Mogelijkheden
Het Liberale Liberalisme
Ut» mzs Mkmmxkïm I
WAARDIGHEID
VRIJE TRIBUUN
RU DIT BLAD BEHOORT EEN BIJVOEGSEL.
BLADZIJDE EEN
PRIJS PER NUMMER 50 CENTIEMEN
SOLIDARITEIT
VERANTWOORDELIJKHEID
DE LIBERAAL
EEKBLAD DER LIBERALE PART IJ VAN HET ARRONDISSEMEN T AALST.
NEGENDE JAAR
5 DECEMBER '37
AANKONDIGINGEN 1.00 fr. per regel (voor kleine) voor groote aan
kondigingen, prijs volgens te vragen tarief. Aankondigingen en artikels
te weigeren is voorbehouden. ALLE toezendingen moeten onderteekend
zijn. RECHTERLIJKE AANKONDIGINGEN 3 frank de regel.
Verantwoordelijke Uitgever
EMIEL VAN LIL, Groote Markt, AALST.
DRUKKERIJ Michel BRACKE-DUBOIS
ST-GILLIS-DENDERMONDE
Voor aankondigingen binnen het Arrondissement Aalst, wende men zich
rechtstreeks tot. de Redactie «GRAAF EGMONT», Aalst, Tel. 370, Postch.
Rek. 41.11.44. Voor aankondigingen buiten het Arrondissement Aalst,
wende men zich tot den DRUKKER.
Er was een klein geschil ontstaan
in welke Partij zijn er geen kleine ge
schillen met betrek op de Week
bladen.
Wij staan voor de Gemeenteverkie
zingen Aalst is een Stad van onge
veer 40.000 inwoners. De kiesstrijd zal
hardi zijn en de Aalstersche Vrienden
hebben een Weekblad noodig, dat zij
kunnen naar goeddunken gebruiken.
Zonder dat, is de strijd een moeilijke
taak.
Maar het Arrondissement, onze Kan
tons en onze Gemeenten, hebben ook
hun kiesstrijd, en daar de Stad Aalst
veel plaats en ruimte noodig heeft, zou
deze vast en zeker van het blad zooda
nig gebruik maken, dat er voor het Ar
rondissement niet veel ruimte overblij
ven zal, in kiesperiode.
De jongste Arrondissementsvergade
ring bracht de zaak in orde.
Het Arrondissement eischte zijn week
blad De Federatie eischte het hare
en zoo werd door Dokter BEHN het
voorstel gedaan twee bladen te laten
verschijnen. Een speciaal voor Aalst,
uitgegeven door de zorgen der Liberale
Federatie en een ander, voor het Ar
rondissement, uitgegeven door het Ar-
rondissementsbestuur.
De twee Redacties zullen mekaar
steunen en een intieme samenwerking
zal tusschen de twee bestaan.
Sommigen zouden kunnen denken
twee bladen, dat is te veel. Wij zeggen
neen
Wat het Blad van Aalst betreft, waar
onze vrienden een harten strijd tege
moet gaan, is een lokaal blad, dat goed
opgesteld is, heel goed leefbaar. Indien
wij goed ingelicht zijn, telde onze LI
BERAAL vroeger in Aalst zelf, ruim 600
lezers. Indien de Aalstenaren hunne po
litieke gekozenen steunen, gaat dat
nieuwe blad heil en zege te gemoet.
Wat het Arrondissementsblad betreft,
is er veel 'kans tot prachtig slagen De
laatste verkiezing heeft bewezen, dat er
duizenden Liberalen zijn en hun getal
groeit steeds aan.
Met de meiewerking van ALLEN,
gaat onze Liberale pers, den goeden
weg op.
