De Middenstand in de verdrukking Het Willemsfonds OPROEP Jubileert te Rupelmotide Zondag, 5 September,gaat onze Oude Garde naar Biankenberghe. Men kan zich laten in schrijven in het Liberaal Huis. Alle liberale vrienden worden tot deze reis zeer vriendelijk uitgenosdigd De taak van het Libera lisme in de Vlaamsche Gewesten. BIJ DIT BLAD BEHOORT EEN BIJVOEGSEL. BLADZIJDE EEN PRIJS PER NUMMER 50 CENTIEMEN VRIJHEID SOLIDARITEIT VERANTWOORDELIJKHEI» DE LIBERAAL NEGENDE JAAR ZONDAG 22 AUG. 1937 Nummer 34 WEEKBLAD DER LIBERALE PART IJ VAN HET ARRONDISSEMENT AALST. AANKONDIGINGEN 1.00 fr. per regel (voor kleine) voor groote aan kondigingen, prijs volgens te vragen tarief. Aankondigingen en artikels te weigeren is voorbehouden. ALLE toezendingen moeten onderteek end zijn. RECHTERLIJKE AANKONDIGINGEN 3 frank de regel. Verantwoordelijke Uitgever EMIEL VAN LIL, Groote Markt, AALST. DRUKKERIJ Michel BRACKE-DUBOIS ST-GILLIS-DENDERMONDE Voor aankondigingen binnen het Arrondissement Aalst, wende men zich rechtstreeks tot de Redactie «GRAAF BGMONTAalst, Tel. 370, Fostch. Rek. 41.11.44. Voor aankondigingen buiten het Arrondissement Aalst, wende men zich tot den DRUKKER. HIER EN ELDERS. Voor de nachtwakers en de politie mannen Voor deze laatste zou de nachtrust nu wel totaal te verwezenlijken kunnen zijn als voor de Hollandsche bakkers- gasten, op voorwaarde alleen maar, dat de heeren dieven en inbrekers, zoo «sociaal zouden willen voelen» om haar ook in hun bedrijf tot een algemeene wet te maken. RIP. WAAR 'T NOG ERGER IS DAN HIER Als onze putten in de steenen kla gende middenstanders ons om 'n troost woord zouden vragen, dan zouden we hen kunnen wijzen op landen waar hun klassegenooten er nog veel erger aan toe zijn. Op Noorwegen bijvoorbeeld. In dit land, dat op groote schaal de zegeningen van het socialisme onder vindt, is de regeering begonnen aan 'n systematische uitroeiing van den klein handel. Waarbij ze dan nog in zekere mate de hulp ondervindt van het religieus fanatisme onder de neringdoeners-zel- ven. Zoo «rood» kan Noorwegen niet zijn, of de Zondagrust heerscht er met zoo sterk mogelijk godsdienstigen inslag. Op den schoonsten Zondag van heel de wereld, hebben we de stad Bergen als één sterfhuis kunnen zien. Alle zaken hermetisch gesloten. Een Noorsch vriend te Antwerpen had ons op dit schouwspel voorbereid, maar erbij gezegd, dat de neringdoe ners in zijn land de Zondagsheiliging vanzelfsprekend vonden en zelfs zouden weigeren, zaken te doen, indien hun dat vrij mocht staan. ...Wat niet wegnam, dat onze mede passagiers van de «Leopoldville», die zich toen toch van «souvenirs» voorzien wilden, op vele plaatsen langs een zij - of achterdeurtje toegang konden vin den. Alleen werd hun dringend ver zocht, hun aankoopen weg te bergen, net zoo goed alsof ze die gestolen had den. Die «Zondagsheiliging» blijkt echter lang niet de ergste bezoeking voor de Noorsche neringdoeners te zijn. Onder de tallooze wetten en regle menten, die geen ander doel hebben, dan hun het leven onmogelijk te ma ken, was sinds geruimen tijd reeds deze, waardoor de coöperatieven door den Staat worden gesubsidieerd. «Gesubsidieerd» is misschien niet het rechte woord. De toestand is, dat de coöperatieven van alle inkomstbelas ting vrijgesteld zijn. Nu is wel bepaald dat deze coöperatieven slechts aanhaar leden mogen leveren, maar... staat het niet iedereen vrij, lid van een coöpera tief te worden En, als zulke coöperatieven, dan voor zekere producten eigen fabrieken op richten, dan worden de winsten van zulke fabrieken, ook van belasting ont slagen. Om het den neringdoeners nog moei lijker te maken, heeft men in Noorwe gen enkele jaren geleden nog een wet ingevoerd, in den aard van deze, waar aan onze Minister Van