Naar meer voornaamheid door
een beschaafde omgangstaal
Wederantwoord op 'n Kombel
fljuffltn f,
lf MOM l!
Tenslotte of Ten slotte
AANDACHT!
EN OMSTREKEN.
BURELENKerkstraat 9, Aalst Telef.nr. 24.114 -
Verschijnt de Donderdag en Zondag van iedere week.
'.C. nr. 881.72 - 12 Jaarg. 1,25 fr. 't Nr< Zondag 11 September 1955
Nummer 73
VOLKSE OPVOEDKUNDE
(Familiale Kronijk voor Opvoeding en Onderwijs.)
„DE TAAL IS GANS HET VOLK l.
GEBREK AAN VOORNAAMHEID.
Het is een feit. wij moeten het tot
onze schaamte en soms tot onze schan
de bekennen, dat de VOORNAAM
HEID een eigenschap is die niet immer
door do Vlamingen... (en ook wel door
de Walen, hoor in acht wordt geno
men, of beter gezegd „beleefd»
Verladen week zagen wij andermaal
een ons pijn doend schouwspel met
na te gaan. te zien en te horen wat een
op reis zijnde gezelschap van Vlaamse
jongen mensen te zien en te horen liet
Als velen onder ons op reis zijn denken
zij, dat alles toegelaten is en velen
willeji zich in dergelijke omstandighe
den laten opmerken door hun onvoor
naam optreden.
Dat is een spijtige vaststelling, die
niet alleen door ons zelf maar voorna
melijk door de vreemdelingen, die op
doorreis zijn in ons land, wordt opge
merkt. Het is een leemte in ons opvoe
dingsstelsel. Wij opvoeders, vaders en
moeders. Ieraars en leraressen moeten
de voornaamheid als instrengelen in
ons opvoedingsplan. Dag in dag uit
moeten wij onze kinderen wijzen op do
regels der welvoeglijkheid en der voor
naamheid, in taal, houding, doen en la
ten.
Als wij jong waren hadden we we
kelijks een les in wellevendheid.
Maintien et savoir vivre heette
zullös in het pensionaat Wij menen
dat in zeer weinig scholen de lessen in
wellevendheid nog op het uurrooster
staan. Dat is spijtig, dat is een leemte
die moet worden aangevuld. Men leert
immers op school zoveel zaken die la
ter toch worden vergeten, laten wij nu
eens er vöör zorgen dat wekelijks maar
één speicaal lesje in voornaamheid
wordt gegeven waarbij de kinderen le
vensregels zullen aangeleerd worden
die zij in het werkelijke leven zullen
toepassen, de laats ten van de klasse zo
wel als. de eersten
En een vorm van voornaamheid is
wel de taak zowel de geschreven taal
als de gesproken taal. zelfs meer nog
de gesproken taal dan de geschreven
taal. want men spreekt minstens dui
zendmaal meer dan men schrijft
VLAMINGEN VOELEN ZICH
SOMS ONBEHOLPEN...
In leidende kringen voelen de Vla
mingen zich soms onbeholpen.
„BOND», het in Congo verschijnend
tijdschrift voor Vlaams cultuurleven,
schrijft dienaangaande
„De natuurlijke en traditionele lei
ders van onze gewesten werden uitge
moord, weken uit naar het Noorden of
scheurden zich af van hun volk, le
Brussel, aan het hof en elders was er
voor een paar eeuwen enkel plaats voor
die Vlamingen die hun eigen zeden, ge
woonten en taal, ja, zelfs hun herkomst
verloochenden. Sedert een halve eeuw
en vooral sedert de vervlaamsing van
het onderwijs, en sneller dan men aan
vankelijk wel dacht, is dit tekort ge
wijzigd en aangevuld. Het is de taak
van al de Vlamingen en vooral van de
Vlaamse verenigingen het gemeen
schapsleven en vooral de eigen vrien
denkring te verfijnen, te verbreden en
op een hoog peil te brengen en te hou
den. Onze vergaderingen en bij
'komsten moeten een oefenterrein we
zen voor allen, teneinde de soepelheid
en voornaamheid te bereiken, die ons
soms ontbreekt.