Vooruit dan, aan het werk
Voor de Redactie der WAARHEID,
F. VERBRUGGHEN.
Omtrent de mogelijkheid een socia-
listisch-katholieke regeering samen te
stellen, drukt «De Standaard» zich uit
als volgt
Zoekt men te ontsnappen aan de
klippen van de enggeestïge liberale
weigering tegenover de noodzakelijke
Vlaamsche hervormingen, dan komt
men nog tot de overweging van de mo
gelij kheid van een socialistisch-katho-
lieke regeering. Op papier zou zulke re
geering natuurlijk een voldoende meer
derheid vinden (70 socialisten plus 63
katholieken op 202 Kamerleden). Maar
is een werkelijk akkoord voor zulke re
geering mogelijk
Voor een oplossing van het Vlaam
sche vraagstuk zou zij natuurlijk een
ernstige kans brengen. Als de socialis
ten bereid zijn hun Vlaamsch-Waal-
sche hervormingsplannen uit den tijd
van het «Compromis des Beiges» staan
de te houden en te verwezenlijken,
staan zij niet zoo ver van de eischen
van onmiddellijke verwezenlijking ge
steld door de katholieke Vlaamsche
Volkspartij. Ook voor de beëindiging
van de amnestiekwestie in Belgie zou
het tusschen katholieken en socialis
ten wellicht niet zoo moeilijk gaan. Er
zou een beperkt gemeenschappelijk so-
siaal programma voor zulke regeering
kunnen worden opgesteld. In geen ge
val zou een Vlaamsche genoegdoening
mogen dienen als wissel voor een socia
listische verwezenlijking op het maat
schappelijk of financieel gebied. Zulke
regeering zou een streng tijdelijk ka
rakter moeten hebben, en een streng
beperkt programma. De publieke opinie
zou haar bezwaarlijk aanvaarden onder
socialistische leiding, maar misschien
gemakkelijker onder leiding van een
katholiek of van iemand die in zekere
mate boven de partij kaders staat. Voor
de buitenlandsche richting biedt zulke
regeering gevaren, tenzij de Buiten
landsche Zaken aan een katholieken
Vlaming zou worden toevertrouwd
Verder leest men in hetzelfde blad
«Het kan nogeens worden gepro
beerd met een liberaal kabinetsvormer,
die blijkbaar noch aan socialistische
noch aan katholieke zijde veel kans
heeft. Het kan worden geprobeerd met
een extra-parlementair als Eerste-Mi-
nister. Het kan nog eens worden ge
probeerd met een anderen socialist.
Men vreest algemeen, dat steeds weer
dezelfde tegenstellingen zullen aan den
dag treden, die zoo scherp zijn daar het
tevens ideologische tegenstellingen zijn.
Daarom moet men de politieke wer
kelijkheden nader in overweging ne
men.
Een der voornaamste is de werkelijk
heid dat de geest van Nationale Unie
afgeknaagd is. Als er nog een driepar
tij enregeering zou komen, zou dat
slechts een tripartite zijn maar geen
regeering meer van Nationale Unie. Dit
wondt ook erkend door liberale organen
als L'Etoile Beige en door het so
cialistisch orgaan van Gent Vooruit
We zullen afwachten hoelang het de
Regeering Janson zal uithouden.
De Heer DUPREEL heeft eene studie
geschreven getiteld Het Liberale Li
beralisme waarvan D.H. Albert MAU
RICE het volgende verknopt verslag
heeft gemaakt.
Om te bestaan, moet eene politieke
partij een ideaal en een leer bezitten.
Het ideaal verzekert aan eene groepee
ring zijne identiteit in de duurzaam
heid. De leer is een systeem van bere
deneerde overtuigingen, die de partij
de noodige oplossingen ingeeft, volgens
de omstandigheden.
Het ideaal, van het liberalisme staat
boven de bespreking. Het vereenzelvigt
zich met de zucht van de menschelijke
natuur, in de vrije ontwikkeling en den
wederzij dschen eerbied van hare we
zenlijke voorrechten. Wat zijn eer be
treft, er was een tijd dat het zijne
waarde als verwezenlijkingsmiddel al
leen trok van zijne mogelijkheden van
aanpassing aan de wétenschap. Het was
de bloeiende tijd van het lüassieke li
beralisme, dat zijn roem dankte aan
zijne overeenkomst met de wetenschap
van de klassieke Staatshuishoudkunde.
Later veranderde deze toestand. Het
liberalisme verwaarloosde de weten
schap, waarin de socialistische en de
katholieke partij tot hun groot voordeer
putten. Het verstarde in zijne «afzon
derlijkheid». Wat hebben de sociale
wetenschappen en o.a. de Staatshuis
houdkunde gedaan Zij hebben zich
van sociologische geest ingeprent en
zijn zoodoende tot een levend geheel
geworden. Socialisten en katholieken
hebben de noodzakelijkheid begrepen
van eene nieuwe orienteering in deze
richting, zoodoende het liberalisme
vooruit gaande. De moderne katholieke
leer heeft zich gevormd door reactie
tegen een te streng individualisme, dat
in 1789 gezegevierd heeft. Als oordeel
kundige reactionnairen, hebben de ka
tholieken de individuen, aan de maat
schappij, diW.z. aan de Kerk, schat van
blijvende instituties en soliede bolwerk
van de tradities, onderworpen Zoo is
het sociologisme van rechts ontstaan.
