N° 195.
Zondag 27 September 1874.
4(le Jaergang
WEKELYKSCH NIEUWSBLAD.
De Bende van Jan de Lichte.
Aelst, 26 September,
lïuitenhindseh Nieuws.
G-azette
Aelst
Het Bureel van liet bltul Is gevestigd lil de liapellestrael IV* 11, wner alle brieven, gelden, enz. vraehtvry moeien toegezonden worden.
Abonnemcntsprys 8 fr. 'sjaers, voorafbetuelbaer. Voor den buiten kan men Inscliry ven in al do postkuntooren, en voor de landelyko gemeenten by de briefdragers.
FRANKHYK.
De Gemeinde Zeitung, een oostenryksch dag
blad, bevat een artikel nopens de spaensche
kwestie, waerin ontwikkeld wordt, hoe M. von
Bismark twee jaren lang gepoogd heeft wan
trouwen te zaeien tusschen Italië en Frankryk,
om hierdoor eerstgenoemd land tot een oorlog
met de laetste aen te dryven, waerin Duitseh-
iand tegen Frankryk party zou gekozen heb
ben. Verder wordt er in aengetoond.hoe prins
von Bismark zich tot Spanje wendde, alsook
de geheime ooraken die Duitschland aenzetten
in het gehouden gedrag van M. Lindau, als
konsul van Pruisen te Bayonne.
Eindelyk wordt er in aengetoond, waerom,
niettegenstaende de bewyzen van voorzichtig
heid en lankmoedig geduld der fransche Staets-
lieden, het nog niet ten volle bewezen is, dat
prins von Bismark er niet in gelukt, den eenen
of andéren dag een oorlog tegen Frankryk in
leven te roepen. Het artikel der Gemeinde Zei
tung schynt ons zoo belangryk, dat wy het aen
onze lezers hier in zyn geheel meedeelen
Dagelyks wordt de nevengedachte opgehel
derd, die Pruisen aenzette tot den overdreven
iever met welke het zich in de zaken van Spanje
mengde. Dat wat vandaeg in de spaensche
kwestie gebeurd, is de herhaling van wat ver
leden jaer plaets had voor Italië.
Sedert byna twee jaren gebruikt M. von Bis
mark al zyne diplomatiesclie kennis om wan
trouwen tusschen de kabinetten van Rome en
Parys te zaeien, het eene tegen het ander op
te hitsen, door by voorbeeld te zinspelen by de
Italianen, op demogelykheid dat Frankryk nooit
zal kunnen wachten totdat zynemagt hersteld
is, om Italië aen te vallen en de Italianen uit
de Pausëlyke-Staten te dryven.
Wat was toch de oorzaek der ophitsingen,
uitgaende van het kabinet te Berlyn? Duitsch
land heeft Italië willen aendryvon tot eenen
oorlog tegen Frankryk, ten einde dit laetste
land te kunnen aenvallen, als beschermer van
Italië. Duitschland heeft Frankryk geheel wil
len onderdrukken, en het voor altyd tol de on-
mogelykheid brengenzich herop te beuren.
Die spekulatie heeft echter schipbreuk gele
den en legen de slimheid der Italianen, die heel
goed wisten, met welk doelM. von Bismarkhen
tot oorlog aendreef en tegen het doorzicht van
graef Decazes. Victor-Emmanuël liet zich te
Berlyn wel overhalen; maer Italië liet zich in
het plan van M. von Bismark niet vangen.
(i)
TWEEDE DEEL.
IX.
Xe Aelst.
(93B VERVOLG.)
De kapitein met zynen leidsman was gekloulerd
tol op de gaendery die buiten rond den beiaerd loopt.
Hy stond een oogenblik gryn/.end rond te zien. Don
reikte hy de hand over de stad en hare prachtige
omliggcnden. Was hel verdreiging? Was het bewon
dering?
Een fraei uitzicht, niet vvaer, heer? sprak de
cipier.
Fraeiheerlyk morde de andere. En dit ge
hucht, daer, lings, boven 't bosch?
Hel is de pretery van Mylbeke.
En ginder, regts?
De pretery van Schaerbeke.
En tot daer durft uw Jan De Lichte niet komen?
Hy durft niet.
Zeg het niet te luide, cipier; die kerel beweert
men, heeft ooren overal en liet nooit eene uitdaging
onbeantwoord.
Hy komedan maer af, hy met gansch zyn kliek.
