N° 191.
Zondag 30 Augusty 1874.
4(le Jaergang.
WEKELYKSCH NIEUWSBLAD.
De Bende van Jan de Lichte^
Aelst, 29 Augusty.
Buitenlandsch Aieuws.
Z6tt©
Aelst
liet Bureel van liet blad 1» gevestigd In ilo Kap«Uestrael !V* 11, wner allo brieven, gelden, enz. vrochtvry moeten toegezonden worden.
Abonnenienteprys SS Ir. jaers, vooral"betuelbaer. Voor den buiton kan men Inscliryven In al do postbuntooron, en voor »1® lamlelyko gomeonten l»y de briefdragers*
CHINA en JAPAN.
By de kans op een oorlog tusschen China en
Japan, naer aenleiding van de japansclie expe
ditie Legen Formoso,is eene vergelykitig van de
strydkrachten dier beide mogendheden niet zon
der belang. De militaire statistiek van die afge
legen landen is natuerlyk niet onvoorvvaerdelyk
te vertrouwen, doch, voor zoover zy gaet, doet
zy de volgende cylers aen de hand:
China bezit een leger van 1,000,000 man (waer-
onder200,000 mantartaersche ruilery),en eene
vloot van 2,000 schepen met 190,000 koppen.
Japan daerentegen zou slechts over een leger van
80,000 soldaten en eene vloot van 18 schepen
beschikken kunnen. Doch daerby dient in over
weging genomen te worden, dat het japansclie
leger uitstekend gewapend en goed geoefend is,
zoodat het vermoedelyk méér dan opgewassen
zou zyn tegen de slecht gewapende en slecht
beoelende zwermen Chineezen; terwyl hoven-
dien de kleine japansclie vloot gedeeltelyk uit
pantserschepenbestaet,die onder de2,000 hou
ten oorlogsjonken der Chineezen eene geweldige
verwoesting zouden aenrigten.
Over het geheel zou men dus mogen aenne-
men, dat Japan door de hoedanigheid van zyne
stryd krachten ruimschoots vergoedt, wat het
aen getalsterkte van zyn leger en vloot by zyn
zooveel grooleren nabuer tekort schiet. Niet on-
inogelykware liet, wanneer liet tot een konflikl
moest komen, dat Rusland zich aen de zyde
schaerdevan Japan.Er is eene russischeflottilje
aen den mond van den Amur gestationeerd, die,
zoo zy verkoos, liet chineesclie gouvernement
wel zou weten te overreden om van den voor
genomen inval in Yarkand en van het verder
koncentreeren van triepen aen de grenzen van
Siberië af te zien.
ENGELAND.
Het dagbfad The Manchester Guardian ont
vangt van zynen korrespondent te Londen, het
volgende berigt: Hetvooruitzigt van eenen oor
log tusschen China en Japan doet reeds zynen
invloed gevoelen aen een belangryken tak van
den eurppesclienkoophandel,namclyk den han
del iu oorlogsbehoeften. Ik verneem uit goede
bron, dat sedert verscheidene weken door chi-
ueesche agenten aenkoopen gedaen zyn van
Kruppkanons in Duitschland en van buskruit,
grootendeels in Engeland, voor eene weerde
van 10,000 p. st., (230,000 fr.) Persoonen die
belang hebben in den koophandel van het uiter-
TWEEDE DEEL.
IX.
Xe Aelst.
(89® VERVOLG.)
Jan met zyne dry gezellen, trok liet boseh uit, in de
richting van Valkenberg, een gehucht tusschen Neder-
brakel en Michelbekc. Paer, in 't byzyn der twee luite
nanten, zou hy afspreken met Parró en vervolgens
hem naer huis zenden op Strypen.
Voor men het vlakke veld naderde, hield Lippe den
kapitein staen.
Bacs, sprak hy op verlegen loon, komt gy daer-
even niet te zeggen dat, van Opbrakel tol Ellezelles de
boeren voor bun deur staen gapen? Ik, ik ben zeer
gekend in de streek; bemerkende vanwaer ik henen
kom, en in welk gezelschap ik my bevind, zullen zy
my aenzien voor eenen roover uit bet Brekelbosch,
my vangen en my hangen. Dal sla ik niet.
Lippe heeft gclyk, bevestigde Simon; de boeren
zullen ons erkennen, ons overrompelen, ons vangen
en hangen. Wachten \vy liefst lol het nacht zy.
Vooruil, gebood Jan, vooruit!
De dry volgden slilzwygend den hoofdman.
