De a.s. verkiezingen
in 't arrondissement
Mijn raam staat open op de lente
KANDIDATEN Stop een leeuw
in uw propagandatank.
Galerie
«DE KEIZER»
Het overlijden van
dirigent
Hans Dirken
Gazet van Aals
Kantoor Administratie Redaktie Publiciteit Schoolstraat, 26, Aalst
Tel. 241.14
Mijn raam staat open op de Lente
die pril en fris daarbuiten bloeit.
Er klom tot hier een paarsen regen
die 't blauwend vergezicht omgroeit.
Zijn bloemen hangen, purpre trossen
als van een vruchtbare druivelaar
van zongestraal en lenteregen
vol en zwaar.
Om 't jonge hart, om 't venster breed
dat heel mijn wereld kan omvangen
van heilsbegeer en groot verlangen
de purper zware bloemen hangen
van liefde en leed.
Dirk Vansina.
KALME VERKIEZINGSPERIODE
Een eerder kalme verkiezings
periode. Dat is de indruk van
de meeste waarnemers. Men
is het over het algemeen eens
dat de vroegere verkiezings-
kampagnes met de traditio
nele meetings tot het verle
den behoren. Het 'en vedette'
stellen van de kandidaten via
pamfletten, persoonlijke brie
ven en dies meer overtreft de
ortodoxe partijpropaganda.
MEETINGS
VOORBIJGESTREEFD
Te Aalst werd door de C.V.P.-
Jongeren 'n meeting ingezet waar
o.m. het woord werd gevoerd door
Mter. Gh. Willems en Wilfried
Martens, welke laatste de belang
rijkste programmapunten opsomde
van de Vlaamse C.V.P. Jef Burm
deed er een geslaagde poging tot
imitatie van V.D.B.
Maandag as. spreekt Minister
Bertrand op een meeting in de zaal
Madeion, terwijl anderzijds de
oud-premier Theo Lefevre in zijn
oude streek van afkomst, te Zot-
tegem zijn non-konforme zal de
monstreren.
De B.S.P. voorziet voor volgen
de week een meeting te Aalst,
terwijl de V.U. eveneens te Aalst
mogelijks verzameling zal blazen,
maar vooral via jeugdige propa-
SCHENKT
UW VERTROUWEN AAN
VLAANDERËNSTRAAÏ, 6
AALST Tel. 242.81
ingang vrij
Aalst, 1.100 jaar oud
gandatroepen haar programma
aan de man en de vrouw wil bren
gen.
De P.V.V. voorziet geen plaat
selijke meetings en zoals ook bij
de andere partijen wordt de elek-
torale zeggingskracht verlegd naar
propagandaritten via autokara-
vans.
ULTIEM SPEKTAKEL
Maar zaterdag 30 maart zullen
vertegenwoordigers van de resp.
partijen hun halfuurtje krijgen op
de Aalsterse Grote Markt. Wel
licht wordt dat om vele redenen
het enige boeiend elektoraal spek
takel voor de belangstellende pap
penheimers.
Met een variante op de bekende
nu stilaan geklasseerde publici
taire slogan kan men inmiddels
wel zeggen dat in de meeste par
tijen de kandidaten een leeuw in
hun propagandatank hebben ge
stopt.
DE MATTHAUS - PASSION
IN ST MAARTENSKERK
UITGESTELD
De Antwerpse dirigent Hans
Dirken (ps. Walter Weyler)
wiens plots overlijden deze
week werd gemeld, moest
normalerwijze heden vrijdag
Bachs Matthaus - Passion in
St. Maartenskerk dirigeren.
Ingevolge dit tragisch voorval
is deze muzikale uitvoering
naar een latere datum ver
schoven. De toegangskaarten
blijven evenwel geldig voor
een latere datum, die zal be
kend gemaakt worden.
De naam van onze stad is eer
biedwaardig. Reeds voor de 10e
eeuw kende het toponiem «Aalst»
een zekere verspreiding.