Er zyn twintig pond beloofd voor wie hem, levend of
dood, zal opbrengen.
Twintig pond?.... 't Is weinig,cipier. Ik meende
dat in Vlaenderen het hoofd eens rooverskapiteins
meer weerd was. Ware het in Spanje of in Italië!
Ware het te Parys! Daer stak men tot dryhonJerd
goudstukken uit voor Cartouche, en 't was nog te
weinig: de man woog meer. En toch, had men ticn-
mael meer op zyn hoofd gesteld, nog had men hem
niet gevangen, ware hy niet verraden geweest door
eenen zyner mannen.
Ja, heer, klappen komt soms te pas. Denk eens,
dry honderd goudstukken!
Ja; maer de goudstukken zyn in de kas der poli
tie gebleven. De aen klager kreeg voor enkele beloo
ning van niet geradbraekt te worden. Dan wierp men
hem in eenen der onderaerdsche kuilen van het ge
vang te Bicêlre en hy zit er nog; het is noglans 23
jaer geleden, want Cartouche werd geregl den 18
november 1721. Hoe lang zal hy er nog zitten?.... En
dat komt, cipier, van zyn meester te verraden!.... 0
(1) Eigendom der Gazette van Aelst.
Na de mislukking in Italië, wendde zich von
Bismark naer Spanje. Er is gevraegd welke
reden de grootkanselier kon hebben, om zich
met Spanje te bemoeien, en er is niets gevon
den dan dat hy de ongelukken van dit land wil
exploiteeren, ten einde eenen oorlog tegen
•Frankryk te bewerken. Voor het kabinet van
Versailles is zyn spelkomendwarsboomendoor
het gouvernement van Madrid te erkennen.
En wat gebeurd er van daeg? Eene onge
hoorde zaek in4je annalen van het algemeen
volkenregtEen agent, de pruisische konsul
Leridau, ligt op loer op de fransche grenzen en
oefent er in Frankryk zelve, in naem van Prui
sen een gezag uit dat aen de policie past. Die
pruisische policie-agent, bespiedt de Franschen
op de spaensche grenzen en poogt bewyzen op
te doen, welke sterk genoeg zyn om de oiïicieele
reklamen van Berlyn te ondersteunen, nopens
de toegestane bescherming der Carlisten door
Frankryk.*
Wat nog verder gaet, is, dat er te Berlyn
officieel over gepocht wordt, dat er aen den
pruisischen agent te Bayonne dergelyke onder-
rigtingen gegeven zyn. Een broeder van ge
zegden agent, een geheimschryver by het ge
zantschap van Duitschland te Parys, maekte
jacht op de beweerde carlistische komileiten,
welke over geheel Frankryk verspreid zyn en
maekt hiervan een dossier op voorzynen mees
ter te Berlyn.
Men kan gemakkelyk begrypen dat zulkdanig
gedrag, dat dergelyke handelwyze van eenen
aerd zyn om eene wettige verbittering te ver
oorzaken, niet alleen in de gouvernementskrin
gen van Frankryk, maer over het geheele land.
En ondanks dit alles, houdt het gouvernement
zich binnen de grenzen cener wyze gematigd
heid. In tegenwoordigheid der ongehoorde uit
dagingen der Pruisen, blylf Frankryk kalm.
Men wil zich niet tot vyandelykheden laten
aendryven, omdat een oorlog op dit oogenblik
noodlottig zou zyn, hoewel, onaengezien al deze
treffende bewyzen van voorzichtigheid en ge
duld, van wege de fransche staetsmannen, het
nog niet zeer zeker is dat von Bismark er niet
toe geraken zal, eindelyk een oorlog te doen
uitbreken.
Die onzekerheid schynt reeds zwaer te druk
ken op de gezindheid der groote mogendheden,
welke niets dan vrede verlangen. Iets wat de
toestand openbaer maekt en licht verspreidt
over het voornemen van ons gouvernement
(namelyk het gouvernement van Oostenryk-
Hongarië), is de volgende bekentenis, die aen
een onzer als officieel erkende dagbladen, ont
snapt is
die verraders!,... Maer zeg eens, hoe is de politie
achter hel wachtwoord gekomen van de bende? Ik
wed dat het ook door verraed is.
Inderdaed, het is die zelfde Pier Van der Geensl,
waervan ik u even sprak, die hel heeft geleverd,
om.,..
Om
Om de geeseling te onlsnappen.
