Bericht.
Openbare Meeting
Zondag 29 Januari 1911
Prijs 3 «entiemen liet nummer
Zesd.e Jaargang Nummer 5
Zeer belangrijk Bericht.
G 11 O O T E
Heden Zondag '29 dezer
ten 3 uur namiddag, in het
lokaal Graaf Egmont,
Groote Markt,, over de
Vervlaamsching der Gent-
sche lloogeschool.
Sprekers de Heeren
Doctor Persoons, volksver
tegenwoordiger en advo-
kaat De Swarte.
Wij doen een warmen
oproep tot al onze vrienden
om deze belangrijke verga
dering te willen bijwonen.
Vrijen ingang voor iedereen
Luisterrijk Bal met Orkest
Karnavalfeest.
Voor Taal en Vrijheid.
Een Vlaamsche
Hoogeschool.
Een Olficiëele Moord.
Een pauselijke Brief,
Geestelijke
Onverdraagzaamheid.
Geeraardsbergen.
DE VOLKSGAZET
LIBERAAL DEMOCRATISCH WEEKBLAD
Abonnementsprijs 3 fr. voor de stad en den buiten voorop betaalbaar
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten
voor de stad, (en kantore van het blad, Groote Markt, 1, Aalst.
VAN HET ARRONDISSEMENT AALST.
r. j Gewone 13 centiemen
Prijs der Annoncen j Rek)amen centiemen j Per drukregel
Dikwijls te herhalen annoncen, prijs volgens overeenkomst
Vonnissen op de derde bladzijde, 2 frank de regel.
AALST, 28 JANUARI (9(1
We hebben de eer aan onze
geachte geabonneerden van bui
ten de stad te laten weten, dat we
in den loop dezer week, met de
post, een kwijtschrift van 3,10 fr.,
bedrag van hun abonnement voor
't jaar 1911, zullen doen ontvan
gen.
We hopen een goed onthaal.
Onze achtbare Volksvertegen
woordiger de heer RENS, houdt
alle EERSTE ZATERDAGEN
DER MAAND, van 10 tot 11 1/2
uren 'smorgends, zitting in het
lokaal der Liberale Associatie
Graaf van Egmont, Groote
Markt, Aalst.
De andere Zaterdagen der maand,
zal op dezelfde uur en in 't zelfde
lokaal, een der hoofdmannen der
Liberale partij zich ter beschik
king houden der kiezers.
Namens de Liberalen en Socialisten
De Eere-Voorzitter
JosefDEBLIECK..
De Sekretaris De Voorzitter
A. VAN DAMME A. BRYS.
r De Ondervoorzitters
A. NICHELS J. STERCK.
Leden Dom. Bocqué, Albert De
Windt, Em. Franckx, Gustaaf Leveau,
Corn. Van Branteghem.
WILLEMSFONDS
Afdeeling Aalst.
HEDEN ZONDAG
te 9 uur 's avonds stipt,
in haar lokaal GRAAF EGMONT
Groote Markt.
De ouders Leden van't Willems
fonds, die begeeren dat hun kin
deren deel nemen aan het KINDER
FEEST en KINDERBAL den eersten
Zondag van Karnaval, worden vrien
delijk verzocht hun Meisjes en Jonge
tjes de algemeene repetitie te laten
bijwonen, die plaats zal hebben in de
Bovenzaal van 't lokaal, GRAAF
EGMONT (ingang langs de Leo-
poldstraat)
DONDERDAG, 2 FEBRUARI te
5 uur stipt 's namiddags.
Alleen de kindereo, die een werk
zaam deel nemen aan het feest, zullen
lekkernijen krijgen.
We rekenen op de aanwezigheid
van talrijke kinderen evenals verleden
jaar.
OpZondag 5 Februari 1911,
152' vertooning, Men zal opvoeren
BLONDE MARIE drama in vier
bedrijven door L Lievevrouw-Coop-
man. Mevrouw J. Blankenstein,
Mejuffer E, Polvliet en de Sympho-
niekring Door Eendracht Groot
onder 't bestuur van den heer Ferd.
