De stem van Katholieke Leiders.
EN OMSTREKEN
De Heer Verbist aan
het woord
Baron Moyersoen
aan het woord
Nog over aanklachten
"De Standaard,, en
Het Nieuwsblad
steken van wal.
Voor de Politieke
Gevangenen
Verschijnt voorloopig den Donderdag en Zondag van iedere week.
Nummer 3. Eerste Jaargang 1944.
Prijs 1 Fr. het nummer.
Zondag 8 October 1944
BUREELEN:
Kerkstraat, 9, AALST,
Het debat over de regeeringsvprkla-
ring heeft aan twee voorname Katholieke
leiders de gelegenheid geboden om hun
oordeel te doen kennen over de alge-
meene politieke toestand.
De Heer Verbist sprak in de Kamer
op 3 Oktober.
OVER HET LOONVRAAGSTUK
Wat het vraagstuk der loonen betreft,
zou de aftrek op de loonen dp waarde
er van sterk kunnen verminderen. De
politiek van de loonen moet dus gepaard
gaan n%et een politiek van belastingen.
Ik wijs verder op het belang van het
familieloon.
Er is gewezen op het groot belang van
den middenstand op sociaal en econo
misch gebied. De regeering moet er in
haar beleid rekening mede houden.
De uitbreiding van het verzekerings
wezen zal ter hand genomen worden.
Hiermede zijn wij akkoord. Doch, het
is de groote bekommernis van de rpch
terzijde, dat de uitbreiding zou gepaard
gaan met vrijheid van keuze van het ver
zekeringsorganisme.
DE OORLOGSWINSTEN
Een derde beschouwing is deze be
treffende de belasting op de oorlogs
winsten. De bevolking heeft met afgrijzen
moeten vaststellen dat sommigen op leed
en kommer zich een fortuin hebben ver
worven. Het geheele land zal achter U
staan wanneer gij de noodige maatrege
len zult treffen om al deze schandelijke
oorlogsswinsten volledig terug te vorde
ren.
CIVIEKE VORMING
Ook de civieke vorming is aangeraakt
door den Eersten-Minister. De regee-
ringsverklaring schijnt er op te duiden
dat hier een pure onderwijskwestie inge
zien wordt. Welnu dat is voorzeker een
te enge opvatting. De pers speelt hier ook
een rol. En wat we de laatste dagen
hebben gezien is weinig aanmoedigend.
Alles wordt in de bladen afgebroken
im plaats van constructieve kritiek te le
veren.
Het moreel klimaat dat thans in ons
land heerscht is alles behalve gelukkig.
Wij beleven een tijd van wanorde en
willekeur. Heel de bevolking vraagt een
rechtvaardige bestraffing van degenen
die met den vijand samenheulden. Maar
de laatste tijd zijn ook onschuldigem
blootgesteld aan verachting en spot.
Zulke behandeling moet noodzakelijker
wijze een gevoel van onrust en afkeer
verwekken, ook in den geest van diege
nen die alles hebben geofferd voor het
vaderland.
De weerstandsbewegingen moeten in
de rol blijven die Generaal Eissenhower
hun heeft voorgeschreven.
Ik vrees, dat de reactie hierop on
gunstig zou kunnen zijn.
VLAMINGEN EN WALEN
In de regeeringsverklaring is gewag
gemaakt van de verschillende landsdee-
leni. Doch de tekst is te vaag en te schuch
ter. De regeering heeft hier een penige
kans verkeken, om een nuttige vaststel
ling te doen.
Wat hier in de afgeloopeni jaren ge
beurd is, heeft met wezenlijke Vlaamsch
gezindheid niets gemeens. Daarom had
de regeering met open vizier moeten
spreken. Er is geen gpvaar.
Er is het feit, dat onze Vlaamsche
jeugd den vasten wil heeft toe te treden
tot den Belgischen staat. De beide lands-
deelen moeten het land in stand houden.
Nooit zijn de Vlamingen aan zoo 'n
groot gevaar ontsnapt als thans. Een
Duitsche overwinning zou aan het
Vlaamsche volksbestaan epn doodelijken
slag hebben toegebracht.
Evenzeer moet echter Wallonië ver
staan dat zonder Vlaanderen als tegen-
gewicht het bestaan zelf van Wallonië in
gevaar wordt gebracht door de zuig
kracht van Frankrijk.