Isacker werkt en die door een groot deel onzer midden standers als een redmiddel wordt be groet. Aan hen die een winkel openen wil len, worden bepaalde eischen betreffen de ouderdom, kennis van hun artikel en onderwijs gesteld. Zoo wordt feitelijk het beginsel van het corporatisme ge huldigd, maar naar 't blijkt, om des te gemakkelijker de neringdoeners in blok te kunnen nekken. Geen winkelier mag in of buiten zijn woonplaats meer dan één zaak hebben. «Succursalen», «filialen» worden niet geduld, en het straatventen is zoo goed als totaal verboden. En dan is daar dit jaar zelf nog een wet bijgeko men, die den maximum werktijd voor het winkelpersoneel op acht uren daags stelt, het maken van overuren onvoorwaardelijk verbiedt en bepaalt, dat in een zaak slechts één enkel per soon beschouwd mag worden als den eigenaar of als den chef, die niet aan deze wet is onderworpen. Deze wet laat zich in Noorwegen niet ontduiken, door familieleden in 't be drijf op te nemen. Ook dezen mogen niet .langer dan acht uren te werk wor den gesteld. En zoo gebeurt het dan dat knechten en meiden, die gelijk meestal op den Noorschen buiten het geval is bij den patroon inwonen, ge zellig voor het huis een luchtje zitten scheppen, terwijl de baas binnen zich afslooft om de klanten te bedienen Iti Nederland ook hebben de nering doeners met nog veel meer belemme rende wetten af te rekenen dan ten onzent. Daar is dan bijvoorbeeld de wet op de bakkerijen die van socialistischen oorsprong is en tot welker invoering in Engeland zooeven een proef werd ge daan, die voorloopig nog is mislukt. Wij willen het hier hebben over het verbod van nachtarbeid in den bak kersstiel. Het hierdoor gestelde dilemna kan luiden Wat moet het zwaarste we gen Versch brood 's morgens voor iedereen, of nachtrust en dagvermaak voor de bakkers Door de voorstanders van de tweede vraag wordt niet slechts aangevoerd, dat, terwille van het versch brood bij 't ontbijt, de bakkersgezellen hun nachtrust moeten missen, maar ook dat ze niet van het dagleven profiteeren kunnen, als ze in hun bed liggen. Deze laatste overweging heeft wel eenige kans gegeven aan de bakkers wet in Engeland, waar men zoozeer op den «vrijen tijd van den arbeider» en niet van den «arbeider» alléén, maar van iedereen, gesteld is. In geen land ter wereld misschien wordt het werk meer als een onaange name, maar voorloopig neg noodzake lijke onderbreking van den vrijen tijd beschouwd als in Engeland. Maar... men houdt ook nergens meer dan daar aan een versche boterham bij het «breakfast» en in de commissie van het Lagerhuis die het wetsvoorstel betreffende de nachtrust voor de bak kers te onderzoeken had, is deze laat ste overweging nog sterk genoeg ge weest om dit voorstel met vier stemmen tegen een te doen verwerpen. En onder de bedenkingen en bezwa ren die de schaal naar den kant der tegenstanders van deze wet deden overslaan, was dan ook nog deze dat zij de bakkerijen met groote® omzet in het nadeel zou stellen tegenover de kleine bakkers, aangezien zij veel vroe ger aan 't bakken voor den volgenden dag zouden moeten beginnen en dus gevaar loopen, met een boel oud bakken brood meer te zitten dan de kleine bak ker, die veel later in den namiddag z'n oven zou hebben kunnen aansteken. Men weet dat in Nederland deze kwestie sinds lang reeds in bakkers taal is 't wel het passende woord haar beslag gekregen heeft. De nachtarbeid in de bakkerijen is er verboden, en de Hollander heeft zich voor zijn ontbijt aan oudbakken brood te wennen gehad. Zoo gemakkelijk is dat evenwel niet gegaan en gaat dat nog niet. Nog steeds is het «versche kadetje» een eisch, die stellig ingewilligd zou moeten worden, indien hij, zooals in Zwitserland, aan een referendum mocht kunnen wor den