Coessens, zullen hunne medewerking
verleenen.
Hooger onderwijs voor het Vlaamsche
volk in zyn eigen taal is een kwestie, die
aan de orde van den dag staat. Het wordt
totaal onmogelijk ze onopgelost te laten aan
dit dringend verzoek, uitgaande van heel
Vlaamsch-Belgie, zal voldoening gegeven
worden.
Men begrypt zelfs moeilijk dat men een
beschaafd vrij volk - meer dan de helft van
de bevolking van ons land uitmakende
met een schat van wetenschappen en letter
kunde in eigen taal geschreven, tot nog toe
zyn hooger ontwikkeling door middel van
die eigen taal ontzegt.
Dien echt bespottelyken toestand, die
tegen het gezond verstand aandruischt, treft
men dan ook nergens aan buiten het onaf
hankelijk België.
Overal wordt het volledig onderwys ver
strekt in de taal van het volk, hoe klein dat
volk ook weze, hoe beperkt het gebied ook
zy van die taal, en niets is natuurlijker,
niets is logischer. De verstokste Franskil
jons ten andere vinden ook dat het elders
zoo moet zyn alleen in ons land kan of mag
dat niet, volgens hen.
Het schijnt dat dit eenvoudigste recht, een
natuurrecht, door iedereen reeds lang iou
moeten toogestaan zyn. En, helaas, in de
verlichte twintigste eeuw bestaan er nog
Walen, en zelfs geleerde, die dit onbetwist
baar recht dat zij ten volle genieten
niet gunnen aan hun broeders maar, wat
erger is, men vindt zelf Vlamingen, die dit
recht aan hun eigen ras ontkennen.
Dit spruit dikwijls hieruit voert, dat zy
zelfs burgers van de begoede klasse een
verkeerde, of liever een verfranschte, mis
schien wel een anti Vlaamsche opvoeding
hebben ontvangen, en aldus niet op de
hoogte syn noch van de kuituur, noch van de
noodwendigheden van hun volk. Voor hen
bestaat er slechts éen taal in België, en is er-
slechts Óen taal die toelaat tot hoogere be
schaving op te klimmen. Verre van ons de
gedachte Frankryk of zijn taal te kleineeren;
integendeel, we bewonderen de Fransche
beschaving en de geleerdheid, in al haar
uitingen, maar zoo ook doen we met de
Duitsche en de Engelsche en met al de lan
den, die iets aanbrengen tot verheffing, tot
verbetering van de algemeenheid. Ons zyn
alle edele gedachten welkom, in welk land
ze ook geboren zijn, en we achten de taal
van ieder volk.
Maar, wat we toch al menigmaal vastge
steld hebben is dat de flaminganten de
verdedigers van het recht der Vlamingen
het best op de hoogte waren van uitheemsche
letterkunde, wetenschappen, geleerdheid,
beschaving, en dat het grootste gedeelte van
die uitheemsche geleerdheid in de Neder-
landsche taal onze taal overgedragen
is, zoodat roe veel minder door een Ghi-
neescksn muur afgesloten zijn van de be
schaving daar buiten dan zij die zulks da
gelijks komen vertellen.
Doch, jammer genoeg, die hoogere alzy-
dige ontwikkeling treft men algemeen aan
in Nederland, en niet hieren wel om de
eenvoudige reden, dat onze leidende stan
den, die zoo'n hoogen invloed op het volk
kunnen uitoefenen, die taal van dat volk
niet kennen. De geneesheer, de advokaat,
de ingenieur, de notaris zy allen doen hier
huD studiën in een vreemde taal en kunnen
niets of by na niets van den aangeworven
schat geleerdheid mededeelen aan den min
dere, en 't geval doet zich gedurig voor dat
ze zelfs hun roeping niet behoorlijk hun
nen vervullen.
In alle landen heerscht er een weldoende
voeling tusschen het volk en den man van
wetenschap, die door middel van het woord
en de pen dat volk mede opheft, omdat die
man van wetenschap de taal van zyn omge
ving spreekt en schryft.
