Se JEvolutie
van het Liberalisme
protest der Vuurkruisen
Doel a Schelde.
Het Liberaal Solidarisme
Liberaal - Solidaristische
Kampeerdagen
BIJ DIT BLAD BEHOORT EEN BIJVOEGSEL.
BLADZIJDE EEN
PRIJS PER NUMMER 50 CENTIEMEN
VRIJHEID
SOLIDARITEIT
VERANTWOORDELIJKHEID
LIBERAAL
NEGENDE JAAR
ZONDAG 20 JUNI 1937
WEEKBLAD DER LIBERALE PART IJ VAN HET ARRONDISSEMEN T AALST.
AANKONDIGINGEN 1.00 fr. per regel (voor kleine) voor groote aan
kondigingen, prijs volgens tc vragen taxief. Aankondigingen en artikels
te weigeren is voorbehouflen. ALLE toezendingen moeten onderteeksnd
zijn. RECHTERLIJKE AANKONDIGINGEN 3 frank de regel.
Verantwoordelijke Uitgever
EMIEL VAN LIL, Groote Markt, AALST.
DRUKKERIJ Michel BRACKE-DUBOIS
ST-GILLIS-DENDERMONDE
Men heeft meermalen gepoogd, de Liberalen
te rangschikken onder de reactionnaire conser
vatieve groepen, die halsstarrig vasthouden
aan de verworven toestanden en voorrechten
en bij wie eiken maatschappelijken vooruit
gang uit den booze is.
Wie de geschiedenis van het Belgisch Libera
lisme objectief overschouwt, weet, ,dat niets
meer tegen de waarheid indruischt dan derge
lijke verklaring.
Het Liberalisme is geen dogma, geen leer van
verstarring, het erkent dat de groote Wet, die
alle wereldsche dingen beheerscht, beweging is,
dus verandering, en waar in den loop der tij
den, die verandering, verbetering en vooruit
gang beteekende, heeft het Liberalisme er zich
altijd geleidelijk aangepast.
In 1876, gaf de groote Liberale Staatsman
Frère-Orban, de volgende bepaling van het Li
beralisme
«Het Liberalisme heeft als zending aan den
mensch, de grootst mogelijke vrijheid te verze
keren, in al de afdeelingen van de menschelijke
bedrijvigheid, het beweert dat de mensch het
recht heeft, zich zelve zonder dwang en zon
der belemmering te ontwikkelen op godsdienstig
politiek en stoffelijk gebied én dat hein te dien
opzichte al de vrijheden gewaarborgd worden,
die niet strijdig zijn met de rechten van den
evenmensch en de openbare orde».
Dit was onbetwistbaar een verheven ideaal.
Maar sindsdien heeft de Liberale Partij heel
wat wegs afgelegd en is zij tevens bewust ge
worden van hare maatschappelijke zending.
Inderdaad, op 21 December 1900, kondigden
de Liberale linkerzijden van Kamer en Senaat
een manifest af, dat als kiesplatform voor dit
tijdstip dienen moest en waarin de volgende
verklaringen voorkomen
De zedelijke en stoffelijke verbetering van
het lot der arbeiders is steeds een van de groo
te bekommernissen geweest der liberale poli
tiek en moet heden, meer nog dan van te vo
ren het doel zijn van al ha,ar streven. Het li
beralisme, dour de ontwikkeling van het onder
wijs en de opvoeding in al zijne vormen, en
door eene maatschappelijke wetgeving die het
meest geschikt is de economische toestand te
verheffen, beoogt de samenwerking van alle
klassen en de inrichting eener vredelievende
vooruitstrevende en verlichte demokratie
In 1919, onmiddellijk na den oorlog dus, naar
aanleiding van haar eerste Congres, verklaart
de liberale partij zich bereid op economisch ge-
oied, de volgende politiek na te streven «Ont
wikkeling en volmaking van het algemeen en
technisch onderwijs, kosteloos in al zijne gra
den. De beperking van de werkuren, de erken
ning van het recht op bestaan met alles wat de
waardigheid, de zekerheid en het welzijn ver
gen.
