KENNISMAKEN MET JAN HUTSEBAUT
t
1
AALSTENAAR JAN MATTHIEU: BEROEPSREIZK3ER
JONG TALENT
De Voorpost - 25-4-75 - 23
Voor wie Jan Hutsebaut niet
kent: hij is Aalstenaar, gebo
ren 16.10.53, studeert te Gent
tweede licentie rechten en
voor de karnavalvierder:
gouden ajuin-winnaar 1975.
Toen hadden we reeds een
kort gesprek met de stude
rende jongeman die wegens
studies niet aan het karnaval-
gebeuren kon deelnemen.
Achteraf kwam ons een mooie
'peDtekening van het Aalsterse
Belfort in de hand, getekend
door Jan Hutsebaut en wat
dacht je wel, diezelfde persoon
bleek ook nog artistieke nei
gingen te bezitten. Dus wij er
als de pinken bij om een af
spraak te maken en met het
verdere werk van deze Jan
Hutsebaut kennis te maken.
Hij is autodidakt, kent de aka-
demie en denkt er sterk over na
volgend jaar les in etsen te
gaan volen bij Miky Van der
Eecken.
TONEEL BUITEN
DE DENDERSTREEK
Teater Vertikaal brengt momenteel «Viviseks» van Jean- Loup Daba-
die en Guy Bedos. Van een echt teaterwerk is hier geen sprake. Het
geheel bestaat uit een reeks van twee en twintig sketches waarvan die
van Jean-Loup Dabadie veruit de beste zijn. Voor de gelegenheid
werden ze in een lokaal kleedje gestoken door regisseur Boudewijn
Vander Plaetse, met verwijzingen naar toestanden en zelfs naar per
sonen die bij ons zeer goed gekend zijn.Globaal gezien, geen hoog
vlieger, geen denderend spektakel, geen uitzonderlijke artistieke kwo-
tering, alleen een tegemoetkoming aan diegene die een pretentieloos
avondje-uit willen en verzuchtingen naar artistieke waarden achter
wege laten.
Het is vanwege de akteur en de aktrice Nolle Versyp en Suzanne
Juchtmans een hele prestatie om van zo'n nietszeggende teksten nog
een aanvaardbaar geheel te maken. Zij vormen een schitterend duo,
waarvan Nolle met virtuose superioriteit en uitzonderlijk gemak de
vele gedaanteverwisseling waar maakt en de lach in de zaal verze
kert. Storend element zijn de vele black-outs die langer dan nodig de
sfeer tussen de sketches teniet doen. Daarbij zijn daar nog een reeks
technische fouten Vertikaal onwaardig. We vragen ons trouwens af
waarom dit teater dat toch al genoeg bewezen heeft dat het sterke
stukken aankan, zich inlaat met dergelijke nietszeggende avondvul
ling.
Een gok... ontspanning zo maar, een verzetje zomaar... het maakt de
teaters in Vlaanderen leefbaar.
Op volgende data kan men Vertikaal zien: 19,23,26,30 april; 7,9,10,
14. 16, 17, 21, 23, 24 mei.
De voorstellingen beginnen te 20.15 uur.
Roel Van de Plas
Het is algemeen geweten dat
een hard studerend mens ook
de zo nodige ontspanning
moet hebben en die vindt Jan
Hutsebaut dan voor een groot
deel in het bezoeken van ten
toonstellingen her en der en in
het zelf kreeëren van enkele
werkjes.
Eerst aarzelend braaf, stilaan
met al wat meer durf. Laatst
.heeft hij met een paar studen
ten van zijn fakulteit nog een
tentoonstelling georganiseerd
naast de aula van de Rijksuni
versiteit Gent van 17 tot 26
maart en kende heel wat suk-
ses. Zelfs professor Dekkers
had goeie reakties in verband
met zijn schilderijen en teke
ningen.
Het werk van Jan Hutsebaut
bestaat uit drie verschillende
onderwerpen. Vooreerst zijn
daar de marines. Het zijn schil
derijen waar bruin, rood, geel
en groen overwegen. Er is een
strenge scheidingslijn tussen
water en lucht en vooral die
werkjes orttbreken bewogen
heid. De zee is kalm, braaf, rus
tig, net als de schilder zelf. In
spireerd door een tentoonstel
ling in Pieter Coecke en in Af-
fligem. Het zijn net afgewerkte
tekeningen, maar opnieuw
zeer braaf, een gevoel uitdruk
kend van een sluimerend talent
dat nog aarzelend, eksperi-
menterend zijn definitieve weg
zoekt.
