f
m
Ja l
td r
"pp
L
MtfuwA'-titö
v..,:""
Dc maquette van de oude abdtykcrk
De Voorpost - 25-4-75 - 9
De oude Romaanse abdijkerk uit de 12de eeuw naar een
rekonstruktie van Stan Leurs
Verwoesting
van Affligem
In 1333, tijdens de oorlog tus
sen Vlaanderen en Jan III ver
lieten de monniken de abdij en
vestigden zich te Brussel. Hun
relikwieën en hun rijke boekerij
hadden ze meegenomen. Jan
III deed de abdijkerk van Affli
gem versterken doch de Vla
mingen kwamen ze bestor
men, namen ze in en staken ze
in brand. De toren, waaruit men
kon zien wat te Aalst gebeurde,
werd de volgende maand
neergehaald.
Wat zo moeizaam was opge
bouwd werd nu de prooi der
vlammen en onze monniken
hadden het inzicht zich defini
tief te Brussel te vestigen.
Reeds hadden zowel de Paus
als de hertog dit voornemen
goedgekeurd en hadden de
monniken een terrein weten te
verwerven kort bij de Broek
straat toen enige monniken
van Vlaanderse oorsprong de
Graaf van Vlaanderen vroegen
in zijn gebied een abdij op te
richten waaraan hij de goede
ren van Affligem die onder zijn
beheer stonden zou schenken.
Door de oorlog en door allerlei
intriges werd de overplaatsing
naar Brussel altijd maar uitge
steld.
Weinige tijd later kwam een
nieuwe ramp in de vorm van
oen overstroming die aan de
goederen van de abdij zeer
veel schade aanrichtte zodat
naar financiële middelen
moest worden gezocht om de
vele schulden te betalen. Om
het klooster te kunnen herstel
len werden twee hoeven, het
Monnikenhof en Coudeycke
afgebroken en het materiaal
van deze afbraken werd de ab
dij terug opgebouwd.
De Scheuring:
Intussen was de grote kerk
scheuring ontstaan die zoveel
onheil veroorzaakte en zoveel
onenigheid in de rijken en zelfs
in de kloosters teweegbracht.
Zoals de meeste godgeleer
den, na rijp onderzoek, nog
steeds paus Urbanus VI voor
de ware Paus houden hield ook
abt Amelricus deze voor de
echte paus terwijl anderen
Clemens als paus aanhingen.
Bij de hertog van Brabant be
schuldigd als rustverstoorder
en eedbreker werd Amelricus
uit zijn klooster verbannen. De
bisschop van Kamerijk die ook
paus Clemens aanhing deed
de kerkban tegen abt Americus
afkondigen en gebood hem
gevangen te nemen waar men
hem ook vinden zou. Paus Ur
banus anderzijds steunde de
abt maar stond quasi machte
loos.
In 1383, na veel tribulaties,
vervolging en lijden kwam
Amelricus in zijn klooster terug
en werd er met grote vreugde
ontvangen.
Hij was de eerste abt van Affli
gem die van de Paus toelating
verkreeg om mijter en staf te
mogen dragen.
L.H.
Foto's Jan Muyiaert
Abt Henricus II, gestorven in 1309, schreef een werk over de Regel van
St. Benediktus waarin hij uitvoerig het gedrag en de levenswijze der
monniken uiteenzet. Zijn eigen klooster Affligem kon doorgaan als
een model wat aangaat het onderhouden van de Regel van de H.
Benediktus. In zijn werk zet hij uitvoerig uiteen hoe een monnik zich
dient te gedragen, in de kerk, in de verschillende plaatsen van het
klooster, in de refter, in de slaapkamer, zo in de winter als in de zomer,
zo bij dag als bij nacht.Verder beschrijft hij het gedrag van de monni
ken in allerlei speciale gevallen en eveneens de taak die elke monnik
in het klooster te vervullen heeft.
handwerk.
Niemand zal het werk doen dat
hij verkiest doch doen wat de
overste beveelt. Zo mogelijk
wordt tijdens het handwerk een
geestelijke lezing gehouden.
Te 9 uur wordt opgehouden
met het handwerk en een kwar
tier later begint dan de geeste-
Normaal gaat het zó:
Te één uur na middernacht
wordt het eerste teken gege
ven en gaat men naar de kerk
voor de nachtgetijden (de
«Metten»), Na die dienst gaan
ze terug naar hun cel tenware
de geseling moest plaats heb
ben. Vungen gaan nog met
slapen doch dragen hun werk
op aan de Heer, stellen zich
onder de hoede van St. Bene
diktus en bidden. Het is noch
tans toegelaten nog te slapen
tot 5 uur.
Te 5.15 uur gaat men dan
stoetsgewijs naar het koor.
Voor de metten ging men niet"
stoetsgewijs want Benediktus
hield voor dat ze voor de Met
ten moesten wedijveren om
eerst te zijn, om elkaar vóór te
zijn. Dan doen ze een overwe
ging tot 6 uur.