Hier kan dat niet, en daar waar het
eenigszins gebeurt, is het door de tusschen-
komst van geleerde Vlamingen, die door
zelfonderricht er toe geraakt zyn hun we
tenschap in 't Nederlandsch te kunnen
onderwijzen, dewjjl ze bewust zyn dat
die rijkdom hun alleen niet toebehoort
maar dat hij een erfenis uitmaakt voor
uilen.
De Vlamingen zijn de paria's van de Bel
gen en begrijpen wel dat hun vaderland niet
best met hen handelt.
Wanneer we dus een Vlaamsche Hooge
school vragen, zegt volksvertegenwoordiger
Franck en wy allen met hem, dan werken
we voor vaderland, beschaving en mensch-
heid.
Dat men nu niet meer kome zeggen de
Vlamingen hebben geeD taal I Onze taal
is de Nederlandsche taal, die zoo beschaafd,
zoo sierlijk en zoo wel geschikt is voor iede
re uitiag van de beschaving als om het eveD
weDte yreepjde tagl $r geijjrcfcen wordt in
heel Keaerland, Vlaamsen-België, Frarisch-
Vlaanderen, Zuid-Afrika, Oost- en West-
Indiëhet Nederlanasch is te allen tyde de
voertaal geweest van talrijke geleerden,
wier werken in menige taal overgezet wer
den reeds hier schreef men een beschaafde
taal voor Frankryk, en terwyl het Latijn de
wetenschappelijke taal wa*. schreven
Dodoens en anderen in 't Nederlandsch en
werden hun geschriften in alle talen gele
zen dit jaar opnieuw werd de Nobel-prhs
geschonken aan een Nederlandsch geleerde
en wel voor de vierde maalVan 't Hof,
Zeemans, Lorenz, Van der Waals onze
Fransche professors uit Belgie hebben er nog
geen enkele.
Er bestaat geen enkele wetenschap die in
het Nederlandsch niet behandeld wordt
onze tijdschriften en bladen zijn de heele we
reld door verspreid.
En we zouden geen taal bezitten 1
Le Matin van Parijs, onder handteekeDing
van den heer Vautel, een geboren Luike
naar, durfde zulks ook beweren. Hy kreeg
al ras een flink antwoord, dat het tegendeel
bewees en dit antwoord verscheen niet in
Vlaamsch blad, maar wel in La Gazette de
Liège.
En toch zyu er nog die moedwillig of
snobachtig by 't eerste blijven.
Doch, zooals La Dernière Heure ook
een Fransch-Belgisch blad van 25 dezer
terecht ook zegt, men moet zooveel mogelyk
vermijden met twee kategorieën van men-
schen te redetwisten met lieden van
kwade trouw, van onoprecht
heid en niet stommeriken (les
gens de mauvaise foi et les imbécilesj.
Moeten we nog wyzen op de verheven
pleidooien voor hooger ontwikkeling van
ons Vlaamsch volk van wege mannen als
Franck, Persoons, Buysse, Buyl, Van de
Walle, Masson, Kamiel Huysmans, Alberic
De Swarte, Emiel Van der Velde, Meysmans,
Van Cauwelaert, Hendrickx en andere
meer, gezaghebbende politiekers uit alle
partijen P Moet het nu nogmaals herhaald
worden dat de kloof, tusschen hoogeren en
minderen, moet gedempt worden, voor het
algemeen welzijn^ maar dat dit enkel kan
gebeuren door ae taal, die het volk spreekt,
wat bij ons het Vlaamsch is. En daarom
moeten onze hoogeschool-studen Len hun
onderwijs in het Nederlandsch ontvangen.
En wanneer we nu de zaak uit een zuiver
liberaal oogpunt beschouwen, komen we
dan niet tot ae overtuiging dat een Neder
landsche Hoogeschool ons een heele reeks
geleerden zal schenken, die rechtstreeks
tot het volk sullen gaan en in en met
het volk strijden voor de overwinning van
de liberale princiepenIs het niet bespotte
lijk jammer wat we thans by iedere verkie
zing vaststellen Vele onzer mandatarissen
en menige onzer propagandisten kunnen
niet eens het woord richten tot hun kiezers,
by gebrek aan kennis van het Vlaamsch. Dt
wet van 1883 heeft nochtans aan dien toe
stand een groote verandering gebracht.
