TE GAST BIJ
STAATSSEKRETARIS VAN
VLAAMSE STREEKEKONOMIE
MARK EYSKENS
14 - 6-1-78 - De Voorpost
Toen professor Mark Eyskens enkele iaren teruq de portefeuille voor Vlaamse Streekekono-
mie en Ruimtelijke Ordening in handen kreeg, was niemand daar erg verbaasd over. De naam
Eyskens klonk in ons politiek leven door het werk van vader Gaston als een bus en zoon Mark
had al menigmaal in het publiek getoond dat hij zelf ook nog wat troeven had uit te spelen.
Staatssekretaris Mark Eyskens heeft postgevat in de toren aan het Brusselse Brouckèreplein.
Streekekonomie en begroting de telefoon zal daar dus wel onophoudelijk rinkelen en
patroons of vakbonders zullen er wel aanschuiven om hun verhaal te vertellen.
De Voorpost ging er ook, maar dan om te luisteren. Mark Eyskens over Aalst in een nationaal
en zelfs internationaal perspektief; het werd een langdurig en boeiend gesprek en met
omgekeerde rollen want als we zeggen maar professor Mark Eyskens, onderqetekende voor
een paar jaar in Leuven op de vragenrooster mocht leggen om te peilen naar de kennis van
«Algemene Ekonomie, Delen 1 en 2» dan mochten wij dat, enkele dagen voor nieuwjaar, over
andere zaken.
Alsof wij twijfelden aan zijn kennis..
De Voorpost: Van waar dan die
honkvastheid?
Mark Eyskens: Letwel, dat is geen
kritiek op onze mensen, het heeft
natuurlijk ook iets te maken met
onze markt van onroerende goede
ren. In Amerika is het zo dat men
De Voorpost: Meneer de Minis
ter, in maart 1977 was u de gast
van het «Aktiekomitee ter be
vordering van de Ekonomische
Ekspantie van het Arrondisse
ment Aalst.» U bezocht onze
streek en tijdens de vergadering
die daarop volgde zei u hier veel
opgekropte energie te hebben
gevonden. Welke indruk liet ons
gebied u na
Mark Eyskens: Welja, ik zag een
Aalst dat zeer zwaar getroffen is
door de krisis. Men kan zelfs zeg
gen dat Aalst ondanks de gewei -
dige industriële opgang in het
Vlaamse land altijd een probleem
gebied geweest is, en dit blijkens
een zogenaamde «strukturele
zwakheid» die eigen bleef aan de
streek Op het departement van
streekekonomie hebben wij het
klinkt wel wat erg, een zwarte lijst
van de huidige probleemgebieden
in het Vlaamse land en Aalst be
hoort daar ongetwijfeld bij. Niet al
leen natuurlijk, want we kennen
ook de streek van Dendermonde.
Mechelen, de textielstreek natuur
lijk, Turnhout ook en West-
Vlaanderen. Dat zijn ze zowat.
De Voorpost: Sommigen menen
dat het grote probleem van het
arrondissement en meer be
paald van Aalst,is, dat het zo
dicht bij Brussel ligt. Men heeft
aan uw vader dat probleem ook
geschetst en hij maakte daarop
een vergelijking met zijn eigen
streek, het Leuvense. Ook daar
is een belangrijke pendel maar
hij vond die niet zo'n associate
pendel als weieens wordt be
weerd. Treedt u hem daarin bij
Mark Eyskens: Wel ik geloof ook
dat die pendel natuurlijk niet echt
associaal te noemen is, maar
daarover gaat het niet. De vraag is
eigenlijk dat wie kan gaan werken
in Brussel meestal mensen zijn die
wonen in Aalst of in Leuven en die
werkzaam zijn in de zogenaamde
tertiare sektor. dus als bediende in
zowel de pnvésektor als in de over-
heidssektor als in de administratie.
En die maken gelukkiglijk een toe
nemend percentage van de aktieve
bevolking uit. Maar je blijft toch zit
ten met tenminste 45 van de ak
tieve bevolking die niet in aanmer
king komt voor dit soort jobs in het
Brusselse. En die mensen moeten
toch kunnen werken binnen een
straal die redelijk blijft, dus binnen
het Aalsterse. In Leuven is dat pre
cies hetzelfde. Dat is natuurlijk hel
grote sociale vraagstuk daar.
huizen koopt en verkoopt op een
veel vlottere manier. Het zijn ginder
trouwens allemaal dezelfde. Bij ons
zijn het gele stenen in West-
Vlaanderen, in het binnenland zijn
het rode stenen en in de Ardennen
zijn het grijze stenen.
