I
vRUETimuuN |gen gewichtig boek
over Rusland.
Een pilToch zoo moeilijk
om slikken
Het onhoudbaar akkoord K. V. V. V. N. V.
De Rex - Leider voor
Vlaanderen aan 't woord
De Vrede op schoolgebied
RIJ DIT BLAD BEHOORT EEN BIJVOEGSEL.
PRIJS PER NUMMER 50 CENTIEMEN
VRIJHEID
SOLIDARITEIT
VERANTWOORDELIJKHEID
DE LIBERAAL
WEEKBLAD DER LIBERALE PART IJ VAN HET ARRONDISSEMENT AALST.
NEGENDE JAAR
14 FEBRUARI 1937
AANKONDIGINGEN 1.00 fr. per regel (voor kleine) voor groote aan
kondigingen, prijs Voligens te vragen tarief. Aankondigingen en artikels
te weigeren is voorbehouden. ALLE toezendingen moeten onderteekend
zijn. RECHTERLIJKE AANKONDIGINGEN 3 frank de regel.
Verantwoordelijke Uitgever
EMIEL VAN LIL, Groote Markt, AALÜjJF.
DRUKKERIJ Michel BRACKE-DUBOÏS
ST-GILLIS-DENDERMONDE
Voor aankondigingen binnen het Arrondissement Aalst, wende men zich
rechtstreeks tot de Redactie «GRAAF EGMONT», Aalst, Tel. 370, Fostch.
Rek. 41.11.44. Voor aankondigingen buiten het Arrondissement Aailst,
wende men zich tot den DRUKKER.
FINANCIE EN POLITIEK.
Zooals wij in ons vorig nummer
even onderlijnden, moeten wij trach
ten uit het «gebeurde» de noodige les
sen voor d£ toekomst te halen. Het ver
slag der Commissie Servais over de
crisiscrertietverrichtingen laat ons toe,
een eerste algemeene bestatiging te
doen
De Staat kan in de toekomst nog ge
roepen worden om aan privaatinstel-
lingen, finantieele hulp te verleenen...
Hij moet dus over de noodige geldmid
delen beschikken, om die hulp te kun
nen verleenen.
Dat is van belang
Wanneer men nu nagaat waar De
Staat, die zelf in diepe schuld zit, het
geld halen moest, dan ziet men dat hij
beroep moest doen op derden, en zelf
op gelden van Spaarders, die liever de
Staat niet zouden zien hulp verleenen
met hun eigen gelden.
Het is ontegensprekelijk bijvoorbeeld,
dat de gelden der Spaarkas, niet ge
spaard geweest zijn, om het risico te
lcopen in de eene of andere enderne
ming, zeker om definitief verloren te
gaan. De gelden der Spaarkas moeten
in de Spaarkas blijven en belegd wor
den op dergelijke wijze, dat die beleg
ging strookt met het vertrouwen dat de
geldbeleggers in deze kas hebben...
Een kas «de tout repos».
Laat ons nu niet vergeten dat in den
geest der wetgevers van 16 Maart 1865,
de Spaarkas werd gesticht, om van de
kleine menschen een geldbelegging te
bezorgen die het maximum van waar.
borgen gaf, en dat zelfs moest nog uit
gemaakt zijn, dat die Kas over milliar-
den beschikt, het niet goed te praten
is, dat deze reserven aan zaken worden
besteed, waarmede de spaarders niet
alleen geen uitstaans hebben, maar die
rechtstreeks tegen den wil van deze
spaarders indruischen. De Commissie
Servais heeft nu goed het Beheer van
de Spaarkas te verontschuldigen, door
alle soorten redenen die met de wet
van 16 Maart 1865 geen uitstaans heb
ben, het blijft uitgemaakt dat de
Spaarkas, de kas der spaarders is, dat
die kas door gelijk wie, niet ter be
schikking van instellingen mag gesteld
worden, die aan de gelden der kleine
menschen reeds zoo dikwijls «bestelen»
gevaar doen loopen, voor eeuwig en al
tijd verloren te gaan.
