Een hoek voor een boek
ROMAIN JOHN VAN DE MAELE OF WANNEER
DE WEG NAAR RUST LEIDT NAAR POEZIE MET DE P VAN KUNST
AALSTERSE DICHTERS
IN VERZAMELBUNDEL
KANTATE DOMINO
OPENT DE REGENS-
BURGER FESTWQCHE»
FEESTKOMITEE
MAAKT
SHOWPROGRAMMA
JAARBEURS BEKEND
Wegens het jaarlijks verlof
zal «De Voorpost» niet ver
schijnen op vrijdag 23.7.76.
20 - 16-7-76 - De Voorpost
Als het uitbrengen van de poëzie van Aalstenaar Romaln John Van de Maele (29-9-48) een
reden is om de smoking aan te trekken om naar het bal van de muze te trekken, dan is het niet
alle dagen feest. Wel nee, maar toch soms. Soms is nu geworden en wij, wij schrijven ons
verzoek in het balboekje...
Natuurlijk, beste lezers en nog meer geliefde lezeres, een nieuwe bundel van de betrokken
dichter is niet de enige zon in het water (of moeten we met deze droogte zeggen: ««Water
onder de zon»?).
Maar moeten we zoals steeds weer overdrijven om te zeggen dat Romain Johns' nieuwste,
m.n. «Vincent, Katri en ik» de moeite loont gelezen en verteld te worden?
Zoals de titel doet vermoe- epn zevental maanden ont- het ik-element, het eigen
den vormt «Vincent, Katri en
Ik» een drie-eenheid rond de
personnages van Vincent
Van Gogh, Katrik (in feite de
verzamelnaam voor een
achttal vrouwen uit schrij-
vers'leven) en de auteur zelf.
-Romain John stelt het eind
resultaat van dit werk als
iets wat hij lang heeft nage
streefd: «Het is een soort
cpncensus met mijn eigen
sociaal geëngageerdheid en
persoonlijkheid. Enerzijds
in woord en anderzijds in
een soort verbinding, een
brug met andere kunsttak
ken, in dit geval met de
schilderkunst van Vincent
Van Gogh.»
Meer dan een doel op zich
zelf is deze bundel echter
een keerpunt geweest in het
werk en dus in de levensui
tingen van Romein John Van
de Maele. Het is een rust
punt in die pijnlijke want
onrustige wisselwerking
tussen wat Van de Maele de
**twee oerelementen van het
leven placht te noemen
liefde en haat. In zijn eerste
bundel «Dagboek van een
paria» (verschenen in *74)
was de poëtische kommuni-
katie dan ook gestoeld op
deze dubbele gornd, vermits
de moderne mensen buiten
deze, weinig gemeen heb
ben. Het even sociale en vrij
somber en pessimistische
«de Grauwe Straat» (tijdens
de eerste helft van '74 ge
schreven in Engeland en in
'75 uitgegeven door het lite-
rai tijdschrift «Kruispunt-
Summier») betekende de
stap naar wat Romain John
een midden-haat noemt.
Uit deze bundel het volgerr
ede:
«mijn haat was vruchtbaar
tom-
ik heb hem
voor altijd in woorden vast
gelegd
opdat ik
mijn fluwelen hand
nooit meer tot een vuist
zou ballen
maar jij
mag nog geen dagboek
gaan schrijven
jij bent nog jong
en een te vroeg verstommen
is een vroegtijdige dood
zonder haat
maar ook zonder I iefde»
Het nog niet uitgegeven
«Leie, lief en leed» zal het
element liefde nog meer be-
.jftemtonen in de evolutie die
nu met «Vincent, Katri en Ik»
een kentering vindt in de
rust.
NIET KAPOT GAAN AAN
HET SOCIAAL ENGAGE
MENT
««Vincent, Katri en Ik» is op
staan voor een gedeelte in
en voor een gedeelte naar
Parijs.
Romain John hierover: «Ik
heb daar bepaalde doeken
van Van Gogh gezien en ik
ben sterk van onder de in
druk geweest. Ik heb er veel
boeken over gelezen en ik
heb de richtlijn bevestigd
gezien die ik er reeds eerder
dacht ik gevonden te heb
ben het kapot gaan aan de
maatschappij! Het was juist
Tn een periode waarin ik nog
al veel dronken ik heb er mij
eigenlijk toen uitgeschre
ven. Ik heb toen ook enorm
veel gechilderd en gete
kend. In feite heb ik mij in
hg} leven ingeworpen en mij
aan het leven te ontworste
len en er weer boven te ko
men. Met dit werk ben ik dus
in het reine gekomen met
metzelf.
