N° 194. Zondag 20 September 1874. 4de Jaergang.
WEKELYKSCH NIEUWSBLAD.
De Bende van Jan de Lichte,
Aelst, 19 September.
Buitenlandsch Nieuws.
G-azette van Aelst
Het Bureel run liet bluJ I» gevestigd In .le l£*.pellis.tr«et I*. 11, wuer ,1k brluvsn, gol.len, em. vraebtvry moeten toegezonden warden.
Abon.iement.prye a fr. •ej«.»re, voornrbetuelbner. Voor den bulton ban men In.chryven l.i nl d. poetbuntooren. en voor do Iandelybo gemeenten by do briefdrager..
FRANKRYK.
Het fransch gouvernement moet niet al te
best gezind zyn over de redevoering, welke
markies della Vega de Armijo, afgezant van
Spanje by het gouvernement van maerschalk
Mac-Mahon, by zyne receptie heeft uitgesproken.
De Pres se, het gekende orgaen van hertog Deca-
zes, minister van buitenlandsche zaken, zegt
dat die redevoering een zonderlingen indruk
heeft achtergelaten, en dat zyne uitdrukkingen
onze eeuw dry honderd jaer achteruit wilden
voeren. Wy dachten, zegt dit dagblad, den af
gezant van Karei V te hooren spreken tot koning
Frans I, en hem te hooren klagen over den op
roer der Gentenaers.
De toon is hoogmoedig. Er wordt in gespro
ken over de ondervonden voldoening, by het
herstellen der officieele betrekkingen tusschen
de twee landen; maer geene de minste zinspe
ling wordt er gemaekt over dankbetuiging voor
bewezen diensten van Frankryk aen Spanje;
geèn woord wordt er gezegd van deelneming
voor het ongelukkig Frankryk, welker erken
ning Spanje weigerde, tydens de overrompeling
door Duitschland. Er was van niets spraek dan
van de gekoesterde hoop, dat deze goede stem
ming zou meêwerken tot het eindigen van den
oorlog, die in de grensprovinciën van Frankryk
woedt.
Uit stellige bron wordt ons verzekerd, zegt
de Patrie van Parys, dat groothertog Konstan-
tyn, broeder van den keizer aller Russen, by
M. Thiers sterk heeft aengedrongen om dezen
van zyne persoonlyke inzigten te doen afzien en
zyne volgelingen by de konservatieve party aen
te sluiten. De reden van dien aendrang moet
gezocht worden in het belang dat er in gelegen
is, en voor Frankryk en voor Rusland, dat het
gouvernement van maerschalk Mac-Mahon eene
echte instelling wordt, die, met behulp van alle
brave burgers, elk revolutionnair betoog kan
onderdrukken.
Het bereiken van dit doel, zegt hierop de
Patrie, is des te meer te verlangen, dewyl de
duitsche dagbladen zeer ongerust zyn over de
reis van den groothertog in Frankryk en daerin
eene pooging zien, om een bondgenootschap
tusschen de twee landen te sluiten, in 't voor
uitzicht op een mogelyken oorlog tusschen de
twee keizerryken. De drukpers die prins von
Bismark verdedigt, schynt volle vertrouwen te
hebben in het verbond van Gastein, ofschoon
ook door de weigering van Rusland, by het er
kennen der spaensche republiek eene eerste in-
(i)
TWEEDE DEEL.
IX.
Tc Aelsl.
(92* VERVOLG.)
In de kroeg, mogt Darthei bestaligen dat, wanneer
zyn hoogedele meester zich gewaerdigde te Aelst zyne
intrede te doen, hy zonder gevolg niet kwam. Er zaten
daereen twintigtal kerelsdie Barthel nooit had gezien,
doch op den eersten oogslag erkende voor dieven en
slecht volk. De goede jongen werd meer en meer ver
legen.
Nu, Jan had gezegd dal hy het gevonden had.
Wat?.... Voor den noen had men den vreemden edel
man tweemael gezien in de Ridderstraet, waer de
Vilain's woonden. Was hy by den Burgemeester ge
weest? Hy was er uitzinnig stout genoeg voor,... De
tweede mael was hy een oogenblik blyven staen vóór
de Gildekamer van St-Antonius: hy was er een stuk
beschreven papier aen 't spellen geweest, en nogmaels
had hy gezegd: gevonden! gevonden!..,.
Omtrenldryurenamiddagzagmen hem marktwaerls
komen afgezakt, vergezeld van eenen sladsbediende
en gevolgd van zynen lakei. Hy hield stand voor den
toren en de lakei kreeg bevel voor de deur te blyven
wachten totdat hy beneden kwam.