Het eerste dat de Staat dus doen
moet is In de vette jaren, de magere
jaren voorzien... en een stuiver weg
leggen, om in geval van nood, deze die
hulp noodig hebben met eigen geld
kunnen ter hulp te komen, door Orga
nismen ad hoe.
Wij weten wel, deze eenvoudige ge
dachte zal er eenigen doen schaterla
chen... maar 't is toch zoo...
Hebben wij niet gezien in de jaren
1926-1927-1928, dat de Staatsgelden
door vensters en deuren werden gegooid
en mogen wij niet zeggen dat de
Staatseconomie de elementaire begin
selen van voorzichtigheid en spaar
zaamheid der privaateconomie niet mag
uit het oog verliezen... Of is het mis
schien omdat deze beginselen te een
voudig zijn, dat men verkiest wanneer
er geld noodig is, eeuwig en altijd toe
vlucht te nemen tot devaluatie, leenin
gen op korte en lange termijnen... de
Mendelsohn leening inbegrepen...
In dit opzicht vinden wij het nog al
aardig, sommige Parlementsleden met
betrek op de crisiscrediet-verrichtin-
gen zoo hard te hooren roepen en hef
tige aanvallen tot de Regeering te hoo
ren richten, wanneer zij het goed we
ten, dat, niet de Regeering, maar wel
het Parlement, de Staatsgelden in de
vette jaren heeft verbrasten
door vensters en deuren gegooid...
Nu de crisis aan de beterhand is, en
de meer-inkomsten van den Staat ze
ker zijn, zou men goed doen een poli
tiek van bezuiniging te voeren, die in
de toekomst de Staat zou toelaten, op
eigen kracht tusschen te komen, met
eigen gelden, zonder tot andere orga
nismen te moeten toevlucht nemen...
Kon een dergelijke politiek van ge
zond verstand worden doorgedreven.,
dan zou men mogen zeggen, dat de
jongste gebeurtenissen goede vruchten
hebben afgeworpen...
FIRVER.
ABBONNEERT U OP ONS BLAD.
Onderstaand artikel werd ons uit
Dakar per vliegtuig toegezonden.
Onze lezers hebben reeds kennis ge
nomen van uitgebreide uittreksels uit
het boek van Anctré Gi.de, de zeer be
kende Fransche schrijver, die vóór
zijn reis naar Rusland - - een uitgespro
ken communist of «communisant» was,
en die gansch ontgoocheld uit Rusland
is teruggekeerd. Gide heeft geene eco
nomische bevoegdheden; wat hem voor
al in Rusland getroffen heeft, is de al-
geheele vernietiging van alle vrijheid
van denken en van schrijven en wan
neer hij in Frankrijk terugkeert, is zijn
eerste kreet een kreet van verlossing
«Wat is het toch goed in een land te
leven, waar men nog vrij mag zeggen
wat men denkt
Een. ander werk, dat het boek van Gi
de volledigt, is over eenige maanden
verschenen. Het is van de hand van den
den Heer Walter Citrine, den bekenden
algemeenen secretaris van de Engelsche
«Trade-Unions» en 'Voorzitter van de
Internationale Federatie der Trade-
Unions. Walter Citrine is evenmin dan
Gide van vooroordeel te verdenken
hij behoort tot de Labour-Partij en
voelt heel wat sympathie voor Soviet-
RuisLand. Hij heeft er in 1936 eene lange
reis gemaakt, gedurende dewelke hij
zich overal vrij mocht begeven en alles
onderzoeken. Zijn boek is zeer objectief
en getiteld «I search for truth in Rus
sia». («Ik zoek naar de waarheid in
Rusland»). Het bevat een relaas over de
gunstige en ongunstige veranderingen
en instellingen door de Soviets in voege
gebracht en over hetgeen zij verzuimd
hebben. Zijn boek volledigt dit van Gi
de, omdat Citrine, bevoegd in economi
sche en sociale vraagstukken, zich bij
zonder heeft toegelegd op het bestudee-
ren der economische en sociale toestan
den in Soviet-Rusland.
