lie zuï ïm ne uTioMLe nu
ïl
Niet uit liefde tot den Heer
Franck, kiezen de Socialisten
zijn partij. TTT
De Schoolstrijd en de
katholieke Pers.
Beroepskeuze voor onze
werkerskinderen.
BLJ DIT BLAD BEHOORT EEN BIJVOEGSEL.
BLADZIJDE EEN
PRUS PER NUMMER 50 CENTIEMEN
VRIJHEID
SOLIDARITEIT
VERANTWOORDELIJKHEID
DE LIBERAAL
NEGENDE JAAR
ZONDAG 19 SEPT. 1937
Nummer 38
WEEKBLAD DER LIBERALE PART IJ VAN HET ARRONDISSEMENT AALST.
AANKONDIGINGEN 1.00 fr. per regel (voor kleine) voor groote aan
kondigingen, prijs volgens te vragen tarief. Aankondigingen en artikels
te weigeren is voorbehouden. ALLE toezendingen moeten onderteeksnd
zijn. RECHTERLIJKE AANKONDIGINGEN 3 frank de regel.
Verantwoordelijke Uitgever
EMIEL VAN LIL, Groote Markt, AALST.
DRUKKERIJ Michel BRACKE-DUBOIS
ST-GILLIS-DENDERMONDE
Voor aankondigingen binnen het Arrondissement Aalst, wende men zich
rechtstreeks tot de Redactie «GRAAF EGMONT», Aalst, Tel. 370, Postch.
Rek. 41.11.44. Voor aankondigingen buiten het Arrondissement Aalst,
wende men zich tot den DRUKKER.
DE ZAAK DER NATIONALE BANK
HUN HUIDIGE TAKTIEK MAAKT
DEEL UIT VAN HET PLAN-DE MAN
gen de Nationale Bank, brengen aan de
socialisten die de afbraak van deze in
stelling aan den kop van hun program
ma geschreven hebben.
Langs twee schijnbaar-tegenoverge
stelde wegen stappen Degrel-le en De
Man feitelijk naar hetzelfde doel op
Zich meester maken van het geld
van de Natie. RIP-
EEN PLEIDOOI DAT OVERTUIGEN,
MAAR NIET BEVREDIGEN KAN.
Misschien wel wat te vroeg laat
ons het hopen trekt iemand in
«Vooruit» het deksel weg over de ware
bedoelingen van de socialisten met hun
gedrag in de zaak van de Nationale
Bank.
Tusschen den ruigharigen geldwolf
Franck, zoo schrijft hij die tegen
een Vlaamsch-Nationalistischen klauw
slag en een Rexistischen beet bestand
schijnt, en de herriemakende en schan-
daalschoppende vertegenwoordigers de
zer twee politieke groepen, is in den
grond maar 'heel weinig verschil. Ook
zij willen, net als meneer Franck, de
Nationale Bank tegen het al-verslin
dend Marxisme behoeden. Het was im
mers met dezen, thans zoo erg versle
ten geraakten strijdkreet, dat zij op de
eerste aandeelhoudersvergadering kwa
men opzetten. Maar juist dit bewijst
heel duidelijk, dat hun gehuil Trek
eruit, meneer Franck niets anders
beduidt dan «Maak plaats voor ons
Indien de medewerker van «Vooruit»
hier bedoelt, dat het vergaderlokaal
van de Nationale Bank deze jongste da
gen feitelijk het tooneel geweest is van
een veldslag tusschen het fascisme en
de demokratie dan heeft hij niet heele-
maal ongelijk.
Maar dan mag hij, om een Compleet
beeld van den toestand te geveh, daar
wel bij zeggen, dat zijn partijgenooten,
en in de eerste plaats de socialistische
Minister De Man, alléén maar de par
tij van de demokratie in dit gevecht ge
kozen hebben, zooals de kat de partij
koos van den aap, die voor haar de ka
stanjes uit het vuur haalde.
Met andere woorden dat zij den hr
Franck slechts geholpen hebben om de
overwinning te behalen, met het vaste
voornemen, om hem de vuehten dezer
overwinning te ontrukken.
Hebben de rexisten .en de Dietsche
Nazis hem onvermoeid toegeroepen
«Trek er uit en maak plaats voor ons
dan heeft de heer Franck dezelfde uit-
noodiging te verwachten van de zijde
der socialisten en misschien wel van
gezel De Man, op bevelenden toon, in
dien hij voor een vriendelijk verzoek in
deze richting geen ooren mocht heb
ben.