En hy heeft ze ontsnapt?
De reglers bedankten hem voor den bewezen
dienst en beloofden te zullen onderzoeken of het op
gegeven woord wel hel echt wachtwoord was der
bende,...
En in afwachting?....
....Werd hy gcgeesscld en van daer naer de
galei gevoerd om zyn tien jaer uil te doen....
Ik wist het, lachte Jan; verradersstiel, slechte
stiel! En het verraden wachtwoord werd echt bevon
den?
Echt, heer.
En het luidt?
Komt gy niet te zeggen: verradersstiel,
slechte stiel?
- Inderdaed, cipier,ik was 't vergelen.... Laet ons
van wat anders klappen.-,.. Zeg eens, die burg, oosl-
waerls, tegen het bosch, hoe noemt gy dien?
Die hooge, breede berg? 't IsBouchautberg.,..
Heer, gy die reist uit nieuwsgierigheid, daer moet gy
henen, 't is slechts een myl van hier. Plaetsl u nevens
eenen der windmolens die den berg bekronen, en
vandaer ontplooit zich het prachtigste landschap van
gansch Vlaenderen. liet is daer dat Vlaenderen ein
digt en het bergachtig deel van hel land begint. In
de verte, links, ontwaert gy de sleden Geeraerdsber-
jen en Ninove, by den oever van den Dender, die,
vronkelend,eenonafmeelbare uitgestrektheid bespoell,
's zomers groen en krielend van hoornvee, en 's win
ters een even onafmeelbaer meer uitmakende. Vóór
u, in de verre verte, ontdekt gy, by helder weder,
twee zwarte punten die zich oplossen op het blauw
des gezichteinders: het zyn de torens van Sl-baefs en
van St-Pielers, te Gent. Regis hebt gy de schoone
abdy van Afïlighem; en, achter u, het diep en somber
woud, het Allligbembosch, onder wiens stille en ge-
Dc aenklager in sprack heeft er dry-en-vurüg Jaren ge
zeten. Om een oogenblik het licht der zon te genieten, had hy
geleerd den doodc te spelen, en hy was er zoo voimaektin ge
lukt dat, na hy waeriykdood was. men hem twee dagen heeft
laten liggen in zyn kol vooraleér men hem ontdeed van zynen
yzeren halsband.
Het verbond, gezegd der dry keizers, zal
vroeg of laet wel groote vuerproeven moeten
doorstaen, door de erkenning van het gou-
vernement van Madrid.
Hetwelk in goed duitsch vertaeld, beteekont
dat de andere mogendheden de oorlogs-onlr
werpen van.Pruisen kennen, maer dat zy geens
zins geneigd zyn, die te beschermen of er
hunne goedkeuring aen te geven, uit kracht van
bun .verbond met Pruisen.
OOHTEAItYK.
De Tag es Pirsse van Weenen bevat den voir
genden brief uit Berlyn, nopens de Sleeswyk-
Holsteinsche kwestie:
Hel algemeen gevoelen houdt zich op dit
oogenblik veel bezig met de feilen, die in het
noorden van Sleeswyk plaets grypen.
Er moet bekend worden dal' die leiten al
heel zonderling zyn. Men verjaegt in de land
streek geboren Denen, omdat zy hunne sympa
thie voor Denemark laten blyken; dus mag er
met regt gevraegd worden, voor wie en voor
wat Duitschland die Denen aenziet, welke in
Sleeswyk geboren werden?
Aenziet liet die als duitsclic of wel als decn-
sche onderdanen?
Indien zy aenzion worden als duitsclic onder
danen, met welk regt worden zy dan uit liet
land verdreven? Indien zy acnschouwd worden
als deensche onderdanen, met welk regt wordt
hen dan hunne sympathie voor Denemark als
eene misdaed aengewreven?
Ziehier de uitlegging dezer legcnstrydiglic-
den, want prins von Bismark ziet niet nauw op
de middelen, en hecht niet veel prys aen de
logiek.
De logiek is datgene wat ons tot ons doel
leidt, antwoordde de grootkanselier onlangs
aen een deenschen diplomaet, die naïef genoeg
was om te onderzoeken, volgens welke logiek
het duitsch gouvernement handelde.
En welk doel achtervolgt M. von Bismark
by deze liandelwys?
Niels minder nog meer cc dan dc aensluiling
van Denemark by Duitschland.