Het is wel nuttig, tegenover een com
munistische propaganda, waarbij Rus
land aan onze werklieden als 'n aardsch
paradijs wordt voorgesteld, met Citrine
den waren toestand der werklieden in
het land van Staline naderbij te onder
zoeken.
Eerst en vooral, welke zijn hun loo-
nen Wij laten enkele cijfers, door Ci
trine opgegeven volgen.
In een groot metaalfabriek te Mos-
kow, zijn er niet minder dan 40 ver
schillende klassen voor wat het loon
betreft het salaris gaat van 105 roe
bels, voor gasten, tot 496 roebels voor
bekwame werklieden, indien zij een on
gezond of moeilijk werk verrichten. De
directeur en de hoofdingenieur van de
fabriek, verdienen elk 2000 roebels per
maand.
Te Karkhov, in een groot fabriek van
electrische toestellen, verdienen de
werklieden van 141 tot 480 roebels per
maand, de bureelbedienden gaan tot 500
roebels.
Citrine geeft nog heel wat meer cij
fers en komt eind'elijk tot het besluit,
dat het gemiddeld loon van den fa
briekwerker in Rusland 200 roebels per
maand beloopt.
Die cijfers, op de keper beschouwt,
beteekenen weinig of niets wat echter
van belang is, is wel wat kan men in
Rusland met 200 roebels koopen In
één woord, welk is de «koopkracht» van
den Russischen roebel
Hier ook geeft Citrine een interessan
te prijslijst
Een velo kost 250-300 roebels.
Een klak, 10-17 roebels.
Een vilten hoed, 35-50 roebels.
Een paar schoenen, 72 roebels.
Een win ter-overjas, 225-350 roebels.
Een pak chocolade, 9.45-11.90 roebels.
Spek, 20 roebels per kgr.
Worsten, 19 roebels per kgr.
Kaas, 9.40 roebels per kgr.
Beschuit, 9.90 roebels per kgr.
Bruin brood, 2.20 roebels per kgr.
Witte hemden, 8 tot 18.50 roebels.
Een gewoon boek, 15 roebels.
Handdoek, 10 roebels.
Pyjama's, 185 roebels.
Kleine neusdoek, 2 roebels.
Manskostuum, 412 roebels.
Metalen zakuurwerk, 210-350 roebels.
Een eetmaal in een gewoon volksres
taurant, 3 roebels.
Ossenvleesch, van 5 tot 7 r. per kgr.
Haring, 4.50 roebels per kgr.
Suiker, 4.50 roebels per kgr.
Boter, 16.50 roebels per kgr.
Margarine, 10.50 roebels per kgr.
Hieruit besluit den schrijver, dat de
«koopkracht» van den roebel gelijk
staat met 3 Engelsche pence, of 1.85 fr.
in Belgisch geld. Als men nu zekere van
van de aangegeven prijzen nagaat, 'dan
moet men bekennen, dat dit een vrij
hooge schatting is, bij voorbeeld brood
aan 2.20 roebels, een velo aan 250-300
roebels, suiker aan 4.50 roebels, boter
aan 16.50 roebels, enz... Een mijner
vrienden, die juist een lange reis in
Rusland volbracht, schat de koopkracht
van den roebel op 1.40 fr. En dit schijnt
me dichter bij dé waarheid te komen.
Doch, laat ons het cijfer van Citrine
aannemen 1.85 fr. per roebel, en na
gaan hoeveel de Russische werklieden
eigenlijk «in koopkracht» verdienen
het eenige dat vai£ belang is en wii
stellen vast dat, indien de loonen ver
schillen tusschen 105 en 500 roebels per
maand, zijnde tusschen 189 en 900 Bel
gische franks, het gemiddeld loon van
de overgroote massa der Russische fa
briekwerkers 200 roebels, zijnde 370 fr.
per maand bedraagt.
