Jan de Wilde zingt niet graag voor eigen vulk OOK DE DENDERMONDSE BEELDHOUWER FRANS VAN RANST LEDE Spa heeft niet alleen bronnen... RAYMONDA HOFMAN BLIJFT STEEDS ZICHZELF 9 1 Hopsasa, falderiedera, hier komt Jan de Wilde, jde meesterlijke mankepoot I met z'n vrolijke liedjes over de dood, Iz'n verrukkelijke onhandigheid, Iz'n cynisch tedere absurditeit, I met z'n bochel op z'n rug maar 't is een mooie- Iz'n paarlen voor de zwijnen gooien je het nu graag hebt of ■niet maar zo is Jan de Wilde, ■velen hebben reeds kritiek op (hem geuit maar daar stoort ■hij zich - gelukkig - niet an. r was zelfs eens een pastoor lie zijn liedje JOKE uit de liskoteek van de parochie- jeugdklub haalde, en er op de preekstoel niets goeds kon over vertellen Die stoute jongen, onze Vlaamse jeugd J totfzo in 't verderf storten. LAsJb'i verte't dat geintje er telkens bij wanneer het num- "Vner aan de beurt is tijdens ieen optreden. Toen we dit artikel schreven Izijn we niet eerst bij Jan thuis igeweest, voor twee jaar kwamen we'r al eens op Sbezoek voor een jeugdhuis- feijdschrift, en Lieve, Jans {vrouw, verzekerde ons toen 'dat Jan bepaald niet op erseiPers'U' Seste'd is. lonihij kan ons gewoon niet verlluchten, en daar heeft hij aan trouwens groot gelijk in ook. "VrTenslotte wat kan je meer eJvragen dan je voorgangers [Over zijn katten die overal in zynjhuis rond lopen en de échte Jspinnewebben aan 't plafond, renlof moet je hem voor de digldrieëntwintigste keer laten ><>d- ïten vertellen hoe hij er toe kwam om te gaan zingen Je zou hem ook kunnen vragen waar om hij in godsnaam daar in die vergeten wijk van Lede is gaan wonen, en niet dood gewoon in zijn geboortestad Aalst is gebleven. Maar ten slotte moet je om hem te leren kennen naar zijn muziek luisteren. Koop zijn twee LP.s of ga gewoon naar één van zijn optredens en je weet wie hij is. Jan, is, om ons nu maar eens het plat Aalsters uit te drukken (dat mag hopelijk nu Karnaval toch nadert) een gespaven en geschééten" Oil- stenair. Kort voor de bevrij ding in 1944 zag hij het levenslicht en liet voor het eerst zijn erbarmelijk stem geluid horen. Zijn vader stierf toen hij nog kleintjes was en zijn moeder nam de gezinslast toen volledig op zich en zorgde erg goed voor de hele familie. In 1966 is ook zij gestorven. We zouden dat allemaal niet vertellen moest het voor Jans werk niet zo belangrijk zijn, het hele familieleven komt tot uiting in talrijke liedjes. In zijn beginperiode was dat allemaal natuurlijk niet zo uitgesproken, gefundeert. Hij begon als zovelen zijn mu- ziekcarrière in het Koor van het Sint-Maartensinstituut en dan later was hij aktief in de muziekklas van de Sint-Joris- klub te Aalst. Het was een tijd waarin hij folk en blues zong en zich spiegelde aan mensen zoals Bob Dylan, Jaap FischerDaarbij maakte hij natuurlijk ook reeds eigen komposities, toen in het dialekt, nu in het 'beschaafd nederlands'. 1968 Vijf jaar geleden kwam Jan dan op onze Vlaamse klein- kunstpodiums. We herinneren ons nog hoe hij tijdens een optreden schuchter zijn eerste LP aankondigde. Niemand wist toen wat hij aan Jan had; Johan Anthierens van het kleinkunstblad Troubadour drukte het als volgt uit"zijn onbeholpenheid is zo groot als zijn talent" en de platen maatschappijen vroegen zich na het uitkomen van de LP "De Muze", waarop ook hij een nummertje bracht, af "in hoeverre kan deze aparte anarchist kommercieel ren dabel blijken q" Ze hebben daar twee jaar over nage dacht, en toen kwam ZZRRROO De plaat waar in elf van de twaalf liedjes de dood in te pas komt. Hij zingt over tante Odile evenwel een, een beetje aangepast, maar toch volledig echt gebeurd verhaal en over Willem Herman Winsel, iemand die te goed was tijdens de oorlog en daarom door de witte brigade 'per vergissing' werd dood geschoten Allemaal jeugd herinneringen over zijn fami lie. De