ROMAIN J. VAN DE MAELE
VOOR ALLES DICHTER
OPEN DOEK
VOOR EEN BOEK
HET PLANTENOFFENSIEF
BEIAARDKONCERTEN TER
GELEGENHEID VAN HET
FESTIVAL VAN VLAANDE
REN 1974
KULTUURKALENDER
FILM BIJ ONS
24 - 23-8-74 - De Voorpost
Om met een prozaïsche waarheid als een koe te beginnen: dichters
lopen niet bijzonder te drummen In het Aalsterse. Wat hen als het
ware van meetaf aan een troetelplaatsje bezorgt. Het zou de kreatieve
schrijfbezigheden van Romain John Van de Maele niet tot eer strek
ken als we alleen om die reden oog voor ze hadden. Essayist, poë-
zievertaler, prozapleger blijft deze vijfentwintigjarige Aalstenaar
voorlopig in de eerste piaats dichter.
Romain John Van de Maele werd
te Aalst geboren in 1948. Hij stu
deerde in die eigenste Keizerlijke
Stede en bracht het tot gegradu
eerde in het Sekretariaat en Mo
derne Talen. Leunt zijn bediende-
werk aan bij eerstgenoemd studie
element dan zal zijn zwak voor
buitenlandse literatuur wel door het
tweede verklaard moeten worden.
Voorkeur gaat hierbij naar Scandi
navische schrijvers. En nu we toch
logische gevolgtrekkingen aan het
plegen zijn: een studieverblijf van
twee jaar aan de Deense Volksho
geschool te Velting is vast niet
vreemd aan die invloed.
VEELZIJDIG
Het schrijven zit van de Maele
blijkbaar diep in de aderen. Als vijf
tienjarige flanste hij jeugdverhalen
ineen en die werden dan nog op
genomen ook. Voor zijn eigenlijke
debuut moeten we terug naar
1969. Toen verschenen in Vang
De «plantenafdeling» is de zaal
hierboven waar mensen uitte
ren in hun bed. Ik ben er nog
nooit geweest, enkel de familie
raakt er binnen. Sommigen
liggen zo goed als in coma en
die krijgen hun voedsel door
een buisje; ze worden elke dag
gegoten zoals de planten. Het
kost alleen meer en geen kat
die het op zich durft nemen het
kraantle dicht te draaien en zijn
tijd en moeite te sparen voor
nuttiger dingen.
Met die bitter-reaiistische be
schrijving leidt Fien, een totaal
vereenzaamd oudje, Melle, haar
nieuwe kamergenote, in omtrent
de gewoonten en toestanden in
een door kloosterzusters keihard
bestuurd tehuis voor ouden van
dagen. Korte tijd na de aankomst
van Melle zullen de planten een
offensief voorbereidenen in de
uitvoering ervan falen. Dit «of
fensief», de aftakeling van de
oudjes tot «planten» en de lang
zame vervreemding tussen de
oudjes en hun familie, zijn de
thema's van Paul Koeck's Het
plantenoffensief (Standaard
Uitgeverij, Antwerpen-Utrecht),
een boek dat onverbloemde be
zinning brengt over de levens
omstandigheden van oudjes die
vaststellen «dat tussen hen en de
dood geen generatie meer
staat».
Hoofdspelers in het offensief zijn
Melle en Trees. Melle is ruw en
vaak ook platvloers. Zij is eigen
lijk een beleefd uitgestotene van
haar kleinburgerlijke familie.
Toch weigert Melle hierom verbit
terd te worden. Haar verblijf geldt
eerder als een zachte boete,
want haar levenswandel is niet
steeds een onberispelijk ge
weest. In het tehuis gaat zij haar
eigen weg, hooghartig en onver
schillig. Melle was geen licht,
maar ze onderscheidde zich
niettemin van de rest van de
groep: ze deed gewoon alsof
er geen kliekjes bestonden;
ook wanneer ze na enkele da
gen nog maar uitsluitend met
Trees aan de zwier ging, bleef
ze 's avonds tegen Stien pra
ten alsof en geen vuiltje aan de
lucht was, alsof ze het lang ge
zicht van Stien niet merkte.
Trees, Melle's schaduw, is echter
dé persoonlijkheid onder de plan
ten en kandidaat-planten Trees
is de weduwe van een apotheker,
is bemiddeld, bezit een flinke kul-
turele bagage en is dynamisch.
