4
'ROJEKT SCHOONDERHAGE
ROGER TROCH MET ONGEKEND INSTRUMENT
De Voorpost - 26.3.1976 - 11
of samen bouwen aan een dagverblijf voor ernstig mentaal gehandikapten
Erst dachten we maar meteen wat te vertellen over de om
bouw van een boerderij in Sint-Lievens-Esse tot dagverblijf
/oor tien ernstig mentaal gehandikapten, maar misschien
/ergt de term «ernstig mentaal gehandikapte» eerst wel
enige uitleg.
i, t [)VER WIE
edjGAAT HET?
en jongetje van twee krijgt
k^an een speelkameraad een
ai lamer op het hoofd, na enige
em ijd stelt men vast dat hij «ach-
o er» blijft op andere kinderen,
v Jij soffie houden ze thuis café
bt en omdat het kind zo «lastig» is
Ei schrijft men kalmerende mid-
ni Jelen voor, soffie slaapt d'hele
ne< jag half en kan niet mee op
:n school. Tenslotte is er ook Luc
nkfjje van bij zijn geboorte ge
lee
welke facetten van het «mens
zijn» bij het gehandikapte kind
goed en welke minder goed
ontwikkeld zijn. Als het kind
zich manueel goed kan uit
drukken, wat bijvoorbeeld tot
uiting kan komen bij het spelen
met klei, zal men hier op ingaan
om kontakt te krijgen met het
kind. Pas daarna stelt men zich
de vraag wat het kind kan bij
gebracht worden, dus vanuit
de mogelijkheden van het kind
zelf.
gen die tot geen enkele produk-
tieve arbeid in staat zijn
HET PROJEKT
SCHOONDERHAGE
Enkele mensen verbonden
aan het bescherm kom i tee van
het gehandikapte kind-RIBTO
Aalst, namen het initiatief om
een dergelijk bezigheidscen
trum op te richten. We laten de
mensen van deze werkgroep
zelf aan het woord:
«Ons initiatief bestaat erin om
te proberen een leefgemeen
schap te stichten met even
waardige mensen, personeel
en gehandikapten. Mensen die
samen de dag doorbrengen,
hun kreativiteit ontplooien me-
De boerderij in St. Lievens Essene
handikapt is.
De personen met een mentale
handikap, zijn mensen met een
lager verstandelijk peil. Natuur
lijk is dat een relatief begrip, het
geldt ten overstaan van de
niet-gehandikapte of valide
mens. Nu bepalen de niet-
gehandikgpten, de gewoonten,
gebruiken, wat wel en niet mag
in de maatschappij, hierdoor
ondervindt de mentaal gehan
dikapte vaak heel wat moeilijk
heden.
De geestelijke handikap laat
zich evenwel niet op elk facet
van het «mens zijn» gelden, zo
zijn mindervaliden doorgaans
enorm aktief op gebieden als
Ikreativiteit en emotioneel le
ven.
'ijdens de 19® eeuw situeert
:ich de eerste zorg voor men
taal gehandikapten. Men dacht
[toen dat deze mensen ziek zijn
in trachtte hen dus te gene-
:en. Het resultaat was dat vele
jehandikapten in ziekenhui
zen werden opgesloten Ook
•achtte men de handikap te
leten op basis van het intelli-
[gentiekwotient (I.Q). Tot op
-andaag worden de mentaal
jehandikapten op deze basis
ingedeeld volgens de «World
[Health Organisation» bijvoor-
^jbeeld: minder dan 20 I.Q.
:*zwaar mentaal gestoord 20 tot
(35 I. Q. ernstig mentaal ge
itoord: 35 tot 55 I.Q. matig en
|55 tot 75 I.Q. licht mentaal ge-
[stoord.
Deze indeling berust dus uit-
Jsluitend op basis van de intelli-
a,f gentie. Op vele scholen voor
mentaal gehandikapten stelt
00 men zich als eerste vraag: wat
ee kunnen we de mentaal gehan-
1 Jdikapte leren. Op het eerste
zicht lijkt dit vanzelfsprekend,
tenminste als je de gangbare
ao' normen hanteert en een men
en taal gehandikapt kind gaat be-
kl! schouwen als een «minder»
llj{ goede leerling. Toch strookt dit
leenszins met de moderne
)rtho-pedagogiek. Hier gaat
jmen zich allereerst afvragen
WELKE LEVENSKANSEN
BIEDT ONZE
SAMENLEVING?
