N° 193. Zondag 13 September 1874. 4(,e Jaergang.
WEKELYKSCSI NIEUWSBLAD.
De Bende van Jan de Lichte.(1)
Aelst, 12 September.
Buitenïiuidseh Nieuws.
G-azette van Aelst
Het Bureel van hot hlntl Is gevestljjd In «le K£apellestraet IV8 11, wner alio hrloveii, galden, enz. vrncbtvry mofttan loegexund^n worden.
AbonnementRprys SS Ir. 'ejaers, voorafbetaelbaer. Voor den huiten kun men Inscliryvun In ul de poetkuntooren, en voor de lan«lelyl&e gomeauton hy de lirlerdrngei'M»
CHINA.
De Chineezen wapenen zich, met hel oog op
een mogelyken oorlog met Japan. Met spoed
worden er troepen naer Formosa gezonden en
aenzienlyke krygsmagten worden te Swatow
en Amoy saemge'trokken. Kanons van de nieuw
ste modellen, waeronder men Gatlingkanons
telt uit liet arsenael van Nankin, zyn naer het
vermoedelyk oorlogstooneel vervoerd.
In de opgewondenheid van het oogenblik,
heeft de onderkoning zoo ver de overleverin
gen zyner voorouders vergeten, dat hy eene
telegraetlyn daergesteld heeft van de reede van
het eiland Pagode, aen de monding van de ri
vier de Min tol aen zyne wooning in de stad.
-Dê-0tt^€-ASl^terkingen van Taku zyn hersteld
en een groot nicu^kaSlöfilis^Pjigerigt, waerop
de Kruppkanons dreigend staeii te güpca. Men
meldt dat er torpillen zullen geplaetst wordêfl-
op de afdyking van Woosung.
Een gekurasseerd schip is by de chineesche
marine gevoegd. Waer is de tyd toen die goede
mandarynen tegen deEngelschen te velde trok
ken, met houten kanons en .met schilderyen
waerop vuerspuwende monsters afgebeeld wa
ren? Er zullen weldra geene Chineezen meer
zyn!
SPANJE.
Men leest jn-een-3 korrespondentie gedagtee-
kend uit San-'Sebastiani, 2 september:
Generael Zabala heeft, in den veldslag die op
28 augusty naby La Puebla d'Arganson heeft
plaets gehad, eene nieuwe neêrlaeg ondergaen.
Het plan van den veldlogt dat hy met zooveel
moeite had opgevat, is geheel en gansch omver
geworpen. De verantwoordelykheid hiervan valt,
zegt men, op generael Ceballos, die met 8000
man en twee eskadrons ruitery eenen aenVal
ruoesl uitvoeren op los Arcos en die opgehouden
werd te Viaua, eene kleine stad, gelegen op zes
kilometers afstand van Logrono, op den weg
van Eslella.
Moriones werd tusschen Tafalla en Puente-
la-Reyna, tegengehouden door Dorregaray. Men
weet niets stelligs over de botsingen die plaets
gehad hebben,-zelfs niet genoeg om zich het
minste denkbeeld te kunnen vormen over de
operatie welker uitvoering men gepoogd heelt.
Het is noglans bekend dat op 27 augusty
's avonds de brigade der voorwacht, aengevoerd
door Blanco, Miranda verlaten heeft in de rig-
ting van Arminon en den nacht overgebragt
heeft op de hoogten van het graefschapTrevino,
welke het dorp.behcerschen. 's Anderendaegs
TWEEDE DEEL.
IX.
Te Aelst.
(91® VERVOLG.)
Het isde tweede maeldatwyden kapitein ontmoeten
"le'Aspelaetvin den Paling. Eenige dagen geleden,
vonden wy er heiri, bezig met zynen te langen sabel
een stuk af te vylcn: deesmael heeft de zonderlinge
wapensmid wat anders by de band. De achterkamer
is in eene smids herschapen; Jan heeft hamers en
aembecld doen leenen en twee yzeren platen gokochl;
en nu staen kapitein en "luitenanten aen 't smeden
bovenarms om uit het gloeiend metael een harnas le
vervaerdigen.
Jan had gezegd: lot den dag van hedenwaren moed
en slimheid myn beste borstwapen; maer, meer dan
ooit, heb ikvoortaen te rekenen mctvrflsehe broeders,
met verraders; en een kwade slag is gauw gegeven.
