N° 190.
Zondag 23 Augusty 1874.
4de Jaergang.
WEKELYKSCH NIEUWSBLAD.
De Bende van Jan de Lichte.
Aelst, 22 Augusty.
Buitenlandsch JXieuws.
Gazette van Aelst
Het Bureel vau l,.t la «eve.llg.l In .la Ku*.ll..tr.et X- II, w.er alia brlav.n, «aiaen, vraehtvry ma.t.a toegeaanden warden.
e.....-nri>ataalbnar. Voor den bultou Uoa man Inacliryvan In nl da poatkantooran, an voor .la lundelyke KOinrantan by do briefdrager..
Abonnementsprjra 25 fr. Jmoi »u,u
FUAXKHVK.
Er wordt in Frankryk byna over niets ge
sproken dan over de ontvluchting van maerscnaiü
Bazaine en de kiezingen in het departement
Calvados. Maerschalk Bazaine ontvlucht en
zyne eerste wandeling is naer Arenenberg, in
Zwitserland, waer hy een bezoek aflegt by de
gewezen keizerin Eugenie en den kleinen na
poleon. M. Le Provost de Launay, bonaparti-
sche kandidaet in de kiezingen van Calvados
bekomt ruim 40,000 stemmen tegen 27,000,
gegeven aen den republiekeinschen, en 9,000
aen den legitimistischen kandidaet.
Ofschoon er nu ook geene stellige gevolg
trekkingen te maken zyn, uit dit dubbel feit,
zou er nogtans kunnen uit opgemaekt worden,
dat de beweging der bonapartisten in Frank
ryk veld wint, onaengezien Sedan, Metz, de
vyf milliards oorlogsbelasting en al de rampen
die Frankryk sedert den ongelukkigen oorlog
van 4870-71 getroffen hebben. Vooral wordt
de stryd hevig tusschen republiek en keizerryk.
Het schynt thans stellig dat maerschalk Ba
zaine den 18 dezer door Verviers gekomen is,
op weg naer Spa, waer hy dan ook moet aen-
gekomenzyn.
Het was 2 ure 35 minuten, toen hy door
eerstgenoemde stad reed en de trein hield ten
3.30 te Spa stil. Maerschalk-Bazaine, in gezel
schap van zynen broeder stapte af en nam zy-
nen intrek in het Hotel du Midi.
Ziehier den brief welke mevr. Bazaine aen
M. de Chabaud-Latour, minister van binnen-
landsche zaken in Frankryk, zond
Spa, 16 augusty.
Mynheer de Minister,
By myne aenkorast alhier, lees ik in de dagbladen
dat, ten gevolge der ontsnapping van den maerschalk,
verscheidene aenhoudingen hebben placls gehad. Het
was reeds myn inzigt u daerover te schryven, en nu
is het voor my een pligt. Zoek geene medepligligen,
want er zyn geene. Myn neef, M. Alvarez de Kuil, en
ik, hebben alles gedaen. Ziende dat er geen verande
ring kwam in de behandeling van den gevangen maer
schalk, en dat die behandeling dreigde zyn leven le
verkorten, heb ik het besluit genomen hem le bewegen
om le ontvluchten. Ik verzogt gevolgent lyk mynen neef,
wien zyn onafhnnkelyke toestand hel toeliet, my te
helpen, en wy gaven elkander ons woord om alles
zelve te doen, ten einde geen andere persoonen in ge-
vaer le brengen. Nu ga ik u omslagtig kennis geven
van alles wat er gebeurd is, in de hoop het geregt in
tc ligten en le beletten,dat onschuldigen langer in de
gevangenis zuchten.
