De trams en de ouden van dagen
"Sintje Merten,,!
PIERLALA
EN OMSTREKEN.
BURELEN Kerkstraat 9, Aalst
K'M
f-
Telef: nr. '24.114
-■ -m \tv i iwnm mi' HMhi >nu.
Verschijnt do Donderdag en Zondag van iedere week
P.C. nr. 881.72 - 10 Jaarg. 1,25 fr. 't Nr. Zondag 8 November 1953
«IIWjr.r»-
VOLKSE OPVOEDKUNDE
(Familiale Kronijk voor Opvoeding en Onderwijs.)
Kent ei© Scliooljeujsjcl
uog ei© beleefdlieid S i
EEN LEZER SCHRIJFT...
In ons dagblad lazen we voor enkele
dagen volgende beschouwingen door
een lezer gezonden aan de redactie
voor opname
De titel luide als volgt
«DE GENTSE. TRAMS EN DE
OUDEN VAN DAGEN.
KENT DE SCHOOLJEUGD NOG DE
BELEEFDHEID
En dan volgde
«Een lezer uit Sint Amandsberg zond
ons een schrijven waarin hij terecht het
feit aanklaagt dat jonge lieden op de
Gentse trams de elementairste beginse
len van de beleefdheid uit het oog
schijnen te verliezen en stelselmatig
vergeten hun plaats af te staan aan
ouderen van dagen.
Onze lezer sdhrijft onder meer Se
dert enige tijd is uit de Gentse trams
het advies verdwenen waarin de aan
dacht van de reizigers er op gevestigd
werd dat ouderen van dagen de voor
keur voor de zitplaatsen hebben. Dit
reglement is verdwenen. Wat zien we
nu: jongelingen nemen bij voorkeur de
zitplaatsen in en laten de oude sukkels
hun plan trekken. Sommige ontvangers
trekken er zich weinig van aan. Waar
om verdwenen deze plakkaatjes
En een ander punt aansnijdend
schrijft dezelfde lezer 't volgende over
het laten in en uitstappen van bejaarde
personen
«Bejaarde mensen zijn niet meer zo
vlug en meermaals gebeurt het dat de
tram plots in gang schiet op gevaar af
dat de oude man of vrouw op de straat
stenen stuikt of onder de wielen ge
raakt. Dit laatste is toch te wijten aan
het beheer der Maatschappij der Gent
se trams, dat de uurtabel zo heeft in
gericht, dat de bedienden gejaagd
staan om voort te rijden.
Wacht het tram-beheer misschien naar
een groot ongeluk om in deze wantoe
stand te verhelpen
Die mededeling past niet alleen
voor Gent maar voor overal Het is
soms hartverscheurend te moeten zien
hoe sommige jonge mensen zich on
waardig gedragen tegenover ouden van
dagen niet alleen, maar ook tegenover
vrouwen en vooral tegenover jonge
moeders.
Wij willen dan ook enkele beschou
wingen toevöegen aan hetgeen de toe
vallige correspondent aan zijn dagblad
schreef.
Vroeger reeds hebben wij dergelijke
mistoestanden aangeklaagd en wij zul
len het blijven doen
DE MENTALITEIT DER JONGEREN
INZAKE BELEEFDHEID
Op school wordt er tegenwoordig
zoveel geleerd... in schijn althans... dat
men zeggen zou dat aan de opvoeding
geen tijd meer kan besteed worden.Het
komt er nochtans in het leven eerst en
vooral op aan een welopgevoed mens
te wezen. Men zou zeggen dat de ele
mentairste voorschriften der 'beleefd
heid eenvoudig weg door veel jongelie
den niet meer gekend zijn
In de vroegere school werd ten min
ste één half uurke per week besteed
aan een speciale les in beleefdheid. Nu
hoort men daar niet meer van. Be
leefdheid is geen leervak, zegt men,
beleefdheid leert men niet in boeken,
beleefdheid' moet men beleven. Be
leefdheid is een zaak van alle dagen
en van alle uren. Wij gaan volledig
akkoord. Doch eerst en vooral dienen
de regels der beleefdheid, der voor
naamheid gekend vooraleer men ze kan
beleven.