Wij vragen aan de regeering dat zij
het vraagstuk van de verhouding van
Walen en Vlamingen in den Belgischen
staal) zóó zou inzien, dat een gezond
wallingantisme en een gezond flamin
gantisme aanvaard wordt als een element
van de ware vaderlandsliefde.
HET SOCIAAL VRAAGSTUK
De Belgen in het binnenland hadden
de overtuiging dat na den oorlog het so
ciale vraagstuk meer dan ooit op den
voorgrond zou treden.
Het leed dat wij samen droegen,
heeft de ge.est van solidariteit versterkt
en bij velen den zin voor de sociale noo-
den verscherpt. Het feit dat de Duitschers
verboden de loonen te verhoogen deed
de patroons naar andere middelen zoe
ken om hun werklieden ter hulp te ko
men, door de inrichting van cantines,
aardappelenb,edeelingen, samenaankoop,
enzoomeer. Zij verschaften hun werk om
te beletten, dat zij zouden weggevoerd
worden.
Vele patroons hebben dus een nieu
wen kijk gekregen op de sociale proble
men van onzen tijd.
De arbeiders hebben beter dan ooit
de solidariteit begreppm die hen bindf
met hun onderneming.
Het volk heeft gevoeld dat de arbei
ders- en bedipndenstand tengevolge van
de opeischingen den Zwaarsten tol moest
betalen. Uit dit alles is het verlangen ont
staan naar een socialp politiek, ingegeven
door solidariteit en wederzijdsche ver
standhouding van al de standen.
Tusschen de vertegenwoordigers van
het patronaat en van de syndicale bewe
ging werden de grondslagen besproken
van het toekomstig sociaal statuut. Daar
moet de regeering de inspiratie zoeken
voor haar eigen sociale politiek.
Meer dan ooit dient de werkman te
gen al de risico's van het leven gevrij
waard te worden, en moet hem en zijn
gezin een menschwaardig bestaan wor
den verzekerd.
De veralgemeening der sociale verze
keringen met vrije keuze van de vereeni-
ging, zal op dat gebied een der doel
matigste middelen zijn.
Zoo de werkman acht uren per dag
op d,e fabriek doorbrengt, dan blijven
er zestien uren door te brengen in zijn
gezin. Dit is het centrum van zijn ge
voelsleven,. waar hij kracht en levens
vreugde moet vinden.
Alle sociale maatregelen moeten der
halve berekend worden op het arbeiders
gezin.
De sociale politiek die geen familie-
politiek is, is niet volwaardig mensche-
lijk.
De regeering van Londen heeft de
wetgeving te niet gedaan die zij meende
door de Duitschers te zijn geinspireerd.
Zij mag niet vergeten dat de Duitschers
zich steeds verzet hebben tegen een poli
tiek ten voordeele der groote gezinnen.
Wij hopen dat de regeering deze politiek
in pere zal herstellen.
Wij willen socialen vrede, door de
uitbreiding der paritaire commissies de
veralgemeening van de collectieve over
eenkomsten en het inrichten van
scheidsgerechten.
Er dient onderzocht te worden hoe
aan de opvatting van associatie van ka
pitaal en arbeid, de bovenhand kan ge
geven worden op de notie van onder
geschiktheid.
Wij meerden dat men de nijverheids- en
handelsondernemingen moet aanmoedi
gen, die een aandeel in de winsten af
staan aan hun personeel.
Meer dan vroeger moet er op het ze
delijk welzijn van den jongen arbeider
gelet wordpn, zooals beoogd wordt door
het statuut door de Katholieke Arbeiders
jeugd ontworpen.
DE PERS
In den Staat zijn nieuwe machten op
gestaan die in ruime mate het openbaar
leven beïnvloeden, te weten de pers, de
radio, de banken, de nijvprheidsmono-
polies, enz. De Staat moet beletten dat zij
hun invloed tegen het algemeen bplang
zouden kunnen uitoefenen.
De Belgische pers dient vrij en onaf
hankelijk te zijn van eiken vreemden in
vloed, de beteugeling d.er misbruiken
moet vlug gebeuren, en een orde der dag
bladschrijvers moet waken op d.e waar
digheid van onze pers.
NATIONALE PROBLEMEN
Wij laten groote nationale problemen
onbesproken.