(i)
Ik verliet Spa den 29 july, vergezeld door mynen
neef, wiens verkleefdheid alle prooven doorstond. Wy
begaven ons naer Genua, waer wy den 2 augusty acn-
kwamen. Op maendag 3 augusty gingen wy naer de
bureelcn der Compagnie Peirano Danovaro, om eene
speelyachl te huren, onder voorwendsel een toglje op
de Middellandsche Zee te doen, en op voorwaerde dat
het schip gansch ter onzer beschikking zou zyn. Zater
dag morgend, om 5 uren, verlieten wy de haven van
Genua, en kwamen nog in den morgend*te PorLMaurice
aen, waer het slegl weder ons dwong den dag over te
brengen. Ten 3 uren gaven wyden kapitein bevel zich
naer den golf Juan le begeven, waer wy, zoo zegden
wy hem, eene dienstbode van eene villa op de kust
wilden aen boord nemen, want de kapitein kende onze
ontwerpen niet.
l)e maerschalk was, door zinsneden myner brieven,
geschreven in sympathieken inkt, verwittigd gewor
den dal hy, by de aenkomst van eenen sloomer in de
golf Juan, onmiddellyk zyne maclregelen moest nemen,
om des nachts aen den voet van het eiland te komen.
Toen de kapitein ging vertrekken om zyne patentbrie
ven te laten viseeren, vroeg hy ons wanneer en naer
welke rigting wy wilden vertrekken. Wy antwoordden
hem: Wy gaen naer eene hier naby gelegen villa 0111
er eenen dienstbode te nemen, en welligt ook eene
kamenier, en daerna keeren wy rond middernacht naer
Nizza terug. Om half acht ure verlieten wy den sloo
mer met eene boot, die hy aen boord had, en lieten
ons aen wal zetten in de nabyheid van la Croisette.om
zelfs niet de mannen der ekwipagie in verantwoording
te brengen.
Van daer gingen wy le voet naer la Croisette, waer
wy eene boot huerden, om eene speelvaert te doen.
De zee was zeer hol en daer niemand onzer kon roeien,
bereikten wy den voel van het fort, regiover Juan,
slechts tusschen half tien en tien uren. Dan zagen wy
den maerschalk langs eene koord neerdalen, en om
hem, door een teeken dc plants aen le toonen waer de
boot lag, ontstaken wy een stekje. De maerschalk ant
woordde ons dadelyk door iusgelyks een stekje af le
steken,om ons de plaets aen le duiden waer hy nedcr-
gedaeld was. Eenige oogenblikkcn daerna sprong hv
in zee, om de boot tc bereiken. Myn neef moest hem
helpen om er hem in le krvgen, want hy had kneuzin
gen bèkomcn en zyne krachten waren uitgeput.
Alle dry wendden wy poogingen aen om terug te
keeren naer de boot, die ons moest afwachten acn het
punt waer wy ze verlaten hadden. Na ze, niet zonder
moeite, wedergevonden te hebben, stegen wy er in en
deden de boot door een der malroozen naer de kust
roeien. Zoodra wy aen boord waren gaven wy, myn
neef en ik, den kapitein bevel 0111 zich gereed le ma
ken, aengezien het reeds 1 uer des morgends was, en
regtstreeks naer Genua te stevenen, waer wy den 10
augusty, ten 11 ure 's morgends, landden.
Ziedaer, mynheer, de waerheid. Ik heb de eer u te
groeten. Echtgenote BAZAINE.
Eene korrespondentie uit Parys zegt over de
ontvluchting van Bazaine het volgende
Zyne ontvluchting kan eene ïnerkweerdige
gebeurtenis worden of een bloot incident bly-
TWEEDE DEEL.
VIII.
In 't Brekelbosch.
(88* VERVOLG.)
Makkers hier tegenwoordig, sprak Jan op plech-
tigen toon, aenhoort my en oordeelt! Hebt gy Stien
Merckx gekend
Den stropdrager? Wy hebben hem gekend.
Weet gy wat zyn einde was?
Hy stierf aen de galg.
Weet gy wie hem aen de galg heeft geklapt.
De rabauten van 't gentsch garnizoen.
Neen, makkers, neen!,... Pier Geenst, omdat
Stien, om zekere goede redenen, Pier in zyn eigen
huis, te Nederbrakel, eenen schoonen morgen, had
plat geslagen, daerom heeft Pier Geenst den armen
Stien, te Gent, waer hy hem by geval ontmoette, by
de fransche overheid uil wrok aengeklaegd als zynde
een der voornaemsten van de bende van Jan De
Lichte!....
En de rabauten van Gent?