In het kader van het monumen
tenjaar is het ook een verdien
ste van Jan Hutsebaut de
stemmige hoekjes als het be
gijnhof te Brugge, de Graslei te
Gent, het begijnhof te Kortijk,
het Belfort te Aalst, natuurge
trouw weer te geven naar een
prentkaart of foto.
Jan Hutsebaut maakte ook een
fijn akwarel van de Sint-
Martinuskerk. Reeds twee jaar
is deze jonge man vooral dan
tijdens de vakantieperiode en
in het being van het akade-
misch jaar bezig zich op deze
wijze kreatief uit te leven. Hut
sebaut is een klassieker, hij zal
eerder naar het voorbeeld van
klassieke meesters grijpen. In
elk geval een zinvolle vrije
tijdsbesteding.
Roel Van de Plas
deze doeken is het duidelijk
merkbaar dat een akademi-
sche scholing ontbreekt.
Maar er zijn ook landschappen,
bomenrijen, sterk geïnspireerd
naar het werk van Frans De
Koninck die hem met raad bij
staat. Jan leerde de kunste
naar kennen via het koor Can
tate Domino waar hij acht jaar
lid van was.
Opmerkelijk en bijzonder mooi
zijn de pentekeningen in
Óostindische inkt. Jan maakt
moderne, sterk geometrische,
een lijnenspel met cirkel, geïn-
Komposibe (Ib)
Ze enorm veel te vertellen over die ene
maand in Dwarka.
Ik zou kunnen vertellen hoe Jeanine op
een keer hijgend van het postkantoor
terugkeerde ze was bijna gestenigd door
een bende bengels die es wilden zien hoe
ze zou reageren. Ze smeten met zo'n
steen, zei ze verontwaardigdmet 'r handen
een kei beschrijvend ter groote van een
belgisch kinderkopke. Ik kon niets doen
ze waren wel met z'n twintigenen als ik
erachter liep sloegen ze op de vlucht
maar zodra ik mijne rug keerde herbe
gonnen ze met smijten. Maar toen kwam er
een boer en die werd zo kwaad en begon
te vloeken en te tieren en ze te achter
volgen met zijn stok nog een sjanse
want ze hadden me zo gerust de kop kun
nen ingooien
Toen Harubai hiervan hoorde ging hij in
hoogsteigen persoon naar de scholen om
de kinderen te vertellen dat we géén hip
pies waren en dat ze dus geen stenen
mochten gooien naar ons. Het is nadien
niet meer gebeurd in Dwarka
Een andere keer waren we uit wandelen
gegaan in de woestenij langs de rivier
oever, omdat daar nooit geen mens kwam.
Een paar jongens volgden ons enkele kilo
meters tot aan een wad. Toen ze zagen
dat we nog verder gingen deden ze ons
tekennee, nee, niet verder gaan. We
vroegen ons af waarom. Na ongeveer een
kilometer kwamen we in een gebied vol
kleine bosjes kaktusachtige bloemen en
dorre woestijnvegetatie, enhadden
meteen het antwoord. Hier leefden name
lijk enorme zwarte wespen, ter dikte van
een kindervuistje. Ze vielen onmiddellijk
aan. We vluchtten zo snel onze benen ons
dragen konden. Maar één ervan bleef ons
achtervolgen tot aan de grens van hun
gebied. Hij viel aan vanuit de zon, als een
volleerd piloot, en ik kon hem slechts op
een afstand houden met een jute-zak die
ik als een toreador voor de stier hield. Het
was niét grappig
HET HUWELIJK
Het vertrek begint langzamerhand vast te
staan. Vorige week hadden we een briefje
geschreven naar de dokter uit Salaya. En
vanmorgen lag het antwoord op het post
kantoor. We hadden de dokter leren ken
nen op een bruiloftHarubai was op
een namiddag komen kloppen en had ons
meegetroond naar ander kastehuis, waar
de bruiloft volop aan de gang was.
Een hindoe-bruiloft is een opeenvolging
van eindeloos ritueel, het duurt uren. Er
waren twee bruidsparen. Ze zaten elk in
een helft van de voorhof, in kleermakers
zit op een tapijtje. Voor hen brandde een
vuurtje dat voortdurend gevoed werd met
gedroogde kokos-schelpen. Een grijze
een pratte en lachte door elkaar terwijl
brahmaan las voor uit de schriften, leder
een praatte en lachte door elkaar terwijl
de man z'n Sankriet afratelde, af en toe
keek hij op uit zijn boek als het getier
van de kinderen hem volledig dreigde te
overstemmen.