onderworpen. Een deuk moest zelfs in deze wet reeds gegeven worden onder de druk king van de hotel- en restauratiehou ders, die bewijzen konden, welke aan zienlijke schade door deze wet reeds in het vreemdelingverkeer was aangericht. Er werd dan namelijk toegestaan, dat bakkers, die aan hotels en restauraties leverden, des nachts voor versch brood zouden mogen zorgen, maar met deze strenge bepaling er bij dat uitsluitend de vreemde klanten van het hotel of het spijshuis, met versche kadetjes mochten worden bediend en dat het aan het personeel van het huis zelve op straffe van boet, verboden was, er voor het middaguur de tanden in te zetten. Dat is dan een van die wetten, waar door de Chineezen zich den naam van «Hollanders van Azië» waardig zouden maken. Nachtrust voor de bakkers, als uit z'n aard-zelf de bakkersstiel een nachtstiel is Als iedereen, die zich het vak van broodbakker kiest, toch op voorhand weet, dat hij daarvoor bij nacht moet werken Waarom dan ook geen wettelijk ver bod van nachtarbeid voor de werklie den in de gasfabrieken en de electrici- beitcentrales Voor de spoorwegbedienden en de taxichauffeurs Toekomende week meer hierover. Ontegensprekelijk zijn ook in de libe rale partij in de laatste jaren de toe standen in taaiopzicht verbeterd. In leidende kringen heeft men stel lig een krachtinspanning gedaan om de Vlamingen beter te begrijpen, zooals er eveneens heel wat vooroordeelen ver dwenen zijn ten opzichte van de libera le Vakbonden en de andere maatschap pelijke werken. Maar vooral in tijden van politieke spanning duiken nog al te dikwijls oude gevoelens op, met het gevolg, dat een deel van de vruchten, welke een ver zoenende en tegemoetkomende politiek aan het liberalisme kon verzekeren, weer voor een groot deel verloren gaan. Dezer dagen nog heeft men onder vonden, hoe een stemming ontstond, welke een deel van de liberale opinie, die op onvoldoende wijze in de partij leiding vertegenwoordigd is, tegen de borst moest stuiten. Ja, men kon zelfs d-e verbluffende meening hooren ver kondigen, dat voor de Vlaamsche ge westen, de liberale partij alleen reke ning dient te houden met de «elite» en het was niet moeilijk te raden, dat met deze «élite» eigenlijk diegenen werden bedoeld, die buiten het volk staan en nog niet tot ruimer inzicht zijn geko men. Vermits gepoogd werd den invloed van het demokratisch Vlaamsch libe ralisme te kleineeren, zou de verleiding groot zijn om eens na te gaan wat hoo- gergenoemde «élite» nog in de Vlaam sche gemeenschap vertegenwoordigt en welke haar toekomstmogelijkheden zijn. Maar wij wenschen het liberalis me niet op een dergelijke kleinzielige wijze op te vatten en wij zijn van oor deel, dat alles moet gedaan worden om de goede verstandhouding te bevorde ren in het land, zoowel als in de libera le gelederen. Deze verstandhouding moet steunen op meer waardeering en op een helder inzicht op de nieuwe toestanden. Ook is het noodig, dat wanneer de liberale landsraad bijeen geroepen wordt en al vorens er nieuwe politieke besluiten ge troffen worden, de statuten zullen goedgekeurd en toegepast worden, die een billijker vertegenwoordiging in het partijbestuur moeten mogelijk maken. VLAAMSCH EN DEMOKRATISCH Het liberalisme steunt op de vrije ontwikkeling van de levende krachten van het land. Deze ontwikkeling, welke sinds lang door de vooruitstrevende li berale Vlaamschgezinden werd voor speld, heeft betere arbeidsvoorwaarden voor de arbeiders meegebracht, alsme de een toenemenden invloed van den Vlaamschen middenstand. Op ekonomisch gebied heeft onze middenstand voorzeker met groote moeilijkheden te worstelen, ook ten ge volge van de wisselvallige ekonomische en politieke toestanden op internatio naal gebied. Maar de Vlaamsche intel- lectueelen, de