Omwille van dit alles mag Trees
zich ook meer veroorloven dan
de overigen. Van die omstandig
heden maakt zij flink gebruik om
de problematiek van de ouderlin
gentehuizen te bestuderen, in
formatie in te winnen., en door te
spelen naar de pers. Meteen is
het plantenoffensief aan het rol
len gegaan. Maar gevat tegenop-
treden van de direktie, afgunst
van enkele «planten» en het ver
breken van de solidariteit door
weer anderen en vooral de twijfe
lachtige rol van overigens toe
gewijde lekehelpster kruisen de
plannen van Trees. Zuster-
overste beloert haar. Trees
zoekt vertwijfeld, er is zoveel,
terwijl zuster-overste haar
gemoedelijk bij de arm neemt.
Toch zet Trees door, weigert als
enige in het huis een geldelijke
bijdrage te leveren voor het kerst
feest en slaagt er tenslotte in het
kerstfeest zelf te dwarsbomen.
De lichamelijke teloorgang van
Melle en het waarschijnlijke
transport naar de plantenafdeling
versnelt de aktie en zorgt voor
een aanleiding om op te treden:
allen verschansen zich omheen
Melle. Maar Melle is zo ziek dat
Trees tenslotte de dokter en een
zuster moet toelaten in de kamer.
Meteen is het verzet gebroken en
als Melle overlijdt is het «offen
sief» reeds zonder resultaat ge
ëindigd. De sleur treedt opnieuw
in, de misverstanden tussen de
zusters en de oudjes blijven. En
voor hervormingen is er voorlo
pig nog geen tijd: steeds meer
families voeren hun oudjes af
naar de tehuizen...
FRANS-JOS VERDOODT
Dinsdag a.s. eerste Festival van
Viaanderen-koncert met National
Youti. Orchestra of Great-Britain.
De soliste van het jeugdorkest Elizabeth Treanor, dinsdag
27 augustus, om 20 uur in de St.-Martinuskerk te Aalst.
Het National Youth Orchestra of Great Britain bied je de kans aan uw
dochter of zoon en hun vrienden eens voor te stellen, kennis te
maken met een uitsluitend uit jongeren bestaand orkest, dat in de
gehele wereldpers entoesiaste kritieken heeft ontvangen. Wellicht
kan de geestdrift van die jonge muzikanten die zelf de helft van hun
reis betalen op hen overgebracht worden. Alvast een prettig ge
schenk, enkele plaatsen voor een van de beste symfonieorkesten ter
wereld, aan uw dochter of zoon.
een aantal gedichten van de Aals
tenaar en meteen, nou ja, leek het
los te willen lopen. Volgden publi-
fcaties in de tijdschriften en
Kruispunt-sumier, Koebel, Naar
Morgen. Intussen bleef Romain
John ook verderboeren in het En
gels en het Duits. Anders is dan
weer zijn vertalingswerk. Een pak
Deense werken gingen via zijn pen
naar het Nederlands over en om
gekeerd. Reken daar voor elk van
de genoemde taalgebieden nog
een pak essays bij en geef toe dat
Van de Maele bijzonder veelzijdig
is. Het zwaartepunt bleef echter al
die tijd op het dichtwerk in de eigen
taal liggen. Begin 1974 verscheen
een eerste volledige bundel «Dag
boek van een paria» en voor er een
jaar zal overheengewaaid zijn
komt een andere «De grauwe
straat» van de perseri. Samen met
een eerder gepubliceerde cyklus
«Vruchtbare haat» vormen deze
uitgaven het vertrekpunt voor de
belichting die we samenbrachten
ANTI-DICHTER
Doorheen het werk van Van de
Maele lopen als twee rode draden
zijn uiterst sobere verwoording die
toch bijzonder suggestief inspeelt
en een op de spits gedreven ik-
gebondenheid. Over het eerste
zegt de dichter voor wie schrijven
een levensnoodzakelijke therapie
is: «Bewust buig ik me naar een
groot publiek. Alleszins ruimer, be
grijpelijker dan de poëzie die de
laatste dertig jaar werd gepleegd.