Die wekroep komend uit Congo blijft
van toepassing voor het moederland I
HET ALGEMEEN BESCHAAFD
IN HET BRANDPUNT DER
BELANGSTELLING.
De laatste tijd staat het Algemeen
Beschaafd Nederlands weer in het
bra.vlpunt van de belangstelling. Een
der oorzaken Jaarvan is de instelling,
door het Ministerie van Openbarax On
derwijs. van een commissie tot bevor
dering van de algemeen beschaafde
omgangstaal, en ook zeer zeker van Je
A.B.N.-Kernen die in vele onzer ge
stichten werden opgericht de laatste
jaren, en die. Goddank groeien en
bloeien
Het doel van de door het Ministerie
van Openbaar Onderwijs ingerichte
Commissie is een actie op touw te zet
ten om het Algemeen Beschaafd Neder
lands als gewone dagelijkse omgangs
taal te verspreiden en in gebruik te
brengen. De aankondiging van dit be
sluit van het Ministerie doet onmiddel
lijk de vraag rijzen Hoe is t mogelijk
UNFAiR.
Dat socialisten en liberalen niet
„fair» (eerlijk tegenover tegenstrevers)
zijn is een feit.
De eersten zijn brutaal, onbeschoft,
grof. Dat hebben wij met de Konings
dat, moer dan 120 jaar nadat Belgiekwestie en dc laatste tijden met de an-
zijn onafhankelijk!^ïid verkreeg, er ti-Collard manifestaties voldoende
oet geijverd worden om d'e Vlamin- zien. Brutale woorden en daden van
beschaafde taal „Le PeuplcS», „De Volksgazet
Renard en andere bazen van
ploegen.
„Rood of geen brood» blijft de leus.
Hun buik vol en de anderen mogen
creperen I Ze hebben de les goed ge
leerd van do „Kapitalisten» die zij „be
strijden» (zeggen ze), maar enkel be
nijden (zeggen wij). Eens dat zij ook
wat macht hebben doen ze hetzelfde.
De liberalen zijn meer geslepen. Die
zijn geverfd en gepoederd., maar van
binnen.. „Geus is onze leus zeggen
die. Die stellen «hebben» boven „prin
cipes».
En dat zij dat nog wilden bekennen
maar neen Zij willen dan nog altijd,
met een zoet-zemerige glimlach, hun
eigen doen doorgaan als zeer verdraag
zame mensen... Gij moet aan geen
politiek doen...» „gij moet kunnen ver
dragen dat de zon in 't water schijnt
en ondertussen trekken zij de sjargie
naar zich toe. Dat is nu eenmaal de
meest pretentieuse en de meest onver
zadigbare kleine part'.i die er bestaat.
Zij zijn niets en ze menen dat zij het al
zijn.
Wat zien wij met de fameuze wet
Collard
Alias, maar absoluu» alles, voor so
cialisten. liberalen en communisten,
(met het geld van iedereen Miljoenen
voor .gebouwe». voor auto
bussen. cadeau s, noenmalen. school
gerief, enz. enz. voor de officiële scho
len (met het geld van iedereen).
Voor hen die nooit een cent uitga
ven om eigen scholen op te richten (be
halve de liberalen die eens een poging
deden in de Korto Zontstraat, met een
kindertuin... maar met konden volhou
den). nu alles. Zij klagen dat zij er
minder hebben dan de katholieken, zij
doen zich doorgaan als de misdeelden
en ondertussen mesten zij zich vet (met
het geld van iedereen) en weigeren aan
de anderen alle toelagen.
Zii noemen hun «nieuwe» scholen
„officieel», nationaal „openbaar» en
wat weet ik al en willen zo de anderen
den schijn geven van dus niet officieel,
niet nationaal, niet openbaar te zijn.
Oh. die faire mensen.