Wat de «koopkracht» betreft, zou dit
voor de Belgische fabriekwerkers op 370
fr. per maand neerkomen of ongeveer
15 fr. per dag. Met 200 roebels per
maand', kan een Russisch werkman juist
koopen, wat men zich in Belgie met 370
fr. per maand kan aanschaffen. Een
Russisch werkman zal dus 11/2 dag
moeten werken om een klak te koopen
9 dagen voor een paar schoenen, 11/2
dag voor een pak chocolade, 1 tot 2 da
gen voor een hemd, 50 dagen voor een
kostuum, twee dagen voor een kgr. bo
ter, 1 1/4 dag voor een kgr. Margarine
enz...
Beier dan welke beoorieeling ook,
werpen deze cijfers het volle licht op
den waren toestand van den Russischen
werkman, op zijn waren «standard of
life». En het moet onmiddellijk gezegd,
dat die levensstand aard oneindig lager
is dan deze in onze «kapitalistische» ge
westen, en dat geen ENKEL onzer werk
lieden zich zou vergenoegen, met het
geen aan de Russische werklieden wordt
uitbetaald in «werkelijke koopkracht».
Op een vergadering wordt aan Citrine
gevraagd, hoeveel de Engelsche werk-
loozen als steungeld ontvangen. Hij
neemt het voorbeeld van een man,
werkloos, met vrouw en een kind, en
stelt vast dat deze in Engeland 28 shil
lings per week ontvangt, hetgeen gelijk
staat in koopkracht met 448 roe
beis per maand, of meer dan het dubbel
van het gemiddeld loon van een Rus
sisch werkman, die goed werkt. Onnoo-
dig te zeggen, dat deze opheldering de
Russische «kameraden» ten zeerste ver
baast.
In een volgend artikel zullen wij eeni
ge andere, zeer belangwekkende vast
stellingen van den Heer Citrine weer
geven. R. G.
Het verwerpen van de verhoogde toe
lagen aan de vrije katholieke scholen,
door Nationalisten en Rexisten, samen
met Socialisten en Liberalen in den
provincieraad heeft geweldig protest
doen opgaan in de klerikale pers. Twee
weken na elkander werden in de Volks
macht geheele bladzijden aan dit ge
beuren gewijd. Zij kunnen het maar
niet kroppen. Eigenlijk gesproken, het
was een harde pil om siikken en eens
geslikt deed zij in het organisme der
katholieke mage hare purgeerende wer
king. Het V.N.V. dat zij met goeden
smaak hadden binnengespeeld, ver
wekte nu in de katholieke maag gewel
dige krampen het was onverteerbaar
en 't moest uitgedreven worden al was
het ook tot hun grootste spijt. Luister
maar. De Poperinghenaar noemt het
een betreurenswaardig voorval. De
«Standaard» drukt zijn spijt uit als
volgt de VI. Nat. van West-Vlaan
deren hadden in geen geval de katho
lieke scholen mogen nadeel berokke
nen
Zij verwijten de VI. Nationalisten
1) Dat zij blok hebben gevormd met
Socialisten en Liberalen
2) Dat hun vertegenwoordigers in de
Bestendige Deputatie bewezer. hebben
onbetrouwbare medewerkers te zijn
door eerst een voorstel aan te nemen en
mede voor te stellen, om daarna tegen
te stemmen
3) Dat zij het getroffen bestuursak
koord hebben geschonden
4) Dat zij het christelijk onderwijs
beroofd hebben van een toelage
5) Dat zij opzettelijk opgetreden zijn
tegen het kerkelijk gezag
6) Dat zij den nood van het kriste-
lijk onderwijs gebruiken om druk uit te
oefenen met laakbare praktijken
7) Dat zij een stronkeisteen in den
weg hebben gelegd voor een verdere be
trouwbare samenwerking
8) Dat zij de verdere concentratie in
den weg zijn getreden
9) Dat zij tot de anti-klerikale con
centratie overgeloopen zijn, tot de
Frente-Popular
10) Dat zij het kerkelijk gezag in de
vrije school willen doen zwijgen.