Ja, zy hebben hem doen vangen, bevonden met
het geld dat zy hem gedwongen hadden te stelen by
den drukker in de Veldstraet; maer 't was opgemaekt
spel: die veraohlelyke huerlingen voerden slechts de
hun opgegeven rol uit. Pier had Stien heimelyk ver
kocht. De rabauten kregen elk tien schellingen voor
premie, en Pier Van der Geenst ontving er, hy alleen,
vyftig!.... Wie dus was de valschaerd? Wie was de
verrader? Spreekt! Was het Pier Geenst?....
Een bevestigend gemor bromde door den breeden
rooverskring.
En heeft Pier de galei verdiend, vroeg Jan?
Tineke schoot vooruil
Het is alom geweten, schreeuwde hy, dat de
Van der Geynsten van Nederbrakel by u sedert lang
in de beet staen, omdat zy voor den irolschcn myn
heer Jan van Velsiecq, niet willen buigen. Maer ik, ik
zal de Van der Geynsten wreken, en met my zult gy
afmeten!.... Op een snoode wys hebt gy myn broer
geleverd, en snood en vuig is de laster dien gy tegen
hem komt uit te brassen!.,..
Mie gendarme ging Tineke op het lyf springen,
maer Jan wederhield ze.
(1) Eigendom der Gazette van Aelst.
ven. Gy weet uit goede bron, dat het motief,
hetwelk het gouvernement belet had de dood
straf voor maerschalk Bazaine te veranderen in
eene verbanning alleen de vrees was, door MM.
de Broglie en Decazes te kennen gegeven, dat
de maerschalk de zaek van don Carlos in Spanje
zou gaen dienen en daerdoor de regeering in
ongelegenheid brengen.
Het denkbeeld om don Carlos zyne diensten
aen te bieden, heeft den maerschalk gedurende
zyne gevangenschap nooit verlaten; hy volgde
de militaire operatien van het carlistisch leger
met de grootste oplettendheid en eene nauw
keurige kennis van het land, waer hy vroeger
in de gelederen van het vreemdenlegioen ge
streden heeft. Verscheidene malen heeft de ge-
nerael aen zyne vrienden gezegd dat, zoo hy na
zyne veroordecling vry geweest was, hy zyn
degen zou aenbieden aen den kleinzoon van
hein, dien hy bestreden heeft.
Water nu ook van de ontvluchting zy, de
komst van maerschalk Bazaine in hel carlistisch
leger zou de militaire operatien een spoedigen
en krachtigen loop kunnen geven. De maerschalk
sprak er van om als eenvoudig soldaet dienst
te nemen; maer waerschynlyk zou don Carlos
zyne hulp beter op prys stellen. Volgens het
gevoelen van den ouden krygstnan draeit het
carlistisch leger te langinhel noorden; hy meent
dat het een flinke marsch naer Madrid moet
maken en al de in de provinciën verspreidde
strydkrachten verzamelen. Indien die meening
ingang vond, zou de oorlog spoediger gaen en
men don Carlos weldra te Madrid zien.
De ontsnapping van maerschalk Bazaine heeft
reeds aenleiding gegeven totdeaeuhouding van
twee persoonen, welke men voor den vluchte
ling van het eiland St-Marguerite hield, name-
lyk generael d'Aurelles de Paladines en een ge-
naemde 1)., die naby Coudcs. by bet alstappen
van den trein, werd gevat. Deze laciste vooral
beeft veel moeite gehad oin le bewyzen dat by
den echte Bazaine niet was.
Hk'A.YJE.
IlHntrest vuil «Ion Cnrlo».
Aen de Krislcne Mogendheden.
Als koning van Spanje door het regt, cn in feite
heerschende overeen uitgestrekt deel der monarchie,
richt ik my lot do kristcne mogendheden, welk niet
zullen onverschillig blyven aen het lol eener groote
natie, waervan dc bestemming ongclwyfeld invloed
uitoefent op de lotsbestemmingen der wereld.