Maar thans, dat iedere Vlaming kiezer is,
zou ieder Vlaamsch volksvertegenwoordiger
en senator toch op een degelijke manier de
taal van zyn volk moeten kunnen spreken.
Indien hij dat niet kan, dan kent hij on
voldoende zijn kiezers. En hoe wil men
dat hy propaganda make Onze landbou
wers, onze werklieden, onze klein-burgers
wenschen hun vertegenwoordiger te zien en
te hooren. Hy, die het best de behoeften van
het volk zal kennen, zal vooruitgang ma
ken, en zonder de volkstaal zal hy die be
hoeften niet kennen.
Het arrondissement Brussel bizonderlyk
weet hoe lastig de verkiezingstryd is by ge
brek aan bekwame sprekers, die Neder
landsch kennen. De klerikalen hebben hun
politieke pastoors in ieder dorp de socia
listen hebben Huysmans en Meysmans en
nog andere de liberalen.... buiten M. Crick
moeten een beroep doen op goedwillige
vrienden uit een ander arrondissement.
En dan is het by iedere meetingJe
regrette sincèrement de ne pas connaitre
suffisamment le flamaod pour parler en
cette langue. (Het spijt me oprecht hot
Vlaamsch niet genoeg te kennen om in die
taal te spreken), en dan begiut een heele dis
cours zeer prachtig dikwyls maar
waarvan de gapende toehoorders geen zier
begrijpen.
Is dat niet spijtig f
En zoo gaat het van gemeente tot ge
meente.
Konden een Jansen, een Féron, een
Lorand, een Paul Hymans maar Neder
landsch spreken
Hoe wilt ge dat zy zelf rondom Brussel
veel bekeerlingen maken, indien daar niet
personen optraden, die hen in hun strijd
helpen En dan zyn ze, in persoonlijke ge
sprekken Flamands sincères en erken
nen ze de grieven van de Vlamingen, en er
kennen dat het noodig is de taal van het
volk te spreken, maar het middel om die
taal aan te leeren wordt van de hand ge
wezen.
Wie begrypt zoo iets
Laat ons hopen dat al de liberalen de
hoogstdringendheid zullen inzien van een
Vlaamsche Hoogeschool, en niet stekeblind
of moedwillig blind zullen zyn zooals
M. Frick het nog is in La Chronique van
verleden Woensdag. Zyn collega Mare Gré-
goire ziet den toestand klaarder in.
Maar het wetsontwerp dat zal neergelegd
worden, moet niet alleen door liberalen ge
stemd worden, en het zal zoo ook niet ge
beuren het is een zaak van nationaal be
lang, en ze is zoo nationaal en zoo elemen
tair rechtvaardig dat ze door Ah de
Belgen zou moeten verdedigd worden.
En waarom nu onze Vlaamsche Hodge-
school te Gent
Napoleon, zegt L. Franck, noemde zyn
Jacobynsche tegenstrevers of zouten
of zoeten. In onzen stryd is het ook zóó.
De <x zouten zyn diegenen, die onze taal als
brabbeltaal aanzien. Daar moeten we Diet
voor bevreesd zyn. De zoeten zyn ge
vaarlijker. Ze zeggen Ja, een Vlaamsche
Hoogeschool, maar niet die van Gent. Hoe,
wanneer en door wie betaald, zeggen ze
niet 1 Ze beloven en geven niets 1
Maar wü behoeven een volledige Hooge
school te hebben de faculteiten en de 09-
zondere scholen met een mijnbouwschool
r.oodig voor de Kempen, met «en land
bouwschool, hoogst dringend in ons Vlaan
deren, waar de landbouw overwegend is,
meteen veeartsenijschool, met een school
voor sociale ingenieurs een Model-Hoo-
geschool dus.