Enz..., enz...
Wat zijn die brave VI. Nationalisten
toch al met eens slecht geworden
't Zijn godsdiensthaters geworden
Onwillige zonen der Kerk Meineedi-
gen Overloopers en wat weet ik meer
Wat moeten zij daarvan denken de
V.N.Vers
Zij leggen de beteekenis uit van hun
ne neenstemming.
Volk en Staat geeft vooreerst de
ware reden op waarom de VI. N. .tegen
die "toelage hebben gestemd. Luistert
De katholieken hadden aan den Bis
schop de ineerherstelling en terug in
dienstneming moeten vragen van pries
ters, onderwijzers en studenten vroe
ger getroffen om louter Vlaamsche Na
tionalistische redenen door Monseig
neur Waffelaert. Zij hadden de katho
lieken ook gevraagd elke bekamping
stop te zetten der Vlaamsche Nationa
listische gedachte in de vrije onder
wijsgestichten.
En omdat dit niet gebeurde hebben
de Vlaamsche Nationalisten tegenge
stemd (dit is aan te nemen).
Zij hebben dus ook al ondervonden
wat het beteekent in de politiek te
moeten omgaan en rekening te moeten
houden met de geestelijkheid. Het is
dan ook goed te begrijpen dat zij die
het geestelijk gezag niet willen aanne
men boven het hunne, ermede in bot
sing komen.
Nog een andere reden waarom zij te
genstemden was o.m. dat deze toela
ge van louteren politieken inslag was
(dit volgens «Volk en Staat»).
Het deed. ons oprecht deugd deze
twee regeltjes te lezen, want zij bewe
zen ons dat de menschen (ook de niet-
socialisten en niet-liberalen) klaar be
ginnen te zien dat de onderwijs-poli-
tiek der katholieken, slechts een on-
derduimsche en achterhandsche poli
tieke propagandamakerij en klerikalen-
aankweekerij is.
Deze 2 lijntjes zullen aan de katho
lieken moeten bewijzen dat iedereen
HUN schoolstrijd begint in te zien.
EN NU BESLUITEN WIJ
1) Dat het afgeloopen zal zijn met
het akkoord V.N.V. K.V.V.
2) Dat dit een versterking kan be
teekenen voor vele zaken van de anti
katholieke zijde.
3) Dat de Rexistische en de Vlaam
sche Nationalistische maskaradepolitiek
der kaloten, evenmin aarde aan den
dijk zal brengen als destijds «hunne
schoone ziel van 't kind».
En dat een oogenblik zal komen dat
den dijk zal doorspoelen en dat de
rechtvaardigheid en de eerlijkheid zul
len zegevieren.
TREKKING DER 2e SNEDE 1937
VAN DE
KOLONIALE LOTERIJ
PLAN B.
61.311 loten van 100 totl miljoen frank
Koopt spoedig uw Blauw Biljet
Beste lezer, ge hebt rep-as een Kapel
meester voor zijn orkest of een muziek-
bestuurder op een kiosk heel zonderlin
ge gebaren zien maken.
Verbeeld: u een oogenblik zoo 'n mu
ziekleider de maat aan 't slaan, gansch
alleen voor ingebeelde uitvoerders.
Zoo 'n Kinemavoorsteiling, kreeg het
Ninoofsche publiek op 3 Februari
's morgens vroeg, gratis ten beste, niet
vanwege een kapelmeester, maar van
den Rexleider voor Vlaanderen
Verbeeld u den voorgevel van een
Kasteel, met groot venster als doek en
een even groot venster ais achtergrond.
