I
het ARRONDISSEMENT
BERAAL, DEMOCRATISCH WEEKB AD.
centiemen het nummer
Vijfde Jaargang Nuiumer i"
Zondag 24 April 1910
Wat hunne scholen kosten.
WILLEMSFONDS.
Werkeloozenfonds.
Onderlinge Bijstand
Luisterrijke Vertooningen
Meiboomkermis-Aalst.
Naar Assche
Volgens den Val.
Rond eene benoeming'.
De slaapziekte in
Belgisch-Congo.
Abonnementsprijs 3 fr. voor de stad en den bulten voorop betaalbaar
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten
voor de stad, ten kantore van het blad, Groote Markt, 1, Aalst.
Prijs der Annoncen:
Gewone 15 centiemen .„„„1
Reklamen 75 centiemen i P
Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst
Vonnissen op de'derde bladzijde, 2 irank
De vrienden van het huidig Staats
bestuur, denken beweegredenen ge
vonden te hebben, waarmede ze trach
ten indruk op de massa te maken,
met berekeningen uit te geven, vast
stellende dat ieder leerling der offi-
cieele scholen, 60 tot 68 franken kosten,
terwijl men in hunne scholen voor
ieder leerling maar 14 franken be
taalt.
Maar wanneer in eene bespreking,
de klerikalen met cijfers voor de pinne
komen, past dan goed op en denkt dat
het tegenovergestelde de waarheid is.
Zoo beweren zij dat de vrije scho
len maar twee miljoen 500 duizend
franken toelagen genieten, maar dit
is eigenlijk de som uitgegegen voor
den dienst der aangenomen scholen
drie millioen 700 duizend franken zijn
dan nog toegekend aan hunne scholen,
welke toelagen genieten Men late
dan nog ter zijde de subsidiën door
Provincie en Gemeente aan die zelfde
scholen toegekend.
Wij laten hier nog eenige staaltjes
volgen bewijzende hoeveel men in de
vrije scholen uitgeeft per leerlingen
per jaar.
Het gesticht der Zusters te Heule
heelt voor 1901, 1902t9°3» da
zend franken ontvangen. Het getal
leerlingen overtrof de 10 niet, dus kost
ieder leerling per jaar honderd franken.
De school van Gooreind heeft in
1902, twee duizend franken voor twaalf
leerlingen genoten, dus honderd zes-
en-zestig franken per leerling.
De school der Zusters te Oosterloo,
heeft getrokken voor drie jaar, zes
duizend franken, en dit.voor elï leer
lingen dus honderd een en tachtig
franken voor elke leerling.
De school te Herve Les Sceurs de
la Providence» heeft zes duizend fran
ken genoten en ze heeft maar 9 en 12
leerlingen gehad, gemiddeld kost
ieder leerling, honderd negentig fran
ken.
De school der Zusters van St. Vin-
centius a Paulo te Gijseghem heeft zes
duizend franken ontvangen. En de
bevolking der school beliep in 1900
11 leerlingen, in 1901 10 leerlingen
en 9 leerlingen in 1902, dus gemid
deld twee honderd franken per leer
ling.
De school der Zusters te Overijssche
heeft voor 12 leerlingen in 1901
Vier duizend franken getrokken, dus
drie honderd vijf en zeventig franken
per leerling.
In 1900 had de zelfde school ook
vierduizend vijfhonderd franken ont
vangen voor 8 leerlingen,dus per leer
ling en per jaar vijf honderd twee
zestig franken.
Zekere vrije lagere scholen kosten
niet min.
De lagere landbouwschool van het
college St. Louis te Borgworm heeft
in 1901, tweeduizend franken genoten
Op Zondag 1 Mei aanstaande, hul-I en dit voor 14 leerlingen. Ieder leer-
di»t de Vooruitstrevende liberale ling kost dus honderd twee en veertig
Jonge Wacht van Assche haar Vaan- franken 85 centiemen
AALST, 33 APRIL 101«.
De kostelooze boekerij van het Wil
lemsfonds, afdeeling Aalst, gevestigd
Graaf Egmont Groote Markt, is
alle zondagen open van 10 1/2 tot
11 1/2 ure voormiddag.
De hulpboekerij te Nieuwerkerken,
bij Madame W* Van Sande, is open
alle Zondagen van 7 tot 8 ure 's mor
gens.