Prins von Bismark heeft wel is waer op eene
onregtstreeksche wys aen den koning van De
nemark doen voorstellen, om cc met alle zyne
Staten in het Norddeutsche Verein te treden,
waerby liy tevens te kennen gaf dat de koning
zeer uitgebreidde voorregten zou behouden,
vooral voor wat het deensch grondgebied be
trof.
Duitschland waerborglinsgelyksdeonscbend-
baerheid van Denemark, maer daervoor ver*
langt M. von Bismark dat de deensche vloot een
werkelyk deel wordt van deduilsche zeemagt,
heimuisvolle lommer het vermaerd Benedictvners-
kloosler eenzaem is neergezeten....
'k Wil dal zien, sprak Jan.
Een tafereel, heer, gelyk een schilder er geen
kan uitvinden.... En, als gy daer slael, opBouchaul-
berg, keer dan uw blik hiorwaerts, en de aloude slad
van Aelst zal u tegen lachen als een bloementuil in
'l midden van een groen tapyt!,... En, tusschen den
berg en de stad, tusschen de boomen door, elk op
een half myl afstands, zuil gy zien opryzen dc toren
tjes van dry kasleelcn: het zyn dc heerlykheden van
Erembodegem, Mylbeke en Moorsel.
En de bende, vroeg Jan, heeft zy die kastce-
len nog niet bezocht?
Heer, lachte de cipier, gy komt gestadig op de
bende terug; gy hebt er 't hoofd vol van. Zyt gy bang
misschien? Vrees r.iel, wy zyn, wy, hier.
Bang ben ik niet; maer ik zou gcernc het wacht
woord welen....
De cipier werd laslig:
Wilt gy dat woord kennen, antwoordde hy op
lamelyk bitsigen loon, van niyzulLgy hel niet leeren:
hevraeg u by den burgemeester of elders....
Allen voor tiénen, ééne voor allen, niet waer
cipier?....
Had de afgemartelde, doodbleeke cipier nog kunnen
verbleckenwal hy vernam zou het hebben uitgewerkt;
nu werd hy geel eri groen.
Hel geducht geheim der politie! riep hy beesch.
Dal heb ik .toch niet verraden.
Neen, ik heb het vernomen by don burgemeester.
De cipier kon er niet van over.
Om in zulk innig betrek te slaen met het magis-
tract, moet men van de bedekte politie zyn! sprak hy.
Van welke politie?
Van degene welke komt ingericht te worden om
in 't geheim de bedelacrs, de landzvververs en vooral
de benden na te zeilen, hare doening af te spieden
en al te doen vangen wat eenigszins verdacht voor
komt.
Ha! Ha! spotte Jan, is hel maer dal? Dan zal er
de bende nog lang loopen! Uw politie is gekend; zy
is beroemd door gansch hel land om haren onver-
moeibaren yver van niels te verrichten.
Ja, maer dcesmael zal men te werk gaen gelyk
te Parys.
- En hoe gaetdaL?
- De nieuwe politie welke ik bedoel, is van fran
schen invoer; te Parys heeft zy reeds hare preuf gc-
slacn. Die inrichting is vooral gesteund op de kwaed-
en dat er bondshavens zullen geopend worden
op verschillende deensche bezittingen. Langs
zyne 'zyde, is prins von Bismark bereid, niet
alleen het noorden van Sleeswyk maer geheel
het hertogdom af tc staen, niet aen den Stael
Denemark, maer aen den koning van Denemark
en op voorwaerdc, dat liet hertogdom aen de
wetten van het keizerryk zal onderworpen zyn,
evenals de andere duitsche Staten.
Dewyl dc koning deze voorstellen niet zeer
aenlokkelyk vond, heeft hy dezelve verworpen.
Hieruit ontstond de kwade luim van prins von
BtSmörk en de dwangmiddelen in het noorden
van Sleeswyk. Het deensche kabinet heeft tol
nu toe de kweste niet aengeroerd. Al de leden
van het kabinet te Kopenhagen, zyn, zooals ge
weten is, deensche nationael-liberalen.
Dewyl zy nu byna geene hoop koesteren deze
kwestie te kunnen oplossen ter cere van hunne
party, verkiezen zy de kwestie te laten rusten,
tot dat de politieke toestand hun gunstiger toe-
schynt. De tyding dat het deensche gouverne
ment reklamen zou gemnekl hebben, is voorha
ng; maer misschien wil prins von Bismark het
deensch kabinet dwingen dezelve aen te roe
ren, opdat dit land onder bereik zyner diplo
matische kunstgrepen zou vallen.
