DE WOLVEN VERSCHEUREN
WÉL ELKAAR
Viering van 't 150-jarig bestaan
Op Zondag 4 Juli (Ecrste Kefmis Zonda8)
Voor den Muziek - Optocht
worden 4500 fr. premiën uitQBlOOfd
De Gebeurtenissen te Barcelona
Trotsky contra Stalin.... ook in Spanje.
De toestand der Arbeiders
in Sovjet-Rusland
1787
De Jubelfeesten van de Kon. Harmonie
u Les Vrais Amis Constants
1937
Al de maatschappijen worden uitgenoodigd deel
te nemen aan de
van de OUDE GARDE
Stuur onverwijld Uw toetreding in aan den heer
Maurice DE BOE, Sekretaris, Vlaanderen str. 14, Aalst
25 jaar geleden verging
de Titanic
BIJ DIT BLAD BEHOORT EEN BIJVOEGSEL.
bladzijde een
PRIJS PER NUMMER 50 CENTIEMEN
VRIJHEID
SOLIDARITEIT
VERANTWOORDELIJKHEID
DE LIBERAAL
^WEEKBLAD DER LIBERALE PART IJ VAN HET ARRONDISSEMENT AALST.
NEGENDE JAAR
ZONDAG 16 MEI 1936.
AANKONDIGINGEN 1.00 fr. per regel (voor kleine) voor groote aan
kondigingen, prijs volgens te vragen tarief. Aankondigingen en artikels
te weigeren is voorbehouden. ALLE toezendingen moeten onderteeksnd
zijn. RECHTERLIJKE AANKONDIGINGEN 3 frank de .regel.
Verantwoordelijke Uitgever
EMIEL VAN LIL, Groote Markt, AALST.
DRUKKERIJ Michel BRACKE-DUBOIS
ST- GILLIS - DENDERMO NDE
Voor aankondigingen binnen het Arrondissement Aalst, wende men zich
rechtstreeks tot de Redactie «GRAAF EGMONT», Aalst, Tel. 370, Postch.
Rek. 41.11.44. Voor aankondigingen buiten het Arrondissement Aalst,
wende men zich tot den DRUKKER.
De jongste gebeurtenissen te Barcelona heb
ben het oude spreekwoord dat «de wolven el
kaar niet verscheuren» tot een leugen ge
maakt.
De «sporadische incidenten» zooals het
persbureel van de Catalansche regeering te
Parijs ze in een mededeeling noemt moe
ten al aan zoowat vierhonderd menschen het
leven gekost hebben.
Aan ...vierhonderd allen even overtuigde
voorstanders van de «democratie» en van de
«vrijheid»
Want onder deze slachtoffers behoeft men
natuurlijk geen enkelen «fascist», geen enke
len Spaanschen of vreemden soldaat van
Franco te zoeken.
Den wilden haat, waarmee de bandieten, die
zich als leiders van het «proletariaat» opge
worpen hebben, de Spaansche arbeiders heb
ben volgepropt, zijn dezen thans «frisch en
vroolijk» op elkaar aan 't koelen.
Alle geruststellende communiqués van de
«Generaliteit» het gouvernement van kame
raad Companys ten spijt, blijkt de te Bar
celona begonnen opstand zich over heel Cata-
lonië uit te breiden.
't Bewijs hiervoor ligt toch dik bovenop de
mededeeling van de regeering te Valencia dat
zij zelve het herstel van de orde in Catalonië
ter hand genomen heeft, dat het Oostelijke le
ger, dat van Aragon, rechtstreeks onder
het commando van den generalen staf te Va
lencia is gesteld, en dat zijn Catalaansche be
velhebber. generaal José Arangunren Roldan
is afgesteld en door den Spaanschen generaal
Sebastian Bosas Perea vervangen.