Het is precies om die reden
poëzie naar de «massa» bren
gen dat ik alledaagse feiten op
een alledaagse manier wil uit
schrijven. Geen bombastische
zwansfiguren waar alleen intellek-
tuelen gezellige legwoordraadsels
mee kunnen spelen. De gewone
dingen op verrassend gewone
wijze weergeven, zij het dan dat je
verplicht bent er zelf gevoel in te
steken en het inhoudelijke bij te
schaven». De ik-gebondenheid
moeten we dan ook vanuit deze
instelling verklaren. In een essay
van de dichter lazen we: «de kleine
man maakt geen onderscheid tus
sen ik en wij» En dat vermag Van
de Maele drommels in de praktijk
om te zetten. Zijn ik-werk staat op
een brede basis «echte, volle le
ven». Het uitdrijven van zijn pro
bleemkinderen, zijn afreageren,
zijn op zoek gaan naar de eigen
relativiteit is noch min noch meer
het helpen geboren worden van
onze probleemkinderen, het
steuntje bij het niet opsluiten van
onze indrukken, een stap naar het
ontdekken van jouw en mijn relati
viteit. Al moet daaraan worden
toegevoegd dat zijn «boodschap»
in elke bundel een stukje meer
naar voren komt. Wat onder meer
betekent dat de dichter zijn ego
minder naar voren schuift, minder
strak emotioneel en gespannen
handelt, dat zijn oorspronkelijke
pessimistische instelling naar de
andere zijde overhelt.
Alles samen wordt daarmee, met
het evenwichtiger bouwen, een ei
gen voorspelling van Van de Maele
waarheid. In een kroniek «Poëzie
en klassenstrijd» lezen we: «Nu het
steeds moeilijker wordt met zijn
buurman te praten, loopt de nieuw
ekspressionistische poëzie gevaar
niet gelezen te worden, en de klas
senstrijd driegt te verdrinken in een
massa slechte kommunikatiepo-
gingen. Het is dan ook duidelijk dat
echt sociale poëzie niet alleen een
kritische geest vergt maar ook een
«censor», herleider naar weer
spiegeling van het menselijk oerin-
stinkt. Buiten dat eventuele oerin-
stinkt hebben moderne mensen
nog slechts weinig gemeen en de
nagestreefde poëtische kommuni-
katie moet dan ook bouwen op
deze twee oerelementen: liefde en
haat».
EVENWICHT
Komt in «Vruchtbare haat» en
«dagboek van een paria» vooral
het haatelement naar voren dan
lijkt Van de Maele in «de grauwe
straat» het evenwicht tussen wat
hij de twee oerelementen noemt
gevonden te hebben. Hier, als we
Romain John Van de Maele.(lb)
op de fragmenten die we ter lezing
meekregen mogen afgaan, komt
geschetste poëtische könimunika-
tie steeds op diezelfde sobere
anti-dichtwerkwijze volledig tot
uiting. Ook de «sociale boodschap,
dat is, opkomen vanuit een indivi
dueel standpunt voor een alge
mene samenwerking, een alge
meen humanisme» komt hier zeer
evenwichtig over.
TOEKOMST
Dat Van de Maele bijzonder veel
zijdig is kon uit wat hoger wordt
vermeld worden opgemaakt. Toch
heeft hij nog meer pijlen op zijn
boog. Zo liggen er zes eenakters
klaar en werkt de dichter aan een
reeks kgrtverhaler, dis zijn estheti
sche opvattingen, nauw verbon
den met de dagelijkse realiteit, nog
duidelijker moeten weerspiegelen.
Autobiografische stukjes worden
het waaruit elke sentimentele in
vloed wordt geweerd. Wat dat be
treft willen wij nog even afwachten.
Graag echter sluiten wij ons voor
de poëzie aan bijGeorges Van Ac
ker: «Ik wil de betekenis van Van
de Maele als schrijver niet over
schatten. Uit tal van kreatieve bij
dragen blijkt dat hij alleszins veel
zijdig is en niet zonder verdiensten
Persoonlijk twijfel ik niet aan zijn
opgang».
ANDRE HEYVAERT
«Het Daensisme, in het arrondissement
Aalst» door Frans-Jos Verdoodt.
Vanaf heden verkrijgbaar aan 150 F. op onze bure
len.
Pontstraat 64, Aalst
Oude Vest 34, Dendermonde.