Ik heb de aspekten van mijn
eigen problematiek ontdekt,
minder van de mensen rond
mij. Ik feite ontdekte ik mijn
problematiek om de hunne
te definiëren en er uit te
groeien.»
DRIELUIK
«Vincent, Katri en Ik» speelt
zich af als een soort drieak-
ter rond de reeds vernoemde
personages. De eerste is de
«worsteling», de vergelij
king maatschappij-kunst
waarin Romein J.Van de
Maele zelf op zoek gaat naar
een identifikatie met een an
dere kunsttak. In kasu Van
Gogh wiens penseeltrekken
hij met de pen tracht te bele
ven.
zal ik zelfmoord plegen
langzaam als vincent
mezelf met de kleur vermengen
mezelf in woorden dwingen
als late bakens
van een verloren leven
als mijlpalen
van een pijnlijke leegte
of gewoon
verder sterven
zonder stemverheffing
zonder streling
gewoon
verder sterven
zo maar
of zal ik het er toch op wagen
met verkrampte hand
met gezwollen stem
of zo maar drijven
als een onthoofde duif
op het zwarte havikswater
hierbij de vraag
«Wat ben ik in dat
Uit deze identifikatie trekt
schrijver de les die leidt naar
het element «vrouw», hier
Katri genaamd, om daaruit
de lijn verder te trekken met
-Honderd Nieuwe Dichters- is de eerste uitgave van de naar wij
vermoeden kersverse Antwerpse dichtersgroep Dimensie. De bun
del bevat werk van op de kop honderd dichters en dichteressen die
samensteller Jan Biesen graag beschouwt als bouwstenen van de
Nieuwe Romantiek, een onderstroom in de nieuwe poëzie. Verheu
gend is de aanwezigheid van drie Aalstenaars in dit overigens
■•boeiend werk.
Vooreerst is er Romain John Van de Maele met Antwerpen» en «Ik
wil niet langer» (zie elders in deze editie). Verder Gustaaf De
Meersman met het nog steeds zeer aktuele «Werkloos». Een uittrek
sel hieruit:
je papt politiekers aan
^schijnvrienden
dode men sen die je in betere tijden
hun hulp beloof den
mensen willen je altijd helpen als
je zeen hulp nodig hebt.
je papt aan
doet telkens weer je verhaal
^ii :e beloven
beloven
schudden achter je rug hun wa
terhoofd
trekken hun schouders op
en klasseren je noodkreet tussen
ile massa van hun valse belof
ten
Last hut zeker noHeast de Aals-
lerse dichteres Eva Zielepoot.
♦zee maar Kathleen, wiens talent
vrijwel duidelijk wordt. In de
hoop dat het mag, ziehier haar
Black is beautiful»:
jij bent dol op
op negerinnetjes jij!
je lijkt Jef Geeraerts wel
je had missionaris moeten worden
om kwijlend missen op te dragen
voor n parochie topless negerin
nen.
je zou niet alleen hun zieltjes win-
maar vooral hun lichamen.
en ik.
bleekliuid,
levend lijk.
Sneeuwwitje,
omdat ik van je hou,
koop me een
hoogtez.on
op afbetaling-
De kous is hiermede ver van af
Len warme trouwens van de zui
verste wol met bijvoorbeeld ook
Gcrd de Ley, Gie Luytcn, Leo
pold M. Van den Brande, Willie
Verhcgge en vele. vele anderen
(R.D.W.
subjekt;
stellend
spel?»
Volgens Van de Maele, in
feiteniets:
«ik weet het
ik ben slechts een intermez
zo
een afspraak
in je drukbezette mannen-
kalender-
maar het heeft geen belang
kindje ik hou van jou
zoals je bent»
Dikwijls wordt de nadruk ge
legd op de eindigheid van de
relatie («een zeer kort ver
schijnsel opdat ogenblik»!)
als er vandaag mist mocht zijn
dik en zacht als een schaapsvacht
mist die niet in de haren kleeft
zou mijn canto flamenco
nog tot je doordringen
of zou je alleen
de vogels horen
zangers van het eerste
en het laatste uur
misschien weet ook jij het niet
en ik weet alleen
dat ik ongevleugeld ben
En verder...