Onze jeugd beleefd niet de elemen
tairste voorschriften der beleefdheid
omdat zij ze niet kent. En ze kent ze
niet omdat ze haar niet stelselmatig
worden aangeleerd. Wat men niet be
zit, wat men niet kent kan men niet ge
ven Het is plicht van de school syste-
misch onderwijs te geven in beleefd
heid en regelmatige toepassing van deze
regels te eisen. Hier heeft de school een
grote rol te vervullen. De huidige
school komt hieraan tekort I
oOo
LENING v. WEDEROPBOUW
TWEEDE SCHIJF
Bij de 248e trekking van de Lening
voor Wederopbouw, tweede schijf, is
een lot van één millioen te beurt geval
len aan obligatie nr. 085 van de reeks
55 72.
De andere ob liga tien van die reeks
zijn terugbetaalbaar tegen 1000 fr.
Ook het gezin doet in dat opzicht
niet meer wat het doen moet Op ge
bied van voornaamheid der kinderen
schiet het gezag der ouders in zeer veel
gevallen tekort I Daar is de uithuizig
heid een der hoofdoorzaken van.
De opvoeding der kinderen moet
eersc en vooral geschieden in het gezin.
Beleefdheid, voornaamheid, eerbied,
tegemoetkoming enz. enz. zijn karak
teristieken van het vroegere gezin. Hoe
staat het in veel moderne gezinnen met
deze gezinsdeugden Hoort de kinde!
ren spreken over hun ouders Ziet ze
optreden tegenover vader en moeder!
Ziet de onderlinge omgang tussen ge
zinsleden. t Is in veel gevallen om te
treuren
Vaders en moeders, ook gij hebt
x hier een grote plicht te vervullen Lei
den wij onze kinderen op in voornaam
heid Beleefdheid eerst en vooral te
genover de gezinsleden onderling
WIJ OVERDRIJVEN NIET
Gij overdrijft, horen we zeggen. Ab
soluut niet
Kom eens mede met ons op tram of
trein en hoort daar en ziet wat de
schoolgaande kinderen, van de la
gere school tot en met de hogeschool
doen en zeggen Zowel de leerlin
gen van de vrije scholen als van de
officiële scholen, hoor Geen uitzon
deringen op dat gebied Allen zijn ze
even onopgevoed, onbeleefd, soms
brutaal en gemeen Wij kunnen tegen
wit niet zwart zeggen! 't Is bedroevend.
Is dat vooruitgang of achteruitgang
inzake opvoeding En de meisjes zijn
al niet veel beter dan de jongens, hoor!
Dat de masseurkensi of de juffrouwen
of dames leraressen het ons niet kwalijk
nemen! De onbeschoftheid (wij kunnen
geen malser woord vinden) is een
plaag der huidige schoolbevolking
Wij overdrijven niet. Zijn er dan geen
uitzonderingen Zeker, maar die be
vestigen de regel en die zetten de on
beschofterikken in nog scherper reliëf
DE OUDEREN VAN DAGEN
HEBBEN VOORKEUR VOOR
DE ZITPLAATSEN
Is het niet vernederend voor ons
volk, voor ons ouders en opvoeders,
dat zulke reglementaire voorschriften
dienen opgehangen in de tramrijtuigen?
Wij vinden het al even onbeschaamd
ols de volgende uitnodigingen tot be
leefdheid en welopgevoedheid Ver
boden te spuwen Eerst laten uitstap
pen Bevuil de toilette niet ..en meer
andere voorschriften die men alleen
maar in België lezen kan -
Voor enkele maanden was ik met
een Canadees opreis. Hij las die voor
schriften en., werd rood in mijn plaats!