De invoering van het minimum loon en een
maximum werktijd, derwijze dat aan eenieder
voeding, kleeding, huisvesting en ontspanning
zou zijn gewaarborgd. De maatregelen te tref
fen die de internationale handelsbetrekkingen
vergemakkelijken, vrijhandel, de aanmoediging
van de beroepsvereenigingen zoowel voor diege
nen die arbeiden als voor diegenen die arbeid
verschaffen».
Het is dit uitgebreid programma waaraan de
opvolgende regeeringen sedert den oorlog heb
ben gewerkt om te verwezenlijken. En van al
wat op dat gebied werd verwezenlijkt, mag ge
zegd worden dat het door het liberaal pro
gramma werd ingegeven.
De liberalen hebben ook niet gewacht tot er
een Ministerie van Openbare Gezondheid werd
ingericht om te verklaren dat de bescher
ming der openbare gezondheid zal verzekerd
worden door een gemeenschappelijke strijd te
gen de maatschappelijke ziekten en door de
verbetering der algemeene levensvoorwaarden.
In 1927 bevestigt het liberaal congres zijn
vaste wil geen klassenpartij te worden, maar
onverpoosd te arbeiden voor een vrijer, onaf
hankelijker en gelukkiger leven voor al diege
nen die door het lot niet begunstigd werden
Dit zelfde congres spreekt zich met geest
drift uit ten voordeele van de werken van
maatschappelijke verzekering betreffende de
ouderdomspensioenen, de ziekte, de werkloos
heid, het moederschap, de kinderwerken enz.
Toen de groote krisis uitbrak met heel zijnen
nasleep van armoede en gebrek heten de libe
ralen zich geenszins onbetuigd. Zij erkenden de
noodzakelijkheid de afdoende verdediging te
verzekeren van het demokratisch regiem, waar
aan zij met oprechte geestdrift en dikwijls te
gen hunne eigen belangen in hadden meege
werkt.
Zeggen wij nog dat vanaf 1900 tot 1914 de
liberale partij in alle eerlijkheid voor de ver
overing van het algemeen stemrecht heeft ge
streden schoon het bij voorbaat was geweten
dat deze hervorming hare eigen vertegen
woordiging in het parlement zou verminderen.
De liberalen streden eveneens voor de invoe
ring van den algemeenen en persoonlijken
diénstplicht en het verplicht onderwijs.
Wie na dat alles nog komt beweren dat de
liberale partij bij de reactionnairen thuis hoort
is ofwel een geheel onwetende op politiek ge
bied ofwel iemand met slechte trouw bezield.
De liberale partij heeft onschatbare diensten
bewezen aan de menscheid door hare vrijheids
leer en aan de democratie door hare algeheele
en belanglooze toewijding aan de belangen van
het volk en van het kleine volk niet het minst.
Engen partijgeest, klein politiek kiesbelang
beletten de tegenstrevers deze waarheid te er
kennen, maar de geschiedenis heeft haar on
vergankelijk oordeel geveld waarbij de liberale
partij wordt erkend als de partij van
VRIJHEID,
VOORUITGANG en
VOLKSONTVOOGDING.
Had de regeering, en in het bijzonder de
Eerste-Minister, naar wijzen raad geluisterd,
nooit zou men voor den huidigen warboel ge
staan hebben.
Het land weet nog altijd niet, waarom de
amnestie, zoo ontijdig werd opgedolven.
Allerlei gissingen doen de ronde.
Men zegt zelfs dat Duitschland als tegen
prestatie van zijn eventueele bijtreding tot het
werkelijk pakt, welk Belgie moet beschermen,
de amnestie van zijn tienstuiversgasten uit den
tijd van het activisme gewild heeft.