Hebt gij al ooit een socialistisch of
gen aan te zetten een
te spreken
De oorzaak ligt bij het grote onrecht
dat ons, Vlamingen, werd aangedaan
toen, na de omwenteling van 1 830, het
besluit werd uitgevaardigd de Franse
taal als enige officiële taal te erkennen.
Het gevolg was, dat er van Vlaams
onderwijs, om zo te zeggen geen spra
ke meer was. Het duurde tot 1 844 om
de officiële spelling van het Neder
lands in België te zien aannamen. En
toen in 1864 de nieuwe spelling De
Vries en Te Winckel werd ingevoerd,
gebeurde zulks ruim twintig jaar voor
aleer daze spelling in Nederland offi
cieel werd-
Dit waren, ontegensprekelijk. twee
feiten van het allergrootste belang, al
thans voor wat het onderwijs van de
schrijftaal aangaat. lammer genoeg
werd de spreektaal volkomen verwaar
loosd. vergeten. Men mag wel zeggen,
op enkele uitzonderingen na misschien,
dat diegene die zijn studies staakte
vóór 1940. wel heeft leren schrijven
zonder fouten (en dan nog maar
nooit heeft leren spreken zonder fou
ten. Wel werden, na de eerste oorlog,
hier en daar cursussen ingericht van
Nederlandse dictie, maar die bestonden
hoofdzakelijk in het aanleren en het
voordragen van verzen en gedichten.
Wie-het- verschil kent tussen voöf--
dragen van gedichten en het gebruik
van de dagelijkse omgangstaal zal wel
'begrijpen dat die cursussen, opgevat
zoals hierboven aangehaald, absoluut
niet beantwoordden aan het beoogde
doel. Zulk onderwijs kon alleen voor
gevolg hebben dat over 't algemeen een
stijve boekentaal werd gasproken in
plaats van een vloeiende, vlotte spreek
taal.
Vandaar de grote achterstand die
wij o.o dat gebied hebben in te lopen
en waaraan elk rechtgeaard Vlaming
moet medewerken. De noodzakelijk
heid daarvan is in 't oog springend. De
zuivering van de omgangstaal is een
der hoofdfactoren om het beschavings
peil van ons volk, van ons allen dus, te
verheffen. Volkscultuur en volksoplei
ding liegen in nauw verband met de
gebruikte omgangstaal.
Heeft G. B. Shaw ons met zijn Pyg
malion.. niet geleerd dat men. om als
beschaafd mens te kunnen doorgaan,
'k Heb het wel plezant, zeer plezant gevonden het recht op antwoord van
mijn vriend R. DEVOGHEL. Niet zozeer voor dc aanhef dan wel voor het
lot
Waar de heer De Wolf er mij op betrapt dat ik zelf TENSLOTTE in één
woord schrijf en woorden als - KONKLUSIE». «REDAKTEL'R» enz. met
K spel antwoord ik dit als vrij individu heb ik het recht te spellen zoals ik
verkies (en ik heb daar mijn redenen toe.die hier buiten de kwestie staan;;
maar als LERAAR en als EXAMINATOR heb ik de PLICHT de officiële
schrijfwijze te doen eerbiedigen.
R Vermits ik noch leraar noch examinator ben moet ik me dus alleen maar
us® '.verstaanbaar trachten te maken en mag ik alle spellingen aan m'n hielen lap-
knok-
pen
Dat wordt plezant.
Plezant heb ik gezegd, voor mij.... maar niet voor de gefopten die door (J
zelf slachtoffer worden gemaakt omdat gij ze als examinator veroordeelt om
het voorbeeld, dat gij als vrij individu geeft, te volgen.
„De officiële schrijfwijze te doen eerbiedigen..maar wat is de officiële
schrijfwijze De Nieuwe Woordenlijst IS van kracht sinds 19 augustus 1954
onafgezien of de minister al-dan-niet richtlijnen heeft gegeven aan het onder
wijs voor de toepassing van deze lijst.