Waarom zou de «generaliteit» van Barcelona
op zulke gevaarlijke manier inbreuk laten ma
ken op het voor haar altijd toch heilige begin
sel der onafhankelijkheid en der voledige sou-
vereiniteit van Catalonië zich opnieuw la
ten behandelen als een provinciaal bestuur
maar indien zij zelf nog voor de handha
ving der orde in haar land instaan kon
Door haar gezag over haar leger uit handen
te geven, heeft de Catalaansche regeering dus
reeds principieel dat deel van Franco's pro-
gramma verwezenlijkt hetwelk de volkomen
éénmaking van alle Spaansche gewesten voor
ziet.
De regeering te Valencia en deze te Barcelo
na hebben gisteren heel den dag door schoon
de meest geruststellende berichten uit te blik
semen gehad, deze berichten werden steeds
doorkruist met de radio-uitzendingen van de
zoogenaamde «anarcho-syndicalisten» over de
snelle uitbreiding van hun revolutionhaire be
weging over het front van Aragon.
In dezen opstand is eigenlijk niet zooveel
nieuws, niet zooveel wat ons behoeft te verba
zen.
Hier voltrekt zich het gewone proces van
alle revoluties. Het is de eeuwige historie van
den «pur qui trouve toujours un plus pur qui
l'épure» van den zuivere, die altijd een zui-
verderen vindt, die hem zuiveren wil.
Het «gouvernement» van Barcelona, zooals
het er gisteren uitzag, bestond uit niets dan
anti-fascisten, uit niets dan voorstanders van
de dictatuur van het proletariaat, uit niets
dan roode kameraden en broeders.
Maar wat een huances van rood
Catalaansche linkerzij. Geunifieerde socia
listen en communisten soort Stalin. Arbei
derspartij voor de Marxistische éénmaking.
Communistisch-gezinde landbouwpartij. Natio
nale Arbeidsconfederatie.
Maar terwijl de socialisten en de communis
ten-genre Stalin zich aanééngesloten hebben,
is nog de groep communisten-genre Trotzky
apart gaan staan, en onder den drang juist
van de Stalinisten, werden bij de regeerings-
wijziging van 17 December j.l. hun drie Minis
ters aan de deur gezet en door drie pachas
van de socialistisch-Stalinistische «concentra
tie» vervangen.
En hier hebben we de sterkste der aanlei-
dende oorzaken van de huidige gebeurtenissen
te zoeken.
Het was den communisten der schakeering
Trotzky allang een scherpe oorn in 't oog
waarin Stalinistische concurrenten er zich zoo
fel op beroemden, de zoo geweldige hulp van
Moscou in geld, wapens en manschappen voor
den strijd tegen het fascisme bekomen te heb
ben. En voor de uitwerking van hun nijd over
den aangroei van Stalin's invloed in Spanje
vonden de Trotzkisten gemakkelijk steun en
medewerking bij het... alleronderste uit de kan
van net zoogenaamde Catalaansche proletari
aat Bij de anarchisten, die uit den aard van
het politiek geloof, tegen iederen vorm van
gezag en van orde gekant staan.
Uit alle berichten der laatste dagen blijkt
klaar dat juist deze elementen de leiding van
den opstand hebben genomen.
Het begon met hun aansporing tot him vol
gelingen om gladweg te weigeren in te gaan
op het bevel van het gouvernement te Barcelo
na om alle wapens in te leveren die in hun
bezit zouden zijn.
En dit bevel moet Companys wel hebben uit
gevaardigd, uit schrik voor de uitbarsting die
hij zag aankomen, als het thans toch geble
ken is, dat de verbonden anarcho-syndicalisten
en Trotzkisten beschikten over een compleet
oorlogsmateriaal, machine-geweren, mitrailleu-
sen, kanonnen en zelfs... tanks
Te Barcelona moet het er onder de republikei
nen een paar dagen lang al ruim zoo verwoed
zijn toegegaan als op het front van Basken
land.