Ik wil gekend zyn; ik wil geoordeeld worden vol
gens myne werken en niet volgens de lasteringen
welke men tegen my verspreid heeft. Ik wil dal het
Krislendom indien het uilspraek te doen heeft tus
schen het gouvernement zonder naem van Madrid,
Luitenant, sprak hy, uiterste poging doende om
zich te bedwingen, luitenant Gies, is 't uit?
Neen, T is niet uit! Gy beweert dat Pier Geenst
een makker heelt verkocht voor vyftig vuile schellin
gen. Geef bewys van 't geen gy voorbrengt, ol ik ver-
klaer u, vóór gansch de bende, den groolsten schurk
van Vlaenderen!....
't Was stout gesproken, vooral vóór gansch de
bende; doch Jan bleef kalm.
Pier Geenst, sprak hy, heeft zyn verracd verteld
in 't byzyn van vyf makkers, te Nederbrakel, op Stra-
tcndi'ies.
Noem die vyf!
Makkers riep Jan op forsigen loon, makkers van
de bende-, ik beroep uKent gy de vyf getuigen die,
le Aelst, tegen Pier Geenst zyn opgekomen?
Wy kennen ze.
Het zyn dezelfde vyf die Pier Geenst hebben
hooren klappen.
Die vyf zyn eerlyke lieden, treffelykc en trouwe
makkers.
Dus, nog eens, heeft Pier Geenst de galei ver
diend
Hy heeft ze verdiend! Leve de kapitein!
De ploeg kwam hy om Jan De Lichte de hand te
drukken. Blvft, gebood hy, blyft staen, elk in zyn ge
lid! 't Is 't laelste niet.
....Wat verdient hy, hy die 't wachtwoord der
Bende verkoopt?...
Het wachtwoord verkoopenDat was tot heden on
gehoord by de Bende. Makkers hadden elkander besto
len, aengeklaegd, ja vermoord; maer het wachtwoord
verkoopen!...
Er ontstond eene onstuimige woeling onder de
roovers.
Ja, sprak Jan, ons kostelyk wachtwoord is ver
kocht, is verraden! Wat zoo lang ons schild was ge
weest togen alle aenvallen, is eensklaps ons verderf
geworden....
De kring schoof vloekend by en eischte den naem
van den meineedige.
Eilaes, kreet hy, ik heb het te lael vernomen,
anders stierf Pier Geenst op het rad!...
Dees verracd moest den kapitein uiterst bitter val
len, want tranen stonden hem in d'oogcn. Ook wie,
op dees oogenblik, had kunnen zien hoe het noodlot
tig nieuws onlhaeld werd by de roovers, hoe die
wreede sombere wezens ontvlamden en de vuisten
kraeklen, ware van schrik gaen vluglen. Niemand on
der hen mogt zich roemen Jan De Lichte ooit één traen
te hebben zien ontrollen, zelfs niet toen de heul hem
zoo onmenschclyk martelde le Aelst op het schavot;
en nu, nu weende hy, de geduchte kapitein....
Wat nu gedaen! vroeg Kombaut Vekcman.
Aenstonds Cies Tineke zyn rekening geven: hy
betale voor zyn broer. Wy zullen hem hangen... Weze
zyn lyk den raven van 't Brekelboseh overgeleverd,en
dat men nooit in 'l land gewage van Vandergeenstenl...
Zoo sprak Lieven Faviel, en door het woud weer
galmde de yselyksle moordkreten: Weg met den ver
rader! Hangt hem! Hangt hem!
Maer de kapitein kwam er tusschen
Makkers, riep hy, dien kerel zal afrekenen met
my; ik beloof het u, gy zult le vreden zyn. Het by-
zondersle voor my is le weten of de verklaring, welke
gy in regie hebt geeisebt van myne doening, voldoende
is; of ik dc wel heb geschonden....
Gy hebt wel gedaen! was het toejuichend ant
woord* De galei was veel le zoet voor eenen boos
wicht als Pier Geenst het rad was zyn lot! Weg,weg
mot den verrader!
Doch Jan bemerkte er hier en daer die geenszins in
de luidruchtige goedkeuring deeldon; ja, tol zyn innig
spyl en verrassing, dal er meer misnoegden waren
dan de gekende knorpotten Tineke, Gillis VanPamele
en Pier Putte.... Wal beduidde het?... Bestond er waer-
lvkecn samenspanning tegen hem, buiten zynewete?..