Daar tusschenin, stond de leider, den
rechterarm uitgestrekt, net Jacob Van
Artevelde op de Vrijdagmarkt te Gent.
Een oogslag op een stuk papier, en de
ruiten gingen aan 't trillen, onder de
vlagen van welsprekendheid
Weer een duik met den neus in 't pa
pier, en als de wieken van een windmo
len, gingen de armen in de lucht.
(Om meer zwier te geven aan zijn
bewegingen, had de leider zich in de
hemdsmauwen gezet).
Nu eens stapte hij de kamer door,
dan bleef hij staan en staarde in 't rond1
als om onder tafel en stoel, de verplet
terde tegenstrevers te tellen.
Ook het publiek zag angstig toe, want
de zonderlinge gebaren van den «Fuh-
rer», hadden op straat een samenscho
ling verwekt, en een uit den hoop,
bracht allen tot bedaren hij verzeker
de, dat er voor 't oogenblik geen onge
lukken te betreuren vielen dat het
maar n algemeene repititie gold van de
redevoering, die de Rexleider 's namid
dags in den Senaat zou uitspreken...
's Namiddags, bij gelegenheid van de
interpellatie over het werk van de On
derzoekscommissie Servais, kwam de
Rexleider voor Vlaanderen aan het
woord en zinspeelde op de aanklach
ten door de Rexbladen tegen het beleid
van de Regeering Van Zeeland inge
bracht.
Het is in die Senaatzitting dat de
eerste Minister, die aanvallen, in ver-
tand met de Mendelssohn-leening, aan
de kaak stelde, en bewees, dat hij al
wat van hem afhing gedaan had, om
zich tegen de leening te verzetten.
Het is in die zitting, dat de Hr Sena
tor Declercq aan den Rexleider voor
Vlaanderen tot driemaal toe de vraag
stelde
«Keurt gij de aanvallen van Rex
goed en dat hij telkens onder het
hoongelach van de vergadering alleen
het erbarmelijk antwoord kreeg «Ik
wensch mij daarover niet uit te spre
ken...» En zoo liep de zoo prachtig voor
bereide redevoering op een sisser af
Rexleider, als ge nog algemeene repe
title houdt, laat dan vooraf het rolluik
neer
Op 25 Januari j.l., vergaderden de Li
berale groepen van Kamer en Senaat,
om het schoolvraagstuk te onderzoe
ken pensioen der vrije onderwijzers,
onderhoud of inrichting der schoolloka
len door den Staat.
Men wenschte een volledige en be
paalde oplossing aan het vraagstuk te
geven, en de vergadering heeft zich ten
slotte bereid verklaard, om meê te wer
ken in een nieuwe of meer uitgebreide
schoolcommissie met het oog op een
spoedige en volledige oplossing die de
algemeene bevrediging zou meebrengen
en, bij gebrek aan concreete voorstel
len zou men zich aansluiten bij het Hol-
landsch stelsel.
De Nederlandsche pacificatiewet
zegt men, heeft de schoolkwestie alsj
faktor van tweedracht en onrust ver
bannen, en bracht het groote voordeel,
dat zij den wedijver doet steunen op
deugdelijke onderwijsmethoden. Mits er
voldaan wordt aan de vereischten van
programma en toezicht, wordt volledige
ontwikkelingsmogelij kheid gegeven.
De Staat neemt er op zich, de volle
dige bezoldiging van het onderwijzend
personeel en de gemeenten worden ver
plicht, het Vrij of Officieel Onderwijs
in te richten, dat door 'n aantal ouders
wordt gevraagd.
Zoo dit stelsel aan Holland bevredi
ging geeft, ware het er in Belgie anders
mèe gesteld
De Hollandsche wet geeft aan elke in
richting, die de burgerlijke persoonlijk
heid bezit, het recht aan het gemeente
bestuur de geldelijke toelagen te vra-