De telefoon-centrale door de opstandelingen
tot een waar fort gemaakt en met machinege
weren en handgranaten verdedigd. Loopgraven
aangelegd in de straten van de stad-zelf en
dwars over de groote toegangswegen erbuiten,
langswaar hulptroepen van Valencia voor de
«Generaliteit» zouden kunnen aanrukken
Vierhonderd dooden en gewonden, naar
evenredigheid, natuurlijk
a:s het waar zou zijn, wat Companys doet
ronaseinen, namelijk dat «de openbare orde
in Catalanoië even spoedig hersteld is gewor
den als ze werd verstoord», hoe zou hij dan
hiertoe wel te werk zijn gegaan
Het laat zich niet gelooven, dat hij den op
stand in het bloed gesmoord zou hebben. Dat
zou trouwens pas de rechte manier geweest
zijn om den rèvolüfionnairen geest nog feller
aan te wakkeren.
We moeten het ons veeleer zoo voorstellen,
alsof hij in zekere mate voor dezen opstand
zal hebben gecapituleerd. Dat wil zeggen Be
loofd zal hebben, in zijn regeering ook weer
voor vertegenwoordigers van deze anarcho-
Trotzkische oppositie plaats te maken
Maar dat middel zal ook al gauw weer een
plaaster op een houten' been blijken.
Want hoe ontstaan overal steeds nieuwe par
tijen, nieuwe schakeeringen v&n partijen
Uit het misnoegen van «leiders», die niet
spoedig genoeg naar hun zin tot de regeerings-
tafel worden toegelaten.
Het is net als in een «volksmaatschappij»,
waar de man, wiens ambitie naar het voorzit
terschap niet gauw genoeg bevrediging vindt,
alle misnoegden over 't bestuur rond zich weet
te scharen, om dan een nieuwe maatschappij
te stichten en met de oude te gaan procedee-
ren over het eigendomsrecht op den naam, de
vlag en de kas.
Maar wat in het maatschappijleven slechts
een onschuldige manier is, een manier als een
ander om zich te amuseeren, dat wordt in de
groote politiek al méér en erger een plaag,
een levensgevaar voor het beginsel van de de-
mokratie en van het parlementarisme.
Uit den nijd van afgestelde of niet benoem
de ministers in Frankrijk zijn reeds zooveel
partijen en schakeeringen van partijen ont
staan, dat men voor geen nieuwe nog een
naam vindt Alle combinaties van titels, die
een geloofsbelijdenis moeten wezen, zijn uitge
put.
En laat Companys nu ook al drie anarcho-
syndicalistisch-Trotzkystische kopstukken tot
Minister benoemen, dan zullen er altijd nog
vele dozijnen 'anderen terzij blijven staan, vol
nijd omdat zij niet werden uitverkoren, en
hun eerste werk zal zijn de ontevredenen
weer tot een nieuwe opstandige partij rond
zich te groepeeren.
Socialisten, Catalaansche socialisten, Cata
laansche linkerzijde. Werkliedenpartij voor
Marxistische éénmaking. Communistische land
bouwers, Stalinistische bolsjewieken, Trotzkys-
tische bolsjewieken...
En dat nog maar langs den rooden kant al
leen
Het is om, als een remedie voor zoo'n sta
pelgekken toestand, tenslotte het fascisme nog
niet zoo héél dwaas te vinden. KIP.
NAAR EEN VERSLAG VAN
WALTER CITRINE, SEKRETARIS DER
ENGELSCHE WERKLIEDENSYNDIKATEN
De Algemeene Sekretaris der Britsche «Tra-
de Unions» (Engelsche werklieden syndikaten),
air Walter Citrine, heeft onlangs een reis ge
maakt in Sovjet-Rusland. Hij heeft een boek
uitgegeven waarin hij zijn bevindingen heeft
neergeschreven zij zijn verschrikkelijk voor
het communistisch regiem. Het is in een
Fransch tijdschrift «La Revue des Deux Mon-
des», dat het boek van Walter Citrine be
knopt verschenen is, vooraleer vertaald te wor
den.