Goed, morde Barthel; mogt gymaer nooit meer
beneden komen!
De bediende ontbood den cipier.
Die cipier kon geen dertig jaer oud zyn. Hy was
lang van gestalte en moest, vroeger lyd, een pronte
kloeke jongeling zyn geweest. Maer nu was hy bleek
en mager alsof de kwynziekte hem verleerde; hy ging
met gebogen rug, en hinkte aen hel linker been.
Jan erkende dien cipier, en zyne lippen begonnen
te grynzen; doch hy wederhield zich. Maer toen de
zware sleutel in het deurken werd gestoken en het
yzer kryschte, dan sidderde hy onvrywillig; en hy
klom de 45 trapkens op, en vóór hy by de deur van
zyn kol stond, was hy bleek als een lyk.
De sleuteldrager ontgrendelde de deur en leidde
Jan binnen.
t Is hier, sprak hy, hier dat men de zwaerst
vermoede betichten opsluit. De laetste occupant was
(I) Eigendom der Gazette van Aei.st,
breuk hierop gemaekt is; maer de dagbladen
van Saksen vooral ontkennen niet, dat een oor
log tusschen de Slavische en teutonische stam
men zeer mogelyk wordt, en uit dit oogpunt
beschouwd, wordt vooral het verblyf van den
groothertog Konstantyn in Frankryk belangryk.
Maerschalk Bazaine heeft eenen brief ge
schreven aen den New-York Herald, waerin hy
zich regtveerdigt over Sedan en zyne ontvluch-
ting. Hy werpt de schuld van de neêriaeg op
gansch andere oorzaken, dan de voerders van
het proces deden; op de slechte inrigting en
het kleiner getal stryders, die men tegenover
het duitsche Jeger stellen kon. Ten slotte zegt
de maerschalk
Ik kan my over vele bitterheden troosten door my
te herinneren dat uw ouslerfelykc Washington niet
volkomen vry is gebleven van beleedigingen in den
aerd dergenen, welke men my heeft toegeworpen en
dat zyn vriend Lafayette, nog grootere beproevingen
dan de myne heeft te lyden gehad. Lafayette heeft
Lodewyk XVI, zynen vorst, zien onthoofden; zyne
troepen hebben hem beschuldigd en wal meer is,
deze verloren allen.eerbied voor hunnen bevelhebber.
Om te ontsnappen aen een vonnis, zooals dat
wacrdoor ik getroffen werd, vond Lafayette zich ge
dwongen eene schuilplaets te zoeken in hel vyande-
lyk leger, onder de soldalen van den keizer van
Duitschland. Goddank! ik ben minder ongelukkig ge
weest, dan deze groote patriot.
Ik ben op verre na niet ryk, maer buiten myne
vryheid bezit ik onwaerdeerbarc schatten. Ik bezit
voor eehtgenoote eene amerikaensche vrouw, die my
de grootste bewyzen van opofTering gegeven heeft,
welke aen eene vrouw kunnen gevraegd worden; ik
bezit kindereu, die ik zeer lief heb; een voorlreffely-
ken broeder, die my zou aenmoedigen indien dit
noodig ware en lel eenigc vrienden, die my ondanks
alles trouw blyven.
Myn toestand is dus niet wanhopig. Ik klacg niet
en verlang niet dat men my beklage. Indien het noo
dig is, zal ik hel voorbeeld volgen van een uwer
landgenoolen, den beroemden generael Lee, de over
wonnene van Richmond en in den handenarbeid het
welzyn myner familie zoeken. Ik laet my niet neer
drukken door de grillen van het lot en heb myn nede-
rigen oorsprong niet vergeten. Ik ben simper soldael
geweest, heb ransel en geweer gedragenen den ar
beid heeft niets dal my afschrikt of vernedert.
Ik aenzie myne militaire loopbaen nog niet als
geëindigd; ik ben gezond en bezit nogal inynekracht.
Er zyn pligten die ik nog te vervullen heb en ik zal
die volbrengen, zoodra het oogenblik er toe aengebro-
ken is. Ongetwyfeld zal dan hel geluk dat zich zoo
wreed tegen my gekeerd heeft, my die laetste ver
zachting brengen, welke zy dikwyls aen oude solda
ten schenkt. GeleekendMaerschalk BAZAINE.
ITALIË.
Uit ofliciëele cyfers blykt, dat van 1862 tot
1873, dus 12 jaer, door het italiaensch minis
terie van oorlog is uitgegeven eene som van
",632,797,437 liras, waervan 260 millioen voor
zekere Van der Geenst van Nederbrakel. Hy werd ge-
geesseld, gebrandmerkt en naer de galei gevoerd.