Hy wou hel ondervinden; en, zich regtende, riep hy
andermael
Wie, onder u, tegen myn gedrag ietswat heeft
in te brengen, kome vooruit en spreke!
De troep van Tineke scheidde van den kring cn na
derde stout.
Jan lelde ze: zy waren dertien Hy schrikte....
7,oo veel? dacht hy.Zou hel wel ernstig gemeend
zyn? Wacht!
Jan smyl zynen sabel ten gronde, stygt af, trekt de
mouwen omhoog, kruist de bloole gespierde armen
voorde borst, en plant zich voor den muilerslroep
T was tyd of nooit van er eens effendoor le slaen.
Hoop slecht volk, bulderde hv, schuim der Bende
die ge zyl, wat moot gy hebben van Jan De Lichte?
Spreekt!* Wat slaet gy daer te meesmuilen en gezichten
te trekken?... Spreekt, doemnis! En Jan haelde de
gebalde vuisten vooruit.
Gelyk de kapitein daer stond, met zynen venynigen
blik die vuer en vlam schoot, had Tineke, voor zyn
ongeluk, hem nog ontmoet in de krocht van moeder
Beth; Tineke nogtans stond pal en grynsde Jan tergend
in 't aenzichl. Doch twee van zynen aenhang verston
en ray, den afgrond wel kennc, die den wettigen ko
ning scheidt van hel ouregl van eenige gelukzoekers,
in diklators veranderd.
Toen ik myne aensprack op de kroon aen het ge
luk der wapens toevertrouwde, na al de vredelievcndo
middels te hebbeo uitgeput, om myn welbemind land
te onttrekken aen de dreigende verschrikkelykhedcn
van een spaensch 93, heb ik gehoorzaemd aen den
pligt en der vaderlandsliefde.
God heeft my begunstigd, ik heli de ware volkstem-
miug bekomen, deze welke duizenden'Spanjaerds
met het zuiverste van hun bloed bestempelen.
Europa weet dat ik zonder wapens, zonder geld,
een leger heb gevormd, met de hulpmiddelen welke
myde zelfopoffering en den geestdrift van oen groot
volk verschaffen cn ik den vyand overwonnen heb,
overal waer hy my den stryd heeft aengeboden.
Ik hel» hem zelf den slag aengeboden en hen slechts
ecnmacl teruggeweken voor een geschut tienmael
sterker in getal en onvcrgelykbacr in dracht. De stra
tegische terugtocht van Bilbao, in welke ik noch een
man, noch een kanon verlorcu hel), vond echter eene
schitterende vveerwraek in de zcgcprael vanAbarzuza.
Myne voorposten staen voor de poorten van Madrid,
bet uer is naby waerop ik dit leger der republiek,
dat men vruchteloos tracht tc stellen tegenover den
voortgang onzer zegepralen, volkomen zal vernietigd
hebben. Myne vyanden verraden hunne onmacht door
den diefstal, door moorden, de brandstichting, welke
zy openlyk dekretecren en vvaeraen zy zich koelbloe
dig overgeven.
Na hel land. door hunne pliehlige hecrschzucht
tolden afgrond gebragt te hebben, onleercn zy het
zelve door hunne misdaden, en dooden heldoor hunne
barbacrsche onbekwaemheid. Spanje weel hoe ik my
ten hunnon opzichte gedragen heb; ik beroep my op
degene die myne gevangenen waren na den slag van
Abarzuza. Zy.'die ook Spanjaerden zyn, kunnen zeg
gen hoe ik hen behandeld hel). Altyd regt latende
wedervaren aen den moed van henzelve die my be
vochten hebben, ontving ik aen myne tafel de sim
pele bataillons-overstcn, verzachtte hun lot en ein
digde altyd met zc in vryheid te stollen of niet zc uil
te wisselen tegen de enkele mondelingschc belofte,
dat er my een gelyk getal myner gevangenen zou ge
geven worden,en dal heb ik gedaen, nieltegcnslaemlo
de verbanning onder moordende klimaten, toegepast
op onze krygsgevangenen, die onder hunne handen
gevallen zyn of door hen voor gyzclaers vastgehouden
te midden der rustige bevolkingen.
