Er was eens...
Er is niets meer
P^RSinEiCEf//J
81
Woord Vooraf
i
ÉSÉ
I
Over de erfenis van De Vis
12 - Nieuwe Gazet van Aalst - 28 mei 1982
Het is oorspronkelijk slechts onze bedoeling geweest om alleen maar uit te
zoeken wie de uiteindelijke begunstigden zijn geweest van het testament dat
den boer Leon De Vis in handen van notaris Eeckhoudt te St.-Kwintens-
Lennik ter uitvoering had neergelegd.
Doordat informatie uit eerste hand
hierover niet of nauwelijks te verkrijgen
was hebben wij opnieuw langs diverse
en verscheiden wegen onze gegevens
hieromtrent dienen te vergaren, om ze
tenslotte in mekaar te passen na ze
met mekaar te hebben vergeleken.
Hierdoor zijn wij automatisch opnieuw
gekonfronteerd geraakt met het
fenomeen De Vis.
Zo gebeurde het dat wij dingen verna
men e wij voordien niet kenden of dat
bepaalde reeds bekende voorvallen in
een ander of in een klaarder daglicht
kwamen te staan. Weer andere ver
meende feiten bleken dan op hun
beurt niet meer zo geloofwaardig.
Bovendien moesten wij bij dit alles op
nieuw terugdenken aan Louis...
Ergens hadden wij het gevoel dat wij
iets deden wat op een of andere wijze
zijn geestelijk erfgoed ging door
kruisen.
Uiteindelijk dienden wij in grote
trekken hetzelfde spoor te volgen...
Daarbij liet de vraag die wij ons stel
den, wat hij er van gemaakt zou
hebben, ons alsmaar minder los.
Toen hij destijds voor goed het plan
had opgevat om zijn verhaal over de
familie De Vis te schrijven, was hij ons
nog komen opzoeken om zijn gege
vens te toetsen aan wat wijzelf, over
hetzelfde onderwerp, reeds hadden
verzameld en verwerkt.
De erfenis DE VIS was dus voor ons
terzelfdertijd eveneens de nalaten
schap van LOUIS PAUL BOON.
Vanaf volgende week brengen wij dus
het verhaal van de DE VIS "-erfenis.
Wij zullen verslag uitbrengen van wat
men, her en der, over deze nalaten
schap wist te vertellen en wat men er
over kwijt wou.
Dit was vaak niet zo veel.
Dit heeft voor gevolg gehad dat wij
steeds naar nieuwe mogelijke bronnen
dienden te zoeken.
Meer dan oorspronkelijk voorzien heeft
dit alles heel wat tijd in beslag geno
men. En neemt nog tijd in beslag.
Want ook dit verhaal krijgt dermate
anekdotisch vorm dat men het steeds
opnieuw zou kunnen beginnen.
Maar voor wij met het eigenlijke De
Vis-verhaal uitpakken hadden wij eerst
willen teruggaan naar Boon.
Zijn verhaal, over de teloorgang van
een grootgrondbezitters-familie dat
nooit voltooid raakte, had wel al vorm
gekregen...
Daarom eerst, in de voetsporen van
Louis Boon, op zoek naar de bronnen
van zijn Erfenis De Vis EVJE.
Enkele jaren geleden schreven wij, in een enquete over de
familie De Vis van Aalst, het volgende Hier alle bezittingen
van de familie De Vis opsommen zou op zijn minst wellicht
een aantal krantenpagina's vergen. Er is steeds gezegd, en wij
vinden dat er voldoende redenen zijn om dit althans voor een
groot deel aan te nemen, dat vanaf de wijk ten Rozen tot
aan het Waterkasteel te Moorsel, een De Vis niet van zijn
eigendom hoefde te gaan om zich van de ene plaats naar de
andere te begeven.
Dit illustreert de uitgestrektheid van de onroerende bezittin
gen van deze aristokratische Aalsters familie die jarenlang
gesprekstof zou leveren voor tal van al of niet vermeende of
echte verhalen.
Eigendommen van deze familie vindt men te Aalst, Meldert,
Moorsel, Herdersem.
Niet verwonderlijk vermits de oorsprong van de zich te Aalst
gevestigde De Vis-tak ons naar Herdersem, Moorsel en
Meldert voert.
Daarnaast werden nog bezittingen verworven te Buggenhout,
Wieze, Lebbeke, Wichelen, Baardegem, Lede, Erpe, Erembo-
degem, Brussegem, Denderbelle, Essene en Hekelgem.
deren een waarde van om en bij de
300 miljoen voorop mocht worden
gesteld"
Dit werd vijf jaar geleden geschreven.