De beiaardkoncerten zullen uitgevoerd worden door dhr. Kris Van
Ingelgem, op volgende dagen en uren:
Zaterdag 24 augustus 1974, van 11 tot 12 uur
Zondag 25 augustus 1974 van 11.30 tot 12.15 uur
Zaterdag 31 augustus 1974 van 11 tot 12 uur
Zondag 1 september 1974 van 11.30 tot 12.15 uur
Zaterdag 7 september 1974 van 11 tot 12 uur
Zondag 8 september 1974 van 11.30 tot 12.15 uur
Zaterdag 14 september 1974 van 11 tot 12 uur
Zondag 15 september 1974 van 11.30 tot 12.15 uur,
Bovendien zal er een beiaardbespeling gehouden worden telkens één
uur voor elk festivalkoncert op volgende dagen en uren.
Dinsdag 27 augustus 1974 van 19.30 tot 20.30 uur
Zondag 8 september 1974 van 19 30 tot 20.30 uur
Maandag september van 19.30 tot 20.30 uur
Vrijdag 13 september 1974 van 19.30 tot 20.30 uur
Dinsdag 17 september 1974 van 19.30 tot 20.30 uur.
VRIJDAG 23 AUGUSTUS
Tot 31 augustus in Galerij Valerius De Saedeleer, Keizerlijk Plein,
tentoonstelling werken van Maurice De Clercq, W. Mechnig en Nico
las.
Tot 25 augustus in het Apostelken, Mijlbeek, tentoonstelling werken
van Appel, Baksteen, Bernard, Cantré, Cauterman, Dali, De Sutter,
DeTroyer, Ensor, Laermans, Masereel, Minne, Permeke, Smits, Spil-
liaert, Tijtgat, Vandendriessche, Van der Straeten... Toegankelijk tij
dens de werkdagen van 15 tot 19 uur. 's Zaterdags en 's zondags van
11 tot 19 uur
ZATERDAG 24 AUGUSTUS
Tentoonstelling Aquarel en Gouache tot 25 augustus in het Kultureel
Centrum Toegankelijk op zaterdag van 14 tot 20 uur, 's zondags van
11 tot 13 uur en van 14.30 tot 20 uur.
ZONDAG 25 AUGUSTUS
Aalst
11 uur: Grote Markt, koncert door de harmonie «Hand aan Hand»
DINSDAG 27 AUGUSTUS
Aalst
Sint-Martinuskerk (toegangsprijzen 150-75 F)
Uitvoerders
The National Youth Orchestra of Great Britain; Elizabeth Treanor,
vioool; dirigent Christopher Seaman
Programma
Rssini. Mozart, Tsjaikowski. Brahms
Koncert in het kader van het Jong Festival van Vlaanderen, in samen
werking met de British Council.
WEEK VAN 23 TOT EN MET 29 AUGUSTUS 1974
Eris nogal wat filmnieuws deze week, naast de gebruikelijl
cinema-informatie kan ik de mensen van Herzele en omg{
ving een initiatief melden dat zeker de aandacht verdiei
Vanaf zondag 25 augustus start men in zaal El Roda m
filmprojekties, elke zondag zijn er drie vertoningen (om 2,5 e
8 uur). Het is de bedoeling eerst een aantal films van uiteent
pende genres te vertonen om aldus de smaak van hetpubin
te kennen. Op die manier wil men dan later een programmat
opstellen die aan de behoeften beantwoordt. Dit is dus ee
enige kans voor de mensen die van gezonde ontspannir
houden: indien de belangstelling voor goede films groot g<
noeg is zullen er in de nabije toekomst meer en betere filn
worden vertoond. Ik geef de mensen van Herzele en omstr
ken dan ook de goede raad deze unieke gelegenheid ni
zomaar te laten voorbijgaan. Verder hoop ik ook dat dit initi,
tief slaagt.