Er zouden er nog veel meer dienen
opgehangen te worden. Bij voorbeeld
volgende
Verboden te vloeken Verboden de
ruiten te besmeuren! Verboden gemene
praat te vertellen Verboden te spotten
met toekomstige moeders Respecteer
ieders overtuiging Lach met manieren!
Schreeuw niet maar spreek Eerbiedig
uZelf en uw taal U vindt er nog wel
enkele tientallen bij, beste lezers en le
zeressen
U ziet, er is werk op de plank
Beginnen wij eerst en vooral met ons
eigen persoonte, want wii allemaal
ondergaan de invloed van de huidige
moderne maatschappij Trachten wij
terug te komen tot de voornaamheid
van vroeger... niet tot de Franse com
plimenten waarmede wij ons maar be
lachelijk maken
Verzorgen wij niet alleen onze kle
ding maar ook onze taal, onze houding
onze manier van spreken, ons optreden
tegenover gelijken, onderdanen, over
heden, vrienden en vijanden. Wezen
wij in de eerste plaats en voor alles
Welopgevoede mensen. Schone men
sen. Mensen.
Nogal kras gezegd Met een vleugje
pessimisme Kras, ja. Pessimistisch
neen. Want als wij allemaal willen...
wordt het roer omgesmeten Ons be
sluit WIJ WILLEN
OPVOEDER.
(Nadruk verboden.)
ze behoren, is België :het landeken van
belofte
Wie het tegendeel beweert liegt en
die weet dat hij liegt.
Laat ons breed zien en niet enggees-
tig en egoïstisch oordelen
PIERLALA.
GAAN WE BREED ZIEN
OF BIJ ZIENDE ZIJN
De verkiezingen zijn niet meer zo
ver af.
De politiekers komen uit hun schelp.
Wie vier jaren lang niets gedaan
heeft zoekt populariteit.
Wie vier jaren lang gecriticeerd
heeft verdubbelt zijn critiek.
Wie geen verantwoordelijke taak te
vervullen had voor het algemeen wel
zijn, noch op nationaal- noch op inter
nationaal gebied weet best hoe het
moest geweest zijn en beweert dat er
niets goed gedaan werd. Bijvoorbeeld:
1. Wie zijn belastingsbrief krijgt
wenst de regering naar den duivel.
2. Wie slechte wegen onder de
wielen of onder de voeten heeft ver
vloekt de regering.
3. Wie bij het einde van het jaar
weinig of geen geldelijke vooruitgang
boekt schuift de sqhuld er van in de
zakken der ministers.
4. Wie een zoon éoldaat heeft en wie
zelf soldaat is wenst de regering een
begrafenis le klas.
5. Wie misbruiken ziet spreekt de
banvloek uit tegen al wie aan de leiding
staat.
6. Wie in stilte de ambitie voelt zelf
volksvertegenwoordiger of senator te
worden preekt de luiheid en de onbe
kwaamheid van de gekozenen zijner
eigen partij.
7. Wie door een, of andere maatre
gel of wpt niet bevoordeligd wordt
noemt maatregel of wet dom en slecht.
Deze series malcontenten zijn verre
van volledig.
We houden ons bij deze zeven en
noemen ze allen politiek-bij-ziende
mensen.
SERIE 1. Men mag niet vergeten
dat belastingen er nodig zijn, en dat
iedereen belastingen moet betalen en
er nooit een regeriiig komen zal die
belastingen afschaffen zal. Betalen is
nooit en voor niémand aangenaam.
Betalen is altijd te |reel. Trekken altijd
te weinig.
SERIE 2 Men L eft gelijk goede
wegenis te verlangen. Maar... we ver
wijzen naar Serie 1Hoe goede wegen
zonder belastingen
SERIIE 4. De meesten zijn niet
gaarne soldaat en weinige ouders zien
met blijdschap hun zoon het soldaten
pak aantrekken. 'Doch wie is de schuld
van de huidige internationale toestand?
