FILM BIJ ONS J
Nieuw toneelinitiatief brengt
rasakteurs bijeen
Uitmuntend pianorecital
met Valery Afanassiev
t
REDERIJKERSKAMER
SINTE BARBARE-
ARBEID EN KUNST
24 - 29-10-76 - De Voorpost
VEEL OPVOERINGEN
Vóór Aalst aan te doen, zal het
sMk uitgetest worden in de
provincie. De wereldpremie zal
waarschijnlijk doorgaan in het
Zottegemse. Nadien zal men met
de definitieve versie Aalst aan
doen. Dit is gepland voor het
einde van het toneelseizoen.
EINDELIJK VAST
TEATERENSEMBLE?
Alleen het wordingsproces van
zo'n kreatie is al een sensa
tionele belevenis op zichzelf.
JjEen avontuur wordt wellicht ook
de financiële kant van de zaak.
De kosten zullen gedragen
worden door het team. Zowel
auteur, regisseurs, technische
ploeg als akteurs werken gratis.
Wij van onze kant hopen dat dit
teaterexperiment slaagt. Wordt
het een sukses dan zien wij een
reeële kans dat het in het
Aalsterse eindelijk, en nog
mooier met het kultureel cen
trum in wording, een teateren-
semble op semi-professioneel
niveau het licht ziet. We moeten
hier wel onmiddellijk aan toe
voegen, dat noch initiatiefne
mers, noch akteurs met deze
opzet, hun samenkomst gestart
zijn.
365 DAGEN IN 625 LIJNEN
Het stuk zelf kreeg een gunstige
beoordeling van door het
Centrum voor Nederlandse
Dramaturgie. Het is eerder een
satire en handelt over de familie
Doorsnee. Opa, Pa, Ma, Zoon en
Dochter zijn fervente TV kij
ker" alle driehonderdvijfenzes-
t.ig dagen wordt hun leven
beheerst door de TV. Wij siteren
een deel uit de eerste beoorde
ling:
«De zeurende, al wat kindse Opa
met zijn oorlogsverhalen en zijn
overlevingssyndroom, leeft he
lemaal op als hij ziet vechten. Pa
kankert op alle programma's en
reageert zijn agressiviteit af op
politici en 'intellectuelen'. De
dochter die, beïnvloed door haar
nieuwe vriend, er ultra linkse
ideeën op na blijkt te houden, de
zoon die de eeuwige kr'Mek op
'de jeugd van tegenwoordig' niet
meer neemt, de sussende moe
derdie blij i..et de afleiding die
de TV in haar 'doodgelopen
huwelijk brengt, de buren die
hun neils ophalen voor de
televisid maar parasiteren op het
toestel 'vdjj de familie, ze zijn
stuk voor stuk levensecht.
Dat de Smet niet bang is voor
een gevoelig scenetje blijkt uit de
manier waarop hij het oude
opa'tje heeft getekend en vooral
ook het monteurtje, Polleke 'de
Jeannet'.
In de rumoerige kamer wordt
het namelijk plotseling akelig
stil. De televisie geeft geen
geluid. Grote consternatie. Ze
voelen zich eerst verloren, maar'
langzamerhand worden ze weer;
normale mensen, die met elkaar
praten zonder 'achtergrond-
muziek'j. <lie zelfs gezellig met
elkaar eenspelletje doen. Als
blijkt dat de zoon per ongeluk op
het snoer heeft ge'tfSpt. laten ze
voor de grap toch de monteur
komen, een zielig mannetje dat
altijd heeftsamengewoond met
zijn modder en zich na haar
dood 'erg: eenzaam voelt. Het
monteurtje raakt in panike als
hij het defect niet kan vinden en
is diep rampzalig als hij ontdekt
dat zijn goede vrienden hem
voor de gek hebben gehouden.