Ondersteuningsfonds tegen
Werkeloosheid. ALGEMEENE
VERPLICHTE VERGADERING op Zondag
24 April 1910, te 3 1/2 ure namiddag, op
boet van 10 centiemen ten lokale Graaf
Egmont, Groote Markt.
Liberale Vrouwen-Voorzienigheid
op Zondag 24 April 1910, te 5 uur stipt
namiddag, op boete van 10 centiemen,
Dringende AlgemeeneVerplicli-
te Vergadering* ten Lokale Con
cordia, Schoolstraat. 2.
GEMEENTE EREMBODEGEM
Tooneelkring DE BLAUWE STER
te geven op
ZONDAG 24 APRIL 4940,
[Bureel om 4 u.) [Gordijn om 41/2 u.]
in de ruime Zaal
bij den heer Theop. RUYSSINCK
met de welwillende medewerking van
het Fanfarengenootschap St-Cecilia.
Men zal opvoeren
Everard en Suzanna
of Het Boetende Landmeisje
Hartroerend drama in drij bedrijven
door II. Van Peene.
De Viool van den Duivel,
Blijspel met zang in een bedrijf
door H. Van Peene.
PRIJZEN DER PLAATSEN Voorbehou-
dene 2 fr.Eerste Rang 1 fr. Tweede Rang
50 centiemen.
N. b. ZooalB voorgaande jaren is iedere
vertooning gevolgd van een BAL den Leden
der Fanfaren-Maatschappij aangeboden.
genoten, de uitgaven voor ieder leer-
ng beliepen dus tot twee honderd
veertien franken 21 centiemen.
Het college St-Louis, van Borg
worm, reeds hoóger vermeld heeft
voor 9 leerlingen twee duizend fran
ken in 1900 ontvangen, dus twee hon
derd twee en twintig franken per leer
ling.
Het Instituut St-Joseph te Virton
heeft twaalf duizend franken voor de
aren 1897, l898> 1899, genoten en
leeft nooit meer dan 12 leerlingen ge
teld, ieder leerling kost dus aan den
Staat de bagatel van drie honderd drie
en dertig franken, drie en dertig cen
tiemen.
Het Instituut St-Joseph te La Lou-
ière heeft in 1900-1901 eene toelage
genoten van tien duizend franken, dit
gesticht had 14 leerlingen in 1900
en 10 in 1901, dus voor iedere leerling
eene gemiddelde som van vier hon
derd zestien franken 66 centiemen.
De school St-Hadelin, te Visé heeft
in 1900 maar duizend franken gehad.
Het is waar, het had geen enkele leer-
Mölenstraatpoort, Zondag 1 Mei en
volgende dagen, groote Kermis, aller
lei Feestelijkheden.
's Maandags Jaarmarkt, enz.
Donderdag 5 Mei, groot Concert,
gegeven door de Fanfaren-maatschappi j
de Oude Garde, ten 6 uren 's avonds.
del in.
Aangezien de vrienden van Assche,
talrijk deelnamen aan de Viering der
25? Verjaring van de stichting van
onzen liberalen Werkmanskring, heelt
het Bestuur besloten aan die inhuldi
ging deel te nemen en rekent er op
dat de leden van den Kring op 1 Mei
talrijk den uitstap zullen mede maken.
De Oude Garde heelt beslist aan dit
liberale feest deel te nemen.
Prijs heen en terug 1 fr.
Men schrijft in bij de Boden en den
heer Voorzitter Gustaaf LEVEAU
tot Donderdag avond 28 April
O, we weten wel, dat er geen uitdrukke
lijk order is aan te halen, waarin liberale
koffy huizen, aan soldaten, onderofficieren
en officieren worden verboden, maar in
sommige gevallen is de stilzwijgendheid van
grooter beteekenis dan alle afgekondigde
orders, en de toestanden wyzen uit, dat er
geene orders noodig zijn om aan onderge
schikten te doen voelen, wat koning Hen
drik voeldeParis vaut bien une messe.
Hebt ge verleden Zondag, die kudde men-
schen door de straten van Aalst zien gaan,
de katholieke Werkmanskring, zei men,
r- eèn 'kudde menschen slenterend achter uucii CMO ucu >cll v„ JO
een groep bijeen geraspte muziekanten en zelfvertrouwend te denken, dat men hem
dus nog niets, hij houdt maar zijn schotel
gereed om ze te reiken naar den kant waar
ae pap hem het zuiverste zal worden opge
diend.