Op zondag 25 augustus gaat men van start metKarthoum
een film met super-produktie allures. De film werd in 191
gerealiseerd door Basil Dearden en is de rekonstruktie v<
een konflikt dat in 1833 in Soedan plaatsgreep. Charltc
Heston vertolkt de rol van generaal Gordon, een Engelsmai
die de haast onmogelijke opdracht kreeg 13.000 soldaten a
burgers uit Karthoum te evakueren. Zijn tegenstrever is nip
mand minder dan Laurence Olivier, die als Mahdi een mach
tig leger aanvoert. De beide mannen bekampen elkaar in ea
eerlijke strijd, wat niet belet dat generaal Gordon in tragisclm
omstandigheden het onderspit moest delven. Op de foto zu
U Charlton Heston, de man die «Ben Hur» en «El Cid» onsteI
felijk maakte door zijn prachtige vertolking.
Terug naar Aalst nu, naar cinema Alfa: van vrijdag tot en n
zondag kan U de prachtige debuutfilm van James Williaèar
Guernico gaan zien. De titelElectra Glide in Blue», verwijf k
naar de zwarte moto, een Harley Davidson type Electra Glitpqt
waarmee John Wintergreen over de wegen van Arizok w
scheert om als «zwaantje» over de veiligheid, recht en ordenet
waken. Johnny, omwille van zijn kleine gestalte Big Joke
genoemd, is een Vietnam veteraan en eigenlijk wil hij best wihri
anders dan een ganse dag op zijn moto te moeten doorbrak
gen. Dat lukt hem uiteindelijk doch daar op zijn nieuwe pa
wordt hij tevens gekonfronteerd met de uitwassen van i
Amerikaanse maatschappij. Hij wil niet meedoen aan korruk
tie en andere oneerlijke praktijken. Dit brengt hem in konfll
met zijn overste, en het resultaat ervan is dat Johnny weer zige
oude baantje krijgt toegewezen. De slotsekwens doet onw
lekeurig denken aan Easy Rider: Johnny wordt —evenals»ht
Easy Rider om een onbegrijpelijke reden neergeknald. wkc
is wel een kleine verschuiving gebeurd: Johnny wordt doiho
een hippie-achtig personage onder vuur genomen. In Eavlei
Rider daarentegen wordt de hippie door een gedegen burgen
neergeschoten.
Charmante en pretentieloze film, technisch en op gebied v^sto
struktuur zeer goed verzorgd, goede vertolking en boeier M
Kortom: een aanrader. on
In Cinema Feestpaleis loopt deze week de zeer recente fi ir h
van Pierre Granier-Deferre: «La Race des Seigneurs|rge
Granier-Deferre is de man die in 1961 onopvallend deöfet c
teerde met «The Liftboy» (Engelse titel) en sedertdien e%jei
groot aantal boeken, vooral van Simenon (Le Chat, La Vet/ ine
Couderc, Le Train) verfilmde. «La Race des seigneursis (fetsti
verfilming van «Creezy», het boek van Félicien Marceau dpra
in Frankrijk met de Goncourt Prijs werd bekroond. De vo^en
naamste akteurs zijn: Alain Delon, Sydne Rome, Jeanne Mime
reau en Claude Rich. De film geeft een beeld van de politiek Sjt-
Frankrijk: Julien Dandieu (Alain Delon) maakt een kans
een minister-portefeuille, hij vertegenwoordigt de linkse lib$de
ralen. Zijn moeder draagt op een mysterieuze manier ha
steentje bij, zodat Julien wat zijn politieke karrière betreft i q,-
zijn twee oren kan slapen. In zijn privé-leven is Julien echt n n
minder gelukkig: zijn vrouw is zenuwziek en zijn zoon is e£s n
lastige knaap. Onze jonge politicus vindt echter troost bij eö. q(
knap fotomodel. Uiteindelijk moet hij echter kiezen tussen zi v
politieke karrière en de knappe Creezy. Hij kiest voor
minister-portefeuille en verliest Creezy dan ook onherroep e |a
lijk. Dat is in het kort waar alles om draait. Het is beslist ge fa
moeilijke film, alhoewel de veelvuldige flashbacks wel erin vc
aandacht vergen.
Foto: Julien wordt door zijn politieke vrienden gefeliciteei ^|jn(
Cinema Palace tenslotte: van 23 tot en met 26 august '£j°
«Groundstar Conspiration», Nederlandse titel: Requiem vo jSu
een spion, dat zegt wel voldoende voor de liefhebbers v
het genre. Van 27 tot 29 augustus: «La nuit des diables», e<n P£
i gruwelfilm van Giorgio Ferroni. nse:
uze
Guy De Lom bal tnin
ikk1