Het is wel zo dat ons sociale wo-
ningbeleid zeer goed is, doch de
wet De Taeye had als negatief ef-
fekt dat het de mensen meer honk
vast maakt En de Belg is dan pre
cies de bewoner van het Westen
die het meest eigenaardig bouwt.
Eón gezin op twee is eigenaar van
een huis en dat maakt de mensen
honkvast, wat als gevolg heeft dat
de arbeidsmarkt opgesplitst is in
honderden geografische SOtT"
markten. Je moet bijgevolg een te
werkstellingsplan gaan realiseren
in elk sub-sub-subgewest met een
haast gediversifieerd tewerkstel
lingspatroon. Dat maakt het juist zo
moeilijk.
De Voorpost: Een deel van ons
arrondissement is dus door de
regering erkend als probleem
gebied. Toch blijkt dat niets op te
leveren omdat de EEG al Jaren oe
regionale politiek in België af
keurt. Aalst wordt dus in feite
niet erkend als probleemgebied.
Moet de regionale (ekonomi
sche) politiek dan herzien te
worden
Mark Eyskens: Dat probleem
sleept inderdaad al jaren aan Wij
hebben de wet van 1959, we heb
ben twee wetten, een algemene en
een regioale Dat is dus de Zwart-
bergwet geweest Dan was er de
wet van 1970 We hebben dan de
ontwikkelingsgebieden uitgebreid
zodanig dat in het Vlaamse land
ongeveer meer dan één derde van
het grondgebied als probleemge
bied staat aangeschreven
De EEG heeft echter internationale
standaarden en is de mening toe
gedaan dat iemand die woont en
werkt in Aalst, ook al is dat een
probleemgebied kwa levens
standaard stukken uitstijgt boven
de levensstandaard van bievoor-
beeld de Ier of de Siciliaan.
Er is een interessante studie ver
schenen over de armoede in Euro
pa. Men verdedigt daarin een soort
relatief armoedebegrip met vol
gende stelregel is ami, hij waarvan
net inKomen maKsimaai een derde
bedraagt van het gemiddelde in
komen van de samenleving
Als u dat toepast op België dan
blijkt dat er hier ongeveer 8 procent
armen zijn.
lir is een verschil lussen een politiek van industriële vernieuwing en een politiek van industriële archeologie
De Voorpost: Toch bestaat de
idee van de zgn. «dekongestie
van Brussel» ofte de verhuis van
zekere administratieve over
heidsdiensten naar het binnen
land. Men verwacht daar veel
van
Mark Eyskens: Toen minister Van
Kerckhove minister van Instellin
gen was heeft hij daar zelfs een
heel plan voor uitgewerkt Men zou
heel wat kunnen doen wanneer het
Egmontpakt wordt goedgekeurd I n
het raam van de nieuwe staats-
struktuur moet daar 'n plaats voor
zijn. We moeten dat echter niet
overschatten, geloof ik, want na
zo'n geweldige koncentratie als
deze die zich in Brussel heeft voor
gedaan is dat erg moeilijk om dat
heel vlug af te bouwen. Trouwens,
in Nederland probeert men sedert
jaar en dag de fameuze randstad te
ontlasten ten voordele van het
Zuiden en het Noorden. Dat gaat
zeer moeilijk, men heeft in Neder
land geéksperimenteerd met een
stelsel van premies (verhuispre
mies, verplaatsingspremies enz.)
opdat de ambtenaren bereid zou
den zijn mee te doen Wel, 't gaat
allemaal geweldig stroef.
We
We mogen niet vergeten en dat is
ook een van de grote problemen in
ons land, maar niet alleen bij ons,
dat wij zeer immobiel zijn. En dan
zeg ik dat ook in het raam van onze
werkloosheidsproblemen.