plaat kende een ruime verkoop en meteen was de rustige periode met toernee's die hij samen met Wannes Van De Velde en Ferre Grignard in '67 nog hield voorbij. Nu moest hij de baan op om in de Westhoek tot in Nederland zijn liedjes te bren-' gen. Lieve liet weldra haar betrek king als lerares vallen en volgde Jan met de bas. Nog een tijdje zou hij te Aalst meewerken aan het Stads- poppenteater, je vind hem links op de foto' naast zijn vrouw samen met Jan en Karei Kieckens met wie hij de spannende verhalen van de MIAMA SJOEFEL TARA- POMPOELA POMPIA bracht. De kleuters waarvoor ze toen speelden zijn intussen ook reeds bijna elf, hun werk boeide trouwens niet alleen kinderen, soms zat het zaaltje voor een deel met volwasse nen vol die kwamen meege nieten van de lotgevallen van dit beest. Intussen heeft hij reeds zijn zoveelste optreden achter de rug en ligt de tweede plaat Vogelzang Vijf, op je bij de platenboer te wachten. Nochtans vinden wij hem nog maar weinig veranderd, reeds een vijftal optredens maakten we mee en steeds weer brengt hij alles op een totaal nieuwe manier. Voor wie hem niet kent lijken de verontschuldi gingen bij een verkeerde inzet of als zijn gitaar weer vals staat, geforceerd en gemaakt. Maar dergelijke dingen horen bij hem. Spijtig dat er een stel andere lui zich ook deze gewoonten hebben toege ëigend, maar kom. LIEFST NIET VOOR "EIGEN VOLK" Telkens wanneer Jan in eigen streek moet optreden is dat voor hem een verschrikkelijke karwei. Soms zo vertelde me Lode Caudron, een jeugd vriend van Jan die hem nog vaak tijdens optredens bege leid, loopt hij dan dagenlang nerveus thuis rond. Niet dat hij zijn streekgenoten zo'n afschuwelijke mensen vind, maar en dat vertelt hij ge woonlijk bij het begin yan zo'n optreden, is het publiek dan voor hem gans anders. Meestal is één derde recht streeks of via het zevende knoopsgat familie, een ander derde zijn dan jeugdvrienden die nog eens komen luisteren en ten slotte is er een derde waarvoor hij voor de eerste maar meestal reeds tweede of derde keer optreedt. Dat stemt hem dan allemaal zo ongerust. Dendermonde zond reeds heel wat zonen uit... jongens die mannen werden en de wijde wereld introkken, om er de mensheid konde te doen tot wat de telgen van Dender en Schelde wel in staat zijn. In het kuuroord Spa dwarrelde ook een zaadje neer en ontpopte zich tot een bekend beeldhouwer, met name Frans Van Ranst... zeker geen sant in eigen land want zijn beroemdheid en erkenning bleven beperkt tot het franstalig landsgedeelte... tenminste heden ten dage want de in 1906 in Dendermonde geboren Van Ranst voelde zich al vlug aangetrokken tot de kunst. Jan De Wildes onhandigheid is legendarisch DERDE LP De laatste tijd is Jan weer erg aktief, een boel nieuwe liedjes liggen reeds klaar en binnen kort verwachten we dan ook zijn derde LP. Toen Jan met zijn luisterlied jes een nieuwe toon bracht onder de kleinkunstenaars waren er niet veel optimis tisch over zijn genre. Dat doet het wel één keer of misschien zelfs twee keer maar toch niet langer Het tegendeel is echter be wezen, nog altijd oogst hij sukses tijdens grote klein- kunstmanifestaties. Wie hem nog eens aan het werk wil zien krijgt daartoe binnenkort de gelegenheid. Op 10 februari treedt hij in de zaal Kring van het H. Hart te Aalst op. De opbrengst van de avond gaat naar de mili ciens van de parochie, het toegangsgeld bedraagt 50 Fr. en voor militairen die hun pakkie aan hebben 30 Fr. Kaarten voor deze avond zijn te bekomen bij Heyvaert D. Tramstraat 3,9300 Aalst. Voor wie de zaal Kring niet zo juist weet liggen, willen we wel even vermelden dat ze gewoon voor de kerk van het H. Hart links moeten afslaan (tegengestelde richtinvan het voetbalstation) en dan uitzoe ken waar het nummer 104 van de Dr. De Moorstraat ergens is. LIEVEN MATTHIEU Hijvolgden dan ook de