De ondervinding die Walter Citrine opge
daan heeft, kan ons op een dubbele wijze nut
tig zijn. Ze geeft ons een ware tabel van de
ekonomische en moreele toestand van het Rus
sische volk, en zij bewijst ons, dat een der En
gelsche socialistische hoofden, ver van in. te
stemmen met het bolchevisme, integendeel al
het gevaar er van openbaart, zoowel voor de
westelijke beschaving als voor onze demokrati-
sche vrijheid. Men "kan hem dus eenerzijds
niet verwijten bijzondere sympathie te hebben
voor het kapitalisme, en hij is anderzijds
geenszins vijandig gesteund tegenover het
communisme, dat nij beschouwt als een inte
ressante poging tot toepassing der socialisti
sche principes. Doch, realistisch van geest en
boven alles de waarheid zoekend, zooals veie
zijner medegezellen, heeft hij met eigen oogen
de uitslagen van de bolchevistische proefne
ming willen zien. En met zijn Britsch gevoel
van «fair play» heeft hij niet geaarzeld zijn
kritiek en oordeel te uiten en hij heeft aan
zijn misprijzen, en zelfs, als hij het noodig
achtte, aan zijn verontwaardiging volle uitla
ting gegeven.
Sir Walter Citrine heeft voor de eerste maal
Rusland bezocht in 1925 hij was dus bijzon
der geschikt om een oordeel te vellen over de
Bolchevistische evolutie gedurende deze laatste
tien jaren. Vooraleer de uitnoodiging te aan
vaarden welke de Sovietische syndikaten hem
toegestuurd hadden, had hij uitdrukkelijk
aangestipt, dat niet de minste beperking noch
aan zijn verkeersvrijheid, noch aan hetgene
hij wenschte te zien mocht gemaakt worden.
Overal werd hij door de ccvietische overhe
den met de gewenschte eer ontvangen en aan
gezien de hooge plaats die hij bekleedt in het
socialisme, werden de mooiste appartementen
te zijner beschikking gesteld en kon hij alle
verkeersmogelijkheden benuttigen waarover de
Russische Regeering beschikt. Doch hij verge
noegde zich niet de gidsen te volgen die hem
moesten leiden, hij onderwierp de hem ver
gunde inlichtingen aan de strengste kritiek.
Hij deed een buitengewone inspanning om de
dokumenten, die men hem aanbood, te door
bladeren, om de cijfers en statistieken der So
vietische verslagen te ontleden. Aanhoudend
werkend met zijn medegezellen, trachtte hij op
de plaats zelf het ware uitzicht der zaken te
ontsluieren, en eens in zijn land teruggekeerd,
onderwierp hij zijn nota's en indrukken aan
een volledige en grondige herziening. Hij ver
liet dikwijls den weg dien hem zijn Russische
gezellen voorhielden en zocht een streng per
soonlijk onderzoek in te stellen. Hij trad op
het onverwachts binnen in de fabrieken, de
woningen, de hoeven, en ondervroeg zelf de
inwoners. Hij schaamde zich niet aan zeer
invloedrijke leden moeilijke vragen te stellen,
verweet hen om hun slecht inzicht en dierf
het zelfs aan hun methodes en handelwijze te
beknibbelen. De tweede reis van sir Walter
Citrine, duurde meer dan zes weken, van 14
September tot 28 Oktober 1935.
Hij was wonderwel voorbereid en aangezien
de buitengewone kontrole- en onderzoeksvoor-
waarden die onze voorname reiziger met zoo
veel gezag en behendigheid wist te benuttigen
mogen we aan zijn waardeering en besluiten
ten volle geloof hechten. Sir W. Citrine stelt
vooral belang in het lot van den werkman,
maar hij schrijft ook aandoenlijke bladzijden
over den landbouwer.