Moet België zijn internationale ver
plichtingen niet naleven Dat andere
landen door kortere diensplicht ook die
verplichtingen naleven is hun zaak en
dat ze er aan te kort komen is ook hun
zaak.
Hoe spoediger de Europese verdedi
ginggemeenschap opgelost hoe spoedi
ger gelijkheid in zake dienstplicht.
2 1 maanden Waar is de tijd van 4
jaar Wat zeggen onze mannen van
14-18 daarvan Wat zij die van 40 tot
45 krijgsgevangen waren Hoevele
jongelingen zijn er niet die vroegtijdig
naar het leger willen et tekenen voor
3 jaar
&RIE 5 Zij die de bestaande mis
bruiken hekelen, onderzoeken eigen
geweten en vergeten de misbruiken niet
die zij zelf maken en helpen in het le
ven houden
SERIE 6 De geschiedenis van am
bitie-politiekers is voldoende gekend.
Wanneer hun afbrekingspolitiek lukt en
ze geraken zelf volksvertegenwoordiger
of senator dan eerst komt hun eigen
luiheid en onbenulligheid aan het licht.
SERIE 7. Een maatregel of wet
wordt getroffen of gestemd ten bate
van het algemeen welzijn. Het alge
meen welzijn moet primeren op het
persoonlijk welzijn. Hij die maatrege
len kan treffen of wet stemmen waar
door eenieder bevoordeligd wordt en
niemand op een of andere manier een
offer brengen moet, die iemand moet
nog geboren worden
SERIE 3. Met opzet werd serie 3
voor het laatst behouden.
Beweren dat ieder einde van elk
jaar even batig moet zijn is zeer dwaas.
In geen enkel land en bij geen enkel
handelaar bestaat zulks. Verliezen en
zelfs commerciële catastrofen hebben
altijd bestaan en zullen blijven bestaan.
Mensen die weinig of geen winsten
boeken moet rechtzinnig de oorzaken
nagaan en wanneer ze weten dat de
schuld aan hun eigen onoppassendheid,
verkwistend leven of te Luxueus leven
ligt, dan is het gemeen en laf de schuld
in de zakken van deze of gene minister
te schuiven.
Zij die regelmatig met de volkspra
ters, de caféfilosofen in contact zijn
weten goed dat deze geldverkwisters
de ergste en gevaarlijkste afbrekers
zijn. Voor werkzame, oppassende en
ernstige mensen, gelijk tot welke stand
VERVOLG EN SLOT.
Hij deed ook een reis naar Rome,
en op zijn terugreis begaf hij zich naar
de abdij van Candes. Hier voelde hij
dat hij ging sterven, en hij bad en
smeekte met aandrang «dat God hem
toch zou verlossen uit dit sterfelijke
graf (zijn lichaam). Zijn volgelingen
dit hoorend, kloegen er bij hem over:
Vader, waarom wilt gij ons t jcIi ver
laten Waarop Martinus antwoordde
met deze heerlijke bede vol overgav
tot God Heer, indien ik voor uw werk
nog noodig ben, dan weiger ik den
arbeid niet De koorts overviel hem,
en hij lag geknield het lichaam achter
over geleund, te bidden. Deze lastige
houding ziende, vroegen hem zijn broe
ders Vader, draai toch uw lichaam en
houd u wat voorover gebogen, dat ge
wat rust
Laat me liever de hemel dan de
aarde aanschouwep, zei de heilige man,
opdat mijn ziel gericht zij op den weg
naar God, dien ze toch moet gaan». En
stervend hoorde men hem nog de dui
vel verslaan «Wat staat gij hier te
doen wreed beest, in mij zult ge toch
geen kwaad vinden en daarna gaf
hij den geest. Velen, onder wien de H.
Severinus van Keulen hoorden de En
gelen blijde lofzangen zingen. Het was
8 November 397; Martinus had zijn 81
jaar bereikt.
