EN TOCH WAREN WIJ GELUKKIG TOEN
JEF IS ZELF EEN GEVOELIGE PDOflj
MEVROUW PLETSIER OF DE RITA VAN DE GRAUWE OORLOG
Uk.
De Voorpost - 20-1-1978 - 15
>ktersattesten,
haar app;
Ivan de w
artiesten
zondag 15 januari was het feest in het Volkshuis. Een knusse koffietafel was dat, bijna
onder de zowat 150 aanwezigen onder de leden van de Aalsterse afdelingen van het
ifhankelijkheidsfront (OF), Patriotische Militie (PM) en Politieke Gevangenen,
was het jaarlijks feest van mensen die hun oorlogsverhalen niet hoog van de daken roepen,
die in stilte hopen dat Aalst nooit meer gebukt zou lopen onder de bombardementen,
was ook het feest van de bescheiden mevrouw Pietsier, 80-jarige dame met een toonbeel-
energie die vele jongeren in verlegenheid zou brengen. Twee maal per w eek spoort ze nog
Brussel en elke zaterdagochtend staat ze onverpoosd paraat in café Korenbloem.
rente-aanvragen, herkenning van invaliditeit, pensioenregelingoch
er is nog zo veel werk aan de winkel, zegt Rita en meteen geeft ze ons enkele
Drbeelden van hoe onbeholpen de mensen en wel het vaakst de oudjes, zich kunnen voelen in
hele administratieve molen van erkenning tot uitkering.
zij, Rita, weet de weg naar de ministeries en het lijkt erop dat die weg voor haar nog lang
over een helling heen is.
lolitieke gevangenen, verzetsledenrechthebbenden, ze hebben aan haar een riem
het hart.
9e" 9/7; Magda, Clementine en Mia De Groot in hun werk- en woonplaats in het koncentratiekamp te
Clementine maakte daar volgend refreintje: -In de barak is het plezierig
ve maken geen verdriet
een planke drie of viere
een bedde van papier(Magda en Mia sliepen samen op de drie planken in de beddebak op de
i
hetje vraagt je af waar ze het vandaan
3n-|iaalt een memorie als dat van een
aarkompuler en een gevtxrlighcid die
inspeel wat van haar inzet voor andc-
veScn verklaart. De piano staat in
paar appartement open. Als een
de weinige vroegere beroeps-
van Aalst, lijkt de muze
haar in de Dendermondse
(Res. Dirk Martens)
even welkom. Dat da-
niet van gisteren.
22 MAAND
1 in KONCENTRATIEKAMP
,er()P 16
f^n Geboren op 11 april 1897 uit een
óii. groot gezin en gegoede familie
voor een krijgsraad van 13 Duitse
officieren, een lange pijnlijke op
sluiting in de Nieuwe Wandeling
werden Clementine en haar zus
ters na een tussenkomst van de
toenmalige koning van Spanje en
wegens hun jeugdige leeftijd, be
genadigd. Voor hen -alleen maar»
dwangarbeid in Duitsland.
Het is slechts na de Duitse neder
laag op het einde van 1918 dat de
gezusters De Groot getekend
weerkeren naar de heimat. Cle
mentine woog nog 30 kg en er zat
een domper op de blijdschap van
het weerzien. Het was een inmid
dels blind geworden moeder die
zij aan het hart zouden drukken en
met aan moeders kant de gekende dic door Clementine nog drie jaar
Jfamilie De Blieck. gaat haar voor- niet lieflijke zorgen zou worden
pikeur vroeg uit naar de muziek. Ze
volgt konservatorium. maar de
eerste wereldoorlog breekt uit. en
omringd vooraleer zij stierf.