Dat van links is eerst later gekomen.
Dit ook postuleerde de onderwerping
van de individuen aan de maatschap
pij, niet meer aan de Kerk, maar aan
den stand van voortbrengers, ideale
maatschappij waar eenieder van de
volle opbrengst van zijn werk zou ge
nieten.
Deze twee sociologismen, dat van
rechts zoowel als dat van links, ken
schetsen zich door hunne neiging voor
de eenheid. Beide postuleeren de voor
rang van het sociale op 't individueele,
de bevestiging eener Maatschappij. Zij
stellen het monisme voor. D.H. Dupreel
doet uit deze twee gedaantewisselingen
eener rudimentaire en verouderde so-
ciologistischen geest 't ware sociolagis-
me uitkomen, naar welke de liberale
leer zich orienteert.
De wetenschap heeft ons nooit eene
volmaakte, volkomen, eenige maat
schappij openbaard, maar talrijke en
beperkte maatschappijen, maatschap
pelijke groepen, zooals volkeren, stam
men, standen, politieke partijen be-
roepssyndikaten. Vele dezer groepen
dringen bij elkaar in (gemeenschappe
lijke leden). Eene ware en gezonde
maatschappelijke wetenschap, d.w.z.
opgericht op waargenomen of niet
waargenomen werkelijkheden, d.w.z. op
zuchten, aspiraties, zal eene sociologie
van veelvuldige groepen zijn
Dit is het betrekkelijk begrip van een
meervoudig sociologisme. Wij kunnen
er de wetenschappelijke werkelijkheid
van een wel begrëpen liberalisme uit
maken, waar iedereen vrij staat de
groep zijner keuze te verdedigen, zon
der daarom «de wetenschap te moeten
aanspreken om de maatschappij of de
geheele menschheid te beschamen»
met de groep zijner keuze.
Kan men dit feit van veelvuldige
groepen niet met een ideaal van vrij
heid vereenigen Er bestaat vereenig-
baarheid tusschen het feit en het
ideaal, en het is omdat er altijd ver
schillende maatschappijen bestaan, dat
de vrijheid mogelijk is en het ideaal
begrijpelijk.
De veelvuldigheid dezer groepen is
een feit, het is ook eene weldaad. Het
is dit voorzeker voor degenen die het
liberaal ideaal beoefenen, voorwaarde
van vrijheid en opbloei van de persoon
lijkheid. D. H. Dupreel zegt nadrukke
lijk, en met recht, dat de mensch, be
zorgd om vrijheid, al verdedigt hij de
rechten van de individuen, toch die van
de veelvuldige groepen niet zal ver-
waarloozen. Vrede tusschen de groepen,
zoo moet, zegt hij. de formule van het
liberalisme zijn. Zoo heeft eene betere
sociologie de poorten van de tegen
woordige sociale wetenschap aan het
neo-liberalisme geopend. Het liberalis
me eischt niet het toepassen van tech
nieken het is geen sociaal monisme,
dat onvereenigbaar is met elke ontwik
keling van den mensch. Eene liberale
partij zal gevormd worden door de ver
tegenwoordigers van verschillende groe
pen, die tot doel hebben zich te beves
tigen in hunne vrije kultureele, geeste
lijke en maatschappelijke ontwikkeling
beschut tegen elke nationale of totali
taire opslorping.
De vrijheid, dié in 't oog van den
eminenten socioloog alle andere in het
kort' omvat, is de vrijheid van genoot
schap. Onze vriend Henri JANNE heeft
het ook zeer goed begrepen, toen hij
ons, in ons liberaal blad, toonde welke
de noodlottige gevolgen waren geweest
van het zoogenaamde burgerlijke libe
ralisme van de XlVe eeuw. (Wet Le-
chapelier tegen het verbod van het be-
roepsverbond. Tusschenkomst van den
Staat tegen het genootschapsrecht).
D.H. Dupreel bekroont zijne uiteen
zetting met eene liberale leer van den
Staat. Onder de groepen (die bij elkaar
doordringen, moet één enkele, de Staat,
de stoffelijke macht bezitten. De Staat
is de groep volk die de kracht heeft. Als
territoriale maatschappij, gebruikt de
Staat de kracht om de maatschappe
lijke orde te handhaven, ten voordeel
van de veelvuldige groepen die hem het
recht erkend hebben.