De Belgen die in ftet binnenland on
der hetzelfde juk leefden, zouden niet
begrijpen, dat wij geen edelmoedige op
lossing zouden kunnen vinden voor de
prikkelende vraagstukken, die ons in 't
verleden hebbpn verdeeld. Een definitief
accoord voor het schoolvraagstuk kan
gevonden worden op grondslag van een
gelijke tusschenkomst van de openbare
machten in dp uitgaven voor het lager,
normaal en technisch onderwijs.
De ontwikkeling van een hoogercn
nationalen zin moet mogelijk maken,
dat de taalkwestie in een geest van on
derlinge waardeering opgelost wordt.
Wij hopen dat de Regeering, waarin
het Franschsprekend .element zoo ruim
schoots werd bedacht, er zal op waken,
dat het vertrouwen der Vlamingen in
België niet zou verdrongen worden door
een gevoel van onzekerheid.
Tact en een oprechte wil van verstand
houding zijn geboden, niet alleen voor
Lands Regeering, maar ook voor alle
instellingen die de nationale vlag in top
voeren.
BESTRAFFING
De Belgen, die dikwijls het slachtoffer
van de collaboratie zijn geweest, zijn
het allen eens om een voorbeeldige be
straffing te eischen. Zij walgen van al
degenen die zich aan verraad hebben
schuldig gemaakt, meer nog, van de ver
antwoordelijke leiders en van de bedrij
ven die rechtstreeks met d.e Duitsche oor
logsvoering hebben medegewerkt, en
vooral van de verklikkers.
Dp Belgen vragen dat bij de rechts-
bedeeling de rechten van de verdediging
worden eerbiedigd. Dat de rechtspleging
snel wpze, maar dat terzelfder tijd aan
het Krijgsauditoraat de noodige tijd
worde gegund om de dossiers aan te
leggen. Het mag niet gebeuren dat de
processen blijven aanslepen. Welnu, in
dien geen andere maatregelen worden,
genomen, zal nog lange jaren naar den
afloop van die processen mogen gewacht
worden.
Het hoort dus dat de maatregelen van
algemeenen aard worden genomen, er
ik betreur het dat de regeering van Lon
den daaraan niet gedacht heeft. Waar
om, bij administratieven maatregel, de
Belgische nationaliteit niet ontnemen aan
bepaalde kategorieën van collabora
teurs, hun tevens de verplichting opleg
gen zich een of tweemaal per week bij
de overheid aan te melden, en hun geen
gedwongen verblijfplaats aanwijzen
Verschillende onder ons, onder meer
de heeren Vinck, Leyniers, Memets, en
ik zelf, hebben gedurende lange maan
den de gelegenheid gehad de aangename
kantein. van een dergelijken maatregel
naar waarde te schatten
Deze maatregel zou dat onschatbaar
voordeel hebben dat hun elke politieke
bedrijvigheid wordt ontzegd en dat de
bedreiging eener uitzetting hun steeds
boven het hoofd hangt.
H,et is evenwel niet te dulden dat be
klaagden door de straten worden heen
en weer gesleurd, dat zij worden bespot
en geslagen, en dat k,erels, die dadelijk
na de bezetting in de rangen van de weer-
standsgroepeeringen hebban kunnen bin
nensluipen, de wapens dragen en aan de
wettelijke overheid hun wil opdringen en
deze autoriteiten bedreigen wanneer zij
hun taak willen uitvoeren.
Hpt gansche land verwacht van de re
geering, geen redevoeringen, maar da
den, om een einde te maken aan een
anarchie die de openbare orde en den
vrede in het gedrang brengt.
Doch de staatsburgers die in Mei 1 940
aan de commandoposten stonden en
die, terwijl 2 millioen Belgen op de
vlucht sloegen, moedig op hun post zijn
gebleven, hebben een moeilijke taak
vervuld. Talrijke uitmuntende patriotten
hebben echter vergissingen kunnen be
gaan, ondanks den bijstand van de meest
vooraanstaande raadgevers waarop zij
veelal beroep deden. Wie zou zoo ver
waand zijn staande te houden dat hij
zich tijdens den oorlog nooit heeft ver
gist
Ik betreur op dit gebied de haast
waarmede tot sommige schorsingen of
aanhoudingen werd overgegaan.