handelaars en de nijve- raars nemen in het openbaar leven een grooter plaats in. Eindelijk, ten gevolge var) de toepas sing van het algemeen kiesrecht, heb ben de demokratische Vlaamsche ver zuchtingen zich beter doen gelden in EENIGE INDRUKKEN «Het Laatste Nieuws» bracht ons een uitvoerig relaas over het congres te Ru- pelmonde door het Willemsfonds ge houden, naar aanleiding van de vijftig ste verjaring van de stichting der plaatselijke afdeeling. We kunnen ons dus beperken tot eenige algemeene in drukken... Eerst en vooral trof ons de gulle ge negenheid en geestdrift, de verknochte medewerking van de afdeelingen, uit alle hoeken van het land samenge stroomd om de Rupelmondsche afdee ling, en dat wil eigenlijk zeggen, het werk van een halve eeuw van Lodewijk Scheltj ens, den held van den dag, te komen huldigen Niet alleen de dra maturg, maar vooral de onvermoeide Willemsfondser, de verdediger van den vrijzinnigen geest, de strijder van het eerste uur, werd hier toegejuicht. Door zulk voorbeeld van taaie wilskracht, wend elk congressist gedreven tot nog meer samenwerking, om onverschillig heid en bekrompenheid te helpen be strijden in het land, door onze vrijzin nige vereenigingen talrijker en machti ger te maken. En die verwachtingen zullen" niet beschaamd worden, want de jeugd is op elk congres talrijker verte genwoordigd. en staat borg om het werk van zoovelen, die Vlaanderen groot en rijk hebben gemaakt, voort te zetten. Misschien is dat dan nog wel onze le vendigste indruk geweest hoe verheu gend, een verschijnsel dat immers, trots allerlei lokstemmen, de jeugd ons toch trouw blijft en het werk van meer dan tachtig jaar, door Willemsfondsers ver richt, niet nutteloos is en ongewaar- deerd. De zaakrijke en heldere uiteenzettin gen van de sprekers, de heeren Montey- ne, Schepens en Vanderpoorten, die voor een aandachtig publiek, tot een ware academische les uitgroeiden, be wijzen, dat het Willemsfonds nog altijd, kwalitatief gesproken, de eerste cultu- reele inrichting in ons land is. Dat er nog veel te doen valt, om onze cultuur te vrijwaren, onze zelfstandigheid te bewaren, de gelijkberechtiging van ons volk te verzekeren, daarvan is elk con gressist overtuigd, en dat ons «oude» Willemsfonds «jong» is door een on- wrikbaren Vlaamschen wil, om te be reiken, al wat ons nog onthouden wordt, dat bewezen de' jeugdige bezieling, niet alleen van de jongeren, maar ook van de ouderen. Het Willemsfonds groeit, ten spijt van wie 't benijdt De Vlaam sche vrijzinnigen hebben een hoogdag gevierd, dien ze nog lang zullen her denken en waarvan de herinnering hen sterken zal in den komenden strijd voor volledige volksontvoogding. Heil de Rupelmondsche Afdeeling Heil de jubilarissen Schelt j ens en Ha- mendt, stichtende leden. Heil het Wil lemsfonds Wij kunnen niet genoeg nadruk leg gen op den indruk, teweeg gebracht door het historisch van de Afdeeling te Rupelmonde, zoo roerend door den Heer Scheltjens voorgebracht. Ook zullen de toehoorders lang onthouden, de sterke en overtuigende redeneering van de sprekers, die bewezen hoe de Vlamingen hun cultureele belangen op een hoog peil weten te tillen. Het beste bewijs, dat de talrijke aan wezigen ach geboeid voelden is, dat de vergadering ruim 2 uur en half duurde en niemand de zaal verliet voor het einde. Luid weergalmde het donderend applaus, waarop het voorstel, een hul- oetelegram aan den Heer Minister Hos te te sturen, onthaald werd. Vlaamsche gezelligheid, kenmerkte den disch, die er op volgde. Het onthaal bij den beeldhouwer Aubroeck, die het indrukwekkend standbeeld van Koning Albert, voor Nieuwpoort, schiep, en die door zoo talrijke kunstwerken zijn oor spronkelijk talent laat blijken, ver schafte een onvergetelijk esthetisch