Want hierop mag hij zich voorbe
reiden dat, na afloop van het aange
kondigde debat in de Kamer, de socia
listische Minister van Financiën tot
dezelfde conclusie zal komen als de
Rexistische en Dietsch-Nazistische op
positie, namelijk dat het statuut van
de Nationale Bank een grondige veran
dering dient te ondergaan.
Maar dan een verandering, grondig
tegenovergesteld aan degene welke de
«Fascisten» beoogen.
En... cue evenmin nog wat met de
mokratie te maken heeft.
Dezelfde medewerker van «Vooruit»
stelt ons daartegen klaar genoeg op
onze hoede, als hij schrijft dat «het
geval van ne Nationale Bank slechts
een dramatisch intermezzo is op den
weg naar de structuurhervormingen,
door De Man ontworpen een kleine,
doch kenschetsende faze van den strijd
der socialistische idee, tegen de kapi
talistische werkelijkheid».
Hieruit valt te leeren, dat, indien het
«geval van de Nationale Bank» niet
zuinig nieuw water aangevoerd heeft
voor den verdroogden molen van het
rexisme, de socialisten hopen, dat het
den zoo jammerlijk ontredderden mo
len van him «Plan» ook oppueuw aan
het draaien zal kunnen zetten.
En voor alle burgers in het land die
noch van Fascisme, noch van Marxis
me gediend willen zijn, is het nu maar
oplassen, dat zij niet tusschen deze
twee molens worden gepletterd.
Al de sympathie, thans door de so
cialisten betuigd ten opzichte van de
Nationale Bank, is geen andere dan
deze van den wolf voor Roodkapken,
Ze heeft geen ander doel dan haar op
tijd en stond" des te beter te kunnen
verslinden.
Aan de basis van het Plan Pe Man
ligt de zoogenaamde «Nationalisatie
van het Crediet». Om de «structuur
hervormingen» te kunnen doordrijven,
die de socialisten in hun regeerings-
programma geschreven hebben, is voor
alles noodig, dat zij over al het spaar
geld van de Natie kunnen beschikken.
Wat de medewerker van «Vooruit» in
dit verband «de socialistische idee»
noemt, dat is niets anders dan de ge
dachte aan de afschaffing van alle
banken en krediet-instellingen, op zoo'n
manier, dat de burgers dan wel ver
plicht zouden zijn, hun geld toe te ver
trouwen of krediet te vragen aan de
éénige Bank van den Staat, die dan
langs den eenen kant aan de haar toe
vertrouwde spaarpenningen naar wille
keur bestemmingen zou kunnen geven
en er langs den anderen kant, ook naar
willekeur, zonder concurrentie en zon
der mogelijkheid van beroep, zou over
kunnen oordeelen, welke ondernemin
gen en vooral welke personen, krediet
waardig zijn en welke niet.
En zoo zou dan, onder voorwendsel,
een eind te stellen aan de compromis-
sies tusschen de financie en de politiek,
de financie nog maar pas voor goed aan
de politiek zijn overgeleverd
Het spreekt vanzelf, dat de «nationa
lisatie van het krediet» beginnen moet
bij de Nationale Bank, en het socialis
tisch oogmerk zal thans wel zijn haar
te maken tot een Staatsbank, die recht
streeks 'onder de bevelen van de regee
ring zou staan, en die dus zonder meer
alle sommen ter beschikking van de re
geering zou te stellen hebben, die deze
zou opvorderen tot uitvoering van haar
«sociale wetten».
En langs dezen korten omweg zouden
de socialisten dus geraken tot aan de
«gedwongen leening» voor iecieren bur
ger die nog spaarduiten heeft, en, nog
een stap verder tot aan de «heffing
op het kapitaal», als de regoering, een
maal dat ze deze spaarduiten aan niet-
opbrengende werken zou hebben opge
bruikt, altijd zou kunnen dekreteeren,
dat de Staatsbank maar een zeker per
cent of in 't geheel niets meer, van het
haar toevertrouwde geld zou terug te
betalen hebben.
Terwijl ook in het minst-ongustige
geval de kans zou blijven bestaan, dat
de Staatsbank slechts kredieten verlee-
nen zou voor ondernemingen en aan
personen', waardoor zij de politiek van
de regeering gebaat en gediend zou
achten, en weigeren aan elk niet-com-
munistisch privaat initiatief.
Dat en niets minder zit achter de
schoone formule van «structuurhervor
mingen» Het middel voor een socia
listisch of socialiseerend gouvernement
om de beschikking te krijgen over de
gezamenlijke fortuin van de Natie,
teneinde deze dan aan te wenden tot
het verwezenlijken van het communis
tisch programma.