Hij kan het'niet verwerken. Een
klein maar gevoelig geschreven
rolletje, waaraan een akteur veel
plezier kan beleven. Trouwens
het zijn allemaal goede speelrol-
len. De auteur heeft deze
mensen, die een verrukkelijk
sappig Vlaams spreken, met veel
humor maar ook "met begrip en
liefde getekend. En hij heeft
geen schuttingwoorden of
naaktscènes nodig om indruk te
maken op zijn publiek. Het stuk
zal het best tot zijn recht komen
als het wordt gespeeld door
Vlaamse akteurs. Het is te
hopen dat IjfH in België op het
toneel (vtfn een niet te grote
schouwburg) op de TV of
desnoods op de radio wordt
gebracht. Nederlandse acteur
zouden nooit deze typisch
Vlaamse atmosfeer zo natuur
lijk kunnen brengen als dit
eenvoudige, eerlijke stuk het
vereist. Voor Nederland zou
Jean Marie De Smets 'drama'
m.i. helemaal bewerkt moeten
worden, b.v. gesitueerd in
Amsterdam met een onvervalst
Amsterdamse tekst. .Maar veel
van de charme zou onherroepe
lijk verloren gaan».
Een Vlaamse stuk. door
Vlaamse akteurs, het kan be
wijzen dat niet hoeft gezocht te
worden in buitenlandse makelij
om goed toneel te brengen.
ROEL VAN DE PLAS
Als eerste stuk van haar toneelseizoen (1976-1977
brengt de Kon. Rederijkerskamer Sint-Barbara «Ar
beid en Kunst» het blijspel
IN HET KLEINE GELUK
(Au Petit Bonheur)
van Marc Gilbert Sauvajon op 13-14 en 15 november
1976 te 20 uur in de Stadsschouwburg, Vredeplein te
Aalst.
In de rolverdeling: Maggie Van Hoorde, Francine De
Bolle. André Hendrickx, Paul Seghers en Ronald
Schollaert.
Regie
Jef Bettens.
Het volstaat soms de naam Herman Daelman te horen om aan poetsen bakken, aan grappen en grollen te
denken. Diezelfde Herman is ook, hoe kan het ook anders, een eersterangsakteur, die met zijn talloze
optredens als Ketje en in meerdere rollen bij diverse toneelverenigingen sukses oogstte. Koppelt men
echter die naam aan deze van Marc Van Wesemael, dramaturg bij KVS, regisseur, dan weet men dat hier
ernstige zaken aan het gebeuren zijn. Twee rasechte toneelmensen zijn de initiatiefnemers van het
oprichten van een tijdelijke organisatie die de wereldkreatie van de Zottegemse auteurs Jean-Marie De
Smet «365 dag in 625 lijnen» zal brengen. Eerste punt waar de initiatiefnemers vooral de nadruk op leggen
is dat ze geen nieuwe toneelgroep stichten. Individualiteiten hebben zich aaneengesloten om goed teater
te maken. Vorige week had dan een eerste kontaktname plaats tussen Marc Van Wesemael, Herman
Daelman en een reeks aktrices en akteurs uit deiverse toneelmiddens.
COMEBACKS
Godelieve De Gheiseleer, eens
de gouden medaille toneel, zal
na vijf jaar afwezigheid in de
toneelwereld haar come back
maken. Voor de muziekliefheb-
oers is zij evenmin een onbeken
de. Zij zingt mee met het
befaamde koor «'t Snoerken».
Rose Marie Daelman. dochter
van Herman, gelukkig getrouwd
en moeder van twee kinderen, op
zestienjarige leeftijd reeds
speakerin bij BRT-TV zal hier
haar onderbroken toneelkar-
rière een nieuwe start geven.
Sinds haar terugkomst uit Zaïre
nu drie jaar geleden stond zij
niet meer op de planken. Haar
laatste suksesrol was als Nina,
aan de zijde van Renaat Ravijts
in «De Meeuw» van Tjechov.
NAMEN MET KLANK
Twee mensen die zich dag aan
dag inzetten voor het toneel zijn
wel Francine De Bolle en Ronald
Schollaert, het toneelechtpaar.