«...maar verberg je tranen
maarniet
ze zullen wellicht je huid
zachter strelen
dan mijn handen
die je toch slechts één nacht
uit het niets hadden kunnen
boetseren»
Uit het voorgande voelt de
dichter dan de eigen relativi
teit aan: «Als je jezelf defi
nieert als zijnde iets, ga je
bepaalde moeilijkheden on
dervinden die je^enkel kan
overbruggen door de eigen
relativiteit te benadrukken.
Je moet nuances maken.»
Dichter Romain John Van de Maele (jm)
Romain J. werkt momenteel
een vijfde en misschien we
allerlaatse bundeltje af: «Ik
denk dat de rust die ik nu
gevonden heb me naar de
proza verder leidt en dus
mijn poezie afsluit. Dat
voorzie ik tenminste. Ik heb
er geen behoefte meer aan
om me zo gekoncentreerd
gebald uit te drukken. Wel
om diepere gedachten uit te
werken in een evolutionnair
karakter. Dat karakter dat je
in de proza hebt. Het wordt
sociale proza. Een beetje op
dezelfde leest geschoeid als
wat Boon of Piet Van Acken
doen. Maar dan wel niet met
hun talent...»
(In afwachting kan «Vincent,
Katri en Ik» besteld worden
door overschrijving van 150
frank op rekening nr. 293-
0027917-36 van de Generale
Bankmaatschappij te Aalst,
voor R.J.Van de Maele.)
René De Witte
ik wil niet langer schipper naast god zijn
ik wil zelf het roer in handen nemen
en het schip te pletter varen
op de rotsen van mijn angst
het absoluut nulpunt wil ik ervaren
opgeslorpt worden door het water
want drie maal zal ik boven komen
en na de derde maal
zal ik over het water wandelen
goddelijk en waanzinnig groot
gewapend met het totale niets
ook de meeuwen hebben hun getal
in dit landschap van kale bomen
verloren stukjes leven
in een loden lucht
voorboden van harde tijden
of zijn ze het land ingerukt
omdat ze niet meer in het sprookje
van jonathan livingston seagull geloven?
In het kader van het duizendjarig bestaan van de overbekende
kantorei «Regensburger Domspatzen» en in nauwe samen
werking met het V.Z. W. Azymuth opende Cantate Domino op
zondag 27 juni de «Regensburger Festwoche». In de
voormiddag verzorgde het koor in een nokvolle Dom de
hoogmis en voerde de «Missa Chromatica» van de Limburgse
komponist dr. Jozef Hendrickx uit. In de namiddag had,
eveneens in de Dom, het «Festkonzert» plaats. Kantate
Domino zong werken van Vodnansky, Gallus, Palstrina, Bach
en Mendelsohn, terwijl organist Josef D'Hoir met zijn
bekende preciositeit werken van Bach, Couperin, Sweeiinck
en Brahms vertolkte, en daarbij soms een onverwachte, maar
uiterst levendige registratie naar voor bracht. Cantate
Domino van zijn kant liet zich vooral opmerken door een grote
toonvastheid en een zeer aandachtige woorddeklamatie die
vooral in Bachs motet «Jesu. meine Freude» en in selekties uit
Mendelsohns «Elias naar voor kwamen. Na afloop van het
koncert kregen koor en organist dan ook een staande ovatie.
Dat een wereldberoemd koor als de Regensburger
Domspatzen beroep doet op Kantate Domino om hun
Jubfceumkoncerten te openen is een onmiskenbaar bewijs van
de kwaliteit van het Alsters koor. Mgr. Georg Ratzinger,
Dom kapelmeister van de Regensburger Domspatzen kwam
E.H. Michael Ghijs na afloop van beide koncerten dan ook
persoonlijk feliciteren.
Naast een aantal zaken van praktische aard stelde het stede
lijk feestkomitee tijdens een vergadering op 29 juni jl. ook het
bijna volledig showgedeelte van de Aalsterse jaarbeurs vast.