Do ut de
Wanneer men overweegt wat op het einde
van den wereldoorlog gebeurd is en hoe de
Duitschers toen reeds de amnestie voor de ac
tivisten wilden doorvoeren, dan zou men niet
verwonderd zijn dat de amnestie aan Belgie
wordt opgedrongen.
De houding van de «gekarteerde» pers van
Duitschland is ook raadselachtig tegenover de
amnestiewet. Zij vermijdt immers zorgvuldig
tusschen te komen uit vrees de zaak der acti
visten te bederven.
Overigens is de zwakheid van de Belgische
regeering tegenover Duitschland ook groot in
de kantons Eupen-Malmedy. Wat een katholiek
Brusselsch blad daarover schrijft, is stichte
lijk. Wij weten dat bedoeld blad zeer goed in
gelicht is.
Het is de politiek van Gods water over Gods
akker te laten vloeien.
Het parlement heeft te veel vrijheid aan de
regeering gelaten, die geen dictatuur mag en
kan zijn.
Men spreekt nochtans van de dictatuur Van
Zeeland. De man, die alles buiten de andere
Ministers regelt en bereddert.
De amnestie heeft den beker doen overloo-
pen.
De protesten gingen eerst op onder de oud
strijders en de liberalen Nu volgen de katho
lieken van den Senaat.
Donderdagmiddag wisten de ministers niet
eens welk lot het wetsontwerp op de amnestie
beschoren werd. Een hunner zegde, dat de toe
stand elk uur veranderde.
Senators, die een week geleden, de wet zou
den gestemd hebben, zullen haar verwerpen. De
verklaringen van de Heeren Gillon en Lippens
lieten aan duidelijkheid niets te wenschen. De
amnestie had de eer, verdedigd te worden door
den tovarist Minnaert, en gezel Van Eyndonck,
Antwerpschen collega van Vos, lid van het Ver
raad van Vlaanderen,
De pronostieken waren Donderdag, 17 uur,
(lat de wet misschien met tien stemmen meer-
Voor aankondigingen binnen het Arrondissement Aalst, wende men zich
rechtstreeks tot de Redactie «GRAAF EGMONT», Aalst, Tel. 370, Postch.
Rek. 41.11.44. Vooar aankondigingen buiten het Arrondissement Aalst,
wende men zich tot den DRUKKER.
derheid zou doorgaan in den Senaat, ten ware
zij naar de Kamer terug gezonden werd ten
gevolge van de eventueele stemming van het
amendement Crokaert, betreffende de bij ver
stek veroordeelden.
Onder de ministers was de bedremmeling
groot.
Donderdagavond moest een Kabinetsraad ge
houden worden. Om half vijf werd medegedeeld
dat die vergadering tot Vrijdagochtend, 11 uur
verschoven was.
Men wist niet meer waarin of waaruit.
Men zegt zelfs, dat men zich aan alles ver
wachtte Ministerieele crisis of geen ministe-
rieele crisis, stemming of verwerping der am
nestiewet.
Die verwarring werd nog grooter, daar aller
lei wetten ordeloos ter stemming werden ge
legd en de Kamers haastig zijn om in verlof te
gaan.
Intusschen speelde zich het slot der tragieke
amnestiekwestie af.
Om 3.15 uur, achtte men de stemming der
amnestiewet zeker.
Een kentering bracht het besluit der Vlaam-
sche rechterzijde die aan hare leden de vrij
heid gaf te stemmen zooals zij verkozen.
Om 5 uur vernam men dat de stemming zou
doorgaan in den loop der zitting en men ver
wachte eene meerderheid voor het regeerings-
ontwerp zeker.
Het lot viel, de eerste Minister werd einde
lijk in het net der Vlaamsche katholieken, so
cialisten en communisten gevangen
De misslagen zouden niet begaan zijn, waar
door het Ministerie thans gevaar loopt, te be
zwijken.