Daerop had hy de twee luitenanten den hamer in
'de'vuist gestoken, hen op eed doende zweren van
nooit, aen wie het zy, kenbaer te maken dat hy, de
kapitein, met een yzeren lyfrok onder' de kleederen
liep. Hy zwoer op zyne beurt, dat hy die voorzorg
nam, niet uit benauwdheid, uit lafhartigheid, maer
kei uit nood; en hy riep het voorbeeld in va.ii.Car-
i"i" he, die zeker geen bloodacrd was, en nochtans,
e of by nachie, nooit zyn maliehemd verliet.
\en het maliehemd van Cartouche wist hy niet te
geraken; hyzou zich voor het oogenblik vergenoegen
zyn kuras, hoe plomp en zvvaer ook, en hoe lastig
uicigde lezynom dragen.
Wy erinneren ons le hebben hooren zeggen door
ouderlingen dat Jan De Lichte mismaekt was van
lichaem, dal hy eenen hoogen rug had. Nergens in de
menigvuldige stukken door ons geraedpleegd, hebben
wy dit gezegde bevestigd gevonden. Integendeel, daer
waer er byzondere spraek is van hem, wordt hy afge
schilderd gelyk wy zeiven, van het begin dezes ver-
haels, hem voordroegen, tewelen, als een pronte,
llinksche kerel, hoewel hy ros was van haer. Ten
andere, in de processtukken slaet hy herhaclde mael
vermeld als zynde geweestvrywilliger in T hollandsch
leger; en over honderd dertig jaren evenmin als nu,
moglen mismaeklen noch bullenaersaenspraek maken
(1) Eigendom der Gazette van Aelst.
's morgens trok de brigade Pino door Zadorra
en bezette Manranos, terwyl de brigadeOviedo
post vatto op den regterkaul der baen van Vit-
toria tusschen Arminon en La Puebla. Gene
rael Zabala volgde deze baen, aen het hoofd van
zyn legerkorps.
Het gevecht begon aen den regtervleugel.
Twee carlistische bataillons, die in het dorp
Anastro door sterke verschansingen beschermd
waren, sneden den brigade-generael Oviedo
den weg af. Links werd de brigade Pino, door
twee andere bataillons die de hoogten een wei
nig voor Tuyo bezetten, gedwongen zich achter
haer geschut te verschuilen.
Eindelyk, na een gevecht dat niet minder
dan vyf uren duerde, geraekte het leger tot in
het dorp La Puebla. Deze positie kou men niet
behouden zonder gevaer te loopen van omringd
te worden doorde carlistische troepen die langs
alle kanten aenkwamen. Na den toren van den
optischen telegraef bevoorraed te hebben, be
val generael Zabala den terugtocht op Miranda.
Terwyl de opperbevelhebber zynen optocht
in de richting van Vittoria uitvoerde, trok ge
nerael Ceballos over den Ebro langs de brug
van Logrono en trok Viana binnen. By het uit-
gaen dezer stad bevond hy zich op eens voor
eene carlistische overmagt en na een onbedui
dend gevecht, vond hy zich verpligt terug te
wyken.
Deze dubbele slechte uitval heeft een leven-
digen indruk gemaekt op het gouvernement van
Madrid. Generael Zabala werd in allerhaestge-
roepen en vertrok naer de hoofdstad.
De tydingen uit Spanje oefenen natuerlyk
een grooten invloed uit op de gemoederen in
Duitschland, vooral sedert hel voorval te Que-
taria. Reeds is er gezegd dat het duitsch eska
der zou versterkt worden, maer hetschynt dat
het gouvernement niet te haeslig wil voort-
gaen, ten einde de gevaljen van botsingen tus
schen Spanjaerden en Duitschers niet grooter
te maken, en geen vat te geven voor diploma
tische geschillen, welke hieruit moeten voort
spruiten. Daerom ook weerspreekt waerschyn-
lyk eene depeche, die gezegd wordt uil goed
ingelichte bron te komen, stellig de tyding, dat
het eskader in de Cantabrische-zee zou ver
sterkt worden, en beweert zy verder, dat er tot
nu toe niets nopens dit ontwerp bepaeldwcrd.
EIIAA'ItïlVSi.
De Union van Parys heeft de volgende be-
rigten ontvangen, onder dato 7 september:
Luidens depeches uit Bayonne zyn wy ge-
magtigd te melden, dat er-een verwoede veld
slag geleverd is, die dry achtereenvolgende da
gen hernomen werd, tusschen de Carlisten on
der aenvoering van cabecilla Saballs en de
op liet edel soldatenspel. Dus, wat die ouderlingen
ons verhaelden is niet gegrond, en grootvader of oud-
grootvader, door wie die overlevering lol hen is ge
komen, moeten Jan De Liclilc gezien hebben of van
hem hebben hooren spreken, sleehls dan wanneer hy
reeds met zyne plaet op den rug liep; want dat hy
dicrwyze cenigszins geleek aen eene schildpad met
hare schelp eer dan aen Cartouche mei zyn fyn ge
werkt pantser, is zeer acnnemelyk.