Hoewel ik de omaanechtbaarheid er
ken van de personaliteiten door de re
geering aangesteld als leden van de com
missie belast met het desbetreffend on
derzoek, zou ik verkozen hebben deze
taak uitsluitend te zien toevertrouwen
aan Belgen uit het binnenland, die beter
(Zie vervolg 2de bladz.)
Ons artikel «Recht en Rechtvaardig
heid» schijnt nog al beroering opge
wekt te hebben. Wij ontvangen er vol
genden brief over:
Heeren van het redactiecomité,
In uw nummer van 1 Oktober las ik
met veel genoegen het artikel getiteld
«Recht en Rechtvaardigheid». Naar de
ze twee zaken snakken wij allen om ter
meest.
Maar ik voel mijn bloed nog ko
ken, als ik bedenk wat daar ingeslopen
was. Wie kan aannemen dat gij daarin
liet komen: «Klachten moeten ondertee
kend ingeleverd worden, en echt ver
klaard door twee getuigen»!
Dat maakt, als ik Mijnhper die
duchtig aan zwarten handel deed met
en zich na de bevrijding vooruitschoof in
de Weerstandsbeweging, als ik dit heer
schap of ander,e groote heeren, die mis
deden, wou aanklagen, dan, ja dan zou
ik mijn aanklacht moeten onderteeke
nen. En als zij vrij komen, krijg ik op
mijn arme schouders gansch het wrekpnd
gewicht van hun overmacht. En dat is
nog niet genoeg! Ik zou nog twee waag
halzen moeten te werk stpllen om mijn
aanklacht te bevestigen. De bittere weer
wraak zou ook hen treffen.
Neen, mijne heeren, het gerecht moet
niet doof blijven voor de klachten uit dp
duisternis, het luistert wel naar de advo
caten. Een goed rechter spoort de waar
heid op door alip middelen. Als wij de
waarheid vooruitbrengen, moeten wij ons
niet prijsgeven aan de wraak.
Voor de rest, ga ik er mede akkoord
dat de wpt in alles te onderhouden blijft.
Beste Groeten.
(Handteekening: onleesbaar)
Wij geven dit schrijven weer zonder
kommpntaar; onze lezers mogen ook
eens 'n ander klok hooren. Wij vervin
gen evenwel de naam van derde perso
nen en de omstandigheden die ze ken
baar maakten door puntjes. Onze toeval
lige correspondent zal het ons niet ten
kwade duiden dat wij dus voor hem
dpze algemeen geldende gedragslijn der
pers volgen.
Wie de wapens opneemt,
om zijn vaderland
te verlossen, dient
de Gemeenschap I
EEN PRIESTER VERMOORD TE
HERSELT DOOR DE S.S.-MANNEN.
Alvorens Herselt te verlaten hebben
de S.S. 4 bewoners, waaronder den E.
Hper Van Wesemael, gedood.
Deze laaste heeft vreeselijk mishandeld
geweest, na zijn oogen uitgestoken te
hpbben, is zijn schedel ingeslagen ge
weest door de kolf van. hun geweer en
om zeker te zijn van de dood van hun
slachtoffer, nog een kogel door zijn
hoofd geschoten.
vA/*-
Het roer is in handen van de heeren
L. Bekaert, Professor Edg. De Bruyne,
R. De Decker, J. De Schuyffeleer, R.
Goris, T. Herbert, P. Van Steenbergen,
die lpden zijn van den raad van Beheer
of van het Bestuurscomité, inafwachting
dat de algemeene vergadering den vol-
ledigen raad zal aanstellen.
Directeur is professor Dr Camille Van
Deyck. Dp hoofdredactie werd toever
trouwd aan Mejuffrouw B. Hollants, die
rekenen kan op een nieuwe ploeg redac
teurs en medewerkprs .waarvan het beste
mag verwacht worden.
NIET SAMENSCHOLEN
De bevolking wordt er aan herinnerd
dat, Iuidens het Koninklijk Besluit van
25 April 1940, alle verzamelingen, op-
tocht.en, meetings, betoogingen en alle
samenscholingen op den openbaren weg
of in open lucht, op de voor het publiek
toegankelijke private terreinen, vprboden
zijn, tenzij door den burgemeester, ten
minste vijf dagen vooraf, vergunning is
vprleend.
Alle inbreuken op dit verbod worden
bestraft met een gevangenzitting van
dagen tot 3 maanden gevangenzitting en
met pen boete van 26 tot 300 frank of
enkel met een dezer straffen behoudens
de zwaardere straffen door het Strafwet-
bopk voorzien.