Koninklijke Akademie van Schone Kunsten in zijn geboor testad en later die van Gent. Hij werd laureaat van verschillende akademische proeven, vooraleer in 1934 zijn eerste grote tentoonstelling te organiseren te Dendermonde. dit in samen werking met de bekende dichter Gilles. Daarna behaalde hij achtereenvolgens het Konink lijk Ereteken voor Beeldhouw kunst en het Ereteken van de stad Gent. Dat werd zowat de start van verschillende exposities in Gent. Luik. Brussel en Doornik. Verder ook nog te Aalst. Sint-Niklaas-Waas. Brugge. Gent. Dendermonde. Spa en Stavelot. De stad Spa beschikt trouwens van de Dendermondse kunstenaar een herinnerings medaille ter gelegenheid van de intrede van het Amerikaanse leger in Spa (1944). Frans Van Ranst is leerling van Georges Verbank. Reeds een kwarteeuw woont Van Ranst reeds in Spa en hoe streekgenoot Paul Jaeger zijn vriend Van Ranst ziet. kunt U lezen in volgende «Ontmoeting met Van Ranst». «Ergens, in een verloren hoekje van een straatje zonder eind, even bergop, maar toch nog in het hartje van «Le vieux Spa», verborgen achter een huizenrij, verdoken onder 't eeuwige groen van een klimopstruik. verschuilt zich de bescheiden werkplaats van beeldhouwer Frans Van Ranst. Hij heeft zijn atelier zelfhandig opgebouwd en getimmerd, van het pieterige koolkeldertje af tot aan de nok. Net een sprookjes huis met zijn ruwe planken, zijn aardige vensterkens. waarach ter zelfs bij winterdag bloeiende planten toeven. Een sprookjes huis met zijn voortuintje, waarin enkele «busten» en «koppen» stilzwijgend de wacht houden. Ontdekt U een groene moto die tegen de ligusterhaag aanleunt, dan is Van Ranst «thuis»Open vrijmoedig het hofpoortje, doe stoutweg een tiental passen voorwaarts, trek onverschrok ken de schel. Nog voor deze aan uw hand ontglipt wipt een wakker hondje Moeki op één van de vensterbankjes. Maar daar wenst U iemand welkom met een gulle glimlach op het ronde gelaat. Die «iemand» is Van Ranst, breed gebouwd, een Vlaming uit één stuk. Hoef ik de veel te bescheiden kunste naar nog voor te stellen De zestiger Van Ranst is nog steeds Van Ranst, de jongen met zijn plezierige tongval van 't land van Dender en Schelde, het prototype van de open kerel, goed en hartelijk, die U meteen op sleeptouw neemt met een gezonde mop. U dra verbaast door zijn veelvuldige kennis over duizend en één dingen en De emoties die de vormen, kleuren en komposities van deze kunstenares oproepen zijn gebaseerd op een nauw kontakt met mens en natuur. Raymonda Hofman werd te Sint-Niklaas-Waas geboren op 14 juli 1934. Zij is gehuwd met Rudy Baert, leraar aan de Technische School te Aalst. Techniek en kunst gingen hand in hand bij het ontwerpen en inrichten van hun eigen woning te Nieuwerkerken. Een smaakvol uitgewerkt geheel is er het resultaat van. Reeds van op de schoolbanken blonk zij uit door tekentalent en door gevoel voor kleuren. Menig hoog cijfer en heel wat bemoedigende schouderklopjes van haar tekenleraars deden haar de weg naar de schilder kunst inslaan. Ze begon haar artistieke vorming in de Aka demie voor Schone Kunsten te Sint-Niklaas-Waas. waar zij zeven jaar kursussen volgde driejaar sierkunsten en nog vier jaar schilderen. Zij kreeg les van o.a. Blanche Bassecq en Irène Bataille. Deze laatste had op haar een grote invloed. In de akademie behaalde zij verschil lende eerste prijzen. Van haar hangt een werk in het Konink lijk Paleis te Laken. BLUVEN ZOEKEN EN EXPERIMENTEREN Ongeveer 28 jaar geleden begon zij met het kopiëren van een Rubens. Breughel en De Braeckeleer. Dit werk fascineer de haar zeer erg maar het was en bleef kopieerwerk. Raymonda zocht het in een andere richting, de richting van haar gevoel. Ze begon te schilderen naar de natuur. Stillevens en taferelen met bloemen voldeden haar nog niet volledig. Zij bracht ook figura tieve tableau's, personen