De Belgische wetgeving voor
ziet in de bescherming van de
mentaal gehandikapte, on
dermeer krijgt een mentaal ge
handikapte indien zijn ouders
zouden overlijden, een voogd
toegewezen. Ook bestaan er
scholen waar aangepast on
derwijs wordt geleverd. Zo heb
je de scholen voor «bijzonder»
lager onderwijs en de scholen
voor «bijzonder» technisch on
derwijs met eventueel de daar-
aanverbonden internaten.
Heel wat licht mentaal gehan
dikapten zullen na een aange
paste opleiding in dergelijke
scholen een job kunnen aan
vaarden in het bedrijfsleven.
Andere gehandikapten die vol
gens de normen van de indus
trie niet «produktief» genoeg
zijn worden opgevangen in
«beschutte werkplaatsen».
Hierbij dient evenwel vermeld
dat sommige direkties van be
schutte werkplaatsen verplicht
zijn enkel deze mentaal ge
handikapten te aanvaarden die
toch nog tamelijk hard kunnen
werken, tenslotte moeten ook
zij het hoofd boven water hou
den.
Uiteindelijk zijn er ook de «be
zigheidscentra». Hier worden
de gehandikapten opgevan-
r;,- \^v,v
kaar helpen en leiden, dit zon
der autoritaire strukturen. Le
ven in en met de natuur, zonder
dwang, alleen stimulerend en
inspelend op de interesses.
Het spreekt vanzelf dat we heel
weinig zullen kunnen rekening
houden met geldende struktu
ren in andere instellingen. Er
moet een sociale interaktie
plaatsgrijpen, gebaseerd op
een open mentaliteit, ver
draagzaamheid en kreatieve
beleving.
We beginnen op een boerderij
omdat ze ons de natuur ver
schaft, het milieu...»
De noodzaak van een dergelijk
projekt zal iedereen ongetwij
feld inzien. Al gaat het hier in
een eerste faze enkel om een
dagverblijf voor meerderjarige
ernstig mentaal gehandikap
ten, dan liggen nu reeds de
plannen voor een gezinsver
vangend tehuis, zo goed als
klaar. Laten we echter nu even
ingaan op de ombouw van de
boerderij tot dagverblijf in St.
Lievens-Esse...
Het is zaterdagochtend, koud
maar gelukkig niet regenach
tig. Zoals gewoonlijk pikt Fons
Schoreel me thuis op. Onze fo
tograaf volgt met slaapoogjes
in zijn wagen. Het is telkens
weer een helse rit door de
kronkelbaantjes langsheen
Nieuwerkerken, Erpe en Mere
Zoals de meeste boerderijen
uit de omgeving werd ook dit
hof gebouwd rond een vierkan
tige binnenkoer.
Na lange besprekingen zette
architekt Bob Van Reet uit Me-
chelen de eerste lijnen op pa
pier. Tijdens de herfst kwamen
de plannen klaar voor de om
bouw, en werd met de voorbe
reidende werkzaamheden ge
start. Zo leeft elke zaterdag
reeds een klein beetje de toe
komstige leefgemeenschap.
Want inderdaad ook nu reeds
worden de stelregels geformu
leerd in het eerste deel van dit
artikel toegepast. Samen met
leerlingen van het RIBTO wer
ken de initiatiefnemers aan de
ombouw, dit alles op basis van
volledige gelijkheid, elk met
zijn eigen specifieke kennis
Zo zag de boerderij eruit toen
we voor 't eerst het hof betra
den. Rechts de grote schuur
met daarnaast het varkenshok
en een kleine werkplaats.
Het gebouwtje naast de uit
gang die uitgeeft op de
boomgaard werd intussen af
gebroken. Daar komt in nieuw
bouw de sanitaire inrichtingen,
stortbaden en wasplaats.
Tegenover de schuur bevindt
zich het woonhuis, hiervan zal
enkel het dak een halve meter
worden opgehoogd, zodat bo
ven ruimte ontstaat voor slaap
kamers. Binnenin komt boven
de kelder die zowat vijftig cen
timeter boven de grond uit
steekt een grote leefkamer die
uitloopt in de centraal gelegen
keuken en daarachtergelegen
eetruimte want van kamer
kunnen we moeilijk spreken.