Vóór de kapitein oen Paling verliet, wist hy door
zyne bespieders dal de Bende, volgens gegeven bevel,
het Drekelbosch had geruimd, ter uilzondering van
Tineke, Pier Putte en Gillis Van Pamele, die gebleven
waren om, zegden zy, Tónen den Brelleur le verzor
gen die maer in eenen soberen slaet verkeerde. Daerop
had Jan order gegeven die kerels van naby te volgen,
opdat hy in lyds kon vernemen wat zy in 't gedacht
hadden, want voor hem was de verzorging van den
Brelleur slechts een voorwendsel.
Weinige dagen nadien, rond tien ure voormiddag,
wandelde over en weder de markt van Aelst,een lakei.
Hy moest van hoogen- huize zyn, die lakei, want hy
was zeer deftig uitgedost; zqo pront, ja,dal hy de aen-
dacht op zich irok van soldaten en poorlers. Doch,
noch de bewondering der voorbygaenden, noch de
pracht zyner ryk gekleurde livrei maekten hem Irotsch;
zeer bang, integendeel, zag hy er uit en uiterst ver
legen: men had beweerd dat die heerenknecht met
zyn roode kazak, ietswat kwam te misdryven en dal
hy vreesde erkend le worden. Hy ging met hel hoofd
in den grond alsof hy spelden zocht, loerende van on
der zynen diep afgetrokken hoed de markt rond als
zocht of verwachtte hy iemand die hem van zynen Ias-
ligen post moest verlossen.
Soms ook keek hy,benauwd weg, inde rigting der
Zoulslraet, en dan morde hy binnensmonds:
't Is daer dat ze wonen, de Demulders, oom Jan
en tante Lisbeth; '1 is daer dat ik ben geboren en waer
Barthel is gekend van huis tot huis..,. Z'hebben my
schoon vermomd, ja; maer sprak er my iemand aen uil
de Zoulslraet, iemand van de Doorselaers, van de
Michielsen ol van do Wellekens, Barthel wareeraen,
Üe namen dier bewoners der Zoulslraet zyn ontleend aen
eene Revue gedaan (omtrent den tyd van ons verhael) van de
communicanten binnen de siadt Aelst endc de twee prelerycn
van Mylbeke ende Schaerbeke, op bevel van Durghmeester ende
Schepenen, ende geteekend P. 1'. üeruddere, grejjier der stede.
republiekeinsche kolommen van generael Lopez
Dominguez. De republiekeinen konden niet door
de carlistische rangen breken, en zagen zich
dus genoodzaekt van hun plan af te zien om
Cerdagne binnen te rukken.
De belegering van Puycerda is denzelfden
dag hernomen.
Er heeft eene botsing plaets gehad op de
kust van Biscaye, tusschen de Carlisten en de
pruisische kanonneersloepen.
Eene depcche uit Madrid, zelfde dagleekewing,
luidt daerentegen kortweg:
Generael Lopez Dominguez heeft de Carlis
ten vyfmael overhoop geslagen, alvorens Puy
cerda te ontzetten.
De depeche van kommandant Zembst werpt
al de schuld van de botsing tusschen de Pruisen
en Carlisten op deze laetste, die dan toch geene
hoegenaemde reden hebben dooreigen toedoen,
niet alleen meer Kruppkanons tegenover hunne
rangen te zien opryzen, maer ook met duitsche
troepen handgemeen te worden.
Het is echler onmogelyktot nu toe te kunnen
bevestigen, langs welke zyde het ongelyk van
den aenval is, hoewel de republiekeinsche dag
bladen stout weg bevestigen dat de Carlisten
niet langer hunne uitdagende houding kunnen
verbergen, met le beweren dat de Pruisen
Zumaya, naby Quetai'ia gebombardeerd hebben,
waerop een geweervuer geopend is, ten einde
den aenval af te slaen.