Ik zal u niet zeggen waar, maar ik
had onlangs een onderneming die
gesloten werd en waarbij 300 per
sonen gingen afgedankt worden
Toevallig was er een investeerdei
in dezelfde branche die 500 men
sen ging aanwerven en die me op
papier had verzekerd dat hij priori
teit zou geven aan de 300 mensen
die waren afgedankt Die fabriek
werd gebouwd op 50 km van de
eerste. Wel, ik heb daarover ge
praat met alle mogelijke partijen
maar toch bleek die afstand on
overkomelijk tezijn. Nu. die Ameri
kaanse investeerder fronste de
wenkbrauwen en die vroeg zich af
wat dat nu was: «Bij ons in Amerika
is de afstand van New York naar
Detroit en van Detroit naar San
Francisco niets.» Dat is de werke
lijkheid: bij ons gaat dat niet. Het is
hier bijgevolg zeer moeilijk om de
werkloosheid echt vlug en efficiënt
op te lossen als iedereen ongeveer
dezelfde werkgelegenheid verlangt
binnen een straal van 5 10 kilo
meter
De Voorpost: Verspreid over het
ganse grondgebied...
Mark Eyskens: Ja, maar als ge dat
dan toepast nietwaar, zo'n arme
Belg of Duitser, die heeft een
Volkswagen en een televisietoe
stel, maar zo'n arme Italiaan heeft
nauwelijks een hemd aan zijn ach
terste. Dat is dus ongeveer het pro
bleem van Aalst wanneer men het
bekijkt op de Europese kaarl
Mijn standpunt is zeer duidelijk: wij
moeten momenteel in deze knsis-
toestand de ontwikkelingsgebie
den in elk geval behouden, want al
die redeneringen van de EEG zijn
opgebouwd in de tijd van de kon-
sumptiemaatschappij en de tijd van
de ekonomische probleemloos
heid. We moeten momenteel de
zaken laten zoals ze zijn, we moe
ten wachten tot de krisis voorbij is,
we moeten wachten tot onze sekto
ren ook zijn gestruktureerd. De fu
sies van de gemeenten heeft natuur
lijk intussen ook het beeld veran
derd
Ik heb dus argumenten genoeg om
aan de EEG te zeggen van er nog
wat mee te wachten, tenminste drie
vier jaar Maar wat ten enenmale
n iet gaat is momenteel helaas het
uitbreiden van de bestaande sekto
ren.
De Voorpost: Zeer belangrijk
voor ons is de textielsektor.
Meent u, net als minister Claes,
dat deze sektor ondanks de
zware moeilijkheden moet be
houden worden Dat die niet
mag opgegeven worden
Mark Eyskens: Ik vind het altijd
een beetje simplistisch gezegd dat
de textielsektor. de metaalnijver
heid, de glasnijverheid afgeschre
ven is Dat is natuurlijk volkomen
fout. Wij z ijn een land van groten
deels semi-traditionele aktiviteiten.
Wij zijn ook arbeidsintensief Als je
die laat kapotgaan krijg je een werk
loosheid die niet meer oplosbaar is.
Maar dat is niet het enige argu
ment. De feiten bewijzen dat, bin
nen de textielnijverheid die zwaar
getroffen is. er nog een aantal
ondernemingen zijn die het goed
doen, die bewijzen hoe het kan. Het
is dat soort dingen wat men moet
kunnen veralgemenen. Omschake
ling van de textielnijverheid gaat
natuurlijk gepaard in een eerste
fase met een sterke vermindering
van de werkgelegenheid. Die om
schakeling betekent dus een om
schakeling van nieuwe produkten,
echter niet alleen van produkten,
maar een omschakeling naar
nieuwe verkoopsmetoden. kom-
mercialisatie. de exportgenchtheid,
het aanboren van n ieuwe poten
tiële markten in 't buitenland. Dat
is iets wat onze mensen nu moeten
leren en ze zullen het vlug moeten
leren onder druk van de krisis.
Trouwens de mensen zijn bezig het
te leren, we moeten hun aanpas
singsvermogen niet onderschat
ten.
Als je bedenkt wat we allemaal
hebben meegemaakt de jongste
dertig jaren aan aanpassingsdruk
de wederopbouw na de oorlog, de
steenkoolkrisis, de staalkrisis, het
verlies van Congo, de stille revolu-
in de landbouw waar men van 12
landbouwers in de aktieve bevol-
k ing is teruggevallen tot 3,8
Honderdduizenden landbouwers
z ijn gaan werken in de industrie, in
de tertiaire sektoren Die stille revo
lutie heeft een geweldige aanpas-
singstol geëist en eigenlijk was het
toch wel mogelijk Het is evenzo
mogelijk in de textiel en in al die
sektoren, maar je moet ons daar
natuurlijk enige tijd voor geven Je
kan dat niet doen in één jaar en
daarom is het nodig dat de dum
ping - invoer in bepaalde sektoren
wordt tegengegaan Dat is iets he
lemaal anders dan het voeren van
een protektionistische politiek
ik bedoel vooral het invoeren van
goedkope hemden uit Hong-Kong.