Momenteel gebruiken we de
vlier (toekomstige leefkamer)
hiervoor. Rond de gezellige
leuvense stoof kan je'r rustig
uitpuffen. Vanuit de piepkleine
raampjes aan de noorderkant
van de woning zie je de houto
ven van het erf.
Tenslotte namen we ook een
binnenzicht van de grote
schuur, die na restauratie als
atelier gebruikt zal worden
Achter en naast de boerderij
ligt een strook land van 100
meter bij veertig. Het is een
weide omzoomd met populie
ren en beplant met enkele
fruitbomen.
Bij het schema: 1 leefkamer II
de keuken en daarachter de
eethoek III, IV is een veranda
waarin een wenteltrap uitgeeft
op de slaapkamers boven I, II
en III en tevens doorgang ver
schaft naar wasplaatsen on
dergebracht in V.
Hierbij dient aangestipt dat
omheen de boerderij een wan
delgang komt, we zullen name
lijk het dak laten uitlopen.
Enerzijds wordt daardoor het
woongedeelte ekstra geïso
leerd maar bovendien willen
we het kontakt met de natuur
zo groot mogelijk maken.
Voor ernstig mentaal gehandi
kapten kan kijken naar de
kleurschakeringen van een
bewolkte hemel, bijvoorbeeld
ook een bezigheid zijn.
VI is de schuur en de dieren
verblijven, deze worden enkel
gerestaureerdWe vestigen er
tenslotte de aandacht op dat
eenieder ons nu reeds zater
dags kan komen bezoeken, om
eens een kijkje te nemen of om
een dagje mee te werken. Wie
MMm
Het lijkt echt een puinhoop
op zondag 28 maart deelneemt dags op de boerderij halt hou-
aan de 2® nationale wandel- den.
tocht georganiseerd door het Tekst: Lieven Matthieu
RIBTO zal overigens 's mid- Foto's: Jan Muylaert
De hoeve aangekocht door het RIBTO voorde verbouwing werd aangevangen
WEET U ER SOMS IETS OVER?
In de periode van «Schatten op Zolder» in de Vlaamse TV kwam vóór
enkele jaren een Moorsels violist met een instrument dat hij zeer
zeldzaam en waarschijnlijk ook zeer duur waande. Op de vragen van
Louis De Lentdecker zou hij pertinente antwoorden kunnen geven
want over die viool, gevonden op de zolder van een oude edeldame,
had hij zich nauwkeurig gedokumenteerd. Op de TV meende hij met
de reporter alleen te zijn doch, hoe groot was zijn verbazing, als hij
daar in de plaats van Louis De Lentdecker alleen een «heel orkest
violen» zag zitten en de reporter er achteloos over heen ging met «een
oude viool, een zolder, een oude gravin»...
Roger Troch, aannemer van bouwwerken, Kammestraat te Meldert
deed echter een heel andere vondst bij een vriend. Een instrument
waarover, op het eerste zicht althans, niemand zich kan uitspreken
en dat ook door een Leuvens professor in de musikologie, prof J.
Robijns, niet kan thuisgebracht worden. Zelfs in het museum waar
praktisch alle mogelijke en onmogelijke instrumenten prijken is het
volslagen onbekend.
De schuurvan de boerderij is nodig aan restauratie toe.
tot we in open veld komen. Het
licht glooiend landschap van
Aaigem, Woubrechtegem, Sint
Lievens-Esse.
Gelukkig werd deze streek in
het gewestplan als landbouw-
zone voorzien zodat we zeker
mogen zijn dat het landschap
vrijwel ongeschonden zal blij
ven
De boerderij waar het om gaat
is gelegen op de gemeente
grens en vormt samen met nog
een drietal andere hovingen de
afgelegen wijk «Schoonderha-
ge». De aankoop kon geschie
den dankzij een erfenis waarbij
een villa aan zee werd over
gemaakt aan het bescherm-
komitee. Na verkoop van het
goed waren er ongeveer vol
doende fondsen voor handen
om de aankoop van de boerde
rij te financieren
BELLETJES AAN LEDEREN
RIEMEN
Zoals U aan bijgaande foto kan
zien bestaat het uit niet minder
dan 25 riemen met erop gemon
teerd koperen belletjes. Spijtig
genoeg ontbreekt ongeveer mid
denin één riem. nl. die van ut.