Hy wenschtde onpopulariteit van Woeste
en zijn aanhang te ontgaan, al zou dezes
aftreden hem kans geven, op de oude lyst
een goede plaats by den klerikalen pappot te
bekomen waar M. Moyersoen hem op zy
heeft geduwd.
Hy is op zjjne hoede Mynheer de baron
is door zijn woorden en daden noch behouds
gezind, noch demokraat, hij zal zyne keuze
oen volgens den val en is zoo verwaand of
een idem groep trekzakspel'ers, de heele
stoet ondercommando van M. Moyersoen....
zonder baron Lodewyk de Bethune.
Velen schaamden zich dat ziet men
aan de houding van die menschen en we
begrypen de vernedering goed, welke ze
uit nood ondergaan anderen hadden we
twee dagen te voren hooren tieren over de
voortreffelijkheid van het socialism deze
en de meesten dier volgelingen ontmoet mén
heden hier, morgen daar voor een brood,
een glas bier, een saucis volgen ze onver
schillig wie; Paris vaut bien une messe,
de muilentrekkery kost hen niemendalle en
het voorbeeld wordt hen in de klerikale
party van hoogerhand gegeven.
De kerk vraagt geene overtuiging, dat
zien wij alle dagen Met grooten tralala
langs de eene zjjde, zoowel als langs de
andere met open armen zal ontvangen.
Er zal toch iemand zyn politieken pap-
apetyt voldoen, meent hy.
ling, die school is maar heropend ge- I worden personen begraven wier heele leven
w eest in Oktober 1900. a^ctA
Diezelfde school heeft in 1901 vier
duizend franken genoten en dit voor
tien leerlingen, dus vier honderd fran
ken per leerling.
In deze opgegeven cijfers zijn niet
begrepen de toelagen der provinciën en
gemeenten.
En de klerikalen beweren dan nog
dat ieder leerling die hunne scholen
bezoekt maar veertien franken kost,
wij zijn dus ver, nietwaar vriend lezer,
van de door de klerikalen opgegeven
som.
Maar het ergste van al is, dat een
school maar toelagen kan genieten,
indien de bevolking dezer, het getal
vijftien overtreft, zoo spreekt de wet,
maar voor de klerikalen bestaat geen
wet als zij maar kunnen genieten en
in de aangehaalde gevallen ziet men
hoeveel eerbied zij voor deze koesteren.
En dan vindt men nog demokratische
volksvertegenwoordigers die het mil-
stemmen in de Kamers om de
Het Instituut van Avelghem aan het
bisschoppelijk Collegie gehecht heeft
voor 1900-1901 vier duizend franken
ontvangen en dit voor eene bevolking
van 12 en 10 leerlingen, dus gemid
deld honderd acht en tachtig fran-
tig franken 88 centiemen per leerling
Het College St. Louis van Borgworm
heeft in 1898, twee duizend zeven
honderd franken 50 centiemen ont
vangen voor landbouwlessen aan 13
leerlingen te geven ieder leerling
kost twee honderd elf franken 53 cen
tiemen.
Her College Notre Dame de Belle
Vue te Dinant heeft in 1899, drie dui
zend franken en dit voor 14 leerlingen
joen
kloosters te helpen bevoordeeligen, en
zoo de wet nog meer te helpen ver
krachten. Zonderling
Paris vaut bien une... Saucisse I
Parys is wel een saucis waard.
Ja, maar, gotver... hier en daar 1 als
ze meenen dat ik dat doe om hen plezier te
doen, zijn ze er wel mee... Wat kan my dat
domperskot schelen, 'k Heb een koppel
cigaren,'k heb de broodjes binnen, sal ut
Nu gaan we by Mieke Pypekop.
Wel, wa ne smoel, trok ma danen vent,
hein, Door, me zyn vies sermoen do Mais,
ba den troep, zaan der na te veul, van danen
kant, dy alles kunnen en potverblomme...
Zoo redekavelden twee piotten, die gelyk
ik de Scheldestraat ingingen, even voor my,
zoodat ik onwillekeurig die brok hunner
conversatie afluisterde, 't Was ook precies
op geen fluisterenden toen gezeid.