Jan zag er verstrooid en bekommerd uil. Dal ver
raste Lieven Faviel zeer. Hy woü welen wat er haperde.
Een einde wegs verder, sprak by:
Kapitein, een schoone dag voor u!
Jan, uit zyne overwegingen ontwakend, zag op.
Wat heel gy een schoone dag! vroeg by slucr.
De dag van heden, meen ik. Dertien muiters
doen wyken zonder slag of stool; een luileuant seban-
dig afgezet en een verrader gegeusselddat noem ik
een luisterlyke dag. Gy zyl een felle gast, Jan; gy
moest u eigen eens gezien hebben,slaende ontwapend
voor de muitersploeg; kalm en maiihailig als een
generael die een gansch vyandelyk leger uildaegt.
Wal waert gy wreed om zien, Jan, wat waerl gy
schoon! Had ik het moeten afwerken, ik ware er afge
komen met schade. Gy, integendeel, slaet hooger in
gezag dan ooit. Noch Graef noch Baron in 't land,
hooggeregt oefenende, en bezittende kako en galg, die
magligcr zy hy zyne laten dan gy by uwe bende; en
gy zvl nog met tevreden?
De lol'spraek van Lieven, en vooral de vergelykenis
welke hy opbragl lusschen den adel en den ro'overs-
(1) Eigendom der Gazette van Aelst.
ste oosten, of die in China geleefd hebben, zyn
bevreesd op liet denkbeeld van eenen oorlog tus
schen beide landen. Zy denken dal eene over
winning van China rampspoedige gevolgen zou
hebben, voor al de takken van den vreemden
koophandel, en voorzien zells dat in dit geval,
al de vreemdelingen die in China verbly ven, zou
den uitgedreven worden. Volgens de beste in-
ligtingen, welke ons toekomen, schynen de Japa-
nezen in hun regt. Inderdaed toen men zich
eenigen tyd geleden te Yeddo beklaegde over
hetgeen er gebeurd was aengaende het eiland
Formosa, heeft hetchineesch gouvernement alle
verantwoórdelykheid en alle gezag over die
streek van zich afgeschud. Thans echter pogen
de Chinezen teen gezag te eischeu, hetwelk hun
gouvernement een jaer geleden verwierp. In alle
geval zou een oorlog tusschen deze twee landen,
groote veranderingen in bet oosten te weeg
brengen. 01'deze veranderingen goed of kvvaed
zullen stichten, hangt af van de zegeprael of de
neêrlaeg der Japanezen.
Eene briefwisseling uil Londen, onder
dato 22 augusty, zegt: De Carlisten en liunne
aenbangers werken met iever en schynen veel
voortgang te doen in Engeland. Verleden week
maekte sir Campbell eenen brief openbaer,
waerin hy de talryke vrywillige dienstnemin
gen weigerde, welke aen het carlistisch komi-
teit gezonden werden, maer tevens allerlei
stoffelyke hulp vroeg, benevens vrywillige zie-
kendieners voor hel verzorgen der gekwetsten.
Heden melden ons de dagbladen dat de byzon-
derste hoofdmannen en aenbangers der car
listische party uitgenoodigd geworden zyn op
een groot gala-banket, gegeven ter eere van
markies Sofraga en van kolonel Rondot, afge-
veerdigden van don Carlos, die met eene be-
langryke zending in Engeland gelast zyn. Naer
het scliynt zou kolonel Rondot, tot eerelid ge
kozen zyn van den klub van liet- leger en der
zeemacht, een der onderscheidenste klubs van
Londen. Het is verwonderlyk te zien hoe de
dagbladen deze betoogingen schier met geest
drift vermelden, wanneer men zich de hevige
uitvallen herinnert, diemauwelyks dry weken
geleden, in den Times en meer andere dagbla
den verschenen. De terugwerking schynt zoo
volkomen dat mén niet weet wat er van te den
ken.
SPANJE.
Het laetste nummer van den Estandarte, offi
cieel dagblad uit het kamp. van don Alfonso de
Bourbon, bevat een dagorde, waerdoor de be
noeming van den veldmaersclialk Lizarraga tot
stafoverste van het centrumleger bevestigd
wordt. Hy is de plaetsvervanger der generaels
kapitein, vleide uiterst deszelfs hoogmoed; doch dat
alles onlfronsde hem geenszins.
En dal heel gy een luisterlyke, een schoone dag?
gromde hy het hoofd schuddend. Een slechte dag,
Lieven, een allerslechtste dag, vriend.