Wie naar de wapens grijpt,
om politiek te voeren,
wil diktatuur 1
BERICHT AAN DE
FAMILIELEDEN
Duizenden onzer landgenooten zuch
ten, nog in gevangenissen in Duitschland.
Zij hopen voorzeker, evenals wij, op
een spoedigp verlossing, nu de geallieer
den met zulke reuzenschreden aan de
uiteindelijke redding van Europa wer
ken.
Om dp politieke gevangenen dan zoo
spoedig mogelijk terug naar hun Vader
land te voeren, moeten de overheden
echter in 't bezit gestpld worden van na
men en adressen om een, lijst te kunnen
opmaken. De belanghebbendpn worden
dus aanzocht, zoo spoedig mogelijk, aan
't ministerie van Justitie te laten gewor
den: Naam, voornamen en adres dpr ge
vangenen. Er dienen ook aan toege
voegd, alle mogelijke inlichtingen weïke
pr zouden toe bijdragen om op het ge
paste oogenbük deze ongelukkigen terug
te vinden.
Het adres van het Ministerie is: Poe-
laertplaats, te Brusspl. Men verzoekt ech
ter de belanghebbenden, zich te onthou
den persoonlijk bezoek te brengen aan
dit adres, daar dit alleen vertraging kan
brengen in de werking, die zoo vlug
mogelijk moet worden voortgezet.
DE VLAMINGEN IN DEZEN TIJD
We lezen in uDe(n) Standaard»,
sprekend over zijn programma
Het Vlaamsche renovatiewerk zet
het voort .bewust van de grootheid van
die taak .bewust van Vlaanderpns eigent
waarde en eigen roeping.
Met kalme zekerheid wil het de
Vlaamsche gempenschap opvoeden tot
het besef, dat in het beamen van, de es-
sentieele en vitale nationale waardpn de
kiem gelegen is van onze aanstaande,
nieuwe grootheid.
De ophpffing van elke ideologische
tegenstelling tusschen onze Vlaamsche
verzuchtingen en de Belgische gedachte,
zal leiden tot een gewijzigde houding in
alle vraagstukken welke den Staat, het
gezag in den Staat, en de nationale Bel
gische gemeenschap raken.
Met kracht zal gereageerd worden te
gen elke poging om het land te verdep-
len of zijn staatkundige eenheid te be
dreigen.
De ppriode van het gezeur over fede
ralisme en het conditioneel staatsburger
schap is definitief afgesloten.
Voor minderwaardigeidscomplexen
heeft «Dp Standaard» geen respect en
verzamelaar spelen voor de grieven-
trommel wil hij niet.
Wel weet het dat er nog groene vruch
ten hangen aan den struik van onzp
taalwetten door jammeren echter wor
den ze niet rijp, wel door kranig ingrij
pen op tijd en stond.
De driekleur wappert aan onzen
Standaard. Waarom Omdat wij ,door
volledig ons zelf te zijn, met verrassing,
die spoedig blijdschap werd, ons Vlaan-
derend als integreerend deel van België
hebben herkend. Als Vlamingen willen
wij schouder aan schouder met de Wa
len staan ter consolideering van de na
tionale gemeenschap, waarin de Vlaam
sche burger pn de Waalsche mijnwerker,
waarin boer en groot-industrieel broe
derlijk zijn .waarin van hoog tot laag
iedpreen zijn eigen plaats kent en lief
heeft
In het België van onze toekomst is
Brussel niet langpr de struikelblok waar
op de zoo gewenschte eenheid telkens
afstuit .maar het samen vloeiingspunt
van beide nationale culturen, de schoon
gewelfde brug van Noord naar Zuid.
Onze spontaan gegroeide trouw aan
het gemeenschappelijk vaderland, het
bpwustzijn van onze gemeenschappelijke
kracht en dp zekerheid omtrent onze ge
meenschappelijke toekomst, gaan ge
paard met het bewustzijn dat wij Zuid-
Nederlanders zijn en behoorpn tot de
Nederlandsche beschavingsgemeenschap.
Wij zijn niet bang van de staatsidpe
en willen ze in al haar geledingen, tot
haar recht zien komen ondpr de hoede
van het Bplgisch vorstenhuis, dat wij,
in alle oprechtheid blijven toegedaan.