DE WONINGEN
Sir W. Citrine bekommert zich vooral gedu
rende zijn onderzoek om de woningsvoorwaar-
den van den Sovjet-werkman. In iedere fa
briek die hij bezocht vroeg hij om de wonin
gen der arbeiders te bezichtigen. Bij de steden
die hij doorkruiste, trad hij almeteens binnen
in de huizen waar de deur open stond en nam
nauwkeurig nota van zijn indrukken. Zelfs,
wou hij somtijds, niettegenstaande het aan
dringen der gidsen, in de wijken binnendrin
gen waarvan het bezoek niet voorzien was, en
namelijk in de houten woningen die hij be
merkt had in het voorbijrijden met den trein.
Ziehier het onderhoud dat hij daaromtrent
had met zijn gids en de indrukken die hem
opvielen Dien morgen ontwaakte ik bezield
met een vastberaden wil Ik wilde deze ba
rakken bezichtigen op gevaar af aangehouden
te worden om dit te hebben gewaagd.
Mijn vrouw en ik beg>ven er ons heen, wij
moesten niet lang marcheeren. Benevens mo
derne appartementen zagen we één van die
barakken waarvan het uitzicht verschrikkelijk
was, het was een echt kot, een wachte in vod
den was vastgemaakt aan een koord en een
vrouw probeerde iets onnoemelijks te koken
op een vuur dat brandde op den grond. Ik
stond stil om nota's op te nemen, tot de groote
verwondering der landbouwers, zoodanig dat
een man vijf minuten voor ons bleef staan,
als aan den grond genageld. Dan begaven we
ons naar een andere groepeering van zulke
barakken. Op dat oogenblik kwam onze gids in
volle vaart aangeloopen. «Ik werp slechts een
blik op uw woningsvoorwaarden» zei ik droog
weg. «Neen, onze woningen zijn ginder, kame
raad», zei hij met een zachte stem, de nieuwe
gebouwen aanwijzend. «Er zijn er, die ge aan
de bezoekers niet toont, zei ik. en ik wil u nog
wat meer zeggen ik heb er genoeg van U
aan mijn hielen te hebben overal waar ik ga».
«Mag ik u vragen of het daarvoor is, dat gij
in ons land gekomen zijt» vroeg hij. «Wanneer
een bezoeker in ons land komt, zoo sprak ik,
dan zijn Trade Unions en socialisten allen be
reid om zoowel de krotwoonsten als de nieuwe
gebouwen te toonen. Ge weet heel goed, dat gij
de statistieken vernietigt als het U invalt, en
dat het onmogelijk is, uitgenomen na een gron
dig onderzoek, uit te maken welke de ware
toestand is in uw land Daarna traden we
een andere kamer binnen zij was tien voet
vierkant een vrouw, haar man en hun kind
leefden in die eenige kamer die op een zwij
nenstal geleek wij zagen niets dan vodden
en de wanorde heerschte overal. Arme gids, ik
zei hem wat ik dacht, 't is te zeggen, dat een
Engelsche gezondheidsdienst het bestaan van
zulk een konijnenhol nooit zou toelaten. Wij
hebben krotwoonsten in Engeland, die me rood
maken van schaamte als ik er aan denk, maar
ik heb er nog nooit gezien die kunnen vergele
ken worden met deze. Wat de wegenis betreft,
ze boezemt sir W. Citrine de hevigste kritiek
in. De straten zijn afstootelijk vuil. In de
overgroote werkliedenstad, Dnieprogres, heeft
hij slechts één bekoorlijke straat gevonden in
een woestijn van stof en klei, en nog moet zij
in het natte seizoen onbruikbaar zijn.
DE LOONEN
De tweede zaak waarin sir W. Citrine voor
al belang stelde tijdens zijn reis, is deze van
de loonen. Hij nam in iedere fabriek inlichtin
gen over de bezoldiging der werklieden. Dik
wijls sprak hij in de straat een bediende, een
nachtwaker of gelijk welken anderen burger
aan om hun te vragen hoe zij betaald waren.