De centen van de spaarders in han
den krijgen om ze uit te deelen aan hen
die niet hebben gespaard, niet ge
kund hebben of niet hebben gewild.
Daar gaat het naartoe. Laat het goed
begrepen worden door allen, die in het
«geval van de Nationale Bank» partij
willen kiezen. In «Vooruit» staat het
klaar bekend
Tusschen den «nuigharigen geld
wolf Franck» en de Vlaamsch-Nationa-
listische en Rexistische «herriemakers»
en «schandaalschoppers» is in iden
grond maar heel weinig verchil Ge
zel De Man zal ze laten vechten, om ze
tenslotte, als de rechter uit de fabel, de
pleiters over een oester, rug aan rug,
ieder met een schelp, naar huis te zen
den.
En zij die het, bij het debat van de
volgende week in de Kamer, gepast
zouden vinden om zich achter de Rexis
ten en de Dietsche Nazis te scharen in
den aanval op de Nationale Bank, die
kunnen weten, dat ze zich door de so
cialisten zullen hooren uitschelden,
maar in den grond van alle roode har
ten zullen worden toegejuicht om de
hulp welke zij, door hun stormloop te-
Een Jezuietische vraag Hoeveel
kwaad sticht een neutrale school
Geen dag, geen uur, gaat voorbij of
de katholieke pers beticht de verdedi
gers van de officieele scholen, op alle
manieren, een schoolstrijd te voeren,
omdat wij het princiep van een onder
wijs, gesteund op de vrijheid van ge
weten boven alles plaatsen
Omdat wij de school willen toegan
kelijk zien voor de kinderen uit alle
rangen, standen en van alle gedach
ten
Daarom verschijnt in «De Standaard»
een nieuw artikel dat als proces moest
dienen van het officieel onderwijs, on
der den titel Hoeveel kwaad sticht
een neutrale school Dergelijke proza
weerleggen zal nogmaals aanzien wor
den als een schoolstrijd voeren.
Het blad beantwoordt eerst de vraag
WAT IS EEN NEUTRALE SCHOOL
We spreken niet alleen over lagere en
bewaarscholen. Wat we zeggen is veel
meer waar voor vak- en normaalscho
len, voor middelbaar onderwijs, voor
hoogescholen, voor meisjes even goed
als voor jongens.
Een school is ne.itraal. wanneer inde
lessen en in de opvoeding in die school,
de christelijke opvattingen over de we
reld en het leven niet meetellen, wan
neer er alleen opgevoed wordt tot een
wereldlijk, heidensch, «neutraal» def
tig gedrag.
Een school zal neutraal zijn, door het
feit dat een zeker getal leden van het
personeel ongeloovig zijn, de christelij
ke plichten van den mensch niet er
kennen, en alleen correct leven volgens
de neutrale levensopvatting of zeden
leer.
Een school zal nog neutraal zijn,
door het feit dat een aantal leerlingen
ongeloovig zijn, of leven zonder naar de
godsdienstige plichten om te zien,
vooral wanneer die leerlingen door hun
ouders ontslagen zijn van de gods
dienstlessen te volgen.
De neutrale geest kan als volgt be
schreven worden
1. De hoofdbekommernis van den
mensch is elk voor zichzelf een ge
notvol leven van welstand te veroveren
in de maatschappij, en in de mate van
het mogelijke met de zelfontwikkeling
elk van zijn eigen lichaam en geest
bezig te zijn. Ten opzichte van de an
dere menschen moet men correct en
beleefd zijn. Zoo noodig zal men zich
met hen vereenigen voor het collectief
verdedigen van zijn rechten.
Aldus komt het, dat in een neutrale
school, God, Jezus, de Kerk, de genade,
het gebed, de sacramenten, zonde, ver
diensten voor den hemel, godsdienstige
plichten, eenvoudig verwaarloosd wor
den. Aldus is het ook uit te leggen, dat
in de neutrale school alle opvoeding
afwezig is tot de christelijke deugden
geloof, godsvereexing, godsdienstige on
derdanigheid, verstorvenheid en ont
hechting, kuischheid, zachtmoedigheid,
godsdienstige naastenliefde.
Men ziet het, voor die clerikale hui
chelaars is het alléén in de katholieke
school dat men gevoelens van zacht
moedigheid en kuischheid ontwikkelt.
Dergelijke bewijsreden verdient zelfs
geen commentaar, want op gebied van
kuischheid zou er nog al wat te zeggen
zijn... bij de katholieke broeders-lee-
raren 1
Het blad laakt in het bijzonder de
neutraliteit ten opzichte van God en
godsdienstige opvatting en verklaart
onmiddellijk den oorlog aan de prin
ciepen die in de vrijzinnige pers wor
den vooruitgezet.