soms made in Belgium dat is dan
nog vervalsing erbij en die wor
den hier op de markt gebracht te
gen spotprijzen, omdat de werk
nemers ginder zo weinig verdie
nen. Ze noemen dat sociale dum
ping. Als je dat laat gebeuren op
grote schaal, dan gaan we natuurljk
helemaal kapot Ik bedoel, dan
moeten we onze levensstandaard
gaan alimeren op het niveau van de
inwoners van Hong-Kong en dat s
natuurlijk een massale achteruit
gang Dat is dan iets anders dan
pleiten voor protektionisme
We gaan opnieuw hoge tolmuren
oprichten. Dat is een konservatief
bele id dat de vernieuwingspolitiek
wegneemt. We moeten de ver
nieuwingspolitiek bestendigen De
Merrie of de hengst moet bestendig
de sporen in de flank voelen, want i
anders gaat het paard kreperen,
door veroudering. Er is een verschil i
tussen een politiek van industriële
vernieuwing en een politiek van in- i
dustriële archeologie. Niet te ver- l
warren Ik krijg veel mensen op
bezoek die me allemaal subsidies
komen vragen en velen hebben het
over de industriële archeologie, de
oudheidkundigen die het allemaal
in stand willen houden, wat een
respektabele refleks is, maar wat
ook zeer kortzichtig is. Dus we
hebben eigenlijk die prikkel nodig.
Dat kan zeer heilzaam zijn, maar er
moet natuuurtijk de nodige tijd voor
z ijn. Je kunt dat niet op een of twee
jaar tijd.
Vandaar het nieuwe industrieel be
leid van de regering. Vernieuwing.
Dat wil niet zeggen dat we allemaal
komputers en vliegtuigen moeten
gaan vervaardigen We hebben
een vliegtuigfabriek in Wallonië die
failliet gaat. Je kunt in alle sektoren,
ook in de meest traditionele, ver
nieuwing brengen
De Voorpost: Zelfs in de textiel
dus-
Mark Eyskens: Er is een Belgi
sche fabriek die de textielbekleding
levert van de Concorde Dat moet
een heel bijzonder textiel zijn.
Maar er zijn in de traditionele sekto
ren heel wat nieuwigheden in te
brengen die jarenlang in de markt
liggen
De Voorpost: In maart zei U, tij
dens uw bezoek te Aalst dat er
een fonds voor sektorlële her-
strukturering ging opgericht
worden. In welk stadium zit de
realisatie ervan
Mark Eyskens: Dat dateert van de
vorige regering Maar we hebben
beslist om dat idee op te nemen
onder een iets gewijzigde vorm. De
hu idige regering heeft het net be
slist het fonds komt er
De Voorpost: De regering heeft
een investeringsbudget voor
zien van 200 miljard. Sommigen
merken hierbij op dat men beter
voor eenzelfde bedrag de ven
nootschapsbelastingen had
kunnen verlagen om aldus de in
vesteringsneiging beter aan te
wakkeren. Men zegt dat die 200
miljard enkefkonjunktureel wer
ken, maar niet struktureel op
lange termijn. Wat is uw ant
woord daarop
Mark Eyskens: Ja, het is niet zo
zeer de vennootschapsbelasting,
die hoog is (ongeveer 55 Wij i
liggen op dat stuk ongeveer op Eu
ropees gemiddelde, niet in de bo
venste kategor ie. maar normaal g
ik maar zeggen De vennoot- j
schapsbelasting drukt natuurlijk op
de investeringsbereidheid
Daarom heeft de regenng beslist
de BTW af te schaffen op nieuwe
investeringen, een speciaal af-
schnjvingssysteem uit te werken
Dat kost aan de staat 8 miljard,
maar ik geloof dat het vooral de
belasting is op de inkomens van de
fysische persoon die wat de ijver
blust. Vele mensen betalen nu toch
40 tot 50 belastingen om de helft
van het jaar te werken voor Vader
tje Staat. Waarbij de mens natuur
lijk vergeet dat de Staat dat geld
terug uitdeelt, in allerlei uitkerin
gen. subsidies e.a Maar dat is wel
iets dat de iiver aantast