Inmiddels overleed ook de laatste der
kinderen De Vis, den boer Leon De
Vis, op 16 februari 1978, en werd zijn
testament zijn laatste wilsbe
schikking in uitvoering gebracht.
De realisatie van deze nalatenschap
werd op dit ogenblik reeds voor bijna
negentig procent voltrokken. Roerende
goderen bleken merkwaardig genoeg
nauwelijks nog te resteren, evenmin
als baar geld, behalve het geld van de
gerechtelijk onteigende gronden dat
door de staat in consignatie werd ge
houden een bedrag van 11 miljoen.
Het totaal der roerende bezittingen
omvatte in zijn geheel 182 ha.
Aan dit alles heeft de staat niet minder
dan, zegge en schrijve 220 miljoen
overgehouden aan „erfenisrechten"
en nalatigheidsintresten en is dus de
eerste erfgenaam en belangheb
bende gebleken.
De bij testament, door Leon De Vis
zelf, aangewezen erfgenamen waren
echter de Jezuïeten en de Capucijnen.
Uitsluitend naar deze twee Aalsterse
kloostergemeenschappen is, bij
laatste wilsbeschikking het ganse
erfgoed De Vis overgegaan.
Aan deze erfenis waren echter een
niet onaanzienlijk aantal legaten en
schenkingen verbonden, zowel aan
privé personen als aan instellingen.
Binnen de afhandeling van deze erfe
nis kon echter een aantal betwistingen
worden verwacht die zich steunden op
vroegere individuele deeltestamenten
van zowel Joseph De Vis als van Irma
De Vis. Een dezer betwistingen werd
inmiddels door middel van een zgn.
dading "-procedure in der minne ge
regeld de andere werd afgewezen. Al
bij al leverde de realisatie, van deze
nagenoeg negentig procent der De
Vis-nalatenschap, toch nog een 300
miljoen op. Dit betekent dat de erfge
namen, legaathouders en voor schen
kingen in aanmerking komenden, on
der mekaar reeds een kleine 80 mil
joen te verdelen hadden.
De verre verwanten, nakomelingen
van dezelfde De Vis-stam in de vierde
graad, kregen nul op het request over
heel de lijn.
Een oude bekende van de kinderen"
De Vis, die trouwens zelf ooit nog had
gemeend aanspraak te kunnen maken
op een deel van de erfenis van Juf
frouw Irma De Vis aan de hand van
een formele en plechtige belofte na
bewezen dienst, schreef ons ooit nog
over haar wedervaren. Zij besloot toen
een van haar brieven als volgt
(maar), zoals ik de familie De Vis
ken, aanzie ik hen als arme (mensen),
daar zij niets bezitten dan hun
rijkdom
En deze rijkdom... is het enige wat de
kinderen De Vis hebben nagelaten, zij
het aan vreemden. Maar misschien
waren deze vreemden de echte
verwanten van deze door bezitsdrang
geobsedeerde, en daaraan alles on-
dergechikt makende, bende gang
sters om de woorden te gebruiken
die Louis Boon zich al eens liet ont
snappen toen hij het materiaal aan het
verzamelen was waar zijn uiteindelijke,
nooit voltooide familie De Vis-verhaal
moest uit groeien. Maar misschien wa
ren het gewoon maar mensen van
vlees en bloed, die alleen maar het
product zijn geweest van hun
herkomst, hun milieu, het gevestigd
maatschappelijk bestel en... hun te
genspelers daarbinnen
Erich Van der Eist
Bij het overlijden van Juffrouw Made
leine De Vis, in 1972, werden de aan
de staat verschuldigde successierech
ten op zo'n slordige tachtig miljoen
geschat. Er bleven toen nog drie der
kinderen De Vis in leven. Dit houdt in
dat dit bedrag dus sloeg op een vierde
van het toenmalig familiebezit.
Ruwweg zou dit betekenen dat voor
het geheel toen aan onroerende goe-
KONINKRIJK BELGIE
STAD AALST
Uittreksel uit de Registers
van de Burgerlijke Stand
Nr
254
Het jaar negentienhonderd achtenzeventig de zestiende febru
ari is te Aalst overleden Leo Eugenius' Alfred 1)3 VIC
geboren te Aalst, de dertiende november achttienhonderd
negenentachtig, ongehuwd, zoon van Karei Eümond De Vis,
en van Maria Euphonia De Oock,
YQOP GELIJKVORMIG UITTREKSEL
Aalst, do
25 FEBR 1978
Namens Edg. Hooghuys
Ambtenaar van de Burgorlijko Stond
De gedelegeerde Amb
l