Te zes uur zingt men de
primen en daarna begint het
dagelijks kapittel, dit is de be
schuldiging der fouten. Op
zon- en feestdagen is er even
wel geen kapittel. Daar belijdt
elk monnik op beurt zijn fouten
en ondergaat de verdiende
straf. De monnik die iets weg
laat wordt door wie ervan op de
hoogte is in 't openbaar be
schuldigd, moet knielen in het
midden van het koor, zijn fout
bekennen, beloven zich te be
teren en de straf afwachten. Zo
hij zich stourmoedig durft ver
dedigen zal hij een nog stren
gere straf ondergaan
Daarna geeft de abt algemene
vermaningen en geeft kennis
van de verbeteringen die hij
opportuun oordeelt.
Na het Kapittel zingt men in
de kerk de Tertiën en dan gaat
ieder naar zijn cel om er te stu
deren of te lezen zoals hem is
opgelegd. Niemand krijgt 's
morgens eten noch drinken;
dat morgenmaal is maar een
werelds gebruik dat te Affligem
niet kan geoogd worden. Wie
echter toch eten voorgeschre
ven wordt moet dit nemen in de
Een der vele oude graven te Affligem
De ruine van de oude abdijkerk
ziekenzaal
Te 7.30 uur wordt het teken
gegeven voor het begin van het
lijke lezing.
Te 9.45 uur worden de Sex
ten gezongen en dan volgt de
keurig het geweten onder
zoekt. Op een teken van de abt
gaat ieder naar zijn kamer waar
ze kunnen bidden tot 20 uur.
Te 20 uur gaat men verplicht te
bed, immer volledig aange
kleed.
Huis van bijzondere
boetvaardigheid:
Buiten het gewone kloosterle
ven zoals hierboven beschre
ven had men nog een huis
waar dezen die bijzondere
boetvaardigheid wilden doen
konden samenleven onder
volgende voorwaarden:
Niemand wordt erheen ge
stuurd tenzij hij het zelf vraagt
Niemand mag erheen zo hij
zijn studiën niet heeft beëin
digd tenzij een reeds bejaard
monnik.
Niemand mag erheen die
niet getoond heeft de gewone
regel goed te kunnen onder
houden.
schrijftafel en een houten of
strooien stoel.
Ze zullen altijd een haren
kleed dragen.
Men zal er een volledige
stilzwijgendheid onderhouden
Men zal geen enkele hulp
van buiten het huis gebruiken
en niemand mag het huis bin
nentreden.
Het middagmaal zal be
staan uit een weinig soep en
groente en als drank bleek wa
ter.'
Als avondmaal krijgen ze
enkel een homp brood.
Twee maal per week wor
den ze gegeseld en in de Vas
ten elke dag buiten zon- en
feestdagen.
Indien iemand ziek wordt
zal de prior hem vragen of hij
wil sterven als kluizenaar en zo
ja, wordt hij op het einde van
zijn leven op wat stro gelegd,
met asse overdekt en omringd
door psalmenzingende broe-
Huidige opgravingen in de kioostertruin
Mis die altijd plechtig moet op
gedragen worden. De Rozen
krans wordt gebeden, 15 tien
tjes, en daarna worden de No
nen gezongen.
Daarna gaat ieder naar zijn
cel en te 11.30 uur komt dan
het middagmaal want de mens
is zo ellendig geschapen dat
hij, evenals redeloze dieren,
eten en drinken nodig heeft om
zijn krachten te herstellen. Men
zal eten wat men voorgescho
teld krijgt, zonder morren. In
dien iemand door de bedie
naars zou overgeslagen wor
den zal hij zelf niet reageren
doch zijn tafelgenoot zal door
een teken te kennen geven dat
iemand vergeten werd. Doet
die dat echter niet dan zal men
gewoon niet eten en dankbaar
zijn dat er weer een gelegen
heid tot boetvaardigheid zich
heeft voorgedaan.
Tijdens de maaltijd zal er gele
zen worden. Er zal niemand
opstaan noch om zich heen kij
ken; daarom zal men de mon
nikskap tot voor de ogen trek
ken
Na het middagmaal gaat
men gecfurende één uur wan
delen op de aangeduide plaat
sen. Spreken zal men enkel
doen op donderdag buiten Ad
vent of vasten. Wie evenwel
van deze koncessie afziet en
nooit spreekt ontvangt een bij
zondere beloning.
Te 13.30 uur herbegint het
handwerk tot aan de vespers
en daarna volgt een geestelijke
lezing tot 17 uur. Dan wordt er
weer gebeld voor de refter en
na het avondmaal blijft ieder in
zijn cel tot 18 uur.
Te 18 uur is er geestelijke
lezing en wordende kompleten
gezongen waarna men nauw-
Niemand kan verplicht
worden er te blijven tenzij mi
nimum 10 dagen.
Men zal er beschikken in de
cel over een bed van planken
met een deksel, een kleine
ders tot hij sterft.
Verlangt hij wel hulp van me
debroeders of geneesheer dan
wordt hij naar Affligem overge
bracht om er verzorgd te wor
den.