2. ZIJN INVLOED EN BETEKENIS.
St. Martinus predikatie en Klooster
stichtingen gaven de groote spoorslag
tot bekeering van Gallië. In heel het
land werd hij geëerd en gevolgd. Hoe
sterk de figuur van de heilige Galliërs
heeft geboeid en welke diepe indruk
hij op het gemoed van de Fransen
heeft nagelaten, blijkt uit 't feit dat
dorpen, burchten, straten. fonteinen,
bossen, wegen en zelfs boomen zijn
naam dragen. De eeuwen door blijft
hij een der meest geliefde heiligen.
Clovis, Karei de Groote, Karei de
Schone, Lode wijk VI, Frans I, Lode-
wijk de XIV brengen hem hun hulde.
Zijn geboorteland Hongarije stelde
zich onder zijn patronaat, en Jan So-
bieski voerde zijn leger tegen de Tur
ken aan onder St. Martinus bescher
ming. De 3 grote Apostels van
Vlaanderen: St. Amandus, St. Elooi,
St. Omer verspreidden zijn eredienst
in ons land. Rond de 400 kerken heb
ben hem als beschermheilige genomen!
3. DE VOLKSHEILIGE
St. Maartens populariteit blijkt uit de
V C a) VOLKSGEBRUIKEN. Zijn naam
leeft voort in St. MaartensVUUR,
MAAL, GANZEN, —GILDEN,
VOGEL. HORENS, SCHUD-
DEKORF. enz.
De begrotingen van
1953 en 1954
TWEE WINSTPUNTEN VOOR
DE REGERING
De figuur van de oude heer Albort-
Edouard, zoals in de wandelgangen
onze vergrijsde Minister van Financiën,
dhr A. E. Janssen genoemd wordt,
heeft in de afgelopen dagen een poli
tieke betekenis gekregen, die in tegen
stelling is met zijn rol als technicus in
het Cabinet Van Houtte.
Sinds maanden werd immers ge
vreesd dat het quasi onmogelijk zou
zijn over 1954 een sluitende begroting
voor te leggen, en dat de financiële
toestand daarbij gedurig verslechterde,
als gevolg van de bewapeningslasten.
De Minister van Financiën, de meer
dan zeventigjarige heer Janssen, heeft
op zijn gewone niet spectaculaire wijze
de pessimisten beschaamd.
Hij heeft voor de regering winstpun
ten geboekt. Enerzijds heeft hij een
ontwerp van begroting neergelegd over
1954, dat toelaat nieuwe belastingen
te vermijden en dat een redelijke fi
nanciële stabiliteit weerspiegelt. An
derdeels heeft hij kunnen aankondigen
dat de zojuist afgesloten staatslening
zeer bevredigende resultaten heeft ge
geven, zodanig dat de Schatkist voor
verscheidene maanden verlost is van
de benepenheid, waarmede ze af te
rekenen had. Deze obligatielening te
gen 4.5 V rente heeft inderdaad de in
drukwekkende som opgebracht van 6,9
milliard Fr.
GUNSTIGE VERRASSING.
De Belgische millioenennota wordt
niet, zoals dat in Nederland en Enge
land het geval is, met plechtstatigheid
na voorafgaande geheimhouding door
de Minister van Financiën aan het Par
lement voorgelezen. In België wordt
het ontwerp van begroting, eens dat de
tekst gedrukt is. en zoals voor andere
wetsontwerpen gebeurt, gewoon over-
Ntimmer 90
Een woordje slechts over St. Maar-
tensmaal. Eertijds vierde men zijn feest
met een goed feestmaal. Te Gent en in
de omstreken van Brussel bakte men
koeken en wafels. En hier in Aalst en
omliggende werd dat zelfs, en is het
nog een heel speciaal feest en vreugde
dag, waarop de kinderen van de «lief-
dadige Sintje Merten lekkernijen en
speelgoed krijgen. In die dagen huppe
len de kinderen van jolijt en zingen al
lerlei rijmpjes als
Sintje Merten
Speelt zijn perten
Deur de schaa
t Is zoo kaa
b) Er zijn weinig heiligen wier ge
dachtenis zo vermengd is met zeden,
spreuken, en gewoonten van 't volk.