Gij schrijft „Het spellingsbesluit werd tot nog toe nooit uitvoerbaar ver-
klaard (ter inlichting wel van I september af)
Nu zou ik van U wel eens willen vernemen
1.) wie anders dan de Koning kan het soellio
klaren
besluit uitvoc baar» vcr-
En dat hééft Hij gedaan op 19 augustus 1954 I
2.) waar haalt gij die I september vandaan
In de krant gelezen
Allee toe. gaat gij nu ook al beginnen met de kranten te geloven t
zijn dus tot nog
(i Spellingei
school en o
als «konklusie», ateneum», enz,
r officiële examens VERBODEN.»
Mag ik U doen opmerken dat een kandidaat klerk bij het stadsbestuur
noch op school is noch verbonden aan oen openbaar bestuur, ik zie dan ook
niet goed in wie hem kan VJLRBIEDEN een spelling toe te passen die bij Ko
ninklijk Besluit werd bekrachtigd.
Immers, worden, bij mijn weten, de richtlijnen, die een minister geeft, me
degedeeld aan de schoolhoofden, de openbare besturen, enz. maar niet aan de
kandidaten klerk bij een stadsbestuur.
Wat betreft TEN SLOTTE alle woordenboeken (ook Van Dale, al-
thans de uitgave die ik bezit) geven de spelling op in twee woorden naar
analogie met alle samenstellingen met TEN.
In mijn vorig artikel schreef ik dat Van Dale's Groot Woordenboek ook
tenslotte in één woord aangeeft. U schijnt dat te .betwijfelen In de uitgave
van 1950, zevende druk. blz. 1818. zult U vinden
TENSLOTTE, bw., tot bessuit, eindelijk.
Hit feit dat Van Dale's Woordenboek vroeger alleen ten slotte» vermeldt
en men in de uitgave van 1950 de spelling ook in één woord aantreft bewijst
dat er iets gewijzigd is.
Als een kandidaat klerk 'bij het stadsbejtuur zijn spelling
steunen op een Van Dale's Woordenboek, wilt U me dan
hij zijn spelling moet gaan zoeken
En mocht, wat voorgaat U nog niet overtuigen, dan kan ik U zeggen dat
Prof. Dr. I. Pauwels in zijn toelichting bii de Nieuwe Woordenlijst van de Ne
derlandse Taal. 1954, blz. 37, de regel laat gelden dat Samenstellingen
-orden in het Nederlands zoveel mogelijk in één woord gejehreven.
U ziet. Mijnheer Devoghel, dat de spelling van konklusie en tenslotte»
met meer mag
:ns zeggen waar
liberaal blad gehoord of gezien dat ltu,uiiwi
„eerlijk» aan zijn lezers de zaken, de Qp 2J|N MINST zeer twijfelachtig is en voor zoveel twijfel had gij nooit
toedracht van de wet Lollard uiteen- zóvoe| punten mogen aftrekken dat de kandidaat onmogelijk kon benoemd
f zette Neen. dat bestaat niet. Zt, moe- worden a, had hjj al het overi}?e Volkomen juist,
in de eerste plaats beschaafd moet kun- ten hun lezers om den tuin leiden, zei
nen spreken En wat waar is voor dedom houden, want de makers van die: Ik hoop dat U zult begrijpen dat ik het onrecht dat hém werd aangedaan
enkeling is waar voor de gemeenschap, wet zijn er alles behalve fier over Zij verdedig. Sommigen denken dat inen ziin recht moet verdedigen met platte
Wil het Vlaamse volk als beschaafd hebben zich zelf laten manoeuvreren broodjes te bakken; ik vind dat te vernederend.
dan moet dit
eigen taal
lk beschouwd word'
volk in de eerste plaat;
behoorlijk kunnen spreken. Wij kun
nen, alleen waardering opwekken bij de
buitenstaanders en
door zelfs een zuivere
taal te gebruiken. zoals zij, vreemde
lingen. het tegenover ons doen.