Ook zijn in zijn boek de loontabellen zeer tal
rijk. Zij gelijken bijna alle op elkander, op
slechts enkele uitzonderingen na. Ziehier twee
voorbeelden in de munitie-fabriek van Kaga-
novitch, in Moskou, winnen de werklieden
Werklieden betaald per uur
Categorie 1 105.87 roebels per maand.
Categorie 7 259.38 roebels per maand.
Categorie 8 (hoogste 317.62 roebels per
maand.
Werklieden betaald per stuk
Categorie 1 127.75 roebels per maand.
Categorie 7 312.29 roebels per maand.
Stuk-arbeiders met een bijzondere begaafd
heid
Categorie 1 151.38 roebels per maand.
Categorie 5 257.34 roebels per maand.
Categorie 8 454.12 roebels per maand.
werklieden per stuk, moeilijk en ongezond
werk
Categorie 1 140 roebels per maand.
Categorie 5 238 roebels per maand.
Categorie 8 420 roebels per maand.
De bestuurder ontving 2.000 roebels, de
hoofdingenieur insgelijks 2.000 roebels.
In een schoenfabriek van Sokorohod, nabij
Moskou, zijn de loonen de volgende
Categorie 1 125.30 roebels per maand,
Categorie 3 165.70 roebels per maand.
Categorie 7 215,00 roebels oer maand,
Categorie 9 (hoogste) 250.00 roebels per
maand.
Indien men, zooals W. Citrine het doet, de
roebel aan 3 Engelsche «pence», zij 0.95 fran-
sche frank rekent, schatting welke ten andere
te hoog is ingevolge de werkelijke waarde, dan
schijnen die loonen erbarmelijk. Hij vraagt
zich af hoe de Russische werkman kan leven
en hij lost dit vraagstuk op, rekening houdend
met twee faktoren. Het gesocialiseerde deel
van het loon en het familiale loon.
Het gesocialiseerde bestaat uit verscheidene
voordeelen zooals medikale zorgen, sanatoria,
rustoorden, betaald verlof, de lage huurprijzen.
Ziehier nu. zoo schrijft hij, de rekening welke
ik gemaakt heb, om de betaalde loonen en de
gesocialiseerde loonen te schatten. Ik heb de
waarde van een roebel gesteld aan 80 voor een
pond sterling, wat, me dunkt, zeer breed gere
kend is. Dan heb ik aan den werkman een toe
slag van 33.5 t.h. koopkracht voor zijn roebel
loon gegeven, wat 60 roebel maakt voor één
pond. Ik heb als gemiddelde loon 15 sh. 10 d.
(11.70 Zwitsersche fr. 58.80 Fransche fr.)
voor de arbeiders der schoenfabriek, en 20 sh.
10 d. (15.60 Zwitsersche fr. 78 Fransche fr.)
voor de metaalfabrieken. Daarna heb ik er een
derde bijgevoegd voor het deel gesocialiseerd
loon, wat te samen 21 sh. 1 1/2 d. per week
<83.50 Fransche fr.), maakt voor de hoogste
loonen.
Hoe kan de Russische werkman zich uit den
s'.ag helpen in zulke omstandigheden Om de
eenvoudige reden, dat bijna altijd de loonen
verdubbeld worden of bijna verdubbeld door
het werk der vrouw. Is er een knecht of een
meid in de familie, zij werken ook, zoodat wij
twee loonen hebben of zelfs meer voor een fa
milie. Anderzijds, de getrouwde Russische
werkman verteert gewis zeer weinig aan klee-
dingstukken, huisversiering of plezier, en kan
zoodoende, zonder veel moeite leven.