Die zaek houdt onze diplomatie zeer levendig
bezig, want zy zou eene buitengewoon groote
belangrykheid kunnen verkrygen. Door het
aensluilen van Denemark by het- Norddeutsr/ie
Verein zou het beheer van het in- en uitvaren
der Ballische-zee in handen der Pruisen zyn,
en de russische vloot in dit water zou reëds
ten halve als een krygsgevangene van Pruisen
mogen aenzion worden.
Rusland zal dit niet toelaten, en wat zal En
geland zeggen?
Het kan niet ontkend worden, dat Rusland
en Pruisen koeler zyn en er mag verondersteld
worden dal de voorstellen van M. von Bismark
aen hel kabinet van Kopenhagen, door hetzelve
trouw worden meegedeeld aen Rusland.
De dreigende voornemens van Pruisen tegen
over Rusland, waervan hierby de trouwe
bondgenoot een slaeltje gaf', hebben te Sint-
Petersburg een levendig ongenoegen verwekt.
Het kleine Sleeswyk heeft uog zyne geheele
rol niet vervuld in de politieke aengelegenhe-
den van Europa.
TURKTE.
De korrespondent van den Pos/ te Konslari-
tinopel, zegt dat Turkye niet werkeloos wil
blyven in de aengelcgcnheden van Spanje,
maer ook een oorlogschip naer de spaensche
kusten zal zenden. Het aengeduide vaèrluig
is eene fregat, gewapend met 50 kanons, ge-
doeners zeiven. Degenen die men vangt en die slim
en rap genoeg hy de hand zyn, koopt men uit; men
belooft hun vergiffenis voor het verleden en volkomen
onslrafhaerheid. Gy begrypt, eens die mannen acn
onzen kant, dan....
Maer, jongen lief, schcrtslc Jan,op honderd die
ven en kwaeddoeners die gy in Ylaeiideren zult opra
pen, zult gy nog niet óónen vinden die u dienen kan:
het zyn al domme, lompe bedelacrs, van dc grofslen
uit!... Alweer ecu fransch gedacht! Wal voor Frank
ryk goed is, moet overal goed zyn,en haeslzullen wv
vernemen dal zy hun druivelaers komen planten in de
Polders! Nu, laet ze begaen; wy zullen afwachten
wie de fynsten zyn, want, ik weel het, Jan De Lichte
ook heeft....
Jan wedcrhield zich; hy ging zeggen: De kapitein
ook heeft zyne politie en zelfs zyne bedekte politie*
Maer, vooraleer dit kenbacr te maken,zou hy hel eerst
eens alzien, en, om te beginnen,zyne politie eens tus
schen de heenen jagen der nieuwe politie naer dc fran
sche mode. Dal lachte hem tegen en hy zou hotge-
wiglig vraegpunt eens ernstig onderzoeken.
Gy zegt, heer? vroeg de cipier.
Ik zeg niemcndalle, ten zy dees: dal,wat er ook
moge gebeuren, morgen of overmorgen of later, 't zy
binnen of builen do stad, gy, cipier, niets meer tc
duchten hebt van Jan De Lichte.Gy hebt nu al genoeg
uitgcsiaen en wy zullen op u waken.
Dank u, heer; en zeg, bid ik u, by dc overheid
dat gy my geplaegd hebt op alle wyzen om my hel
wachtwoord der Bende af te persen, en dal hel niet
gelukt is; dat ik een trouwedienacr ben, dal liet ma-
gistrad, de provoost, gy en geheel dc politic op my
slaet mogen maken.
Maer, vriend lief,ik ben.... ik hen van uwe poli
tie niet....
Wie.... wie zyt gy dan?
Kom, kom, genoeg geklapt.... Ik heb gezien wat
ik zien wilde, en meer vernoemen dan ik verwachtte.
Dank u cipier, wy zullen voor u zorgen....
Daermec was de jonkheer de markt op, terwyl de
beteuterde bediende radeloos stond te gapen van bo
ven den trap.
Op de markt stond Bartel te wachten, lly ging den
kapitein te gemoet
Hewel, vroeg hy, hebt gy uw kot gevonden?
Ja.
Eü gy hebt er uw plaets besproken.
Vooruil naer de Werf, gebood Jan, daer zul
len wy klappen. Wordt voortgezet.)