Het kostbaarste goed van elk mensch
is zijn «kritische geest», zijn «vrijheid
van geweten», waardoor elkeen met zijn
eigen verstand, «ontvoogd» van allen
dwang van bulten, voor zichzelf beslist
wat de waarheid is, hoe we het
leven moeten opvatten', welke plichten
en welke rechten de menschen heb
ben. De godsdiensten willen elk hun
eigen opinie als de eenige waarheid doen
(Vervolg)
Het zuiverste ware toch geweest, dat
in de statuten van de Nationale Bank
een maximum bepaald ware geworden
van wat de Gouverneur en de Beheer
ders zoowel als de hoogere en lagere
beambten er verdienen mogen.
En achtten de Beheerders het dan
noodig, dat voor een hunner collegas,
die door den Koning en het Ministerie
geroepen werd, de plaats werd warm ge
houden, dan moest het vanzelf spreken,
dat dezes salaris dan, zoo lang hij Mi
nister zou zijn, aan de zaak moest ten
goede komen, en niet aan de personen
van haar directie. En dan blijkt uit de
verklaring van den Heer Van Zeeland
zelf voor een verslaggever van de «In-
dependance Beige», afgelegd, dat het
nog geen feitelijke waarheid is, dat hij,
tijdens zijn Ministerschap, geen som
men meer uit dc kas van de Nationale
Bank zou getrokken hebben.
Inderdaad heeft hij erkend, dat hem
in Juni 1934, toen hij de eerste maal de
Bank verliet om Minister te worden
(zonder portefeuille) en idan nog eens,
in November 1934, wanneer hij terug
keerde in de Bank en ten slotte in
April 1936, toen hij bepaald zijn func
tie van Vice-Gouverneur had neerge
legd, aanzienlijke bedragen werden uit
gekeerd.
Maar deze bedragen waren volgens
hem geen salaris, geen honorarium,
(geen pree),of hoe men het ook wil
noemen, maar zooals hij het uitlegt,
«bedragen gepasseerd door het ge
meenschappelijk fonds.»
Hoe hebben wij dat nu verstaan We
vinden er geen anderen uitleg voor dan
deze, die we niet met onze schamele be
grippen over hooge financie, maar
slechts door een berekeningje, in 't be
reik van iedereen willen maken.
Vijf personen mogen alle jaren uit 'n
pot 500.000 frank, ieder 100.000 frank
trekken. Op zekeren oogenblik vraagt
een hunner, om tijdelijk van zijn werk
ontslagen te worden, op voorwaarde
dat hij dan ook geen salaris meer ont
vangen zal. Na het eerste jaar zijner af
wezigheid, blijft dan zijn deel 100.000
frank in de pot achter.
Doch daar het regiem hetwelke hun
zaak beheerscht, hun toelaat, deze pot
onder hun vij.f te verdeelen, nemen de
vier overblevene van deze 100.000 fr.,
ieder een paart en laten nog een paart
over voor den collega, die wel met va
kantie zonder salaris is, maar daarom
niet opgehouden heeft, mede-directeur
van de zaak te zijn, en dus nog altijd,
al trekt hij geen «pree», op zijn aan
deel in den pot aanspraak kan maken.
Is 't zoo gegaan
Naar de verklaring van den Heer Van
Zeeland zelf, mogen we 't gelooven en
dan bestaat nog plaats voor veronder
stellingen van een nog kostelijker mis
bruik, waartoe het regiem van den pot
voor de beheerders aanleiding gegeven
heeft.
In zijn verslag, zegt Minister De Man
dat, in Februari 1935, wanneer we nog
in volle «deflatie-tijd» waren, de be
heerders van de Nationale Bank, volde
den aan het verzoek van den Heer Gutt,
den toenmaligen Minister van Finan
cien om hun salaris met 10 t.h. to ver
minderen.
Maar nu wordt beweerd dat, de aldus
bezuinigde bedragen, niet in de alge-
meene kast van de Bank werden ge
stort, maar in het gemeenschappelijk
fonds voor beheerders, zoodat de laat-
sten, hetgeen zij op hun salaris hebben
laten vallen, opnieuw onder elkander
verdeelen konden
Wij zeggen niet dat zij het werkelijk
gedaan hebben, maar dat was dan toch
ook weer een «misbruik», waartoe het
huidige regiem van de Nationale Bank
hen «in verleiding» brengen kon.