Het moet uit zijn met wat lange ja
ren gezogd werd Wie beschaafd
-'spreekt is een ..activist, een V.N.V-er,
een flamingant, een slechte Belg
Leren wij beschaafd onze eigen taal
spreken Leren wij daarbij zoveel mo
gelijk andere talen! Leren wij ze alle...
zeer. zeer goed
Hoe meer talen men kent, hoe dik-
wijler men man is
als marionetten, aan wier touwtjes men
trekt: zij hebben ja geknikt of i
knikt op bevel.
Nu laten zij, met Efpfcet,
Het spijt mij dat de verdediging van een kandidaat de leden van de jury,
aangesteld doox het schepencollege, in gedrang brengt, maar weet dan ook
dat dc gevolgen van een vergissing nadeliger zijn voor dc kandidaat dan voor
l;r._r> ',u ■«"-" "i. verwarring examinator die willekeurig gehandeld hoeft. Het is dan ook, voor hctzelf-
i' i bestaan, zoeken zelfs ze aan te dikken de j^ct miaste kwaad dat deze laatste is voorbehouden.
met; woo^kr^crii^a s d°^ ««e y weet. Mijnheer Devoghel. dat een kandidaat. UITSLUITEND om de
draMXMun»' alhier en .nationaal» al-woordjes konglusie» en .tenslotte» werd uitgeschakeld als kandidaat klerk
cj;l;ir"| hiI het stadsbastuurdat indien gij U niet^ffrgiste (waar ik zeer sterk aan
Maar de grond der zaak is zij hrri I twüfol) trii oo ziin mini! veel te veel „tinten hebt afgetrokken voo, pekel -
chelen. De grond de, zaak is en blijft lW) w"rloc K" "lf hebt
Rood of geen brood Zij zijn de v£
lk ben goen Doctor in de Germaanse Talen en ge kunt wel vermoeden dat
ik mij hffb laten inlichten door de meest vooraanstaande deskundigen terzake.
Geen enkele totnogtoe heeft kunnen begrijpen dat. zelfs indien konklusie en
tenslotte fout zou zijn, dit zou toelaten daarvoor méér dan de helft der punten
af te nemen.
HIER WACHT DE OPVOEDERS
EEN VERANTWOORDELIJKE
TAAK
Het mag inderdaad gezegd en her
haald Hier wacht de opvoeders een
zware, een verantwoordelijke taak
Leren wij onze kinderen, leren wij on
ze leerlingen een mooie taal spreken en
schrijven
Leren wij ze voornaam zijn f Leren
wij ze dc eretitel terug herwinnen
„HET ZIJN VLAMINGEN
F.n oprechte Vlamingen zijn ook
goede Belgen I
OPVOEDER.
I Zij-
volgers Zij zijn de haatdragers
ziin de kiezersjagers
Zijn niet ALLE KINDEREN natio
naai, officieel, enz. enz. Betalen niet al
le ouders belastingen
Waarom dan huichelend verschil
maken tussen scholen
Het GEBOUW heeft geen belang.
Het is niet omdat het ene GEBOUW
zonder behulp van de Staat werd op
gericht dat het minderwaardig is.
Dat is allemaal nevens de kwestie.
Het zijn de kinderen (en hun ou
ders) die tellen. Elk heeft evenveel
plichten maar ook evenveel rechten»
en dat is .al.
Weg met de wet Collard.
Weg met de onrechtvaardige bevoor
deling vim de enen en de benadeling
der anderen.
Ia£ve de gelijkheid Leve de rechten
van de grondwet en de rechten van de
mens I ARGUS.
Het blijft voor mij een zware onrechtvaardigheid en ik weet niet hoe U dat
onrccKt zoudt kunnen herstellen.
Laurent DE WOLF,
Gemeenteraadslid.
Kortelings zullen de burelen en drukkerij overgebracht worden
naar de ST. JORISSTRAAT, 25, (rechtover het Groen Kruis).
Alle drukwerken zullen er uitgevoerd worden do de allerlaat
ste nieuwe machines