In alle geval zou er dit jaar geen spraak ge
weest zijn van amnestie, die zulke diepe ont
roering in het land verwekte, het bloed van alle
eerste Belgen doet koken.
De afwezigheid van den Eersten Minister
kan te baat genomen worden, om hem te kel
deren.
Als de meesters weg zijn, steken de dienst
boden den blauwen voorschoot uit.
Naar welken slechten raadgever heeft de Hr
Van Zeeland geluisterd, want vrienden waren
het niet
Tot slot dezer beschouwingen, wenschen wij
de lezers zelf te laten beslissen, maar Iaat ons
hopen, dat alle oprechte Belgen, alle eerlijke
vaderlanders en oud-strijders zich op den ge-
pasten tijd zullen herinneren dat de LIBERA
LE PARTIJ de verraders tot het laatste oogen-
blik heeft verstooten I E,V.
HOOFDSTUK L
L'ENFANT TERRIBLE
Is iemand bang voor verandering
Wat kan er toch wel zonder verandering tot
stand komen
Wat is aan de natuur van het heelal wel
dierbaarder dan die verandering, en waaraan
is zij meer gewoon Kunt gij zelf een bad ne
men indien het hout geen verandering onder
gaat Kunt gij u voeden indien het voedsel
niet verandert Kan iets anders van hetgeen
dat bruikbaar is aan zijn doel beantwoorden
zonder verandering Ziet gij dus niet in, dat
uw verandering hetzelfde is en op dezelfde wij
ze noodzakelijk voor de natuur van het heelal
Marcus Aurelius VII-18
Den Heer J. Crockaert schreef in een hoofd
artikel van het dagblad «Le Soir» dat de wilde
botten (les sauvageons) die men ziet woekeren
in de oude Katholieke en de reeds bejaarde So
cialistische Partij, door hun levenskracht en
jeugd, het voortbestaan van het oude idealisme
moeten verzekeren.
Die passus teekent treffend de levensloop der
politieke leerstellingen.
Inderdaad, het Rexisme, het Vlaamsch Na
tionalisme en het Dinaso, verzamelen de afval
lende krachten der Katholieke Partij en het
Communisme of Daugisme zijn de vergaarbak
ken der wegloopende Socialisten.
Door hun jeugdig dynamisme en hun ver
nieuwde opvattingen beletten deze extremisti
sche groepen den leurgang van den boom waar
uit ze zijn gesproten.
Anders gezegd, de politieke gedachten on
dergaan de eeuwige wetten van ebbe en vloed,
van leven en dood, van actie en reactie, en de
kwijnende stelsels moeten in hun schoot, de
wilde botten van de toekomstige ideeën dragen.
De verandering, gebracht door deze wilde
botten is niet eene afloochening van het oude,
maar eene aanpassing aan eene evolueerende
samenleving. Het is eene ingieting van warm
bloed, een «probeeren» van nieuwe kleederen
aan de oude «body».
Aan den drempel eener studie over het Libe-
raal-Solidarisme richten wij ons tot de mild-
begrijpende geest der oudere partijgenooten,
die soms, in een voor ons overdrevene gehecht
heid aan de leerstellingen hunner jeugd,
stroomopwaarts roeien om de zee te bereiken
Geef ons onze kans
Wij willen de wilde botten zijn der vrijzin
nige gedachte
Wij staan paraat, met nieuwe strijdmidde
len, om tot het volk te gaan met onze warme
Liberaal-Solidaristische overtuiging.
Steun ons Begrijp ons
Wij willen enkel de bestendiging van de
vrijzinnige gedachten en hunne aanpassing aan
het stroomend leven.
Sedert 1830 is de doctrinaire leerstelling der
Liberale Partij ongewijzigd gebleven.