Ondanks al het lijden van de oor
log van 14-18. ondanks de miljoe-
het eerste, dat eerste klavier waar nen dodcn en he, „Nje wieder
men later met vertedering aan te- kricg- schaarden de rechtse krach-
rugdenkt, sneuvelt
bombardement.
ten in Duitsland zich al spoedig
achter Hitleren de nazi'sen bij ons
Ze was 16 toen de hel losbrak en achtcr Rex en VNV. De anti
zij zichzoals Bert Van Hoorick fascistische strijd zou beginnen
haar zegt met gans het
idealisme en de overgave die de
jeugd kenmerkt in de strijd tegen
de Duitse bezetter werpt. Met haar
twee zusters Magda en Mia en met
Karei Van der Meersch maakte zij
te Gent, in het Antwerpse begijn
hof en later 22 maanden lang in het
koncentratiekamp van Holzmin-
den bij Hannover (zie foto). Dat
was een geluk bij het ongeluk want
terwijl een medegezel, een jongen
jong gestorven kunstenaar, Ste-
faan De Jonghe.
Een ongeval te Welle kost Mau
rice Pietsier het leven en zal het
paar vroegtijdig uiteenrukken. En
het is niet alles.
TWEEDE WERELDOORLOG
In Spanje willen opstandige fascis
tische generaals, aangevoerd door
Franco, de Volksfrontrcgering
gewapenderhand omver werpen.
De Spaanse republiek verdedigt
zich maar Hitler en Mussolini stu
ren er hun beste legioenen, hun
stuka's en tanks op af. De Spaanse
burgeroorlog wordt aldus de gene
rale repetitie voor de tweede we
reldoorlog zonder dat onze Wes
terse demokraticcn een vinger uit
staken om de Spaanse republiek
met wapens te helpen. En weldra,
op 10 mei 1940 gieren de stuka's
en messerschmits ook over ons
land. dood en vernieling zaaiend
Ook het huis van mevrouw Piet
sier wordt gebombardeerd en haar
vader dodelijk getroffen. En voor
de tweede maal staat Clementine
De Groot, terdoodveroordeelde
overweldiger, de bezetter, ditmaal
gehuld in het nazi-uniform, te be
strijden.
GROEP RITA
Op I juni 1940 al is «Rita», dat is
Na de bevrijding op de Grote Markt: Clementine De Groot en voorzitter van groep Rita Jan De Schrijver voor
'l kommemoratief bas-relief van Arthur De Loose die in Duitsland werd doodgemarteld. (Later verhuisd naar
L.S.W. in de Zouts/raat).
van 19 jaar oud werd gefusilleerd,
ondanks veel onbegrip bij vele
demokratcn. Clementine De
Groot is inmiddels mevrouw Piet-
sier geworden. Zij zelf is beroep
sartieste. treedt zowat over het
ganse Vlaamse land op in opera's
en operettes, terwijl haar echtge
noot Maurice in hetzelfde vak
staat als leraar viool. Beiden zijn
uit van de groep Le Brouchet
uit Gent om de troepenverplaat
singen van het Duitse leger te no
teren en via Nederland aan het
Belgisch leger door te spelen.
Op 8 april 1916 loopt Clementine
echter in de Ursulinncnstraat te
Gent in de val. Ze had tabellen op
zich van trein- en troepenbewe
ging tussen Aalst en Gent. Het
tij was gekeerd: een terechtstelling ze bevriend met die anden
de oorlogsnaam v:
Pietsier, begonnen met het verzet
in het Land van Aalst, aanvanke
lijk met de klandestiene pers. met
schimpschriften en met aan
klachtplakkaten. Op 21 juli van
dat jaar verspreidt ze een strie
mend pamflet -Belgen staat op-.
Later volgen sluikblaadjes als het
beruchte strijdblad - De Roskam».
-Vlaamse Leeuw». -Front Nnfin-
Aalsters verzet in handen was van
een artieste die Rita heette. Als
befaamde zangeres is Clementine
Pietsier-De Groot één der hoofd
verdachten. Ongewild zegt ze
zelf verraden door een andere
vrouw uit het verzet, weet Rita
nipt en door een toevallig alibi te
ontsnappen aan een aanhouding.
18 mensen uit het Antwerpse wor
den evenwel opgepakt.
«Wat is dat, verraad?..vertelt ze,
«men mag niemand beschuldigen
De Duitsers waren meester in het
folteren en niemand kon voorspel
len hoelang hij zou weerstaan aan
de marteling -
De hele daaropvolgende nacht zit
ze met de daver op het lijf voor een
spoedige arrestatie.