Het zal ook niet kunnen bijdragen tot
de bevrediging van de publieke opinie,
die het verslag van den Heer De Man
beoogt, dat hij zich van de uiterst erge
beschuldigingen tegen het Beheer van
de Bank, inzake den zwendelaar Bar-
mat uitgebracht, zoo gemakkelijk afge
maakt heeft door er naar te verwijzen,
dat deze aangelegenheid, op 't oogen
blik aan de rechtbanken is onderwor
pen.
Om zijn eigen oordeel over een «zaak»
uit te spreken, behoeft niemand op het
oordeel van het gerecht te wachten
wanneer hij zooals in dit geval toch
de beste geplaatst is, om zich het juiste
oordeel over de zaak te vormen.
Het verslag van den Heer De Man
moet overtuigen, maar kan niet bevre
digen.
Ieder onbevooroordeeld mensch, zal
moeten aannemen, dat er volgens de
wetten en reglementen, waaraan zij on
derworpen zijn, den beheerders van de
Nationale Bank niets te verwijten valt,
maar dat zal niemand kunnen toege
ven, zonder een gevoel van wrevel, om
niet te zeggen van opstand, over het
feit, dat er hier geen wettige reden tot
verwij t bestaat. p.E.
doorgaan. Zij doen die waarheid dan
ook blind aanvaarden door hun volge
lingen. Welnu, dat is de vrijheid van
geest en geweten van jongsaf verknech
ten dat is de slavernij van den geest,
onder den «domper» van «bijgeloof» en
godsdienstig dogmanisme. Dat kweekt
daarenboven ook blind fanatisme, haat
en tweedracht onder de burgers. Men
moet iedereens opinie eerbiedigen, want
men kan eigenlijk niet weten welke opi
nie de waarheid is dus iedereens opi
nie is evenveel waard.
Daarom is een neutrale school een
slechte school, waar de geest langzaam
wordt vergiftigd
Daarom moeten de ouders het hoo
ren
Zegt niet «Er gaat naar die school
toch ook een priester godsdienstles ge
ven». Inderdaad, weet ge hoeveel uren
In elke klas 2 uren per week. Nevens
die twee uren godsdienstles van den
priester, blijven er elke week 30 tot 50
uren «neutraal» onderwijs en opvoeding
en schoolleven. In die 30 tot 50 uren
worden ze vergiftigd door den beschre
ven geest, door de lessen, door het voor
beeld van verschillende, misschien,
zeer invloedrijke leeraars, door het
voorbeeld en de gesprekken van een ge
deelte van hun medeleerlingen, met wie
ze dagelijks omgaan en bevriend zijn.
Een neutrale school maakt haar leer
lingen «neutraal of wereldlijk» van op
vatting en leven. Ze maakt van hen
«twijfelaarsgeesten» die twijfelen of de
godsdienst wel de vaste waarheid is, of
zij wel verplicht zijn al die plichten van
den godsdienst te onderhouden.
Als het met dergelijke argumenten is,
dat men de officieele scholen als slech
te scholen wil voorstellen, zullen alle
eerlijke lieden besluiten hoe armzalig
zulke overwegingen zijn.
De kwestie gaat hier vooral, de kin
deren een godsdienstige opvoeding te
geven in de vrije scholen. Zijn de kin
deren daarmede gewapend tegen den
harden levensstrijd In 't geheel niet.
Welnu, in ide officieele school blijft
het een der voornaamste stelregels
Onze jongens en meisjes een degelijke
opvoeding geven, in een atmosfeer van
liefde en vertrouwen. Lichaam en geest
versterken, de gedachten en rechten
van iedereen leeren waardeeren en
eerbiedigen in een woord, een "vrij en
rechtschapen burger worden. Zulke uit
slagen bekomen alleen officieele scho
len.
Aan alle eerlijke lieden nu, te beslui
ten, welke van beide opvoedingsgestich
ten slechte scholen zijn
Voor vele kinderen is de vakantie ge
ëindigd, velen van hen hebben voldaan
aan den schoolplicht.
Nu komt de groote en gewichtige
vraag voor de ouders Wat gaan wij
met onzen jongen of ons meisje aan
vangen
Laten voortstudeeren Middelbare
Studiën, technisch of vakonderwijs
Vele ouders willen hun kind bediende
zien worden, laat ons vooreerst zeggen,
dat er te veel bedienden zijn. Talrijke
jonge elementen Loopen op straat.
Doch, daar staat het paard niet ge
bonden.
Sommige kinderen zijn niet geschikt
om met kans van slagen, of met g<?f4
