; ik haeldo myn ander pistool uit en school
voor de tweede mael. 't Was.doemuis, nog oens mis;
't was of de duivel er zich mode "bemocido!.... Nu,
om liet kort te maken, het is ginder op Strypen voor
den ongelukkigeu Lippe niet meer uitboudelyk. Ik zit
in de beet by iedereenze maken my uil voor'nen-
vloeker, voor 'nen dief en 'nen dcugeniet, voor den
slechtslen kerel van gansch 't kanton, en wat weet ik
al. De wyven wyzen met vingeren en de kleine kin
deren, wanneer ze my ontmoeten, viuglen al schreeu
wend, nel of ze Lucifer zagen in persoon....
Dal is allemael zeer schoon om hooren, viel do
Zot in; maer nu weten wy nog niet hoe gy hier geko
men zyt, iti't midden van Jan Dc Lichle's vrienden.
Hebt gy misschien eene vrygeleide gekogt,
Ik koora om meer te koopen dan eene vrygeleide.
LuistertWordt voor tg ezel.)
dc Prevoteit van Aelst zyn vrygesproken. Zoo zal, hopen wy,
de lezer nagenoeg een denkbeeld zich kunnen vormen van
hetgeen, over honderd dertig jaren, in ons schoone Vlaendoren,
eene rooversbende was, vooral wal de Bende was van Jan Do
Lichte. Vonnissen, processtukken en andere bewysstukken
hebben wy uitgepluisl tot de laetste letter. Dat wil niet zeggen
dat wy omsiandUj zullen verhalen al wat die stapel oude papieren
ons heeft gcopenbaerd. Ons verhael begint in 17toen eindigt
in 1748. Dus dry jaren, en, voor eik jaer een deel. Moesten wy
het al uitbreiden, van naclde tot den draod, wy waren er aen
voor minstens tien deelen. Waerlyk, zooveel inkt en papier i»
Jan De Lichte niet waerd