en landschappen. Vroeger schilderde zij bij voorkeur buiten. Nu zoekt en raapt ze nog steeds haar ideeën in de natuur om ze achteraf in haar atelier te verwerken. Eerst maakt ze een tekening in houtskool op een doek van zware toile. Zoals bij veel kunstenaars komt de inspiratie dikwijls 's nachts, dan tekent zij en voltooit gedurende de daaropvolgende dag. Na de houtskoolschets krijgt het kunstwerk-in-wording kleur in olieverf, bij voorkeur van Duitse makelij. Om speciale lichteffek- ten te bekomen legt zij verschillende lagen op elkaar. Na het penseel kwam het palet, dat een lossere manier van werken toelaat; tubes kunnen gemengd worden en de aan breng veroorzaakt een reliëf- effekt; illustrerend is «Panora ma van Parijs», een schilder werkje met lange smalle recht hoekige vorm dat Paris by night voorstelt. Een waar juweeltje. Erg produktief is zij wel ze kreëert zo een 60 a 70 schilderijen per jaar. Nu eens tracht zij de rust te evokeren. in andere panelen is het de beweging die zij nastreeft. Zij is een zeer veelzijdige kunstenares. Steeds eerlijk ge ïnspireerd en met liefde geschil derd variëren de onderwerpen van haar kunstwerken van de portretstudie tot de marines. Sedert vele jaren bouwt zij aldus voort aan een niet vastomlijnd oeuvre waarin zij toch steeds zichzelf blijft. Schilder^ ze graag naar levend model, het zogenaamde portret, toch gaat haar voorkeur naar het scheppen van fiktieve personages. Het koloriet in haar werk is zeer zacht gehouden, met een uitgesproken voorkeur voor okertinten. Het paars achtige blauw in haar marines straalt een speciale kalme sfeer uit. tegenover haar wild on stuimige landschappen waarin zij het palet met brio hanteert. Kleurrijk typerend schept zij haar klowns. Hellens naar het abstrakte is haar «Diepzee fauna». VERNIEUWING Gedebuteerd als impressioniste heeft Hofman zich ontwikkeld tot een zeer persoonlijke kun stenares. die wars van alle heersende stromingen, steeds haar eigen weg is voortgegaan. Nu is zij aan een vernieuwing toe. Zij schildert nog figuratief, doch helt over naar de surrea listische uitbeelding van dit figuratieve. Opvallend mooi is de pentekening in Oostindische inkt. ontwerp voor een schilderij «Vrouw in de macht van de grootstad». Het stelt de stad voor op de achtergrond en twee handen die de vrouw grijpen. Nieuw is ook de voorstelling van sommige van haar schilderijen het idee triptiek in moderne versie. Zij maakt drie kleine schilderijen en plaatst die op een houten paneel naast elkaar. Voorbeeld «De oorsprong» nevel, plankton, embryo. En «Horen, zien en zwijgen». Raymonda Hofman leeft voor haar werk. Het spreekt dan ook Ray monda Hofman vanzelf dat haar hobby's er zo op gericht zijn dat zij nuttige belangstellingskernen vormen, die ten goede komen aan haar schilderkunstige aktiviteiten. Zij reist graag en veel, maakte lange en korte trips. Zij vindt haar inspiratie in de exploratie van voor haar vreemde gebie den. Zij doorkruist ze niet als doorsnee toerist of als zonne klopper. maar poogt naar hun wezenlijke karaktertrekken te' tasten. Haar reis naar de Westelijke Staten van Amerika, een rondreis van zowat 16.000 km., leverde resultaten op; speciale kleur- en liehteffekten, onderwerpen zoals zonsonder gangen. kusten en hun getijden. Dit jaar maakt zij een trip naar India. Haar tweede hobby en ook een onuitputtelijke inspiratiebron, is het bekijken van films, liefst de groots opgezette psycholo gische en Amerikaanse. Zij kreëerde haar eerste marine na het bekijken van «Ryan's Daughter» en haar woestijn- zichten ontstonden onder in vloed van «Lawrence of Arabie». Als back-ground tijdens haar werk houdt zij dan ook meest van filmwij'sjes naast de popu laire klassieke muziek. Naar de tekenkunst van Dali kijkt zij op. Van Toulouse Lautrec houdt zij en enkele abstrakten staan ook op haar