Een dag is gekomen waerop onze vyanden onze
velden hebben verwoest, onze dorpen verbrand, onze
gekwelslen vermoord en alle slaeh van ysclyke din
gen bedreven. Dal kon ik niet gedoogen en ik hebdc
schuldigen aen de slrcnghcid van hel geregt overge
leverd; doch ofschoon de moordenaers en brandstich
ters ter dood veroordeeld waren, heb ik slechts toe
gelaten van er een op lien to lusilleercn, verklarende
dat ik, als beschermer der belangen en van het leven
myner volkereu, dezelve zelfs hier wilde sparen.
Onmachtig tot iets anders en zoo laf als gemeen
zynde, nomen zy hunnen toevlucht lot den laster, en
beschuldigen my voor Europa en de wereld, van da
den van woestheid, welke zy alleen in slaet zyn te
den het spel geenszins; zy schoven slillckens achter
uit en gingen schuil zoeken achter den kring.
Jan bemerkte het.
Gy spreekt niet? vloekte hy; gy durft niet!...
Myn broer, schreeuwde Tineke, myn broer moet
ik hebben!...
Valschaerd! Hel is uw broer niet die u bckom-
nierl; ik weet immers hoe gy hem niet lyden kost.
Neen, wal u op hel harte weegt, wat u het nydig hart
verzuert, is dat ik my uit eigen gezag heb aengesleld
als meester over allen,omdat ik regt bad op liet mees
terschap, omdat, al uw verstand sacmgelcgd, gy er
op T honderdste deel nog niet zoudt aen toekomen om
eene bende op tc dryven. Ik bof op myn eigen niet,
maer 't is zoo. Zonder my hingl gy sedert lang reeds
allen aen de galg. Waer er gevaer was deed ik u hei
melyk verwittigen, en overal heb ik u beschermd.
Lydl gy gebrek by den troep? Krygl gy uw geredelyk
deel niet in alles? Of, meent gy niet genoeg le krygen,
vvyl bet dan u eigen zeiven. Gy zyt liet die my be
driegt, gy zyt liet die de kas en de bende besteelt: ik
weet bet, want ik weet alles. Doch daer zal een einde
aen komen; en, 't zy u lief of leed, nog eens, Tineke;
nog eens muiters en misnoegden; nog eens makkers
en gezellen: meester ben ik, meesier blyfik, en kapi
tein za! ik sterven al leefde ik honderd jaer!
Dal zullen wy zien, morde Tineke.
Ja. gy hebt gezworen my om hals le brengen,
gy en vele anderen; maerdaertoe hebt gy geen hart
in 't lyf! Nacht en dag ben ik op de baen, gy allen
hebt my ontmoet gansch alleen: het was daer dat gy
my moest aenvallen; het was dan dat gy my verrader-
lyk, langs bosch of kant, den kogel of den ponjaerd
in den romp moest jagen! Maer, nog eens, gy durft
niet! Gy zyt een hoop zwetsers en lafaerds!.... En dat
komt my hier uitdagen, hier in 'l Brekelboseh, waer
honderd trouwe vrienden bystaen, gereed om u met
mes en dolk den mond le stoppen I Niet waer mak
kers!....
Tineke keek rond zich henen, llvzag hoede seiirik-
kelyke messen kryschend boven de hoofden waeiden;
hy hoorde welke afgryslyke eeden en vloeken opsiegcn
uit den kring, hoe by bloed en dood, den trouw der
bende nogmaels werd gezworen....
Beef niet, Tineke, spotte Jan; beef niet, jongen,
zy zullen u op hel lyf niet springen. Ik alleen sta
tegen u. ik alleen tegen gansch uw kliek Gy ziet
het,ik l)en ontwapent. Komt by dus, allen gelyk! Doodt
hem, den kleine van 't Jeef De Lichte; en gacl zeggen
dan dat hy alzoo op de wereld is gekomen!....