Wat ook van het geval waer zy,zoo gelooven
wy het voorzigtig het feit niet le beoordeelen,
voor aleer wy nauwkeurige inliglingen ontvan
gen hebben. Het is onbeiwistbaer dat, indien
het feit waer is, dit kan aenleiding geven tot
ernstige verwikkelingen, waervan denuitslag
niet te voorspellen is. Er zyn te veel persoonen
die belang hebben in het ontstaen dier oneenig-
heden, om de geruchten over dit voorval niet
met ajle voorbehouding te behandelen.
De London Times zegt nopens deze kwestie,
dal het weinig afdoet te weien op wie de ver
antwoordelykheid van dien aenval rust. Dat wat
vooral belangryk is, zegt het engelsch dagblad,
is het feit dat eene groote mogendheid in aen-
raking is gekomen met den oproer. Dit voorval
zou aen prins von Bismark het voorwendsel
eener regtstreeksche tusschcnkomst in de hand
kunnen geven, indien hy zulks verlangde;
maer.... de moeilykheid van eene dergelyke
onderneming, maekt die veronderstelling hoogst
onwaerschynlyk. (Dus ook niet onmogelyk).
Er wordt reeds onder alle voorbehouding ge
zegd dat de vertegenwoordigers van Pruisen by
de verschillende hoven van Europa, in het ge
heim bevel hebben ontvangen, ollieieus de kabi
netten te polsen, ten einde te weten op welke
dat voel ik.,.. Ook wal zyn ze van zin met my?... 't Is
Mie-Gendarme die my gelakkeld heeft gelyk ik hier
loop.... Waerom.? Welke rol moei ik spelen?.,. Stelen
of kelen heb ik nog niet moeten doen; maer wat zal
't vandaeg zyn.... 'k ben 'ne zeer schoone jongen nu,
't is waer; als z'cr maer geen kleinen jongen van ma
ken..,. En de helsche brigand, waer blyft hy?.... Kon
ik hem maer onlloopen!... Hy moest hier zyn klok
slag tiene; het slaet ticne, en....
Iemand ldople den lakei op den schouder: hy ver
bleekte.
Gy wacht op uw meesier? werd hem gevraegd
daer slaet hy sedert vyf minuten u achterna te kyken.
De lakei erkende geenszins dengene die hem kwam
le verwittigen. Veel min erkende hy dengene dien men
hem voorstelde als zynde zyn meester Wie daer
slond was een Jonkheer, geleersd en gespoord; met
een gepoeierd pruiksken onder den hoed, met netel
doeken halsband, geborduerde vesl en broek, en een
fynen lluweelen frak,... T ls gedraeid en gesponnen
de jonge edelman dien wy weleer ontmoetten te Brus
sel, by Koben uil hel Kruisken.
De Jonkheer lachlle hartelyk om de verrassing van
den lakei, en zyn zwcepken vattende, gaf hy hem
eenen trok tusschen de beenen.
Wat is zwarter dan kool? was de vraeg.
Aï, riep Barthel, zyt gy hel?... Maer, bliksems,
ge moest daerom zoo hard niet slaen! Ik ben toch uwe
hond niet, meen ik?
Kom! gebood de andere: ik vooruil, en gy dry
passen achter, gelyk hel een wel gekweekten edel-
manskncchl betaemt....
Barthel had wel aen le houden, vragende welke
comedie er nu te spelen was,hy kreeg geen antwoord;
en beiden trokken Werfwaerls op.
Gekomen in den hoek der Kefugie van Affligem hield
de Jonkheer stil, keek beseheiden rond zich henen, en
niemand ontwarende, haeldo hy voorzigtig een stuk
perkament van onder zyn kleed.
Lees! gebood hy den lakei.
Deze las: Permissie lol ingang der gevangenis
sen del' slede van Aelst.» Geteekend Ch.Bagucnault
de Beauvais. Hy herlas en onderzocht nauwkeurig
hel geschrift.
Jan, sprak hy, mag ik u eenen raed geven?
Te weten
Steek dat perkament in 't vuer: het is noch het
handtceken van den Provost-gencrael, noch de pen
van den greflier.
manier eene regtstreeksche gezamentlyke tus
schcnkomst in de zaken van Spanje zou ontvan
gen worden. Het gouvernement van Madrid zal
de botsing tusschen de Carlisten en Pruisen zoo
veel ontkennen als mogelyk is, omdat het weet
dat eene regtstreeksche tusschcnkomst van
Duitschland al de partyen in Spanje naer don
Carlos zou doen overloopen; maer Duitschland
zelve weet niet goed welke houding aennemen,
dewyl hetzichwat ligtvecrdig in eenen veldtogt
tegen de Carlisten gewikkeld heeft.