genot. Met lof gewagen wij van het puike tooneel en muzieKfeest door de Afdeeling Temsche, de congressisten aangeboden, waarop het verrukkelijk «Bietje» van Prof. M. Sabbe door de dichte schaar toeschouwers werd ge smaakt. Het bezoek aan de voorname scheeps werf van de firma Boel, onder de be voegde leiding van de Heer Ketels, was een voorname les in wilskracht, volhar ding en durf. De boottocht van Tem sche naar Dendermonde was een idylle, de rustpoos voor het graf van Verhae- ren een roerend cogenblik, met de inge togen voordracht van den declamator Bulterys. Het afscheid te Dendermonde, waar bij een blik geworpen werd, op het de gelijk werk, verricht op deze welgevul de twee dagen en een hartelijke dank, betuigd aan den Hr Scheltjens en zijn medeinrichters, o.a. de heeren De Lam pei-, Van Steen, Van den Broeck en Van Cleemput, was het gepaste besluit van die merkwaardige jubeleumviering. Het Willemsfonds is in waarde ge stegen. Volksbelang. het Parlement en werden de taalwetten aangenomen, die geleidelijk normale toestanden moeten waarborgen. Hoe sommigen er ook over mogen denken, een partij, die in de Vlaamsche gewesten niet Vlaamsch en niet demo kratisch zou zijn, is een onmogelijk heid geworden. EERBIED VOOR HET VOLKSGEMOED In het verleden is dc Vlaamsche Be weging, in wat ze rechtvaardig endiep menschelijk heeft, maar al te dikwijls verdacht gemaakt in de oogen van onze landgenooten, die de gelegenheid niet hadden de Vlaamsche toestanden van naderbij te onderzoeken of te ken nen. Men moet eens de bibliographic van den Vlaamschen taalstrijd open slaan om te zien welken onzin en welke drog redenen verkocht werden. Eenige jaren geleden werd nog be weerd, dat het Vlaamsche volk onver schillig stond tegenover het vraagstuk van de Vlaamsche Hoogeschool. En ook nu wordt de openbare meening in ons land op een dwaalspoor gebracht door diegenen die beweren, dat de Vlaam sche bevolking zich niet bekreunt om de Vlaamsche kwestie en er eerder vijandig tegenover staat, juist zooals men ook verkondigd heeft dat de ar beiders in den grond tegen de pen sioenregeling en de maatschappelijke wetten gekant waren. Dergelijke drogredenen zijn dubbel gevaarlijk. Zij weerhouden degenen, die geneigd zouden zijn billijke rege lingen te steunen en zij kwetsen het volksgemoed. Reactionnairen aan den eenenkant, extremisten worden met het scheppen van derge lijke misverstanden gediend. Het land zelf en de goede verstandhouding on der lie inwoners ondergaan er de na- deelen van. EEN OPBOUWENDE TAAK Wij blijven de meening toegedaan, dat aan het Liberalisme in de Vlaam sche gewesten een opbouwende taak beschoren blijft. Eerst en vooral dient de strijd aan gebonden tegen het fanatisme, zoowel het fanatisme dat zich tegen 't Vlaam sche rechtsherstel wil kanten, als het fanatisme, dat de Vlamingen op de dcolwegen van het extremisme zou drij ven. De Vlaamsche bevolking, mag aan spraak maken, op een volledige gelijk heid met de Walen, niet alleen op pa pier, maar in werkelijkheid. Het zou onmogelijk zijn, evenwichtige economi sche en politieke toestanden in het land waarborgen, indien deze gelijkheid niet z:u verzekerd zijn. Het Vlaamsche rechtsherstel, evenals de lotsverbetering van de arbeiders be rust bij uitstek op Liberale grondbegin selen. Het moet de taak zijn van de Li berale Partij, wil zij beantwoorden aan de behoeften van den tijd, om in de Vlaamsche gewesten een gezondé taal en maatschappelijke politiek voor te staan, welke de verzoening en de ver draagzaamheid ten goede zullen ko men. Na dit blad gelezen te hebben geef het voort aan een gebuur of vriend, ten einde ons abonnementen te ver- andereijds meerderen.

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Liberaal | 1937 | | pagina 1