Hun medewerking staat reeds
vast. Zij zijn beiden verbonden
aan toneelvereniging «Arbeid en
Kunst».
Namen als Ulrich De Boitselier
en Paul Sonck (Voor Taal en
Vrijheid) vormen eveneens een
referentie.
Ook Herman Daelman, met zijn
dertig jaar toneelervaring zal
zijn steentje bijdragen. Dolf
Sedeyn, eens Schake akteur.
maar zeer goed gekend in het
semi-professioneel toneel, als
V.ertikaal, De Korrekelder en
het West-Vlaams teaterkollek-
tief (waar hij momenteel op
treedt in «Steen»), heeft zijn
deelname beloofd.
Zonder afbreuk te willen doen
aan de verdiensten van nog heel
wat andere akteurs in Aalsterse
amateurskringen, durven we
hier toch gewagen van het kruim
der liefhebbersakteurs. De deel
nemers zijn stuk voor stuk
mensen met een werkkracht en
teaterbezetenheid
Sukses is op dat gebied reeds
verzekerd, daar komt nog bij dat
Marc Van Wesemael de regie
voor zijn rekening neemt.
TECHNIEK:
STREVENNAAR
PERFEKTIE
Om de technische kant in goede
banen te leiden wist men beroep
te doen op uitstekende vaklui.
Raf De Boeck, plateaumeester
in de Beursschouwburg zal
instaan voor het geluid. Binnen
huis architekte Klaartje Teure-
kens ontwerpt het dekor en kiest
de kostumes. Regisseur Mars
Van Wesemael. die zoals alle
medewerkers belangloos zal
werken, heeft eveneens de hulp
ingeroepen van auteur Jean
Marie De Smet. x
HERWERIKING STUK
Niettegenstaande de goede be
oordeling dat het stuk, te
kenmerken als satire, door het
Centrum voor Nederlandse
Dramaturgie bekomen heeft,
blijkt het niet onmiddellijk
geschikt voor een aktievol to
neelspel. Vandaar dat de ateur,
de ^regisseur en de spelers
gezamenlijk het stuk zullen
^herschrijven, of beter hervormen
tijdens de repetities.
scheidenheid. Een fuga, die
middenin onderbroken wordt
door een herhaling van een
adagio zet op kernachtige
wijze een punt achter dit opus.
Voor de pianist komt het er,
naast een perfekte techniek,
vooral op aan deze sterk ge-
koncentreerde momenten van
scheppingsdrang aanvaard
baar, en logisch naar voor te
brengen. Hoe hij het moet doen
is ons een raadsel; feit is, Va
lery Afanassiev deed het. Min
der ascetisch dan Wilhelm
Kempf, meer gericht op on
middellijke uitdrukking. Zijn
Beethoven draagt duidelijk de
sporen van zijn leermeester
Emil Gilds, die we onlangs in
een Beethc ven-recital hoor
den. Vooral de nadruk op de
linkerhand typeert de invloed
van de grote Rus. We hoorden
tonen die bij vele andere pia
nisten gewoon opgeslropt ra
ken doordat het evenwicht tus
sen linker- en rechterhand niet
volkomen is
Een onvergetelijke ervaring...
EEN ECHTE LISZT
Franz Liszt schreef slechts één
pianosonate. Ze is echter
uniek in de Hcog-Romantische
literatuur. Het ganse stuk is
doorgekomponeerd en naar
inhoud zou men het een
Wagner-opera voor piano
kunnen noemen. Van bij de
aanvang raakt men gevat, ge
boeid als door een intrige. De
wijze waarop Liszt dan de the
ma's doorheen het ganse werk
slingert maakt van deze kom
positie een grandioos fresco
dat zelden zijn uitwerking mist.
De technische moeilijkheden in
dit werk zijn misschien de oor
zaak van het feit dat men deze
sonate weinig speelt. Plaatop
names ervan zijn er onvol
doende.