Dan versla ik er my niet meer aen.
Lieven, er is onkruid gezaeid op den akker: hel
ligt te kiemen, hel komt op.... Begryptgy, Lieven?
V:m welken akker spreekt gy
Van den onzen....
Lieven begreep geenszins. Doch hy antwoordde:
Te Maria-Lierdc, op myne parochie, als er on
kruid in den akker woekert, laet men het gerust
opkomen; dan rukt men liet uil en men werpt het m
't vuer.
En de wortels, Lieven, en de wortels?
Hoe de wortels?....
Lieven gy verslacl my niet.
Ik geloof bet ook.
Tweespalt is er gezaeid in de bendeDe draek
is onvoorziens zoo magtig geworden dat hy. reeds
den kop durft opsteken.... Ik vrees haest hem niet
meer le kunnen temmen.
Nu begryp ik, riep Lieven verrast, en hy viel in
diepe overdenking verslonden.
En gy vreest, zegt gy?
Ik vrees, en met reden.
Hewel regluil gesproken, ik ook, ik vrees. Maer
weel gy wat? Uw al te groote goedheid, uw onvoor
zichtige lankmoedigheid!.... Hadt gy met dat slecht
muilersgespuis eens en voor allyd kort spel gomaekl,
den draek den kop verplet en hel onkruid uitgeroeid
tot den laelsten wortel..., Begrypt gy, Jan.
Het was misschien reeds te laet.
Neon, het was niet te laet! Maer gy, gy hangt te
veel den grootmoedige uil, en weel gy waerop al die
dwaze grootmoedigheid zal uitkomen? Vandaeg ston
den er dertien legen u; hewel, ik voorzeg hel u, mor
gen zuilen er dertig staen.
Jan antwoordde niet. Lieven ging voort:
Er zal een bende opkomen in 'l midden der
bende; en 't zal alweer eene bende zyn tegen bende,
gelyk hel in Vlaenderen sedert dry honderd jaer is
geweest.
En dan?
Ja, en dan, dal weet gy zoowel als ik. Gy, gy
zult uwen koslelykcn tyd verspillen met kapiteins op
te zoeken, uil te dagen en te doorschieten; wy, in
plaets van een oordje te verdienen, zullen met den
oorlog zitten legen den vyand; cn dan komen de ver-
Moya en Freixa, welke bet interim dezer funk-
tien uitgeoefend hebben.
Generael Moya vervangt in de provincie Va
lentie, generael Palacios, als bevelhebber der
provincie, dewyl de laetste voorloopig tot ge
nerael van liet leger benoemd is. Generael
Freixa zal de junta voorzitten, die gelast is met
de klasseering der oversten en officiers.
Een ander bevel van den prins verklaart, dat
aengezien liet gouvernement der republiek de
goederen der militairen en ondersteuners van
de koninklyke party in beslag neemt, en deze
verplicht hunne haerdsteden te ontruimen, hy
zal gebruik maken van het regt van wettige
verdediging. Gevolgcntlyk zullen de familiën
der militairen of aenbangers der republiek, hel
grondgebied moeten ontruimen dat door de
Carlisten bezet is; hunne in beslag genomen
goéderen zullen als vruchtgebruik aeugewend
worden, om de beroofde Carlisten schadeloos
te stellen.
In elke provincie zal eene bestuerlyke junta
zetelen, welke gelast is met de uitvoering dier
maetregels.
Ziehier hoe het Journal des Débats den
tegenwoordigen toestand in Spanje afschildert:
Na de inneming van Seo de Urgel en mis
schien met de kanons welke in deze stad de
overwinnaers in handen vieien, wordt vandaeg
Puycerda door de Carlisten gebombardeerd.
Waerschynlyk zullen weldra de verkeermid-
delèn tusschen Madrid en Frankryk geheel on
derbroken zyn langs den zuid-oost kant, en
zullen al de wegen welke door de Pyreneën
loop.en, van Jonquiere tol Campredon en Puy
cerda, in banden der Carlisten overgaen.
De Midden-Pyreneën bieden byna onoverko-
melyke moeilykheden voor hel verkeer aen en
de wegen van Saint-Jean-Pied-de-Fort en Bay-
onne naer Pampeluna zyn byna geheel in de
maclit der Carlisten, zoodal er geene ietwat
veilige baen meer overblyft lusschen Madrid en
Frankryk, dan die van Bayonne naer SanSebas-
tiani, en dan nog moet dezen weg door sterke
afdëelingen regelmatige troepen beschermd
worden.