Uit wat zal eene liberale politiek be
staan
Zij zal zorg dragen dat geen enkel
dezer groepen zich met den Staat zal
identifieeren, om de macht dezer ten
dienste harer begeerten te zetten. Is
dit niet de reden van toestaan van de
niet-liberale partijen Voor zoover zij
loochenen zulke aanspraken te maken,
mogen wij zeggen dat zij «concessies
maken aan het liberalisme».
De medewerking met andere partijen
HET JAAR 1837 LOOPT TEN EINDE.
AANSTAANDE WEEK ZAL MEN DUS
DE ABONNENTEN INNEN. DEZE DER
STAD AALST UITGEZONDERD. DAAR
DE FEDERATIE DER STAD MOET GE
LEGENHEID HEBBEN, ZOOVEEL MO
GELIJK ABONNENTEN TE VERWER
VEN VOOR «DE LIBERAAL» ZAL DE
REDACTIE VAN DE WAARHEID
WACHTEN TOT 15 DECEMBER.
VOOR HET JAAR 1938, BESTAAT
HET KOM .TEIT DER REDACTIE VAN
«DE WAARHEID» UIT
EERE-VOORZITTER Dr C. BEHN.
VOORZITTER LOUIS LION, Onder-
Voorzitter der Arrondissements-Associa-
tie.
LEDEN KANTON AALST F. VER
BRUGGHEN. Provinciaal Raadslid
DE LOOZE ARTHUR, Vakbondleider.
KANTON NINOVE ALBERT STEVENS,
Provinciaal Raadslid Heer VAN IMPE.
KANTON HERZELE POLYDOOR
VAN CAUTER, Provinciaal Raadslid en
Voorzitter der Liberale Landbouwcom-
missie. KANTON GERAARDSBER-
GEN JULES DE PAEPE, Provinciaal
Raadslid. KANTON SOTTEGEM
Heer MERCHIERS.
DE REDACTIE WENSCHT MET
IEDEREEN, POLITIEKE VRIENDEN
EN POLITIEKE TEGENSTREVERS, DE
MEEST HOFFELIJKE BETREKKIN
GEN TE ONDERHOUDEN.
ZIJ ZAL VOORAL ZORGEN DAT DE
INHOUD VAN 'T BLAD STEEDS BE
TER WORDE EN DAT DE BESTELLING
VAN HET BLAD, STIPT DEN ZONDAG
MORGEN GESCHIEDEN ZAL.
TOT BETERE CENTRALISATIE VAN
ALLE BRIEFWISSELING. ZAL DE ZE
TEL DER REDACTIE GEVESTIGD
ZIJN, ESPLANADESTRAAT, 16, AALST.
FIR VER.
O
De les in waardigheid gaf de
hebbende Vlaamsche Senator A. Van-
derpoorten, toen hij, den erbarmelijken
toestand, door het politiek geknoei ver
wekt, klaar doorschouwend, de hem
toevertrouwde portefeuille van Minis
ter van Openbaar Onderwijs afwees.
Een even indrukwekkende en welspre
kende les in waardigheid bekomt het
land vanwege den vooraanstaanden
liberalen Staatsman P. E. Janson. Den
Koning is het gelukt het geharrewar
stop te zetten, waarin de socialistische
en de katholieke partijen elkaar den
voorrang betwisten om hun wil aan de
Natie op te leggen en de Belgische aan
gelegenheden te leiden in hun eenzij
dige richting. Vóór alles willen £lj hun
eigen belangen behartigen en de socia
le verzuchtingen volgens hun eenzijdi
ge opvatting tot wezenlijkheid bren
gen. Zelden beleefden wij schandelijker
politieke toestanden, dan die welke
thans de partijzucht, door de ministe-
rieele krisis opgezweept, alle goedge
aarde burgers tot diepe verontwaardi
ging stemt.