Valery Afanassiev trad op als
overtuigd pleitbezorger van
Liszt duivelse muziek. Een on
gelooflijke virtuositeit werd aan
de dag gelegd. Razendsnelle
passages werden op adembe
nemende wijze uitgevoerd;
nergens kende de pianist een
inzinking en bleef op wondere
wijze de spanning behouden
tot en met en na de laatste
toon. Een gigantisch piano-
werk. gespeeld door een
kleine, bleke reus!
De lofbetuigingen bleven niet
achterwege wat Afanassiev er
toe aanzette om nog twee toe
maatjes weg te geven: een
stuk uit «Consolations» van
Liszt en een wals van Chopin.
We geloven dat een groot ge
deelte van het publiek deze
rustige stukjes nodig had om
de emoties teweeggebracht
door Liszfs Sonate te verwer
ken.
Afanassiev is naar ons weten
wel de grootste pianist die we
te gast hebben gekregen. We
herinneren ons nog een prach
tige uitvoering van Beethovens
«Hammerklaviersonate» opus
106 door Eduardo del Puyo, de
enige van onze gasten die een
vergelijk met Afanassiev zou
kunnen doorstaan.
Bij gelegenheid zal ook deze
manifestatie in ons blad uit
voerig worden belicht.
André De Groeve
THE BEST YEARS OF OUR LIVES
van William Wyler (USA, 1946)
met Frederic March, Myrna Loy, Dana Andrews, Teresa
Wright en Harold Russell
Naar het gelijknamig boek van Mackinlay Kantor.
Vandaag de dag lijkt zo'n ouwe kraker natuurlijk sterk op een
overjaars diepvriesprodukt, al blijkft het best aardig om te
zien. Vakmanschap was immers troef tijdens Hollywood's
na-oorlogse periode. Wyler leerde zijn stiel in de twintiger
jaren: het begon met stomme (niet-gesproken) westerns en
klom stilaan hoger op de filmladder. Verder werkten aan deze
film ook Gregg Toland mee (de kameraman van Orson
Welles' meesterwerk «Citizen Kane»)en Robert E. Sherwood,
een vooraanstaand scenarist.
(Cinema Feestpaleis)
LE GRAND RESTAURANT
Eén van de minder geïnspireerde Jerry Lewis komedies over
een marine-officier die in Washington een destroyer
kwijtspeelt. Pever gegeven, slordig gerealiseerd, kortom: geen
giller.
(cinema Alfa).
GUY
20 oktober 1976. Een gedenkwaardige datum in de annalen van de
koncertorganisatie «Pro Arte» en het muziekleven van de stad in het
algemeen. Niemand minder dan de beroemde Russische pianist Va
lery Afanassiev die vier jaar geleden met Tsjaikowsky 's eerste piano
concerto furore maakte in de Internationale Muziekwedstrijd Konin
gin Elisabeth en er eerste laureaat door werd opende een nieuwe
reeks Pro Arte-koncerten. Aanvankelijk was voor deze aangelegen
heid Michaïl Faërman geëngageerd doch enkele dagen voor het ge
plande optreden kreeg Pro Arte het bericht dat Faërman niet zou
komen opdagen wegens ziekte Faërman, eveneens van Russiche
nationa'iteit was vor.g jaar winnaar van de Koningin Elisaboth-
wedstrijd. Het moe: in de Pro Arte-middens wei enige opschudding
verwekt hebben toen men zich moest neerleggen bij Faërmans afwe
zigheid, maar zoals wel; eens meer gebeurt was er ditmaal ook een
«geluk bij een ongeluk». We waren onmiddellijk enthousiast toen bij
de ingang va'i de Feestzaal van het Stadhuis hoorden dat Valery
Afanassiev zijn «ollega vervangen zou.