De ene bruidegom was half opgehangen
in een gloednieuw, slecht-zittend kostuum.
Zijn bruid droeg een prachtige sari. Een
zijden voile hing over haar hoofd. Af en
toe leende ze de zakdoek van haar aan
staande echtgenoot om de tranen van
haar wangen te wissen. Beiden stikten
haast onder de veelkleurige bloemenkran
sen. Er was een heel gedoe met witte
koorden waarmee ze aan mekaar werden
vastgebonden nu eens de handen, dan
het hoofd. Dan alles, gekluisterd als kan
didaten voor de Siberische mijnen. Dan
twintig keer rond het vuurtje wandelen,
terug neerzitten. Wat rijst of gee op het
vuurtje gooien enzovoort. Er kwam gewoon
geen einde aan de symbolische daden.
De ene man zag er hoogstverveeld uit. De
andere was zeer klaarblijkelijk absoluut
niet op z'n gemak tussen al dat volk en
met zijn smalle broekspijpen die hem ge
weldig hinderden bij het zitten en opstaan.
(Soms lijken het turnoefeningen.) Niemand
kon ons ook maar één van de Symbolen
uitleggen.
Het zijn symbolen. Het hoort erbij. Dat
is wat het isEen symbool.
Ja, maar van wat
Sorry, ik begrijp u niet. Wat is een sym
bool van-wat Dit is geen symbool, van
wat, weet u, dit zijn gewoon symbo
len Enzoverder
Maar ze zijn wel geweldig vriendelijk. Een
fotograaf maakte voortdurend kiekjes. En,
zoals we vreesden, dan wilden ze een foto
van ons met het gelukkige paartje. Het
meisje was geterroriseerd en geweldig
schuchter. Nooit hadden zoveel mensen
naar haar gekeken. Ze weende maar aan.
Deze dag was dan verondersteld van de
mooiste te zijn van heel haar leven. Het
leek eerder een tragedie. Vader en moeder
zitten een weerszijden van de bruid en
bruidegom. Ter ondersteuning. Het zijn
eenvoudige boerenmensen. Dan komt er
toch een eind aan. Alle familieleden ko
men om beurten naar voren en leggen
beide handen op de hoofden van man en
vrouw. Dan de foto's met ons. En nog
enkele van ons met andere genodigden.
Ik dacht bij mezelfMoest ik zo gekleed
bij ons op een trouwfeest verschijnen, ze
lieten me door de flikken weghalen een
flodderende brede oranje broek, een geel
shirtje zonder mouwen, grijs van de ouder
dom, half aan flarden. We zijn echter blan
ken, en die mogen alles. De Indiërs kijken
niet naar uiterlijkheden bij blanken. Alleen
onze huidskleur is ruim voldoende. Onder
mekaar zien ze het wel enigszins anders.
Na deze trouwpartij kregen we dan die
uitnodiging van de dokter uit Salaya, die
voor de gelegenheid was overgekomen
met een vriend. We beloofden zeker te
komen.
Het heeft misschien toch wel enige zin,
nog even bij deze anekdote te blijven
stilstaan. Je leest daareen hindoe
bruiloft is een opeenvolging van eindeloos
ritueelen een grijze brahmaan
las voor uit de Schriften
Vanwaar komt dit ritueel Welke teksten
zijn dat Hoe komt het dat géén van de
aanwezigen ook maar het flauwste benul
had van wat daar gebeurde Bruid en
bruidegom inbegrepen
DE VEDA
Hiervoor moet ik vertellen dat deze huwe
lijksriten behoren tot de alleroudste en,
met de dodenriten, belangrijkste overblijf
selen uit een tijd waarvan de meeste hin
does alleen nog héél vaag of meestal hele
maal niet afweten.
Ergens tussen 1500 en 1200 vóór Kristus,
dus alweer meer dan 3000 jaar geleden
vielen Arische stammen India binnen. Ze
vestigden zich in de Punjaab (N.-W.) en
komponeerden daar de hymnen, die verza
meld de RIG VEDA heten. Deze tekst is
van onschatbare historische waarde. Niet
enkel betreft het de oudste literatuur in
een Indo-Europese taal, het is tevens de
oudste literatuur ter wereld die over een
nog levende religie bestaat.