De edelman beweerde geen vlaemsch to kennen, en
vroeg uillegging in 't Iransch.
De voorlaelsle occupant, hernam de cipier, was
zekere Jan De Lichte..,.
Jan zuchtte pynlyk, en zyne verkrampte vuist zocht
wraekgierig vvien of watzy treffen zou...,
Een akelig graf, niet waer, heer? Het zicht alleen
ervan ontstelt u, dat zie ik. Ik heb hier nog vreemde
lingen binnengebragt, en zy ook verbleekten. Wal zal
hel zyn als gy de lorluerkamer zult zien; de lortuer-
kamer met hare pynbanken en hare raderen, zwart
van gestold bloed; met hare brandyzers en geessels;
hare stalen hefboomen om ribben en leden te breken;
hare aerden kannen waermede men den patient, wan
neer men hem te folteren rekt en hy niet klappen wil,
item zooveel pollen water opgiet totdat hy klappe of
barste...; en de bank waer de regters gezeten zyn en
vanwaerzy dil alles afzien, onverschillig en onbewo
gen!.... Wy ook, wy, die leven by geesselen, brand
merken en radbraken, wy zyn daer ongevoelig aen;
maer voor vreemdelingen is" hel wal anders. Anders
ook voor dengene die door dat slraelje moet passeo-
ren.... Zie; daerin den hoek, aen die kelen, lag Jan
De Lichte, en hy lag er tien maend. Wat hy gedurende
die tien eeuwendurende maenden heeft afgezien is
met geen pen te beschryven.... Doch, hy had het niet
gestolen, de brigand; en krygen wy hem terug....
Kent gy dien Jan De Lichte? vroeg de kapitein
bevend.
- Of ik hem ken! Ik was dan beulsknecht en heb
hem helpen geeselen.... Doch geeselcn deed hem
weinig, hel was een taeie kerel; maer ik sprak een
ongelukkigwoord te veel en vroeg hem spottend ofdc
maeltyd hem had gesmacht.... Hy was tot eeuwigdu
rende ballingschap verwezen; maer de schelm is
weten te ontsnappen en hy heeft zich gewroken. Zie,
heer, gelyk ik hier sta, was ik weleer de felste beuls
knecht van Nederland; ik had zelfs een landje dat naer
het beulschap louterde, en tol dil ambt zou ik geko
men zyn. Nu vindt gy van den gespierden beulsknecht
slechts het geraemte meer, en ik ben een verdorven
man. 't ls Jan De Lichte die my heeft afgewacht aen
de Gentsche poort; daer heeft hy my doen geeselen
op zyne beurt, en my zoo wreed mishandeld dat ik
meteen gebroken been naer't hospilael werd gevoerd,
en ik nu niet de lering zit waer ik moet van sterven.
Om Godswille! Doch ik hoop nog lang genoeg te leven
den slag van Custozza en 6 millioen voor de in
neming van Rome. Dus bleven 2,366,793,437
liras over voor onderhoud van het italiaensch
leger, dat op papier 200,000 man telt. Verdeelt
men die som over de twaelf jaer, dan blykt dat
het italiaensch leger jaerlyks 200,000 millioen
liras kost. En zulk een duer leger kan niet ééne
provincie, Sicilië, tot orde en rust brengen.
Hoe ellendig moet dan wel dal leger zyn
Naer aenduiding van de Qazette de Franc,
hebben verschillende fransche dagbladen ge
meld, dat het italiaensch gouvernement einde-
lyk van het Iransch kabinet de terugroeping
van den (hénoque verkregen had. Noglans
moet, volgens beweren van een goed ingeligt
fransch dagblad, deze pooging van M. von Bis-
mark geheel mislukt zyn en zal het italiaensch
gouvernement het statu quo in deze zaek blyven
behouden. Als voldoende reden hiertoe, moet
de gewoonte gelden, dat elke afgezant by een
vreemd hof, het regl bezit een oorlogschip van
zynen vorst ter zyner beschikking te houden.
HI'A.VJE.
Uit carlistische bron wordt, onder dagteeke-
ning Tolosa 14 september, het volgende ge
meld: Een bloedige maer roem ryke veldslag
heeft gisteren plaets gehad in de nabyheid van
Sanguesa, tusschen het negende bataillon van
Navarra en 1400 republiekeinen. Nadat het
vuer eenige uren geduerd had, heeft de 4' kom-
pagnie van dit bataillon, vereenigd met de
krygsmagten van Rosa, een aenval met de ba-
jonnet uitgevoerd, den vyand overhoop wer
pende, die gedwongen werd zyne posten te
verlaten en in eene bergengte te vluchten, van
waer liyop Sanguesa kon terugtrekken.