Hebben wij in de laatste 20 jaren niet moe
ten betreuren dat, niettegenstaande de merk
waardige inspanningen onzer voorgangers, een
gestadige achteruitgang onzer electorale krach
ten werd vastgesteld
Was het niet bij gebreke aan «wilde botten»,
dat de afvallige liberalen overgingen naar so
cialisme, rexisme, vlaamsch nationalisme
Was het niet bij ontstentenis aan «Dynamis
me» dat de jeugd onze rangen ontweek
Wie zou deze vragen ontkennend durven be
antwoorden
Het Liberaal-Solidarisme is een balsem tegen
verstarring, want de politieke leerstellingen die
verstarren, worden gelijk die gedroogde blade
ren, die men in ouderwetsche salons aantreft
ze weerstaan vele jaren en behouden tamelijk
hun vorm en uitzicht, maar op een zekeren dag
is er iemand die de deur te hard toeslaat en
door den windtocht vallen de bladeren in pul
ver en stof...
Laat ons hopen, dat niemand de deur zal
toeslaan, vooraleer de bladeren werden ver
nieuwd.
Wij richten ons ook tot het onstuimige hart
der jeugd kom, vier met ons uwe vrijzinnige
overtuiging bot Zonder vaar noch vrees om
ver en erover wees vierkantig SOLIDARIST!
Verkondig overal dat de bladeren van het
ouderwetsch salon werden vervangen, dat nu,
wij strijden voor vrijheid, verantwoordelijkheid
en solidariteit, leerstelling van zelfverbetering
en sociale opoffering
Gij zult aldus de kruisridders worden van
een doctrine, die het uitendelijk samenvloei-
ingspunt is van de verschillende zedelijke en
politieke strekkingen van de laatste eeuw...
Gij zult misschien ook «l'enfant. terrible»
worden voor Minister van State: Paul Hymans,
waar wij weten dat dezen beminden en ver
grijsden strijder in zijn hart, deze kinderen
gaarne ziet, en dat deze kinderen, als de beste
van zijn levenswerk niet zullen vergeten...
V. Sabbe
A. Van Glabbeke
V. Tahon
A. Lahaye
Twee cle
DE HEER MINISTER V. DE LAVELEYE,
EERE-VOORZITTER VAN HET KAMP
In het Parlement was men ten zeerste ver
rast eene delegatie van vuurkruisen te zien
aankomen die gingen protesteeren bij den
Voorzitter van den Senaat en den Ondervoor
zitter der Kamer, M. Mundeleer. Zij teekenden
verzet aan tegen de amnestie en ook tegen het
niet inwilligen van zekere van hunne eischen,
zooals eene grootere vermindering van prijzen
op de treinen, enz.
Minister Jaspar beloofde algauw dat zij die
vermindering zouden bekomen en de delegatie
vertrok.
De omtrek van de Kamer was als in staat
van beleg.
De warande was gesloten en zekere straten
door politie en gendarmen afgesloten. Zelfs
hadden de afgevaardigden der vuurkruisen met
een politiecommissaris moeten parlementeeren
om doorgelaten te worden.
Wat was er gebeurd dat de onzijdige zone
als in staat van beleg verkeerde
Op een ordewoord, dat ook het buitenland
bereikte, waren de vuurkruisen naar Brussel
geroepen, om tegen de amnestiewet voor
Borms, Verhulst en de leden van den Raad
van Vlaanderen te manifesteeren en hunne de
coraties op den steen van het graf van den
onbekenden soldaat weg te gooien.
Een stoet van die oud-strijders, met om
floerste vaandels, trok naaar de kongreskolom.
Geen kreet werd geuit, maar stoer en met ver
beten lippen, trokken oud-strijders naar het
graf van den onbekenden soldaat.
Op zijn doortocht werd de stoet overrompeld
door rexisten, de bondgenooten van Borms, die
echter snel buiten den stoet gezwierd werden.