Dat is een bedroefde toestand en de werke
loosheid van generael Zaballa, die zicht schynt
te vergenoegen met marchen entegenmarchen,
zooals die welke hy onlangs uitvoerde van Lo-
grono naer Tolosa en omgekeerd, toont niet
aen, dat er weldra eenige verandering in dien
toestand zal komen.
Hetzy uit onverschilligheid, gebrek aen hulp
middelen of onbekwaemlieid, laten de aenvoer-
ders van bet republiekeinsch leger volle vry-
heid aen hunne vyandên en deze trekken hieruit
het meeste voordeel. De bewyzen hiervan zyn
onweerspreekbaer en verhoogen op onrustba
rende wys.
Geheel dat deel van Spanje, gelegen tusschen
eene lyn, die zou gelrokken worden van San
tander naer Logt ono, van Logrono naerCuenpa
en van Cuetifa naer Valencia, is min of meer
blootgesteld aen de invallen of onderworpen
aen de overheid der carlistische troepen.
llcl verkeer is geheel onderbroken ofwel
worden de treinen onderzocht op de yzeren
wegen van Madrid naer Saragossa, Lerida en
Barcelona, van Madrid naer Valencië en van
Valencia naer Taragona, Barcelona en Girona.
Dc steden Medina-Coeli, Cuenya en Teruel
weten reeds wat hun den oproer kost; de ge
dwongen ligting van het goevernemont ver
meerdert het getal der parlygangers van don
Carlos, door die lotelingen naer het carlistisch
leger te voeren welke beducht zyn voor de
slalelyke tucht onder het republiekeinsch leger.
En eindigende vraegl het dagblad, ol dit alles
wel geschikt is om de groote mogendheden ge
neigd le maken tot de erkenning van het gou
vernement der republiek in Spanje?
Berigten uit Bayonne aen het Weencr
Vaterland, zeggen het volgende
Dorregaray stael nu, volgens de laetste be
rigten, met 15,000 man en 23 kanons tusschen
Vittoria en Miranda; verscheidene batailjons
zyn echter den Ebro reeds overgetrokken en
Caslilië binnengerukt tot zelfs voor de poorten
van Logrono, wner zy het kerkhof bezet hebben.
De inwoners moglen zonder scliriflclyk vprlof
niet meer voor de poort komen.
Zabala is niet in stael iets ernstigs daerlegen
te ondernemen, want de troepen weigeren
voorwaerts tegaen. Daerby zyn Zabala's batail
jons, door ziekte en desertie lot kompagnies
gedund.
By troepjes van 15 en 20 man zwemmen zy
den Ebro over, om le deserteeren of tot de
Carlisten over tegaen. Onlangs reed een deta
chement van 24 man met den luitenant aen het
hoofd, ongehinderd naer Eslella, en trad in de
carlistische gelederen.
Deserronislischehoofdofficieren hebben geen
moed meer en houden hunne zaek voor verlo
ren. Zabala zelfheeft reeds een dozyn keeren
zyn ontslag gevraegd, maer men wil het hem
niet verleenen. Thans heeft hy de kenteekens
van zynen rang afgelegd, draegt geen uniform
meer en laet alles loopen zooais het loopt.
Even als aen den Ebro ziet heter in geheel
Spanje uil; te Valencië by voorbeeld, doet bet
geheelegarnizoen geen dienst meer, inaer begaet
alle mogelyke ruwheden; de geheele troep,
raders en dc spioenen er tusschen, en dan valt politie
en krygsmagl in eens op beide legers, en....
En hol zal '1 einde zyn van de Bende van Jan
De Lichte...
En dal door uw schuld.
Een hittere gryns bekroop dc wezenstrekken van
den kapitein.
Wal tny verwondert, sprak hv, is dees: eerst
noemdet gy dezen dag een sehoonen dag voor my, en,
op vyf minuten tyds, verandert gy van gedacht en gy
aenziet hem voor slechter dan ik zelf. Hoe knoop ik
dal aeneen.
Uw racdsel van Tonkruid en van den draek heeft
my klaer doen zien. Den dag van heden is voor u en
voor ons allen een rampzalige dag: ik heel hem het
begin van T einde.
Ernstig gemeend?