De verliezen van den vyand waren aenzien-
lyk; van eene kompagnie van Guadelaxara en
andere vrywilligers, is byna geen enkel soldaet
ontsnapt. De vyand is geheel ontmoedigd.
De Carlisten rukken op naer Luinbier. Gene
rael Dorregaray heelt aen den republiekein-
schen generael geschreven; om hem te verzoe
ken menschelyker te handelen,dewyl de oorlog
langs de zyde der republiekeinen immer wreed-
aerdig is.
De beschuldiging welke men de Carlisten
toewerpt, als zouden zy op de afgezanten van
Duitschland en Oostenryk geschoten hebben,
is volkomen valsch. De Carlisten zyn op geene
enkele natie verbitterd; zy willen aen hunne
vyanden geen voorwendsel geven tot eene tus-
schenkomst en vergeten niet, dat de ministers
onschendbaer zyn. Zy eerbiedigen dezelve,
zelfs wanneer zy hunne vyanden zyn.
De keizer van Rusland heeft een zeer
vriendschappelyken brie! geschreven aen don
Carlos, waerin hy aen dezen zyne sympathie
om den aerlsschelm hier weder te zien, hierop den-
zelfden toren,aen dezelfde keten; en dan zal het myne
beurt zyn! Hy geleek reeds geen mensch meer toen
hy voor de regtbank verscheen, maer deesmael....
Jan aenschouwdc de ongelukkige cipier en was
tevreden van zyn werk....
Zyt gy de eenigste, vroeg hy lachend, op wien
dien aerlsschelm zich heeft gewroken.
Een soldaet van 't regiment Itoussillon werd
opgeraept met een broodmes in de borst: hy is lang
dood.
En nu verwacht gy Jan De Lichte om hem kroos
en kapitacl terug te geven
En komen zal hy. Vóór ik sterf wil ik hem zien
radbraken.
- Ik reis het land door, heb veel van hem hooren
gewagen, en er is my gezegd dat hy dood is.
Leugens, heer! Valsche geruchten die hy heeft
uitgestrooid om ons van zyn spoor te helpenMaer
'tzal niet uitmeten: zyn spoor is gevonden...,
Zooveel te beter. Waer zit hy tegenwoordig?
In Henegouwen of in Vlaenderen.
Gy zyl niet zeker? Henegouwen is groot, cipier,
en Vlaenderen nog grooter.
Ja; maer wy kennen zyn wachtwoord.
Ha! Dan zyl gy er boven opEn dat wachtwoord
luidt?....
- Heer, verschoon my, 't is '1 geheim der
politie....
Het spyl my. Voor reizigers als ik, gold dat
woord een beste vrygeleide,... Ik wed dat het voor
goud te koop is, dat wachtwoord,...
By hem, ja; maer hier niet.
Kom, cipier, wees toegevendik zet het be
taald....
De cipier aerzelde.
Neen, sprak hy, dat mag ik niet. Ik ben arm;
htft is uit medelyden voor den verminkten beulsknecht
dat z'hem als cipier hebben aengesteld; doch, arm of
niet, ik ben eerlyk.en myn meesters geheim verraden,
zal ik voor geen geld.
Spreekt dal wachtwoord niet van kulen en
van zwart?.,..
- Neen, heer; het luid geheel anders..,.
- Nu, om 't even schertste Jan, ik wil u niet pla
gen. Gy zyl een trouw dienaer en gy verdiend beloo
ning.... Hier hebt gy uw goudstuk, op afrekening..,.
Juist gelyk by den soldaet van 't Ruussillon's,
lachte de cipier: 't was ook op afrekening!....
uitdrukt en betreurt dat Spanje de overleverin
gen en de leerlingen zyner geschiedenis verge
ten hebbende, in Europa den rang niet meer
bekleed vvaerop het regt had en welken het
door de omwentelingen verloren heeft.
Hy eindigt met den wcnsch uit te drukken,
dat er aen de rampen van Spanje een einde zou
komen en vernieuwt aen den koning de ver
zekering zyner hoogachting.
Onze lezers mogen niet vergeten dat deze hoogst-
gewichtige tyding door den Havas Reuter mee
gedeeld wordt.)
AMEIUKA.