Maar in zo'n tijden krijgt vertwij
feling geen plaats en 's anderen
daags, wanneer SS'ers komen
aankloppen, weet ze eerst nog de
plannen van het vliegveld van
Wevelgem te verbergen.
NOG STEEDS
OP DE BRES
Het was een tijd van strijd en ver
schrikking, van lijden en dood,
maar dok een tijd van innige ka
meraadschap tussen mensen van
verschillende strekking maar die
allen, in één front, opkwamen
tegen fascisme en verdrukking,
voor vrijheid en onafhankelijk
heid.
«En toch waren we gelukkig-,
dixit Rita, «want we waren ge
bonden door een zelfde onafhan
kelijkheidsstreven-
We leven anno '78. zoveel jaren
later, maar toch is de hemel van
toen zijn laatste wolken nog niet
kwijt. En mevrouw Pietsier staat
nog altijd op de bres.
Twee maal per weck, op
maandag- en woensdagnamiddag,
zit ze in het lokaal van het O.F. en
P.M. '40-45 (waar ze overigens
nationaal voorzitter van is) aan de
Scheldestraat 103 te Brussel.
Op zaterdagochtend (10.30 u. tot
12 u.) ontvangt ze haar eigen
streekgenoten in café Korenbloem
te AalstOf er dat nog zoveel zijn?
«Moest u weten», zegt ze onver
moeid, waarop opnieuw verba
zing op ons gelaat moet te lezen
sjaan.
RENE DE WITTE
Uitgerekend deze foto bracht kommandant Schmidt uit Breendonk op een
dwaalspoor
naai», «Front Lokaal» Ook de
vertaling van «La Libre Belgique»
werd verdeeld en zelfs aan de dis
tributie van de zogenaamde valse
«Soir» werkten Rita en haar met
gezellen mee
Op 1- september 1940 is het verzet
in Aalst al zodanig gestruktureerd
dat men van een echte gewapende
weerstand kan spreken. De verzets-
organizatie van de streek wordt
spoedig de groep «Rita» genoemd
en kan tegen het einde van de oor
log rekenen op 900 aktivisten uit
Aalst, Mere en Nieuwerkerken,
waarover zij de leiding blijft voe
ren.
GEORGANIZEERD VERZET
Nadat in maart 1941 op een klan
destiene bijeenkomst van antifa
scisten en patriotten van diverse
strekking wordt beslist tot de op
richting van een Onafhankelijk
heidsfront, worden over gans het
land kontakten genomen om deze
verzetsorganizatic, die snel be
rucht en beroemd zou worden, uit
te bouwen. Weldra volgt de op
richting van de gewapende verzets
organizatic, aangesloten bij het
O.F., De Partizanen waarvan de
eerste kern bestaat uit Belgische
leden van de Internationale Bri
gade die reeds in Spanje tegen
Franco en het Duitse Condorle
gioen hebben gevochten. Van
Breendonk is inmiddels reeds een
koncentratiekamp gemaakt,
waarin de eerste slachtoffers te
recht komen en worden gemar
teld. Een nieuwe geheime neven-
organizatie wordt nodig om de
families van de slachtoffers ter
hulp te komen. Zij wordt «solida
riteit» genoemd.
Het is Walter De Brock die zowel
voor het O F. als voor de Solidari
teit begin 1942 met Rita en haar
vrienden kontakt kan leggen. Al
die tijd ontwikkelt mevrouw Piet
sier een even gevaarlijke als in
tense aktiviteit zo in het O.F. als in
Solidariteit als in de Patriotische
Militie die begin 1943 werd opge
richt als volksleger van het Onaf
hankelijkheidsfront.