Ze bedoelden natuurlyk den eenen of an
deren zoogezegden militairen tap, gelijk er
in de garnizoensteden nu overal bestaan,
waar de soldaten heen worden gelokt met
allerlei geschenkjes waar zy die naar de
mis gaan enz. worden aangeteekend, ciga
ren en broodjes ontvangen en tevens de ver
zekering krygen, dat ze als soldaat gemak
kelijker gunsten en voorspraak zullen ver
werven.
Para's caut bien une messe zei koning
Hendrik IV, Parijs is wel eene mis waard.,
toen hy om bepaald de Fransche kroon te be
machtigen zyn overtuiging en zyn gods
dienst verloochende, ten minste in schün, en
zegevierend ten jare 1598 de hoofdstad van
Frankrijk binnenrukte.
Dat was een koning. Is 't dan te verwon
deren dat er thans soldaten zyn, arme piot
ten, die zeggen een koppel cigaren en een
broodje met hesp zyn wel een mis en een
muil waard, zonder de rest mede te rekenen.
Wat meer is, politieke kringen (behalve
de klerikale tappen) b. v. liberale herbergen
zyn aan de soldaten en zelfs aan hunne over
heden verboden, de eene openlijk, de andore
onrechtstreeks.
enkel verloochening was van deugd,
menschlievendheid, geloof en godsdienst,
maar voor de kluiten, heeft men geveinsd.
De persoon is in den schoot der H. Moeder
gestorven, zeggen de belanghebbenden en de
schijven komen binnen. Oware het een
arme drommel 't zou er anders gaan, maar
zoo er kruit is La galet te vaut bien la
comèdie.
Waarbij komt het, dat men zulke verre
gaande bewusteloosheid van eigenwaarde,
zulk verregaand gebrek aan zelfstandig be
sef waarneemt, zulke klaarblijkende huiche
larij, zulk karakterloos niet-durven in 't le
ger, onder het werkvolk, onder de burgerij.
Nogmaals omdat het voorbeeld gegeven
wordt van hoogerhand, omdat in de hoogere
kringen filosofische en politieke overtuigin
gen met verachtelijke lichtzinnigheid wor
den vergeten en verloochend, omdat by te
velen de spreuk steeds geldig is Paris vaut
bien une messe.
Zien we slechts (de dooden laten wy in
vrederusten) onder de grooten onzer stad
en arrondissement, zien we onder de grooten
van het land Beernaert, Woeste, Renkin,
Carton de Wiarten talrijke ande
ren, allen draaiers van de laatste jaren,
prakkezyns van den renegaten kreetParis
vaut bien une messe.
Gy liberalen, werklieden, burgers, land
bouwers blijft immer getrouw aan uwe
party van verdraagzaamheid, vooruitgang
en democratie.
Moeder Trien op wier voorgevel een res-
pektabele neus prijkte, waarin dagelijks
eene respektabele hoeveelheid snuif ver
dween, roerde vlijtig haren pap.
Tist zat twee passen van daar aan tafel,
den elleboog op het tafelblad steunend en
de kin in de hand, hy keek aandachtig naar
zyne moeder alsof hy veel belang stelde in
hare kookkunst.
Tist, vroeg eensklaps de moeder, zon
der op te zien, eet gij pap
Dat's volgens den val, zei Tist, die aan
dachtig bleef toekijken.
Een poos zwegen beiden, dan vroeg
Trien weer, aandringend Tist eet gy pap
mee, ja of neen
Ja, moeder, was het antwoord, ik eet
zeker pap mee
Waarom moest ge daar seffens zeggen
als ik u aansprak dat is volgens den val
Wel moeder, sprak Tist, er hing een
formidabele zwarte druppel aan uwen neus,
viel die in den pap, dan lustte deze mij niet
meer, hy is daar precies neven gevallen, nu
•et ik mee.
De politiek van Tist is die van den heer
baron Lodewyk de Bethune. Hy is en blyft
katholiek, ja. maar dat beweren de demo-
kraten ook, doch hy weet niet goed langs
welken kant hy het houden zou Met dege
nen, die nu in ons arrondissement den kleri
kalen pap roeren en een formidabelen zwar
ten druppel hebben hangen aan hunnen po
litieken snuifneus, of met degenen die hem
misschien morgen de schotel netjes kunnen
op dienen.