DE LEVENSSTANDAARD IN HET
ALGEMEEN EN DE PRIJS DER KOLONIALE
WAREN EN GOEDEREN
Sir W. Citrine stelde natuurlijk gedurende
zijn lange reis, veel belang in den levensstan
daard van den Russischen werkman, in zijn
uiterlijk uitzicht en voor in den prijs der goe
deren, welke hij met zijn loon kan koopen. In
iedere stad deed hij een onderzoek in de win
kels, nauwkeurig de prijzen der waren opne
mend, met hun evenwaarde in Engelsche munt.
Hij stelde tegelijk een leerrijke vergelijkende
tabel op tusschen den prijs der verkochte wa
ren in een groot magazijn en deze der zelfde
waren in Rusland. Hier geven wij uit deze ta
bel de volgende prijzen
Prijs van het artikel in
kinderen. Te Orjohnikidige, fabriek van trac-
teurs, waar 15.000 werklieden werken, is er een
kribbe die 575 kinderen kan bevatten, wat on
geveer op een derde der kinderen van de fa
briek neerkomt. Zoo is het ook voor de Sana
toria, rustoorden, die door een heel klein deel
slechts, der bevolking kunnen gebruikt worden.
DE VRIJHEID VAN DEN BURGER EN DE
GUEUPEOU
Sir W. Citrine wordt getroffen, op gansch
zijn reis. door de strengheid, waarmede de ar
beider bewaakt wordt in de fabrieken en zelfs
in zijn privaat leven, alsof het er om een mis
dadiger ging. Aan de deur van iedere fabriek,
bemerkt hij de tegenwoordigheid van verschil-
lige soldaten, bajonet op het geweer, de onder
neming bewakend en een bijzonder toegang
schrift eischend. Van deze onophoudende be
waking, beu, kan hij niet nalaten, met kracht
te protesteeren. En om te sluiten over de vraag
van de individueele vrijheid, drukt S*r Citrine
zich zoo uit, op het einde van zijn reis
Neen, het zijn zeker de economische me
thodes niet, die me verschrikken, maar ik heb
het onaangenaam gevoel, dat de werklieden
slechts raderwerk zijn in de Sovietische ma
chine. Ik zou het misschien niet kunnen be
wijzen voor een scheidsrechter op beslissende
wijze, maar ik twijfel er niet het minst aan,
dat hier een onderdrukkings-regime heerscht,
ik heb niet bevonden, dat de werkman dezelf
de vrijheid tot spreken heeft als in Engeland.
In princiepe is de werkman de meester, maar
in princiepe doet hij nauwkeurig, wat men hem
voorlegt te doen. Hij mag niet strijden tegen
den Staat, tegen het Syndicaat of het Comi-
teit van de fabriek, of tegen de communistische
kerk. Sedert zijn prilste jeugd is hij bewaakt
en dat in een mate die het kapitalisme nooit
getracht heeft te bereiken. De bewaking begint
in de kinderkribbe en duurt gansch het leven.
De propaganda geschied overal, en er is geen
middel om er aan te ontsnappen en ze niet te
volgen. Er bestaat geen enkele bron, waar de
werkman de keerzijde der medaille kan leeren
kennen. Hij ziet er slechts één kant van en
dat is het afschuwelijke van de zaak.
De werklieden zullen de aanmerkingen van
Sir Walter Citrine waardeuren, hij is noch be-
houdensgezinde, noch tegen de Soviets gekant.
Zijn getuigenis wint er des te meer bij.
U.R.S.f
in roebels
Frankrijk
in frank
DOOR EEN IJSBERG TOT ZINKEN
GEBRACHT.
225 a 412 139 a 295
125 79
150 k 412
185
180 a 550
200
149 a 250
17.90
165
60
i 375
148 a 199
19 a 45
85 a 115
550 a 900
49
310
Wintermantels
(mannen)
Regenmantels
Compl. confectie
Pyjama's
Kleed
Ensembles
Valiezen
IJzeren bedden
Radio toestellen (slechte)
3 lampen 815
6 lampen
Theeservies 130
Fietsen 250 a 300
Het verminderd aankoopvermogen van den
Russischen werkman is te bemerken in zijn
kleeding en zijn uitzicht. Overal wordt sir W.