De vaandeldragers schaarden zich om het
graf en de vuurkruisers defileerden, terwijl zij
hunne oorlogsdecoraties op den steen van het
graf wierpen. Daaronder waren ook kruisen
van de Leopoldsorde en zijden bans met de
kleuren van de vuurkruisen droegen deze woor
den Broeder, zij die u weldra zullen ver
voegen, komen op uw graf de nuttelooze pand
van hunne overwinning nederleggen, bereikt
ten koste van zooveel ijdel lijden Daarop
zongen de vuurkruisen de Brabangonne, den
Vlaamschen Leeuw en Valeureux Laègeois.
Dan trokken de afgevaardigden naar het
Parlement, voorafgegaan door eene omfloerste
vlag.
Toen zij terugkwamen legden de vuurkrui
sen den eed af voor het graf van den onbe
kenden soldaat, nadat de voorzitter Stassart,
had uitgeroepen Als de amnestie gestemd
wordt, zullen wij de ja-stemmers weten te vin
den tot in hun huis
De heer Herboscht herhaalde die aanspraak
in het Vlaamsch.
De heer Stassart hernam Wij hebben
gemanifesteerd tegen eene amnestie voor hen
die wel is waar niet op ons geschoten hebben,
maar nevens de Duitsche artillerie, mitrailleu-
zen en geweren stonden
Gij hebt uwe decoraties op het graf van den
onbekenden soldaat geworpen om te toonen
dat gij solidair met hem zijt. Kost wat kost
zult gij uwe eischen handhaven. Wij zweren
hier dat indien men de verraders amnestieert,
wij ze zullen nekken
De vuurkruisen riepen Wij zweren het.
Geen genade voor hen die onze broeders heb
ben vermoord en ons hebben verraden Nu
was het de beurt van het volk te roepen
Geene genade. Dood aan de verraders
Ten slotte jouwden de vuurkruisen hun
voorzitter Cocx uit, die verdacht is en onder
het zingen van de Brabangonne trokken zij
naar hun lokaal, Oude Graanmarkt.
Ziehier beknopt verhaald, wat Woensdag
namiddag te Brussel is voorgevallen.
Te Brussel heeft die manifestatie eene groote
opschudding verwekt. Meer en meer gaapt tus
schen de parlementairen die de wet stemden
en het volk een afgrond. E.V.
DE HEER MINISTER M.-H, JASPAR
ZAL SPREKEN
De menigvuldige vrienden die hunne toetre-
dingen voor het solidaristisch kamp van Oost-
duinkerke hebben laten geworden zullen met
vreugde vernemen dat de heer Ministr Victor
de Laveleye het kamp zal bezoeken en het
Eere-Voorzitterschap ér van heeft aanvaard.
Hij schreef ons Het is met vreugde dat
ik deze eer aanvaard en U dat genoegen doe.
Wij moeten eerlijk bekennen dat onze huidi-
«branle bas de combat» heerschen tot in de
kleinste gemeenten. De liberale jonge wachten
mogen slechts nog eene bekommering hebben
eene talrijke schaar kampeerders zenden naai'
Oostduinkerke
Zekere nieuwe legers vragen zich misschiéh'
af hoe zit dat ineen <ile kampeerdagen waar
over men gedurig spreekt Ik zou gaarne daar
aan meedoen maar in welke voorwaarden kan
dat gebeuren
Het zou ons mogelijk zijn hier nogmaals de
lange circulaire met instructies, die reeds
verscheen in ons blad nog eens over te druk
ken, maar wij verkiezen het niet te doen,
om plaats te sparen, en ook om deze liefheb
bers aan te sporen door middel van een post
kaart al de noodige inlichtingen te vragen
aan het Secretariaat van het Liberaal Solida
ristisch actie comiteit. Korte Winkel, 11, te
Brugge. Wij zullen aldus door een nader con
tact met de groepsleiders of individueele deel
nemers, en ook door eene volledige inlichting,
het vertrouwen der weifelaars weten te over
halen. Schrijf dus nog vandaag, en stel het
niet uit tot morgen
In elk geval kunnen wij aan iedereen de
verzekering geven dat men er zich in familie
zal gevoelen en dat er voor iedereens gading is
voorzien. In korte woorden willen we toch de
voornaamste punten samen vatten Het kamp
wordt gehouden te Oostduinkerke, den 31 Juli,
1 en 2 Oogst 1937. Mogen er aan deel nemen
alle leden van alle liberale maatschappijen van
Belgie. De deelnemingsprijs is vijf frank per
persoon voor de drie dagen. Er zullen ook een-
daagsche groepeeringen ingericht worden den
Zondag 1 Oogst om oud en jong toe te laten de
groote openluchtplechtigheden bij te wonen.