De Moniteur francais spreekt insgelyks over
de vrees,die in Europa hecrscht,omdat Duitsch
land een voorwendsel zoekt, door bovengemeld
feit, om regtstrceks zich té bemoeien met de
carlistische kwestie, maer eindigt dit artikel
met het volgende besluit:
Naer alle waerschynlykheid echter, zal het
kabinet van Berlyn gewilliger overgaen, de an
dere europesche mogendheden tegen de Carlis
ten op te hitsen, door zekere diplomatische mid
delen, liever dan zelve eene houding en eene
verantwoordelykheid aen te nemen, die moeie-
lyk in overeenstemming zou te brengen zyn met
den aerdrykskundigen toestand van Duitschland.
De erkenning van het gouvernemenl-Serrano
door Europa, zou dus langs die zyde aenleiding
kunnen geven, tot geheel onverwachte voor
stellen, waerdoor de weigering van Rusland,
om die erkenning by te treden, zich duidelyk
zou afteekenen.
De Union van Parys bevat de volgende
depeche: De Carlisten hebben werkelyk uit
Gumaya op de pruisische sloepen gevuerd, die
eene gewapende landing op de kust wilden be
proeven. De troepen van don Carlos, die geene
der diplomatische overeenkomsten van Duitsch
land met maerschalk Serrano erkennen, zullen
altyd 'tspaensch grondgebied doen eerbiedigen.
Gisteren zyn de omstreken van Irun en
Fontarabia door 3 bataillons Carlisten bezet.
Italië en Frankryk blyven, in plaets van te
bezuinigen en de belasting*le verminderen, tot
aen de landen toe gewapend.
Italië heefteen leger van737,514 man. Frank
ryk wapent zich insgelyks tenpryze van groote
uitgaven.
Reeds zyn er 400 millioen frank toegestaen
voor het vullen der magazynen en nog een mil
liard wordt door den minister gevraegd, om
ze in voldoenden toestand te brengen.
De Nationale Vergadering heeft zich zoo mild
mogelyk getoond in alle militairezaken.Eenige
weken geleden verleende ze 100 millioen om te
beginnen aen de versteiking van Parys.de oos-
telyke grenzen en de Alpen, werken die geraemd
zyn op 675 millioen door de ingenieurs, en dus
wel het dubbel zullen kosten.
Ik weet bet wel: 't komt van Pctryns.
Sleek hel in '1 vuer dan, of betraepl men u by
ongeluk met dilvalsch liandleeken by, de Provost i's
ligt gestoord en gy zult bel druk bezuren.
Sohryf gy dan de permissie.
Ik? By duivel en hel dat zal ik niet. Hel is al le
veel dat ik deserteur ben, om my nu nog met schrift-
yervalsehiug te belasten.
Ik moet nogtansopden toren!
Op den toren? ls 't maer dat? Wel, daertoé hebt
gy immers geen papioren noodig!
Zoo? Zeg op!
Gy hebt u slechts te noemen; gy hebt slechts
aen den minsten straelveger te zeggen dat gy Jan De
Lichte zyt, en ter stonde zyt gy op den toren, en dees
mael zyt gy er voor goed, meester kapitein.
Barthel, gy spot.
Ik spreek zeer ernstig.
De kapitein bedacht zich
Waer woont gy?
Sedert veertien dagen woon ik to Hundelgem.
Ik vraeg waer gy woont, hier te Aelst, gy of
uwe familie.
In de Zoulslraet, in T eerste van de zes laetste
huizen woont myn oom, Jan De Mulder.
Kom wy trekken by Jan-oom. Daer zullen wy
bcraedslagen.
ll< naer de Zoulslraet?.;.. met u?.... Hola!
Waerom niet?
Zie, Jan, hebt gv het ongeluk my naer de
Zoulslraet te leiden, ik zweer het u, op den bult vaft
myn zuster en op myn eigen leven, dal ik 't halvcute
markt aen 't roepen val en ik verklaer, waer poorlers
en soldaten byslaen, dat gy de kapitein der bende zyt
dien men overal opzoekt...,
En ik, ik klaeg u aen als deserteur!
Dat deert my niet! liet zal my integendeel een
troost zyn te sterven, wetende dat gy nevens my hangt,
aen dezelfde galg.
Gemeend, Barthel?
Boproef het eens! Want naer de Zoulstraol ga ik
niet....
Jan bedacht zich voor de tweede mael.
Gevonden! riep hy.
En hy trok Barthel mee naer de Werfkroeg welke
wy reeds hebben leeren kennen.
(Wordt voortgezet.)