Wij geven hier die plaatsen aan
met vermelding van hun oudste
schrijfvormen deze laten ons toe
de evolutie Alost-Aalst na te gaan;
tevens zijn het deze vroeg-middel-
eeuwse grafieen die de betekenis
van onze stadsnaam enigszins kun
nen opklaren.
Dat wij «ons» Aalst voor het
eerst aantreffen in de akten van
de abdij van Lobbes (bij Thuin)
hoeft ons niet te verwonderen. Het
was een monnik van dit klooster,
Ursmaar, van wie wij met histo
rische zekerheid kunnen verklaren
dat hij hier het geloof verkondig
de omstreeks 700 en een moeras
sige meers kreeg het huidige
Stationsplein, vroeger Sint Urs-
maarsmeers geheten waar hij
een kleine bidplaats oprichtte
het is de aanwezigheid van deze
«cella» die de naam schonk aan
onze Kapellestraat.
Namen van gemeenten.
1. Aalst, stad aan de Den
der in Oost-Vlaanderen.
Alost 866, kopie 18e eeuw
(Descriptio villarum Lobbes)
Alosta in pago Bragbattensi
(Goederenlijst van de abdij van
Lobbes) 868-869 kopie 18e
eeuvs.
Hlost 870.
Alost 995, 1070.
Alost, Alst 1088.
Alst 1162, 1282, 1287.
(2. Aalst bij Sint Trufden
(Limburg)
Aelst 1261, 1288.
Alesta 1107.
Alste 1107.
Aelst 1232.
3. Aalst bij Eindhoven (N.
Brabant) Hasloas 711.
Gehuchten, goederen,
perceelsnamen.
4. - Aalst-St-Pieters (Gent)
Alost 995; Alst 1163.
5. Aalst onder Hoegaarden:
Alost, Aloys, Alos, Els.
6. Het Aalst - goed onder
Eeklo.
7. Villa Alesta te Donstien-
nes (Thuin) 866.
8. Ter Aalst bij Oosterhout
N.-Brabant).
9. Aalst bij Poederooien
Halosta ca. 850; Alisti einde
10e eeuw.
10. Aalst, perceelsnaam in
de Betuwe.
11.Aalst, perceelsnaam in
de Bommelerwaard.
De laatste drie in Gelderland.
In dezelfde provincie ligt de ge
meente Eist; een andere ge
meente Eist ligt even over de
grens v. Gelderland in Utrecht.
12. Ook in Zweden kent men
een Alosta.
Van Alost naar Aalst.
Officieel is Alost nu de Franse
vorm. Deze bleef gedurende de
middeleeuwen bewaard in de La
tijnse oorkonden het is een ver
steende vorm uit een dode taal.
In de gesproken, d.i. de Neder
landse taal, evolueerde deze
plaatsnaam.
'Het uitstoten van de «o» op het
einde van de 11e eeuw geschiedde
door het feit dat de Germaanse
plaatsnamen de klemtoon leggen
op de eerste lettergreep Broek-
zele - Bruxelles, Antwerpen - An-
vers, Ninove - Ninove, Kortrijk -
Courtrai, Doornik - Tournai, Na
men - Namur, enz.
Deze klemtoon veroorzaakte de
verzwakking en in de 12e eeuw de
verdwijning van de tweede klinker
waardoor de rekking van de klin
ker «a» onstond. De ontwikkeling
brengt ons dus van a'lost naar
a'lest met doffe e, alst, aelst, aalst
Wat betekent «Aalst»
Een jonge tak van de filologie
is de plaatsnaamkunde of topony
mie. Aan de geschiedenisvorsers
heeft ze reeds kostbare diensten
bewezen, maar tot op heden slaag
de ze er niet in alle problemen op
te lossen.
Wat de betekenis van onze
stadsnaam betreft worden drie me
ningen vooropgezet. In zijn Woor
denboek der Noord- en Zuid-Neder
landse plaatsnamen vat Dr. J. De
Vries deze hypotesen samen als
volgt «Men heeft gedacht aan
het woord «alisa» els en dus
«elzenbos», maar ook verband ge
zocht met «alohs» wild alsem-
kruid; zelfs is men uitgegaan van
een vorm «alhusta», afgeleid van
«ahla» heiligdom.»