Citrine getroffen door het ondermijnd uitzicht
der volksmassa, welke hij doorloopt. Over het
verschil sprekend van Letland, oude Russische
Provincie en het tegenwoordige Rusland, zijn
buurstaat, zegt hij In Letland ziet men de
landbouwers op hun eigen goederen gevestigd
sedert de revolutie van 1917. Hun akkers zijn
goed bewerkt, de huizen hebben een goed uit
zicht. Van Russische zijde zijn de akkers arm,
de huizen bouwvallig en slordig onderhouden.
In Letland zijn de bewoners behoorlijk gekleed,
terwijl in Rusland,, de armoede van het volk
zich openbaart, in hun voddige kleedij. Dezelf
de opmerkingen over de armoede van het volk
dat hij ontmoet, komt overal door in de nota's
van sir Citrine. De rijen ongelukkigen, die hun
beurt afwachten voor een voedings- of een
kleedingsmagazijn hebben een groote indruk
gemaakt op onzen reiziger. Hij ziet er in iede
re streek die hij doorloopt het is een zeker
kenmerk van de rantsoening die de overheden
van Moskou ten onrechte beweren, bijna
gansch vernietigd te hebben. Er bestaan wel,
om de armoede te verminderen, kribben en
rustoorden, doch. indien men het cijfer der to
tale bevolking daarbij vergelijkt, dan blijkt, dat
het grootste deel der bevolking nooit er van
kan genieten. Zoo in Moskou, in de fabriek van
Spkorohod Op de 14,000 arbeiders, voorziet
men rustoorden voor 250 en kribben voor 300
HARTVERSCHEURENDE TOONEELEN
SPEELDEN ZICH AF.
Op 15 April was het 25 jaar geleden, dat het
prachtig Engelsche stoomschip, de ((Titanic»,
bij zijn eersten tocht naar Amerika, op een
ijsberg liep en zonk. Hartverscheurende too-
neelen hebben zich daarbij afgespeeld de
geheele wereld was bij deze tijding in diepen
rouw gedompeld.
HET GRAF IN DE GOLVEN
Ongeveer 10 April 1912 aanvaardde het nieu
we Engelsche stoomschip, de «Titanic», zijn
eerste reis naar Amerika. Het reusachtige
schip mat 46.328 ton. Het was van de nieuwste
uitvindingen voorzien, geen veiligheidsmaatregel
was verzuimd, waterdichte schotten en zooveel
meer, moesten het onzinkbaar maken. Juist 25
jaar ge'eden, weergalmde de wereld van de be
wonderende zegezangen over den triomf der
techniek. Het schip zou alle snelheidsrekords
breken, het bood een comfort en een veiligheid
aan zijn pasagiers, als nooit te voren een stoo-
mer gedaan had. En ziedaar, op zijn eerste
reis van Southampton naar New-York, in den
nacht van 14 op 15 April 1912 stootte het op
een onder water verborgen zoom van een
reusachtigen ijsberg, die het schip als het ware
openscheurde en meer dan 1500 menschen bij
deze schipbreuk een graf in de golven deed
vinden. Weer was het eens bewezen, welke
groote gevaren de zee nog bood, ook ondanks
allen technischen vooruitgang.
EEN GROOT GEVAAR VOOR SCHEPEN
De ijsbergen, de gevaarlijke vijanden van
den Atlantischen Oceaan voor de scheepvaart
op het Noorde'ijk halfrond, hebben hun ge
boorteland, voornamelijk op Groenland, waar
zij van de reusachtige gletschers, die daar tot
in de zee afdalen, afbrokkelen. Het groote ge
vaar voor schepen is niet het zichtbare gedeel
te van een ijsberg, maar Juiet het onsi9frtbar#(