Zonder te twijfelen aan de ka-
paciteiten van Faërman durven
we toch beweren dat Afanas
siev een muzikaal gevoel bezit
dat reeds veel sterker ontwik
keld is dan dat van zijn acht jaar
jongere landgenoot. Ergens
logisch ook. Het programma
dat Afanassiev ons aanbood
was voor de doorsnee muzie
kliefhebber wel iets zwaarder
dan dat Faërman vooropges
teld had, maar het sukses bleef
niet uit: nooit hoorden we een
zo plechtige stilte in het audito
rium toen Afanassiev aan het
werk was. leder leek in de ban
te zijn geslagen van het accu
rate en diep doorvoelde musi
ceren van de bijna dertigjarige
Rus.
EEN ERNSTIGE
MOZART
Afanassiev komt te voorschijn,
dankt even het applaudis
seerde publiek en begint me
teen aan Mozarts pianosonate
in si b groot K V 570.
Hij wacht de stilte niet af, maar
dwingt onmiddellijk tot aan
dacht. Het werd een uitertst
discrete Mozart-vertolking:
een minimum aan dynamische
nuances, maar juist genuan
ceerd genoeg om de toehoor
der te dwingen tot een uiterste
aandacht. Geen enkele effekt-
jagerij klonk door in deze mu
ziek, alles werd berekend op
de fijnzinnigheid en de reine
poëzie die zo eigen is aan Mo
zarts scheppingen. Afanassiev
scheen Mozart op de piano
(een niet steeds zuiver klin
kende Steinway...) te spelen
met de idee voor een klave
cimbel te zitten; in Mozarts tijd
bestonden dergelijke Stein-
ways niet Met deze opvatting
waren we zeer gelukkig:
waarom ijveren zovelen voor
de authenticiteit van de
barok-muziek terwijl ze toela
ten dat de klassieken en ro
mantici niet-authentiek naar
voor gebracht worden? Af
anassiev was er zich wel dege
lijk van bewust dat een «echte»
Mozart, zonder overdreven
uiterlijk bravour, meer dan op
gelijk welke andere wijze de
diepere inhoud en de speci
fieke schrijfwijze dienstbaar
zou zijn. De grootheid van Af
anassiev uitte zich vooral in de
nauwkeurige opbouw van elke
muzikale zin en de dosering
ervan in het kader van de struk-
tuur.
EEN MENSELIJKE
BEETHOVEN
Beethovens voorlaatste piano
sonate in la b groot opus 110 is
een werk met een zeer ver
scheiden inhoud. Het lieflijk-
melancholische Moderato can
tabile molto expressivo waar
mede het werk aanvangt staat
haast kontradiktorisch tegen
over het tweede deel (we kun
nen het bezwaarlijk tweede
beweging noemen) van de
kompositie. Daar waar de eer
ste beweging een resigne
rende terugblik zou kunnen zijn
op een gelukkig moment kan
men het laatste deel beschou
wen als de strijd die de onge
lukkige komponist met zichzelf
voert. Ergens bestaat het ge
vaar dat dit tweede deel thea
traal overkomt. Alles evolueert
zeer snel en is van grote ver-
Valery Afanssiev, de talentrijke Rus tijdens zijn pianorecital (el)
DON'T GIVE UP THE SHIP
van Norman Taurog(USA, 1959)
met Jerry Lewis, Dina Merrill, Diana Spencer, Mickey
Shaughnessy, Robert Middelton en Gale Gordon.
Een oudere, maar steengoede Louis De Funès-film waarover
ik U geen technische informatie weet te verschaffen, maar
waaraan ik de beste herinneringen heb. Louis de Funès als
'patron' van het sjiekste Parijse restaurant (Maxims?) is
werkelijk grandioos. Eén scène is mij nog altijd levendig voor
de geest, is die waarin de Funès als (bijzonder lastige) klant
vermomd (kompleet met pruik) in zijn eigen restaurant komt
eten en aldus zijn personeel op de proef stelt. Uiteraard
verloopt de bediening niet smetteloos, wat wil je ook. met zo'n
klanten?
(Cinema Palace)