Wel is wncr, gy hebt dc misnoegden doen wy
ken; maer zy zullen weerkomen. Wal zy ééns beston
den zullen zy nog durven, cn de draek, in plaets van
éénen kop, zal opslaen mot zeven. Gy hebt een luite
nant afgezet; maer welken luitenant? Tineke,die, toch
sedert lang van tel niet meer was. Gy hebt er eenen
doen geesselen; maer wal deert ons die Brelleur? Hem
doen geesselen op den boom waer hy tegenstond, dal
doei even veel olfekt op de Bende. Maer bad gy dc der
tien overhoop doen hangen of radbraken, dan ware...
Zwyg, Lieven, zwyg; gy weet niet wal gy zegt.
Meent gy misschien dal wy voor dergelyke ge-,
regtslelling zouden geweken hebben? Wel integendeel;
wy allen zouden volgaerne erin geholpen hebben. Kun
nen wy geesselen, wy kunnon ook meer.
Lieven, Lievengy weet nog niet hoe wraekroe-
pend de slem is van bel bloed!...
Lieven zag twyl'elend op: hy erkende zynen vvoeslcn
en onverschrokken kapitein niet meer.
Gy vreest misschien,schertste Jan,dal,daerwaer
'1 noodig is,ik voor bloedvergieten zou terugdeinzen.
Dat zeg ik niet; wie soldaet is geweest, schrikt
voor geen bloed. Maer wal gy te dikwyls vergeel is
dat gy le doen heb met slecht volk, waerop geweld
alleen magtig is.
Dat vergeet ik, meent gy?
Gy beeldt u in dat gy aen '1 hoofd slaet van een
bende struikroovers uit Spanje of Italië,of aen 't hoofd
der heerendieven van Cartouche; die ten minste wa
ren beschaefde lieden, terwyl...
Terwyl ik maer te .doen heb met slechte boeren,
en ik maer een Boereu-Carlouche ben, niet waer,
Lieven?...
Myne achting cn verkleefdheid, meester, stellen
u verre boven Cartouche en al dc kapiteins der aerde.
Ik ken u, en hel is juist omdat ik ii ken, dal uwe
doenvvyze tny soms zonderling voorkomt, dal ik, in
vele gevallen, uwe toegevendheid niet begryp.
Jan was tevreden over Liuvens verklaring. Niet
alleen den moed on de behendigheid schatte hy als
hoofdhoedanigheden eens rooverskapilcins, maer te
vens de geveinsdheid; en niet ongaorne beslaligde hy
dal zyne doening voorkwam als met zekere begooche
lende geheimnis omgeven. Dan, stelde Lieven hem
hoven Cartouche en andere soorlelyke helden, hy, in
zynen onmeetharen hoogmoed, stelde zyn eigen nog
veel hooger. Hel griefde hem hitter zich Boercn-Car-
tuuche te hebben hooren hcelen;maordat scheldwoord
zou hydoen liegen en, des noods, het versmachten ih
den mond van den lastereer die hel had uilgevonden.
Lieven Faviel bemerkte hoe diepzinnig den kapitein
zal te mymeren.
Jan, zegde hy, ik kom daerevcn misschien wat
al ie stout le sproken; doch ik sprak reglzinnig. Heeft
myn woord u gekwetst, dan.,..
Geenszins, luitenant. Gy weel immers dat rond
borstige lael my geenszins mishacgt. Op wie spreekt
als gy is allyd stael te maken. Het eenige wat my spyt
is dat ik sedert lang reeds u als myn luitenant cn ver
trouweling niet hebbe aangesteld
't Was nu de beurt van Lieven van voldaen le zyn
en de vrede was gesloten.
En nu, Lieven, vroeg Jan, hebt gy vertrouwen
in my
Welke vraeg!
Antwoord
Ken ik u niet?
Wie weet!.... Nu om 't even. Gy komt le bewe
ren dal de bende voor 't begin van hacr einde stael:
gy bedriegt u. Er hangt gevaor in de lucht, ja; maer
hel is zoo groot niet dal hel niet meer af te keeren is:
gy hebt het overdreven. Van hetgeen gy liet begin
van 't einde heel, zal ik beslissend hel begin maken
van ons aller welvaert, van eene welvacrl lol heden u
onbekend. Laet mybegaeii.
Wal zult gy doen?
Nog eens, hebt gy vertrouwen in my? Ja?....
Hewel zwyg dus, en spreken wy van wat anders.
Ja, viel Lippe Parré in, spreken wy van wal an'
ders. Zeg eens, bacs Jan, ik heb lot op dezen oogen-
blik niet een boerken voor zyn deur onlwaerd; gv be-
weerdet noglans dat...
Lippe,. was T antwoord, de avond valt; de woef»