Wij achten de zaak voldoende
belangwekkend om dit gevecht on
der filologen hier grondiger te be
lichten.
In zijn Etymologisch Woorden
boek zag Prof. Vercoullie in onze
stadsnaam een plant: els of alsem.
Dr. J. Lindemans uit Opwijk be
weerde in een kursus dat alost
verband hield met alosa els.
Alisa is Frankisch, zegde hij, alosa
behoort tot een ander Frankisch
dialekt, dus tot een andere neder
zetting. Het achtervoegsel -t is
plaatsaanduidend «plaats waar
elzen groeien».
In 1939 verscheen het «Diction-
naire Etymologique du nom des
Communes de Belgique» waarin
Carnoy de thesis «els» verwierp
volgens hem sloot de aanwezig
heid van de «o» de mogelijkheid
uit de naam te laten afstammen
van alisa els. Daarom stelde
hij een afleiding voor van alohs
alsem. Prof. Mansion trad deze
mening bij.
Maar Lindemans gaf zich niet
gewonnen. Op 17 december 1941
schreef hij ons: «Ik ben nog steeds
voorstander van een verklaring
elsbos, omdat ik mij moeilijk kan
voorstellen dat het alsemkruid tot
toponiem zou kunnen aanleiding
geven. De groei van die planten
in 't wild is, dunkt me, niet van
zulke aard dat zij het uitzicht van
een stuk bodem kan beheersen.
Er zijn natuurlijk bezwaren van
taalkundige aard tegen de vereen
zelviging aalst eist, m.a.w. het
is gemakkelijker het woord Aalst
te verklaren met alsem. Wij moe
ten voor Aalst eist een keltisch
«als» veronderstellen waar het
Germaans «els» heeft. Onmoge
lijk is dat niet. Het verschuift de
oudheid van de naam der stad
Aalst een paar eeuwen naar vo
ren...» En Lindemans zou de strijd
(voorlopig) winnen.
In de tweede uitgave van zijn
Diet. Etym. verklaart Carnoy
«Aalst moet worden afgeleid van
alus-oth, collectief voor alus els
een andere vorm voor alis.»
Oud is de naam alleszins vol
gens de ene wijst het behoud van
de beginletter «a» op een gallo-
romeinse naam, volgens M. Gijsse-
ling (Toponymisch Woordenboek)
is de naam jong-préhistorisch en
zou verband houden met alha
heidens heiligdom. Hiervoor ver
wijst hij naar Eist in Gelderland
waar het nationaal heiligdom van
de Batavi stond.
Er zijn echter, naast de taal
kundige argumentatie van Linde
mans en Carnoy, nog andere za
ken die pleiten voor «els».
Toetsen wij hun verklaringen
aan de realiteit, dan stellen wij
vast dat de els de eerste plant is
itie gedijt op een moerassige bo
dem dit strookt met de talrijke
overstromingen van de Dender en
de menigvuldige «broeken», vooral
op de linkeroever van de rivier.
Een onverwachte steun krijgt
deze els-verklaring van de planten-
kenners kneus of grasvinken die
zich voeden met zaad van de els
leefden vroeger talrijk rond Aalst
waar ze in massa gevangen wer
den.
Opvallend is het eveneens dat
wij in het Gelderlandse drie maal
Aalst aantreffen als perceelsnaam,
Eist twee maal als dorpsnaam.
Wellicht zijn deze perceelsnamen
de oudere vormen die taalkundig
evolueerden tot gemeentenamen.
Besluit.
Aalst alosa els het
Germaanse suffi uth of oth; dit
achtervoegsel is afgesleten tot «t»
in boomnamen - toponiemen Has
selt (hazelaar), Herent (haag-
beuk), Boekent (beuk), Eekent
(eik), Ast (es), Eist (els).
Dus Aalst, plaats waar eens
veel elzenbosjes werden aangetrof
fen,
F. Courteaux.