Het problema is tameiyk ingewikkeld
De klerikalen vreezen dat ze met de aan
staande Kamerkiezingen van 't ministerie
zullen weggeborsteld worden en daarom
trachten ze nu zooveel mogelyk hunne
vrienden en kreaturen tot de openbare amb
ten te benoemen zoo komt het dat menige
ambtenaars die de jaren van 't pensioen be
reikt hebben, verplicht worden hun ontslag
te nemen, om jongere elementen in hunne
plaats aan te stellen. Zoo zegt men, dat M.
Abel De Clippele, arrondissements-kommis-
saris onzer streek, die altijd een heel ver-
dienstryke en goede ambtenaar was en die
nog eenige jaren in de uitoefening van dat
ambt zou willen blyven hebben, van hooger
hand ingelichtwerd dat hy de plaat
moest poetsen. Het ministerie had immers
een kandidaat gereed om hem te vervangen.
M. De Clippele heeft dus zyn ontslag ge
nomen Twee kandidaten vroegen de plaats,
twee schoonbroeders, namelijk M. Odilon
Van der Haeghen-Moyersoenadvokaat en
provinciaal raadslid en M. Glónisson-
MoyersoenArrondissementskommissaris te
Turnhout.
Wie zou de palm wegdragen P Wie zou
benoemd worden Twijfel kon daaromtrent
niet bestaan, de benoeming van M. Van der
Haeghen scheen zeker was hy niet een
verdienstrijk advokaat die als plaatsvervan
gend vrederechter op eenig aanzien en recht
mocht aanspraak maken Had hy in die
hoedanigheid geen diensten aan 't algemeen
bewezen Was hy niet een klerikaal pro
vincieraadslid die veel voor zyne partij
heeft gedaan Was hij niet, zoo wc ons
niet vergissen, sekretaris van den katholie
ken arrondissementsbond Was hy niet
sinds 15 jaren werkzaam in den militieraad
Was hij niet een kind der streek, geboren en
gewonnen, hier te Aalst, gekend en geacht
oor al zyne medeburgers M. Glènisson
integendeel is alhier een onbekende, men
kent hem alleenlyk door zijn huwelyk met
juffer Moyersoen zyn eenige verdienste
bestond hierin dat hij als reeds in dienst
zynde kommissaris eene verhoogingof eene
betere plaats betrachtte.
Die reden en verdiensten van M. Glènis
son konden waarlyk niet opwegen tegen
degene die in 't voordeel van M. Van aer
Haeghen pleitten.
Overigens, elks gevoelen, de innerlyke
begeerte, de algemeene wensch der bevol
king zoo van stad als van dorp, was dat M.
Van der Haeghen zou benoemd worden,
was immers natuurlyk en KON toch niet
anders zyn
En toch hebben we deze week, neven het
(verplichte) ontslag van M. De Clippele de
benoeming gelezen van M. Glènisson als
arrondissemtskommissaris voor Aalst.
Welke teleurstelling voor M. Van der
Haeghen 1 welke kaakslag hem zoo in
't volle aangezicht toegebracht I
't Is van uw vrienden dat ge 't hebben
moet I Van uwe aarts vrienden zooals de ka
tholieken zich hier onder elkander (in 't pu
bliek maar alleen) noemen
Wat ons, liberalen, betreft, ofschoon
het ons weinig bekommeren moet, wie der
beide klerikale kandidaten 't meeste ver
trouwen aan 't ministerie inboezemt (daar
we toch niets in den pap te brokkelen heb
ben en wy hedendaags tellen als een O in
cyfer) toch kunnen we dergelijke benoeming
niet goedkeuren, byzonderlyk wanneer ze
tegen 't algemeen gevoelen indruischt, wan
neer men geen rekening houdt der vox
populi.
M. Vander velde kondigt in Le Ptuple
eenen brief af hem toegestuurd door Pater
De onvolksgezindheid en de hooge ouderdom j Cambier, bisschop van Kasaï. Schryver
van M. Woeste en zelfs van M. De Saede- pleit ten voordeele van de ongelukkige
leer, is de druppel volgens welks val de heer I slachtoffers dej slaapziekte in Belgisch
baron zich zou willen schikken.,., hij weet I Congo.