Het werk bestaat uit 1028 hymnen aan de
Vedische godheden, sommige daarvan zijn
ongelooflijk mooie gedichten. Er waren
ook liturgische zangen (Sama Veda) en
offerformules (Yajur Veda) en nog andere
teksten.
Het zijn vooral de teksten die betrekking
hebben op het huisritueel, die een zeer
grote invloed hebben gehad in het latere
hindoeïsme. (Er bestaan overeenkomsten
met de huisrituëlen bij de oude Grieken
en Romeinen.)
HET HEILIGE VUUR WORDT ONTSTOKEN
Elk Arisch gezin dat het Heilige Vuur dat
bij de stichting van het gezin, dus tijdens
de huwelijksplechtigheid, werd ontstoken.
Het is niet zomaar een vuurtje om op te
koken, dat mag helemaal niet. Slechts
bepaalde houtsoorten mogen het vuur
gaande houden. Het mag nooit uitgaan.
Het wordt op Indiaanse wijze aangestoken,
door twee stukken hout tegen elkaar te
wrijven.
Boven dit vuur offerde de heer des huizes
dagelijks aan de goden. Rondom dit vuur
speelt zich dan de hele voorvaderkultus
af, die steeds door een rechtstreekse man
nelijke afstammeling dient gedaan te wor
den. Dit is enorm belangrijk wil men enig
begrip verkrijgen in de huidige problemen
inzake geboortebeperkingVolgens de
Veda-traditie dient elke man in het huwelijk
te treden en minstens één zoon op de
wereld te schoppen en die er ook te
houden opdat de kultus zou kunnen
voortgezet worden en de pinda zou wor
den geofferd voor zijn eigen zielerust en
die van al zijn voorvaderen. De Veda's
mochten oorspronkelijk slechts door brah-
maen worden gelezen en bestudeerd. Ze
waren trouwens in het Sanskriet geschre
ven. Dit verklaart waarom tot op heden
weinige niet-brahmanen de inhoud van de
ze teksten en rituëlen kennen.
ARISCHE HUWELIJKSVOORSCHRIFTEN
De theorie van Shraddha
De SHRADDHA is een plechtigheid waarbij
de pinda wordt geofferdDe man
kneedt drie rijstballen en legt deze op het
heilige gras voor de Brahmanen (deze
Brahmanen moeten geleerd zijn en van
onberispelijke levenswandelnadat
eerst de hele ruimte met water is be
sprenkeld. De drie rijstballen zijn bestemd
voor zijn vader, grootvader en overgroot
vader. De rijst die nog aan zijn vingers
kleeft is voor de bet-overgrootvader en zijn
twee voorgangers. Daarna brengt hij met
water een plengoffer op de grond naast de
rijst, en dit is dan bestemd voor de nog
verder achterliggende voorvaderen. Vervol
gens wordt de pinda verdeeld onder de
brahmaanse gasten (u had het juist ge
dacht) die het met smaak binnenspelen
nadien is er meestal nog een feest voor
de gasten.
De SHRADDHA-theorie is, dat de levenden
de voorouders, die met de goden in de
andere wereld leven, met rijst en water
voeden, terwijl hun voorouders als tegen
prestatie van hun kant, zegeningen en
voorspoed op hun nakomelingen doen
neerdalen. Aldus was shraddha een scha
kel tussen de levenden en de doden. Ook
en vooral de begrafenisriten zijn hierbij
van groot belang. Dat is echter alweer
iets voor de volgende artikels. Het gaat er
ons nu vooral om, de huwelijksriten min
of meer te begrijpen, zoals die van de
Ariërs zijn doorgegeven.
Zoals bij de Ariërs een man alleen kon
trouwen met een vrouw die zelf uit een
Arisch gezin afkomstig was, zo gaat het
bij de hindoes ook met de kasten. Daarbij
mag haar familie niet offeren aan dezelfde
voorvaderen. M.a.w.ze mag niet nauw
verwant zijn. Men trouwt meestal in de
zelfde kaste. Bruidegom en gevolg gaan
in processie naar het huis van de bruid,
waar zij gastvrij wordt ontvangen door de
vader van de bruid. Het paar wordt aan
weerszijden van een klein gordijn in een
tijdelijk opgetrokken paviljoen gezet, waar
na het gordijn wordt verwijderd, hetgeen
vergezeld gaat van het reciteren der sa-
krale teksten door de priester. Vervolgens
schenkt de vader zijn dochter formeel aan
de bruidegom. Het paar neemt elkaar bij
de hand en offert graan in het heilige vuur.