Alvast met een stip in de agenda's te noteren: Golden Gate
kwartet, ons aller Ann Christy, zanger met reklametanden
Freddy Breek, enz.
JAN DE HARTOG: DE OORLOG VAN HET LAM,
DEEL IV VAN DE ROMANCYCLIS HET KONINKRIJK
VAN DE VREDE, UITGEVERIJ ELSEVIER, BRUSSEL, 1975,
389 BLZ., PRIJS: 375 FR.
Het programma ziet er als volgt
uit:
21-8: eerste selektie van de po
tentiële bloemenfeeën en ver
der het optreden van de prima
Actif Club 2000, Bobby Ranger
en een nog aan te duiden kon-
ferencier.
22-8: Nico Haak, De Paniek
zaaiers, Daniëlla en 'Jean
Monnet.
23-8: kindemamddag met Be
ertje Colargol en Calimero; S
avonds optreden van mis
schien wel onze beste
Vlaamse zangeres Ann Chris
ty, Paul Severs, Luc Apper-
mont en ook niet te vergeten de
Belgische soulgroep Dream
Express.
24-8: de bebaarde Vader Ab
raham met orkest, Mieke en
verder ook de illustere kermis
klanten.
25-8: Freddy Breek (jawel), Vi-
vi, The Benelux Band, Ro
Burms en de Fiësta Girls en tot
slot, Roel de-Verschrikkelijke.
26-8: Les Chocolats, het orkest
The Lords, Norma Hendy en
Jean Cronel.
27-8: Aalsterse avond met de
F.S.Band.
28-8: Bloemenfeeverkiezing.
Ricky Gordon, Maureen Kelly
en Paul Van Camp.
29-8: kindemamiddag met
Paulus De Boskabouter: 's
avonds optreden van The Gol
den Gate Quartet, R. Troch,
enz
30-8: de Antwerpse Strangers,
Fiësta Tropical met het Zuid-
Amerikaans orekst Sonora
Ritmica, The Lee Jackson Soul
Dancers, Trio Los Algres, Ri-
cardo Aziz, Lawrence James
(ene calypso-zanger) en een
nog niet aangeduide konferen-
aer.
De komende jaarbeurs staat
opnieuw een ferme brok amu
sementsmuziek te wachten.
Geweldig populaire dingen na
tuurlijk. maar voor wanneer
bijvoorbeeld een tieneravond
met pakweg Fifth Ball Gang,
Kris De Bruyne, Big Bill Krake-
baas, e.a. Óm maar eens an
deren te noemen...
R. De Witte
In het Nederlands taalgebied
bestaat nogal eens de neiging
een auteur vast te spijkeren op
één werk. Tegen dit verschijnsel
heeft de successchrijver van
romans en toneelslwkken. Jan de
Hartog zich steeds afgezet. Hij
heeft nog nooit op zijn lauweren
gerust. Na een succesvolle reeks
met Hollands Glorie. Gods
Geuzen. Het ziekehuis. Het
hemelbed enz.~ overtrof hij
zichzelf in de vierdelige roman
cyclus over Het Koninkrijk van
de Vrede. Het laatste deel ervan
ligt ter bespreking voor. Dit 4de
deel van dit groots opgezet
projekt brengt een bezielende
geschiedschrijving van het
quakerisme en vertoont geen
tekenen van louter een sluitstuk
te zijn.
Alles wijst erop dat hij met dit
vierde luik eerder de kroon op
die kolossale sage heeft willen
zetten zonder evenwel weer te
kort te willen doen aan de
historische authenticiteit. On
danks de geweldige sprong in de
tijd tussen deel III en IV (van de
eefste helft van de 19de eeuw
naar het eigentijds gebeuren
sedert de tweede wereldoorlog)
worden de historische bindingen
niet opgeblazen. De hoofdfigu
ren Jacob en Laura Martens
vormen verre Nederlandse af
stammelingen van Lydia Best,
de dominerende figuur uit deel
III. Ook de banden met de
andere familie die ten grondslag
ligt aan het quakerisme. blijven
behouden via Bonifacius Baker
die nadat de oorlog het «Lam»,
de schuldeloze, naiëve Laura
Mcrtens, had overweldigd, zijn
ingeving «de enige die Hij heeft,
ben jij» volgde en om Laura uit
Europa weg te krijgen, met haar
trouwt.