De voorvallen, welke sedert eenigen tyd
plaets hebben in de zuidelyke Staten van Ame
rika en vooral in Kentucky, Tennesse en Texas,
zyn zoo ernstig, dat het gouvernement van
Washington al zyne krachtdadigheid hieraen
zal moeten wyden, ten einde aen dezelve het
hoofd te bieden. Die onlusten spruiten voort
uit den onalhankelykheidsoorlog, welke zoo
veel bloedverlies en geld gekost heelt, waerby
president David werd geslagen, en de Noord-
Amerikanen, door de voile neêriaeg van gene
rael Lee, gevolgd door de inneming van Rich
mond, de overhand kregen.
Sedertdien tyd bestaet er eene hevige vyand-
schap tusschen de blanke en zwarte rassen,
welke vandaeg wil ontaerden in een nieuwen
burgeroorlog. Op verschillende plaetsen heb
ben reeds bloedige worstelingen plaets gehad,
waerby het gezag der wettige overheid geheel
ontkend is en die eindigden met talryke straf
uitvoeringen, gekend onder den naem van
Lgnchlaw. Blanke en zwarte bevolking zyn even
bloeddorstig en wedieveren met elkander in
wreedheid, zoodat liet hoog tyd wordt dat het
gouvernement zyn invloed doet gevoelen om
hieraen een einde te stellen. Dit zal echter on-
vermydelyk met veel moeilykheden gepaerd
gaen, want de blanke bevolking beeRveel goed
te maken tegenover hare vroegere slaven; maer
ook deze hebben zich zwaer vergrepen legen
hunne vorige meesters.
Alle handelszaken zyn te New-Orleans onder
broken, hoewel de stad belrekkelvk rustig is.
Ongeveer 10,000 blanken zyn naer het stadhuis
getrokken en hebben er M. Pence geïnstalleerd
als gouverneur, terwyl eene depeche naer pre
sident Grant gezonden werd, met verzoek de
keus der blanke burgcry goed te keuren.
De beweging van het blanke ras strekt zich
over geheel Louisiana uit, en ook hunne kleur-
genooten van Green County, in Alabama, heb
ben de gewapende zwarte bevolking verdreven
en velen dezer over de kling gehaeld.
- Ik zal myn verslag doen by de overheid on,
komt gv u te herstellen, beul zult gy worden, dat
beloof ik u; en gy zelf zult Jan De Lichte radbraken.
't Ware de schooostc dag myns levens.
Zult gy hem ten minste erkennen, uwen Jan De
Lichte? Men zegt dal hy van gezicht en gedaenle ver
andert als een kamcloen van kleur.
Hem erkennen, als men hem helpen geeselen
heeft
't Is wel, cipier; maer het voornaemste is en
blyft hem weten te vangen.
Hy of zyn kliek durft zich rond Aelst niet wagen.
Doch zyu spooris gevonden endan..., hel wachtwoord,
gy begrypt?....
Zoo? Rond Aelst durft hy niet komen?
En nog veel min te Aelst zelf: hy is er te wel
gekend,...
Dan vrees ik dat het nog langer zal duren dan
tot morgen vooraleer gy hem geklampt krygt.
Gy vreest ten onregle, heer.,..
Zoo, zoo, gromde Jan, men beweert dat hy
Aelst niet durft naderen!
Heer, sprak de cipier, is ULd. voldaen van den
toren, dan gaen wy over tot de tortuerkamer. Uwe
permissie spreekt op al de gevangenhuizen der stad,
en de tortuerkamer is 't ziens weerd. Onlangs stierf
een priester die, geroepen om te Yperen eenen boos
wicht by te staen, zoodanig werd geslagen by het
aenschouwen der folteringen welke zyn penitent te
ondergaen had vóór hy den geest gaf, dal de goede
man er doodelyk ziek is van geworden en nu onder
d'acrde ligt. Die folteringen zal ik u tooncn, en,
vermits gy zoo mild u toont jegens eenen ongelukkige
als ik, zal ik die gereedschap ter uwer eer eens doen
werken....
Dank, was hel antwoord ik heb er genoeg van,
van uw koten en marlclkuilen. Ik had liever, is hel
mogelyk, wat hooger te klimmen, om een algemeen
uitzicht op de stad en hel omliggende te genieten. Ik
heb lucht noodig: my dunkt, het is my iiier zoo be
vangen op hel hart...,
Dan moeten wy naer den bciaerd.
Naer den bciaerd dus, cipier.
Wordt voortgezet.)
Zie, l.e llègne de Marie- Thérèse dans les Pays-bat Autri-
chicns par ChPiot, bladz. 281. Komt paste verscliynen te
Leuven, by wc I'onleyn.