Het getal studenten sal aangroeien in
plaats van te verminderen. Studeeren er
niet veel vreemdelingen in Holland, of on
derwijst nen daar soms aan die beroemde
Universiteiten in het Fransch
Voor een nieuwe Hoogeschool zyn er wel
vijftien millioen frank noodig aldus zou
er minder besteed wordeD aan andere Uni
versiteiten, die alsdan zoudeu verzwakken.
Daarbij hebben we recht op de Hooge
school van Gent, omdat we recht hebben
op de helft van 't officieel Hooger Onderwys.
Wij vragen slechts voor onzs taal in
onze streek wat de Walen sedert lang
bezitten in Wallonië... en ook bij ons.
Niemand zal dien eisch overdreven vin
den en ieder onbevooroordeeld man zal met
ons stryden voor de Vervlaamsching der
Gentsche Hoogeschool.
Nog ligt in ieders geheugen de pijn
lijke herinnering aan de laffen moord
begaan op Ferrer de wonde, toen
aan ons hart toegebracht, is nog bij
lange niet geheeld, en daar wordt ze
opnieuw wreedaardig opengereten
door een even laffen moord in het
Oosten, namelijk in Japan, op Docter
Kotoku, zijne vrouw, en 32 zijner
vrienden.
Dr Kotoku was het slachtoffer van
een politie-komplot, wiens medewer
kers bevestigden dat hij een aanslag
voorbereidde op den keizer. Hij, zijn
vrouw en zijn kameraden werden ge
vangen genomen, geoordeeld en ver
oordeeld met gesloten deuren, en ver
leden Dinsdag ter dood gebracht in
hun gevangenis.
Dr Kotoku had enkel de fout begaan
zich als apostel aan te stellen van de
vrije gedachte en als verdediger van
de rechten van het arme Japansche
werkvolk.
Dat was voldoende in de oogen van
de hooge ambtenaren van den Mikado
om tot het besluit te komen dat het
leven aan Kotoku moest ontnomen
worden.
Gij deelt mijn zienswijze nietgij
moet verdwijnen zegt de machtige
en... zoo ook de kerk.
Christus heeft wel gezeid Gebult
niet dood en.
Maar de navolgers van Christus
zeggen anders. Pater Lépicierprofessor
in godgeleerdheid, in een werkje, dat
onlangs verschenen is, schrijft dat het
noodig is dat de ongeloovigen uit het
midden der levenden gerukt worden
door den dood
Bestaat er een afgrijselijker leer
Als de Mikado en zijn goevernement
denken alzoo de nieuwe gedachten te
smoren, dan begaan ze een droeve
fout.
Wij sluiten ons bij de algemeene
opinie en de eerlijke pers aan om uit
al onze macht te protesteeren tegen
dien schandelijken moord. Burgers en
werklieden gaan hier hand in hand,
omdat het een strijd geldt voor het
heiligste recht van deze eeuw Vrij
heid van uitdrukking on^ergedachten.
De moordenaars van Kotoku zijn
vervloekt door alle beschaafde men-
schen
De Paus is voornemens, en dat heel
kortelings nog, weer eenen wereldbrief
in 't licht te zenden, aan de geestelijk
heid verbiedende voortaan fooge^eg-
de katholieke politieke maatschappijen
tot stand te brengen en te ondersteu
nen.
't Zal onze gekruinde Heeren varen,
want gansch hun godsdienst bestond
en bestaat in niets anders Politiek
overal en in alles
Adieu, hengsten keurders, geiten-
floddereers, kiekenmelkers, konijnen
fokkers, bokkeninspecteurs
Adieu, bldëmko'olbon'dén, zieken
fondsen, pensioenkassen 't Was al
les, onder deknaam van religie, op
eenen politieken leest geschooid. Wij
zullen nu zien of onze klerikale gees
telijkheid, die zoo gaarne schermt met
de gehoorzaamheid aan de bevelen
van den Paus, zich nu zelf zal getrouw
onderwerpen aan de voorschriften van
den heiligen Vader
Eerst zien, zei de blinde Maar de
Paus heeft overschot van gelijk in het
belang zelf der religie, want ze is een
groote politieke winkel geworden.