Het programma is als volgt opgesteld
ge liberale ministers hunne taak goed verstaan
en ons zelfs een beetje bederven.
Na de verzekering te hebben ontvangen dat
den Heer Minister M.-H. Jaspar het woord zou
richten tot de Solidaristen is het goede nieuws
aangaande den heer de Laveleye voor ons zeer
hartversterkend.
Twee liberale Ministers onder de tent omge
ven van de jeugd hunner partij is een schouw
spel dat men tot nu toe weinig te zien kreeg.
Niemand zal er aan twijfelen dat door alzoote
handelen deze Ministers inniger door hun volk
zullen bemind worden dan wanneer ze te Brus
sel groote redevoeringen zouden afsteken.
Maar tegenover deze blijken van groote sym
pathie moeten wij toonen hoe de liberale jon
geren dankbaar kunnen zijn. De manifestatie
moet indrukwekkend worden, en daarvoor heb
ben wij de onvoorwaardelijke hulp noodig van
alle vrijzinnige groepeeringen niet alleen uit de
provincie maar uit gansch Belgie.
Er blijven ons enkel twee maanden over
Terze'.fdertijd als «Solidarist» moet de wekroep
voor de kampeerdagen in alle gewesten verkon
digd worden. Deze die nog slapen moeten wak
ker worden. Er mag absoluut niet meer geaar
zeld worden. Groepsleiders moeten zich ijverig
bezig houden met de recruteering van deelne
mers. Er moet in de liberale middens een
Zaterdag 31 Juli vanaf Zonsopgang tot 7 u.
's avonds aankomst der kampeerders te 7 u.
avondmaal te 8 uur «Overzicht van het ge
dane werk sedert het laatste kamp» door soli
darist A. Lahaye. «Groet aan het dalende
licht» door solidarist Victor Sabbe. Aansteken
van het kampvuur. Plaatsen der wachten.
Zondag 1 Oogst te 7 uur opstaan. Bad
te 8 uur morgenmaal. Spelen te 10 uur
Ontvangst der liberale Ministers de heeren
M.-H. Jaspar en V. de Laveleye.
Muziek, turnvoorstellingen. Toespraak door
de heeren V. Tahon en H. Van Glabbeke. Rede
van den Heer M.-H. Jaspar, 's namiddags
vrij.
Maandag 2 Oogst Kampleven, vrij.
LIBERAAL MUTUALISTISCH
PREVENTORIUM
werk willen steunen, mogen hun bijdrage stor
ten op postcheckrekening nr 207212 van het Li
beraal Mutualistisch Preventorium. Van Or-
leystraat, 12, Brussel.
Op Zondag 8 Augustus, zal het prachtig Li
béraal Mutualistisch Preventorium Home
Eduard Pecher dat opgericht werd te Coxyde,
officieel ingehuldigd worden.
Alle liberale Mutualisten houden 8 Augustus
vrij.
De eerste kinderen worden in het prevento
rium opgenomen met ingang van 4 Juli.
Eerlang zal het programma der inhuldiging
ppgemaakt worden,
Liberale vrienden die dit menaebUevend
Doel dankt zijn ontstaan aan indijkingen der
Schelde uit de 13e eeuw. «De Dooien» werd
veroverd op de Scheldewateren en moerassen.