Alhoewel het instrument daar
mee wel beschadigd en onvolle
dig is 7.al dit. voor het spelen van
de meeste melodieën niet te veel
last meebrengen want het in
strument staat in de toonladder
van re vermits het een tessituur
heeft van twee oktaven. van de
lage re over de gewone re naar de
hoge re. De ut die erin ontbreekt
is dus de noot van de verlaagde
septiem die normaal minder
gebruikt kan worden doch bij
akkoorden des te meer van pas
komt.
De belletjes zoals U ziet ver
kleinen van rechts naar links
vermits rechts de diepste noten
staan en hoe kleiner het instru
ment hoe hoger de toon. Het
aantal bellen varieert ook vol
gens de toonhoogte. Van vijf
uiterst rechts gaat het tot dertien
uiterst links. Te noteren is dat
alle belletjes op dezelfde riem
ongeveer dezelfde toonhoogte
hebben. Wie enigszins met een
pianoklavier vertrouwd is kan er
uiteraard quasi onmiddellijk
een zeker effekt mee bereiken
maar met akkoorden spelen
schept wel moeilijkheden gezien
de riemen tamelijk ver uit elkaar
hangen. Om zich enigszins te
oriënteren zijn de halve tonen,
bij een pianoklavier de zwarte
toetsen, met een blauwe band
langs de achterkant bekleed wat
de bespeling ervan vergemakke
lijkt. Ook onderaan hangen
«tloches» van verschillende kleur
volgens dat het om een hele of
een halve toon gaat. Roger
Troch. zelf geroetineerd muzi
kant spelend in verschillende
maatschappijen en orkestjes en
bezitter van de quasi volledige
gamma saxofonen, de sopranino
(bijna énig in België) inbegre
pen. is door dit instrument
geïntrigeerd en stelt zich ver
schillende vragen.
Welke zou de naam zijn van dit
instrument?
Bestaat er ergens eenzelfde of
alleszins een gelijkaardig speel
tuig?
Waar zouden de belletejs kun
nen gemaakt worden die ont
breken voor de gewone do?
Zou er muziek bestaan geschre
ven speciaal voor dergelijke
instrumenten?
Weet U er soms iets over?
Enerlei gelijkenis vertoont dit
instrument wel met het gekende
•Glockenspiel». Daarin zijn het
echter metalen staafjes die aan
het trillen gebracht worden met
een hamertje terwijl het hier om
koperen bellen gaan die trillen
na het slaan langs de achterkant
op de riem.
Daar de man waar het instru
ment gevonden werd zelf een
blazer was en «piston» speelde
rijst nu het vermoeden dat. juist
zoals in het Glockenspiel de
toonwijdte niet gaat van re tot re
maar gewoon van ut tot ut.
tenminste zo hij de noten heeft
genoteerd in vergelijking met
zijn piston in Si b staat. Dan
zou het uiteraard niet de ut zijn
die ontbreekt maar wel de si
mol.
Voor mogelijke inlichtingen
houdt Roger Troch, Kamme
straat 5a, tel. 053:70.30.49 zich
graag aanbevolen.
L.H.
Kent u dit origineel muziekinstrument van Roger Troch? (JM)
EUROPA-MARS VIA AALST
De vierde Europa Mars gaat niet
meer over een éénrichtingsweg
van Brussel naar Straatsburg.
Thans vertrekt men in stervorm
uit Straatsburg. Parijs. Bonn.
Den Haag en De Panne, om op
15 april rond 16 uur. Brussel te
bereiken. De deelnemers welke
op 11 april uit De Panne
vertrekken, volgen ongeveer dc-
zcllde weg als deze door Koning
Leopold I afgelegd, voor zijn
eedaflegging in juli 1831. Elke
groep bestaat uit een veertigtal
deelnemers en zal. langs de
verschillende wegen, allerlei
personaliteiten ontmoeten en
worden er besprekingen ge
houden met de plaatselijke
bevolking. De groep «De Panne -
Brussel» wordt te Aalst verwacht
op 14 april rond 1" uur cn
verblijft er tot 's anderendaags 's
morgens X uur. Op 14 april
maakt de groep vooral een halte
te Wetteren rond 13 uur en
komen via Serskamp. Wanzele
en Lede naar Aalst.
De roetc van 15 april vertrek
kende vanuit Aalst, gaat via
Welle. Denderleeuw. Liede-
kerke cn nog een tiental andere
gemeenten naar Brussel, waar
hun aankomst voorzien is rond
16 uur