Niet alleen als historische ro
man. maar ook als episch
verhaal wordt deze romancyclus
als een meesterwerk afgerond.
In dit bijna schools opgezet
voorbeeld van een epos demon
streert de auteur eens te meer
zijn meesterlijke vertellersgave
waardoor zijn boeken eens ter
hand genomen steeds verslon
den worden. Alle ingrediënten
vah-wat epiek eigenlijk inhoudt,
komen ruim aan bod. Hiervan
getuigen de breed opgezette en
ruim uitdeinende fresco's (zowel
in verband met het strafkamp
Schwaldenbach als met betrek
king tot het Indianendorp in
nieuw Mexico); de hartstochte
lijke getuigenissen van leven en
bezieling, van menselijke on
macht en diep geloof, van totale
inzet en volslagen vernietiging,
van de rijkste liefde tot de
bitterste ontgoocheling.
Het is dan ook niet verwonder
lijk dat het geloof en het
godsvertrouwen hard op de
proef gesteld worden en aan het
wankelen gebracht worden.
Toen Jacob Martens zijn doch
ter schijnbaar verkracht zag
door de kampcommandant, ver
loor hij alle koelbloedigheid en
maakte geweldloosheid (een van
de grondpijlers van het qua
kerisme) plaats voor waanzin
waardoor hij door de kapo's
doodgeslagen werd. Ook het
vereenzelvigen met de tegen
stander en het appelleren van
het goddelijke in de andere als
andere grondregel van de
Quakerbeweging werd zowel in
dit geval als elders dikwijls over
het hoofd gezien: hoe vaak komt
het woord «mensaap» niet over
de lippen... zelfs brengt Laura
het zover het nut van de
samenkomsten sterk in twijfel te
trekken! Maar zoals een perso
nage het terecht opmerkt, ligt
voor de huidige lichting van de
Quakers het fundamentele ver
woord in de bewering: «Theolo
gie verdeelt, dienstbaarheid
verenigt» (blz. 349). Ons inziens
kiest de auteur nog meer dan in
vorige delen partij voor de
deernis met de medemens en het
daadwerkelijk handelen, eerder
dan voor het erin ten grondslag
liggende geloof, of het nu het
onverbiddelijk uitroeiingsproces
in het strafkamp geldt of he
onerbarmelijk uitmoorden vat
de boorlingen door de Huni
Sjamaans in de bergen van
New-Mexico betreft of he(
uithongeren van kinderen in d®e,
derde wereld (in Biafra, VietfchtE
nam, Columbia..Jaangaat. oerr
Ondanks de menselijke waarden
en waarheden onbestaanaat
lijken in die situaties, slaagt dejde'
mens er steeds in te overwinneapley
het geloof in het leven blijften j
onaangetast. Legt Laura hiervanwei
niet de beste getuigenis af?» lief
Nadat zij erin geslaagd is eenfcttin
wichtje te redden uit hetfet b
Indianendorp dat beheerstjng
wordt door visioenen a la Bosch, 16 jul
ontdekt zij haar ware opdracht:ri. 1-
na geneeskundige studies zich
honderd procent wijden
kinderen in de ontwikkelingS'
landen.
In het vierde deel komt de
toneelschrijver De Hartog ook
ruimschoots aan zijn trekken.
Adembenemende en tegelijker
tijd boeiende taferelen wordei
steeds geleidelijk opgebouwd op
tenslotte om te slaan in drama
tische hoogtepunten. Zo veron
gelukt Laura met een vliegtuig
boven het ineenstortend Biafra
nadat zij erin geslaagd was een
lading kinderen te verzamelen
om ze in veiligheid te brengen..,
Zulke hoogtepunten komen in
menig hoofdstuk voor zodat v
een evenwichtige structuur kan
gesproken worden!
Vakantielektuur bij uitstek.
Boeiend, vlot geschreven, waar
achtig bezielend. Lezer, overtuij
je er zelf van! Slechts
probleempje kan zich bij d<
lectuur voordoen. In de hoofd
stukken over het verblijf ondet
de Indianen gebruiken de per
sonages nogal veel Spaanst
woorden. Hiervan mocht de
auteur in voetnoot de vertaling
gegeven hebben!
«po<
letpr
PAUL VAN DE
WUNGAERDE