VIJF MILJOEN
PERSOONLIJK OMGEHAALD
Het drukken erVof ophalen en ver
delen van sluikbladen is niet het
enige op Clementine's aktief. Ze
maakt vervalste identiteitskaarten,,
ze vervoert schietwapens onder de
dekens van een kinderwagen en
helpt samen met onder meer Lucy
Hendrickx uit Hofstede en Lu-
cienne Declcrck uit Aalst geal
lieerde piloten. Via de plaatselijke
afdeling, die geïntegreerd is in de
inlichtingenlijn Luc en in het On
afhankelijkheidsfront. keren 16
piloten terug naar Engeland. Eén
van haar belangrijkste aktiviteiten
is nochtans, het inzamelen en ver
delen van geld. Van 1940 tot 1945
haalt ze persoonlijk niet minder
dan 5 miljoen om. F.cn belangrijk
deel van dat bedrag is afkomstig
van de verkoop van pamfletten en
van vrijwillige giften.
Ophaling en bedeling gaan ge
paard met talloze riziko's. maar
Rita wil alles persoonlijk in han
den houden: Hier geen sprake van
anonieme brievenbussen, de uit
betaling gebeurt volgens vaste ta
rieven. zodat elke familie precies
weet hoeveel ze zal krijgen.
In funktie van het aantal kinderen
loopt het bedrag soms tot 1.200 fr.
Vanaf 1943 zorgt het werk Socra
tes voor regelmatiger financiering
en wordt de som opgetrokken tot
1.800 fr. per maand.
Op die wijze wordt te Aalst gere
geld aan 93 families van politieke
gevangenen en aan enkele hon
derden gezinnen van weggevoer
den en werkweigeraars steungeld
geschonken. Rita leeft aldus de
angsten en verschrikkingen mee
voor het lot van de kameraden die
in de klauwen van de Gestapo val
len. is zij betrokkken bij de bevrij
ding van de gekwetste partizaan
Paul 't Siffer uit het Stedelijk Hos
pitaal door een groep van acht par
tizanen begin januari 1944, bij het
doen ontsporen van militaire
treinen enz.
Door de grootste zelfbeheersing
en een reddend akteertalenl houdt
ze zich uit de hinderlaag die de
Gestapo en kommandant Schmidt,
de zogenoemde «beul van Breen-
donck». voor haar hadden opge
zet.
WAT IS VERRADEN?
Dat is die ene keer dat ze haar
leven echt aan een zijden draadje
ziet hangen. 15 december 1943»,
ze ziet het nog gebeuren alsof het
gisteren was. De Duitsers hadden
vernomen dat de leiding van het
Clementine, de artieste
De foto werd op 15 januari geschoten in het Volkshuis. Derde van links is mevrouw Pietsier,
alias Rita, die later op de dag in de bloemen zal worden gezet voor haar jarenlange inzet voor
de oorlogsinvaliden, politieke gevangenen e.a. Tussen haar en voorzitter van de groep «Poli
tieke Gevangenen» Gustaaf De Stobbeleir zien we op de tweede rij Bastien Verhulst, voorzitter
van de afdeling Aalst van het OF en de PM. Bestuurslid Bert Van Hoorick staat dat zag u
reeds twee plaatsen verder. Hij is nu voorzitter af, maar virtueel blijft hij minstens
ere-voorzitter.
Wie niet op de gevoelige plaat staat is Jef Van Nieuwenborgh, een ander gevierd bestuurslid
van de Politieke Gevangenen.,81 jaar is de man, nog stevig als een eik en niet alleen rad van
tong wanneer hij voor het gezelschap «De klokken van Corneville» zong. Ook hij heeft zijn
verhaal. 19 jaar lang werkman bij Fabelta kon hij zich 9 jaar als «délégé» inzetten voor zijn
werkmakkers. «Rechtvaardigheid telt», vertelde hij ons en de blik in zijn ogen toonde dat het
echt was. Jef volgt nu al tien jaar yoga-les. «Da's goed voor de adem, de spijsvertering en de
bloedsomloop,» zei ie. Tot voor kort was een fietsrit van Aalst naar Gent niets voor hem. Tot hij
een berg te wild afboide en tegen 45 km. per uur pardaf de kassei opdonderde.
«Ik doe het nu, meer op mijn gemak» voegde hij daar aan toe. Dat geloven, is natuurlijk
moeilijker.
(RDW-EL)