Het onverdraagzame kerkvolkje
heeft weeral eens van ijneti badden
gemaakt in 't West-Vlaanders Over
eenige dagen is te Thielt de heer Ar
thur De Croix, brouwer, bijna schie
lijk overleden. De afgestorvene stond
geboekt als een der ieverigste leden
der Liberale Associatie en andere po
litieke maatschappijen. Dat was ge
noeg om hem al den haat der geeste
lijkheid op den hals te halen. Ook,
toen de familie de noodige schikkingen
wilde nemen om de kerkelijke lijk-
plechtigheden te regelen, werd er haar
vlakweg geantwoord Het lijk mag
in de kerk niei komen
De bloedverwanten met recht ver
ontwaardigd, besloten als dan tot de
burgerlijke teraardebestelling te laten
overgaan
Een paar dagen nadien kwam de
geestelijkheid tot inkeer, 't Was im
mers een voorgaande, een slecht voor
beeld voor de andere vrijzinnige in
woners. Maar daar lag nu juist het
kalf niet gebonden I.... 't Was meer
voorden ponk, want
Voor het vet en het smeer
Ontsteekt Je paap zijn kandeleer.
Niets echter kon baten De heer
Arthur De Croix, die tot eene der
achtbaarste en invloedrijkste familiën
behoort, werd onder eenen zeer groo-
ten toeloop van volk, burgerlijk be
graven
Dat was nu eene welverdiende les
voor ons haatdragend kerkvolkje, het
welk om zijne woede bot te vieren,
de bevolking overal op den doortocht
aanmaande de vensterluiken te sluiten
ten teeken van protestatie.
Volgens men klerikaal of liberaal is,
wordt men door de priesters geoor
deeld en veroordeeld Naar hun
goeddunken sturen zij ons ram zieltje
naar de hemelsche R'jstpapkommen
of naar Satans helsche braadpannen
en beschikken, volgens tarief der
diensten, over devoorbehoudene plaat
sen in het Hemelrijk, juist lijk Bar-
num in zijnen Cirk
Haat en Wraak Ja, ja, geloof mij,
sprak Uilenspiegel
Geen slechter Christen hier op aard
Dan papen met of zonder baard
Ziehier het vervolg der Voordracht in de
Liberale Jonge Wacht, gehouden door den
onder voorzitter Heer Franz Crusener, waar
van wy het eerste deel in ons laatste num
mer lieten verschijnen
Mijnheer en.
In het eerste deel myner bespreking heb
ik al het betreurenswaardige willen doen
uitschijnen, dat al het onredelijke al het
onlogiesche van kandidaten of leiders der
Liberale party in het vlaamsche land de
taaie des volks onmachtig zyn. Nu wil ik
onderzoeken, of het wenschelyk is voor de
toekomstder Liberale partyaande kerikalen
met M. Daeris erby en de socialisten, allen
onze tegenstrevers, het monopolium te
laten van de vlaamsche belangen te beharti
gen. Ronduit verklaar ik neen, duisend
maal neen! De meeste der vlaamsche grie
ven zyn te rechtvaardig om door de hreede
vrye liberale party verloochend te worden
wy vragen enkel gelyke rechten niet gelrjko
plichten, wij vragen enkel aan de Vlamin
gen te geven wat de Walen hebben en wat
hen nooit zal afgenomen worden. Velen
onder ons steunen hunne zienswijze over
de Vlaamsche kwestie op degezegdens van
onwetende, soms vreemde fransche dagblad
schrijvers, die van de Vlaamsche kwestie
nog de eerste letter niet kennen en tenden
tie artikels in hunne bladen afleggen door
eene byzonderen aard van klienteel gretig
gelezen. De liberalentlie zoo handelen' dwa
len de v aamsche beweging is thans zoo
zeer met de ziel der natie vergroeid, dat de
politieke party die haar zou willen dwars»
hoornen in het Vlaamsche land. feitelijk zelf
moord zou plegen. Ook de Liberale partij,
die in Vlaanderen zulken grooten vooruit
ga## heeft, denkt tfaar allerminst
aab m onze Vl&rakche gewesten zal