Met de uiteinden van hun kledingstukken
aaneengeknoopt maken zij de rituële ron
den om het vuur. Enzovoort. Zoals gezegd
is het een ritueel zonder einde.
DE HINDOE-GEZINSWETGEVING
Bepaalde fundamentele karakteristieken
van de hindoe-gezinswetgeving zijn te her
leiden tot deze huisreligie. Het gezins
hoofd was tegelijk priester van de voor-
oudercultus. De erlenis van de goederen
ging over op degenen die in staat waren
na zijn overlijden hem en zijn voorvaders
offers te brengen. In de eerste plaats
kwamen zijn gehuwde zoons hiervoor in
aanmerking. Bij ontbreken van een man
nelijk nageslacht, viel de erfenis toe aan
hen die reeds aan zekere voorouders ge
offerd hadden, aan wie ook de gestorvene
geofferd had. M.a.w.een SA-PINDA, ofte
wel deelhebber van de pinda, want de
erfenis impliceerde altijd de offers aan de
overledene. Daarom kon een dochter nooit
erven, omdat alleen iemand van het man
nelijke geslacht de shraddha mocht uit
voeren. Wél kon iemand zonder zoons een
zoon adopteren of via een dochter een
kleinzoon bekomen, die erfgenaam kon
worden. Men kon geen twee heilige vuren
bedienen of aan twee reeksen voorouders
offerenAldus verloren bruid, geadopteer
de zoon of kleinzoon het rechtmatige lid
maatschap en verder alle rechten van de
familie waarvan zij afstamden en werden
verder leden van de familie waartoe zij
gingen behoren, met alle rechten vandien.
Alhoewel veel van de ondergeschikte
Samskaras in onbruik zijn geraakt, vindt
de gebrahmaniseerde Arische religie toch
nog veel volgelingen.
De theorie van de voorvaderkultus en
doorgang naar de wereld der ouden werd
wel aangepast en vervangen door de Rein-
carnatie-leer. De hoofdtrekken van deze
religie zijn echter nog duidelijk aanwezig
en het kastensysteem heeft zelfs de Ari
sche zorg voor rituële zuiverheid nog ge
ïntensiveerd.
Tot op heden hebben de desbetreffende
wetsvoorschriften die hindoese erfenis
kwestie beheerst.
AFSCHEID VAN DWARKA
Vasudev heeft speciaal vrijaf genomen
voor een paar uren. Hij komt hijgend
aangereden op een geleende fiets. Vrien
den en buren staan al klaar aan onze
deur. We kregen nog een breakfast
aangeboden van weer andere vrienden.
Tot ongenoegen van Vasudex, die het
zelfde had willen doen, maar die toch
grootmoedig instemtwe zijn immers zo
lang bij hem geweest en hebben al zoveel
gekregen. Geef iemand anders ook een
kans.
Weer een nieuwe soort chapattieszoete
dal, gebakken binnenin de chapattie.
Zwaar en heerlijk.
Dan heb ik toch een koets gevonden en
de hele familie, grootvader en grootmoe
der, met de huilende baby, Vasudev,
broers en kinderen, buren en kennissen,
boeren en buitenlui, enkele voorbijgangers
en tientallen nieuwsgierigen uit de buurt,
allemaal rondom ons. De kinderen sleuren
met man en macht onze zware pakken
naar de koets. Grootvader bedisselt luid
ruchtig de juiste prijs mdt de koetsier. Ze
zullen jullie geen paisa teveel vragen,
hoor je.
We krijgen tranen in de ogen. We zullen
deze fantastische mensen waarschijnlijk
wel nooit meer terugzien, al beloven we
dat we zeker terugkeren. Het valt ons veel
zwaarder dan van huis weg te gaan.
De koets vertrektHet bruine paard slaat
en stampt even, dan komt er beweging in
ons koetsje. Ik moet naar voren overhan
gen want het gewicht van onze bagage
trekt het hele geval uit zijn balans. De
twee grote wielen dokkeren over de on
even plaveien. Er wordt gewuifd en ge
weend. De hoek om en langs de winkel
waar we alle dagen ons pakje Will's
Flakekochten. Overal ons-herkennende
lachende gezichten. Vaarwel Dwarka. Het
laat een leegte. We voelen ons ergens zo
gelukkig en ongelukkig. Deze reis in India
gaat goed worden. Zoveel is zeker. Op
naar Salaya. De dokter wacht. Hopelijk
zijn het even lieve mensen