Menigmaal bezweken de dijken en veroorzaak
ten groote rampen. Nochtans was Doel geluk
kiger dan het nabije beroemde en legendari
sche «Verdronken Land van Saeftingen», dat
voor immer ten prooi der golven viel.
De geschiedenis van Doel is nauw verwant
met zijn eeuwenoude molen. Van de verschil
lende «corenwintmolens» uit de Middeleeuwen
bleef slechts één steenen molen gespaard van
de gruwelen der oorlogen en overstroomingen.
Fier stond en staat hij op den dijk, overheer-
schend het landschap en den onstuimigen
vloed als een stoere wachter. Hij is een der
oudste Vlaamsche steenen windmolens. Wel
zijn nu de wieken stilgevallen, nochtans blijft
hij bewaard voor 't nageslacht een eenvoudig
folkloristisch muzeum is er ondergebracht. Van
op dit monument geniet men een eenig pano
rama over Polder en Schelde in de grijsblau
we nevels droomen in de verte land, water en
stad.
Te Doel, gelegen in de weidsche polderna-
tuur, vlak aan de Schelde, die hier een breedte
van 1400 m. bereikt, bewondert men de prach
tigste vergezichten. De frisch-groene dijken,
vanwaar men het gansche bonte Polderland
schap overschouwt, lokken U aan tot wande
lingen langsheen den steeds bruisenden en
ruischenden vloed. Geen stroom in Belgie biedt
meer afwisseling het gedurig voorbijvaren der
dofdreunende schepen en zeekasteelen, omcir
keld door schreeuwende meeuwen, het geheim
zinnig zacht langsglijden der zeilschepen, wit
te vogels, wedijverend in sierlijkheid en vlucht,
ziedaar, wat het verrukte oog van den natuur
minnaar streelt. Welk een wellust zich in het
gras op den dijk te vlijen en den geest zachtjes
te laten wiegen door het verlokkelijk lied der
kabbelende baren. Een ideale rustkuur wacht
den vermoeienden stedeling. Welk een diep ge
zond genot smaakt de kampeerder in de fris-
sche verkloekende Scheldelucht.
Een schilderachtig gelegen haven biedt een
veilige schuilplaats aan jachten en kano's.
Van op de dijken heeft men een eigenaardi-
gen kijk op het gansche dorp, waarboven de
kerktoren scherp omhoogpunt. Een net, mooi
geordend dorp. met keurige straten en een lief
openbaar parkje, geven U den indruk een ty
pisch Holland6ch dorpje voor handen te heb
ben. In het parkje prijkt een mooie kapel,
waarop het beeld der H. Maagd, beschermster
der Polders troont.
In de kerk vindt de liefhebber van oudheden,
prachtig houtsnijwerk van de hand van Adri-
aan Nijs en een merkwaardig marmeren graf
monument. Een zeer mooie gevel, met kunstig
afgewerkt portiek is te zien aan het oude
«Hooghuis», het vroegere «Heerenhuls van den
Polder». Binnen vindt men een prachtige oude
Vlaamsche schouw, dagteékenend uit de Ru
bens-periode.
Aangename wandelingen doorheen de vrucht
bare en bloeiënde Polders, met hun rijken vee
stapel, gezichteinders van dijken en boomen,
ontspannen de vreemde bezoekers, liefhebbers
van stil natuur-schoon.
Boottochten naar de Beneden-Schelde, een
wijde zee gelijk, waar do zeehonden op de
zandbanken spelen en duiken, schenken den
toerist een summum van genoegens.
Zonder onkosten kan ieder genieten van de
eigenaardige krabbevangst langsheen den
stroom en den steiger.
Keurige hotels en spijshuizen ontbreken
niet volop kan men er smakelijke mosselen
en paling in 't groen verorberen
Bezoek dus Doel a/Schelde, het uiterste
hoekje van Oost-Vlaanderen, nauwelijks een
twintigtal Km. van Antwerpen en St-Niklaaj
gelegen,