Zijn naam werd gebruikt als opschrift
en patroon van huizen en gestichten.
Maar ook gaf men hem als doopnaam:
hieruit ontstonden met den tijd vele
Vlaamse familienamen als die van
Martens, Maertens, Mertens, Meertens
Meert.
4. LESSEN.
Uit het leven van onze goeie Sinte
Maarten moeten we een paar lessen
trekken. Vooreerst wel Ora et Ia-
bora Werk en bid De leuze der
.Monnikken, maar ook de samenvatting
van heel t kristelijk leven. AVerken is
's menschen leven: maar alle wede
moet geheiligd door 't gebed;dan heeft
het eeuwige waarde, voor ons en voor
anderen.
Daarna ook eerbiedig en bewaar
t geloof van de voorvaderen! Na eeu
wen waakt St. Martinus nog over 't ge
loof dat hij predikte in 't land. Wij
erfden het in ons doopsel: blijven we
dit heilig erfenis trouw tot den dood!
MAARTEN.
In aansluiting met het artikel van
ntje Merten vernemen we zoëven
dat de Diocesane Bedevaart van het
Bisdom Gent in 1954 drie treinen or
ganiseert naar Lourdes met oponthoud
van twee dagen te TOURS (waar St.
Marten Bisschop was) voor bezoek
aan
de stad ze'f en haar beziens
waardigheden
2de k< itelen van de Loire,
(avond en dagbezoek).
Bovendien worden nog 4 andere
tremen met verschillende reiswegen
ingelegd.
Gezien het beperkt aantal plaatsen
in 2e klastrein en het feit dat reeds
meerdere plaatsen voorbehouden wer
den, raden wij de geinterresseerden
aan onmiddellijk nadere inlichtingen te
nemen en zodra mogelijk in te schrij
ven.
gemaakt aan de parlementsleden en
aan de pers. De bespreking volgt dan
later.
Rekening houdend met de bestaande
vrees dat het feitelijk verloop voor
l 95 3 en het verwacht verloop voor
1954 deficitair zouden geweest zijn,
betekent het budget van dhr. A. E.
Janssen een gunstige verrassing, die
door de pers over 't alggmeen als dus
danig gecommentarieerd wordt.
De begroting 195 3, waarvan de to
tale hoogte 96,8 milliard Fr. bedraagt,
zal sluiten met een boni van een half
milliard Fr., niettegenstaande het feit
dat tijdens de eerste maanden van dit
jaar het rendement van de belastingen
beneden de vooruitzichten bleef.
De terugslag daarvan, samen met de
financiële gevolgen van de waterramp
van l Februari, was zodanig dat op een
gegeven ogenblik de regering nieuwe
belastingen onvermijdelijk achtte.Door
et verzet van het Parlement zijn die
toen uitgebleven. Sindsdien heeft de
bevredigende economische activiteit^
samen met de bezuinigingsmaatregelen
van Minister Janssen, een herstel van
het evenwicht tot gevolg gehad.
DE MOEILIJKE BEZUINIGINGEN.
Hoe moeilijk die bezuinigingen door
te voeren zijn, vooralop het gewoon
budget, blijkt uit de vooruitzichten over
1954. De globale begroting voorziet
een vermindering van de uitgaven van
circa 3 milliard Fr., die evenwel uit
sluitend gevonden wordt in het buiten
gewoon budget, d.i. op de bewape
ningsuitgaven en op de publieke inves
teringen.
De gewone uitgaven blijven op het
zelfde peil als in 195 3, dat is op onge
veer 89 milliard Fr. De regering is tot
het inzicht gekomen dat een substan
tiële bezuiniging op de administratieve
uitgaven voorafgaandelijk een diep
gaande administratieve hervorming
vereist, en dat betekent een onderne
ming op langere termijn. W.W4