voorkeurslijst. Raymonda Hof man stelde reeds veel tentoon. Haar laatste expositie was in het Kasteel van Egmont tc Zotte- gem, waar hoe zeldzaam dit verschijnsel ook is. zij alle dertig tentoongestelde werken ver kocht. Een onverhoopt sukses cn een waarborg voor haar toekomst als kunstenares. Terecht een schilderstalent. Elk werk dat ze voortbrengt heeft een ziel mee het resultaat van een indruk die ze eerst lang in haar hart en geest draagt, waar het groeit en groot wordt, tot het volwaardig is om op doek te komen. Elke lijn. kleur, schaduw en klaarte krijgt zijn juiste plaats en vormt een geheel dat een streling voor het oog is. Hopelijk mogen we Raymonda Hofman in de onmiddellijke toekomst in één van onze Aalsterse tentoonstellingszalen begroeten. ROEL VAN DE PLAS U spoedig meetroont, met liefde en overtuiging, daar waar het de kunst geldt. Met liefde vooral, want hij houdt van zijn kunst, van zijn beroep als beeldhou wer. Zo vond ik hem weer gisteren Zo was hij zes maanden geleden Frans Van Ranst Niets veranderde in hem sinds hij het «grote werk» onder handen had, enkele jaren geleden. Hoogstens won zijn werkplaats iets aan ruimte sinds de vier grote panelen van de fontein te Spa hun uiteindelijke bestemming kregen in de mooie tuin van het Casino. Die vier panelen waren destijds zijn zorgenkinderen. Thans zingen zij de roem van Spa, loven de weldoende invloed van haar natuurlijke bronnen, en lokken de wandelaar naar het onmiddellijke schoon dat de Parel van de Ardennen omringt en haar trots uitmaakt. Naar de Rue Royale gewend, vindt U de legendarische bron «La Sauvenière». Ze werd bezocht door keizers, tsaren, koningen en prinsen. Een jonge vrouwenfiguur houdt een brede schaal waaruit het klare water vloeit. Schalks toont een ooie vaar zijn bek waarin hij een kindekijn in luiers houdt. Liefelijke zinspeling op de naïeve legende van de h. Re- maclus. Hier de bron van de «Tonnelet». Dit paneel herin nert aan de eerste baden die te Spa gegeven werden. Volgt de «Barisart», verscholen in het bos. Dit paneel vertolkt de kracht en de levenslust die deze bron aan de verbruiker schenkt. Het vierde paneel is een herdersidylle, de «Géronstère». Volmaakte poëzie waar niets ontbreekt, zelfs niet het fluitje van Pan. Aldus zouden we de hoofdmo tieven kunnen samenvatten die de kunstenaar leidden bij de uitvoering van de hem gegeven opdracht. Moge de verwezen lijking aan zekere critici niet modern genoeg schijnen, moge aan anderen de voorstelling van het détailwerk te verzorgd blijken, zo blijft toch de artistieke voorstelling die Van Ranst ons biedt de enige, die werkelijk voldoet aan het gegeven onderwerp de bron nen, hun poëtische omgeving, de oude traditie, de bekoring die van onze bossen uitgaat, onze Hora, onze fauna, de kalmte, de rust en de ware vrede die men te Spa vindt. Dat Van Ranst er in slaagde deze uitzonderlijke schoonheid in de harde steen te houwen, mag wel zijn grootste verdienste zijn. En allicht vertolken de détails van zijn panelen het best hoe groot zijn liefde voor de natuur, hoe onweerstaanbaar in hem de drang, dit verheven gevoelen tot uitdrukking te brengen. Vier guitige spuwers in brons brengen leven in het geheel. Ze schenken ons de overtuiging dat Spa zijn heil en welvaart zoekt en vinden zal in zijn bronnen. Want eeuwig vloeit het water, zoals de bossen eeuwig zingen.» Frans Van Ranst was tot aan zijn opruststelling leraar aan het Koninklijk Atheneum van Repinster, is echter nog steeds lesgever aan de «Ecole des Arts et Metiers» van Spa. En om te eindigen een uittreksel uit een weekblad waarin een bijdrage over de Dendermon- denaar voorkomt «Est-il de 'ehez-nous' eet artiste dont, seuls. les amis connaissent le talent aussi incontestable que grande est sa modestie G. DE PAUW

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Voorpost | 1974 | | pagina 9