De Koninklijke wijsheid heeft het on
weer tot bedaren gebracht, de opgeruide
gemoederen gestild, en aan een beza
digd, ervaren, boven alle mogelijke ver
denkingen verheven, in een helder
glanzende eerlijkheid stralende perso
naliteit last gegeven, de toestanden te
onderzoeken. Uit de gedane vaststellin
gen en ondervonden indrukken, zou de
ze de gevolgen afleiden, die tot richt
snoer kunnen dienen om aan de Natie
weer een vaste,doelbewuste leiding te
bezorgen. Niemand beter dan Minister
van State P.E. Janson, kon met het
vertrouwen van den Koning vereerd
worden. Immers zijn karaktervastheid
dwingt eerbied af. Als Minister van
Justicie, alleen luisterend naar de stem
van zijn geweten, voorgelicht door zijn
schranderen geest, en steunend op het
onwrikbaar principe van het recht,
aarzelde hij niet, de behoorlijke rege
ling van het taalgebruik in gerechtza
ken door te drijven, den school vrede in
den ruimsten zin mogelijk te verwe
zenlijken. In zijn overtuiging van de
noodzakelij kheid om door verdraag
zaamheid en inschikkelijkheid de natio
nale eendracht te sterken, ging hij zijn
eigen gang. Hij volhardde in wat hem
onontbeerlijk docht voor het welzijn
van het Land en bestreed, trots het he
vig verzet vanwege de verblinde Waal-
sche partij genooten en de hartstochten-
lij ke Brusselsche herriemakers, de wan
toestanden, waarin hij de Vlamingen al
te lang benadeeld achtte. Het kostte
hem zijn Senatorszetel en sedertdien
werd telkens de mogelijkheid verijdeld
om hem weder in den Kroonraad de
plaats toe te kennen, waar hij voort het
land met zijn weergaloos talent zou ge
diend hebben. Dit zijn grove fouten en
een ongehoorde miskenning. Thans in
den hcogen nood, roept de Koning hem
als redder op. En de groote politieker
vergeet de aangedane krenking en gaat
dadelijk aan het werk, met, zooals wij
hooger opmerkten, waardigheid. Hij
weert van zich af, alle inmenging, alle
rumoer, alle nutteloos gepraat, alle
kleingeestige nieuwsgierigheid, in te
genstelling met de socialistische en ka
tholieke voorgangers, die elk oogenblik
en bij elke gelegenheid, den photograaf
naast zich lieten komen om voor de
nageslacht-en, het beeld te vereeuwigen,
van de houdingen die ze aannamen, om
wel te bewijzen, hoe hoog zij staan en
hoe gelukkig het land zich moet achten
dat zij zich om #et welzijn der bevol
king willen bekommeren. Liberalen zijn
het, die weder het voorbeeld geven, zoo
als zij het deden, -gedurende gansch de
Belgische politieke geschiedenis. De li
berale overlevering van verkleefdheid en
trouw aan Vorst en Staat wardt onaf
gebroken voortgezet.
Wie zegt nog dat het Libe
ralisme uitsterft De omstandigheden
1-eeren dat hetonmisbaar is. Het is de
idrager van de idealen, welke de groot
heid van het Land bewerken, de bezie
ler tot daadvaardigheid, die het heil dér
gemeenschap bevordert het bezit de
macht, uit de intellectueele kracht ven
verheven zedelijke begrippen ontspro
ten, om in een gezonden wedijver, in Jn
rusteloos streven en in een weldoenden
maatschappelijken vrede, de nationale
welvaart te verzekeren het geeft het
voorbeeld van waren burgerzin door
waardigheid verhoogd. j
is volgens zijn geest en zijne strekkin
gen. Zijn deze partijen ook niet maat
schappelijke groepen, waarvan het de
vruchtbare veelvuldigheid goedkeurt en
die het wenscht te eerbiedigen als zij
de grondbeginselen van de openbare
orde aannemen D. H. Dupreel wijst
op ae noodzakelijkheid van eene poli
tiek van tusschenkomst in de tegen
woordige tijden, maar hij staat verre
ervan deze te willen opdringen als het
maatschappelijk geweten niet bereid is
er de gevolgen van te dragen.
De slijtage van de middelen door den
Staat aangewend is snel, en vaak ver
oorzaakt de tusschenkomst teleurstel
lende resultaten, als zij niet met voor
zicht en maat gebruikt wordt.
Is dit liberale sociologisme vandaag
geen werkelijkheid Beleven wij niet
eene wederopleving van groepen aller
categoriën, kleine volkeren, kleine eth-
nische of kerkelijke groepen Is dit
groepen-particularisme niet bevestigd
in alle duidelijkheid door de vormen
van een neo-liberalisme dat afstand
maakt van alle absolutiste aanspra
ken
TELLING DER PAARDEN,
PAARDENVOERTUIGEN
EN AUTOVOERTUIGEN
De Burgemeester heeft de eer zijne
medeburgers ter kennis te brengen, dat
de jaarlijksche telling der in de ge
meente voorhanden paarden, paarden-
en autovoertuigen zal geschieden van
1 tot 20 December eerstkomende.
Al de eigenaars, zonder uitzondering,
kooplieden, garagehouders en verte
genwoordigers van fabrieken inbegre
pen, moeten binnen voormelde datums
al de paarden en paarden voertuigen
en al de autovoertuigen bij 't gemeen
tebestuur aangeven.
